ئاخاوتنه‌كانی حكومه‌تی عیڕاقی …..مه‌هدی كاوانی
ئاخاوتنه‌كانی حكومه‌تی عیڕاقی ، بێ ده‌نگی ده‌سه‌ڵاتی كوردی ، بانێكه‌و دووهه‌وای ئه‌وروپی ، قسه‌و باسێكی زۆر هه‌ڵده‌گرێ
مۆفه‌ق ڕوبه‌یعی مو‌سته‌شاری ئه‌منی قه‌ومی عیڕاقی، ده‌ڵێ ڕێیكخراوی موجاهدین ڕێكخراوێكی تیڕۆڕیستیه‌و بریاری ئه‌وه‌مان داوه كه هه‌رچی زووه خاكی عیڕاق به‌جی بهێڵن جا بۆ ئێران بیانگێڕینه‌وه یان بۆ وڵاتی سێیه‌م، زیاتر به ڕای خۆم مه‌به‌ستی ئه‌وروپایه . له سیاقی ئاخاوتنه‌كانی ئه‌وه‌شی ڕاگه‌یاند ئه‌و كاتانه به‌سه‌ر چووه ڕێكخراوه تیڕۆڕیستیه‌كانی له بابه‌ت موجاهیدین و په‌كه‌كه و په‌ژاك بتوانن سنووره‌كانی عیڕاق له دژی ئێران و دراوسێكانمان به‌كار بهێنن.
قسه‌م له سه‌ر ئه‌وه‌وه نیه كه مۆفه‌ق روبه‌یعی به ئاره‌زووی خۆی و به‌رژه‌وه‌ندی ئێران به پله‌ی یه‌كه‌م و توركیا به دواوه‌ی ئاخاوتن ده‌داو پله‌و پایه بۆ پارته سیاسیه‌كانی كوردو ناوچه‌كه داده‌نێو ، له ڕێگه‌یه‌وه چه‌ندی بۆ ده‌چێته سه‌ر یان نا.
به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتی كوردی بۆ وا خۆی ده‌كاته كه‌چه‌جل و وه‌ڵامی لێدوانه به‌ڕه‌لایانه‌ی له بابه‌ت مۆفه‌ق روبه‌یعی و ئیدی و ئیدی ناداته‌وه كه نه‌توانن به‌و ڕاده‌یه له سه‌ر دۆزی كورد زمان درێژی بكه‌ن.
ده‌سه‌ڵاتی كوردی له‌چێ كه‌مه، بۆ وا خۆیان له به‌رامبه‌ر دۆزی كوردی به تایبه‌تی سه‌رتاسه‌ری وا به لاوازی نیشان ده‌ده‌ن. بۆخۆیان ئێستاكه له‌ناو ژیانی به‌ڕێوه‌بردنی حكومه‌ت، كارو كاردانه‌وه ده‌كه‌ن و ئه‌مه‌ریكیه‌كانیش بۆ هێزه‌كانی عیڕاقی و كوردی ئه‌گه‌ر به‌لای كوردیشه‌وه وه‌ك ده‌نگی ده‌وروبه‌ری نه‌یاری كوردی هۆنینه‌وه‌ی له سه‌ر ده‌كه‌ن دانه‌كه‌وتبن ، ئه‌وا با بڵێین وه‌ك یه‌كن. له ڕووی تفاقی جه‌نگی و هێزیشه‌وه ،وابزانم له گه‌ل ئه‌وه‌وه‌ش كه چڕی دانیشتوانی عه‌ره‌به‌كان سێ به‌رامبه‌ری كوردیه به‌ڵام دیسانیش له به‌ر ناڕێكی و دژایه‌تی عه‌ره‌به‌كان و….هه‌مدیسان به‌ڵای كوردی داكه‌وتووه. شاخه‌كانی كوردستانیش ، وه‌ها هه‌ڵكه‌وتووه كه یه‌ك نه‌فه‌ر به ئارپێچیه‌وه به‌رامبه‌ر ده‌بابه‌یه‌ك ، ده‌توانێ به‌رگری بكات.
په‌كه‌كه حه‌ره‌كه‌یه‌كی چه‌كداری به‌هێزه‌و شایه‌تیشمان ساڵی پار له‌به‌رده‌م هه‌موو ڕاگه‌یاندنی جیهانی باس و خواسه‌كان بۆ ئه‌و شوێنه ده‌گوازرانه‌وه كه سوپای توركی كه به‌هێزترین سوپای ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاسته پاش ئیسڕایل و ئه‌مه‌ریكاش بۆ زانیاری و هه‌وڵگری و دانی زانیاری موخابه‌ڕاتی له ڕێگای قه‌مه‌ره‌سناعیه‌كان باشترین زانیاری له سه‌ر شوێنه‌كانی گه‌ریلا له قه‌ندیل و ده‌ورو به‌ری پێ ده‌دان،كه‌چی خۆیان پێ ڕانه‌گیراو له به‌رامبه‌ر گه‌ریلا شكان و به ناچاری هێزه‌كانی خۆیان كشانده‌وه. له ڕووی سیاسیش له توركیا جگه‌له‌وه‌ی كه په‌كه‌كه هیزێكی سیاسی و ڕێكخراوه‌یی و جه‌ماوه‌ری له كوردستانی باكورو ته‌واوی توركیا به‌هێزه، له ڕووی چالاكی سیاسی و ڕێكخراوه‌یی و جوله‌ی دبلۆماسی له ئه‌وروپا زۆر به‌هێزن و له به‌شه‌كانی تری كوردستانیش به‌ش به‌حالی خۆیان هه‌نه، ده‌ته‌په‌ش به‌و ٢٥ ئه‌ندام په‌ڕله‌مانانه‌یان وێڕای زو‌ڵمی فرت وفێڵی هه‌لبژاردنیان لێ كراوه، به‌ڵام گه‌ڵێ له چاو قه‌واره‌ی خۆیان له توركیاو به‌شی كوردستان چاڵاكن. له دیوی كوردستانی ڕۆژهه‌ڵاتیش په‌ژاك و بزاڤی چه‌كداری تریش لێره‌وله‌وی به‌ده‌ركه‌وتوون و بزاڤی سیاسیشیان ئه‌گه‌ر وه‌ك پێویستیش نه‌بێ به‌ڵام ئه‌گه‌ر كۆمه‌كی باش بكرێن به‌خێراتر به‌گه‌ڕ ده‌كه‌ون . له‌و به‌شه‌كوردستانه‌ی به‌به‌ر سوریاش كه‌وتووه خراپ نینه.
حكومه‌تی كوردیه كه ئه‌و په‌ڕه‌گرتنه كوردیانه به خراپ وه‌رده‌چه‌رخێنێ ، ئه‌گینا جولانه‌وه‌یه‌كی سیاسی و چه‌كداری و جه‌ماوه‌ری ژیكه‌له‌ییان هه‌یه. ده‌شبینین لێره‌و له‌وێ له لایه‌ن هێزه‌كانی ئه‌مه‌ریكاو قوه‌ی سیاسی ئه‌وروپا هه‌ولی ئه‌وه ده‌ده‌ن كه تالیبان له بن ده‌ستی قاعیده ده‌ربێنن و بیانخه‌نه ناو پڕۆسیسی سیاسی، ئه‌و شه‌ڕه‌ی هه‌رێمی غه‌زه‌ش حه‌ماس بۆ خۆیان زیاد له پێویست توندن ئه‌گه‌ر نا ئه‌وانیش ده‌خرێنه ناو پڕۆسیسی سیاسی. وابزانم توانای په‌كه‌كه ئه‌گه‌ر له تالیبان و حه‌ماس زیاتریش نه‌بێ، ئه‌وا هیچی كه‌متر نیه له‌وان . خۆ ئیسرایل هه‌رێمی غه‌زه‌ی تا ڕاده‌یه‌ك به ته‌واوه‌تی كاول كردو قسه‌و باسیش له سه‌ركه‌وتنی حه‌ماس ده‌كرێ . خۆ شه‌ڕی قه‌ندیل وه‌هاش نه‌بوو ، شه‌ڕه‌كه‌ش له ناو ئه‌و شوێنانه نه‌بوو كه چڕی دانیشتوانی زۆره كه‌چێ له به‌ره‌كانی شه‌ڕ گه‌ریلا سه‌ركه‌وت و وای له سوپای توركی كرد كه به ناچاری هێزه‌كانی خۆی بكێشیته‌وه. له ڕووی كوشت و كوشتاریش ئیسڕایل نزیكه‌ی ٧ هه‌زار بریندارو كوشتنی له فه‌له‌ستینیه‌كان كرد با خه‌لكێكی مه‌ده‌نی زۆریشی له‌گه‌ڵدابووبێ، كه‌چی كوژراوی خۆیان له ١٠ كه‌س كه‌متر بوو له گه‌ڵ هه‌ندێ له ١٠٠ بریندار زیاتر ، كه‌چی له شه‌ڕی قه‌ندیل كوژراو و برینداره‌كانی سوپای توركی چه‌ند به‌رامبه‌ری گه‌ریلا بوو. ئه‌وه كورد و حه‌ره‌كه‌ی سیاسی و حكومه‌تی كوردی خه‌مساردبوو كه نه‌یتوانی وه‌ك عه‌ره‌ب و ئیسلامه‌كان ئاسا شه‌ڕه‌كه بگه‌یننه ناو هه‌موو ماڵی خیزانی جیهانی، ئه‌گینا ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی گه‌ریلا ئه‌گه‌ر توێژینه‌وه‌ی باشی له سه‌ر بكرابایه دوو ئه‌وه‌نده‌ی تر كیشه‌ی كوردی ده‌برده پێشه‌وه . عه‌ره‌به‌كان له سه‌ر ملیۆن و نیوێكی هه‌رێمـی غه‌زه دونیایان هێنایه وه‌ڵام كه‌چی خواستی نه‌ته‌وایه‌تی زیاتر له ٢٥ ملیۆن كوردی له توركیاو ١٢-١٥ ملیۆنی كوردستانی ئێران و ٢ملیۆن كه‌سی كوردستانی به‌به‌رسوریا كه‌وتووه ده‌مریندرێ و له هه‌ندی ده‌نگ به‌ولاوه ئه‌وانی تر نه‌ك قسه‌ی پێوه ناكه‌ن به‌لكو له ڕێگاشیه‌وه ده‌نگی جیهانیشیان ڵال كردووه كه نه‌زانن جۆری كێشه‌كه‌ش چیه.
مۆفه‌ق روبێعی و ئیدی و ئیدی كه لێدوان و زماندریژی له دژی دۆزی كورد ده‌ده‌ن ، ته‌نیا ئه‌وه‌یان له سه‌دام كه‌متره كه ده‌سه‌ڵاتیان نیه ، ئه‌گه‌ر ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌شیان هه‌بوایه ئه‌گه‌ر له ویان خراپتر به سه‌ر كوردان نه‌هێنابایه ، ئه‌وا ڕێكاو ڕێك وه‌ك ئه‌ویان ده‌كرد . ئه‌مه له لایه‌كه‌وه ، له لایه‌كی تریشه‌وه ئه‌وان كه ده‌بینن هیج ده‌نگێكی حكومه‌تی كوردی نیه كه داكۆكی له ڕه‌وای كێشه‌ی كورد له هه‌موو پارچه‌كان بكاو زیاد له‌وه‌ش كه ده‌بینن لوجنه‌ی ته‌نسیقی حكومه‌تی عیڕاق و حكومه‌تی كوردی و ئه‌مه‌ریكاو توركیا كاره‌كانیان له هه‌ولێر به‌ڕێوه ده‌به‌ن له پێناو ئه‌وه‌ی چۆنچۆنی ڕێوشوێنی گونجاو له بواری سه‌ربازی و موخابه‌راتی بۆ له‌ناو بردنی په‌كه‌كه داڕێژن ، له ڕێگایه‌وه خه‌لكانی وه‌ك مۆفه‌ق روبه‌یعی به زیاتر به‌ده‌ر ده‌كه‌ون.
ئاشكه‌رایه كه ڕێكخراوی موجاهیدینی خه‌لك له ڕێگای سه‌رۆكه چالاكه‌كه‌یان خاتوون مریه‌می ڕه‌جه‌وی بۆ ماوه‌ی چه‌ند ساڵێكه له هه‌وڵی كاری دبلۆماسی له‌و بابه‌تانه‌یه كه ڕێكخروه‌كه‌ی له خانه‌ی تیڕۆڕستی ده‌ربهێنێ و له شوێنیه‌وه مامه‌له‌ی سیاسی له گه‌ڵدا بكرێت و هه‌وڵدانه‌كانیشی په‌ره‌سه‌ندنی ته‌واوی به خۆوه گرتووه كه ئه‌وروپا به ئه‌ری ده‌نگی بۆ بدات و هه‌میشه ئه‌وه‌شی دووپات كردۆته‌وه كه ناولێنانی ڕێكخراوه‌كه‌یان له لیستی ئیرهاب ته‌نیا بۆ ڕازی كردنی ئێرانه تاوه‌كو گفتوگۆكانی ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریكا له مه‌ڕ لابردنی چه‌كی نه‌وه‌وی ئێران به ئامانج بگات.
له سه‌ر لێدوانه‌كه‌ی مۆفه‌ق روبیعیش ئێستاكه به‌شی زۆری بڕیاربه‌ده‌ستانی ئه‌وروپا ده‌ڵێن، ئه‌وروپا وه‌ختی خۆی به هه‌له ئه‌و ڕێكخراوه‌ی خستۆته خانه‌ی ئیرهابه‌وه‌و ده‌بێ بۆ له‌مه‌و دوا ئه‌و ناوه‌ی له سه‌ر هه‌ڵبگیرێ و سیاسیانه مامه‌له‌ی له گه‌ڵدا بكرێ.
ئا لێره‌یه‌وه له به‌ر ئاخاوتنه نابه‌جێیه‌كانی زۆر له سه‌رانی حكومه‌تی عیڕاقی و بێ ده‌نگی ده‌سه‌ڵاتی كوردی و بانێكه‌و دووهه‌وای ئه‌وروپی ، قسه‌و باسیكی زۆر هه‌ڵده‌گرێ.
له كاتێكدا كه‌حكومه‌تی عیڕاق به ئاره‌زووی خۆی له دژی موجاهیدین و ناولێنانه‌كانی له به‌ر خاتری ئێران لێره‌و له‌وی له سه‌ریان ئاخاوتن ده‌دا قسه‌گه‌لێك نینه و ده‌چێته خانه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی سیاسی ناوچه‌كه وه‌ك بگوترێ هه‌ربابایه‌و ڕێزبه‌ندی سیاسی وه‌ها ده‌كا كه ئه‌گه‌ر دۆستمان بیت باشی ئه‌گه‌ر نا تیڕۆڕستی. پێشم وانیه ئه‌و جۆره لێدوانانه له قسه‌كردن به‌و لاوه هیچی تر بگه‌یه‌نێ چونكه ئاخاوتن لێده‌ره‌كان له ناو مه‌ركه‌زی بڕیار نینه. موجاهیدینی خه‌لقیش مادامه‌كینێ ئه‌وروپاو ئه‌مه‌ریكا له پشتیانه‌و دژی ئێرانن قسه‌گه‌لی مۆفه‌ق روبیعی و ئیدی و ئیدیش چ جۆره مانایه‌كی ئه‌وتۆ ناگه‌یه‌نن. كه ئه‌وروپاش ئه‌وانی تاوه‌كو ئێستا له ناو لیستی تیڕۆڕ هێشتۆته‌وه‌و سه‌ركۆزیش له دوا قسه‌كانی ده‌ڵێ با جارێ وه‌ك خۆیان بمێننه‌وه، تاكتیكه‌و به‌س و هیچی تر و ره‌نگه هه‌ندێ ماوه‌ی میژوویی بخایه‌نێ. به‌ڵام ئه‌و بانه‌و دووهه‌وایه‌ی ئه‌وروپی و وڵاته بریار به‌ده‌سته‌كانی جیهانی تا كه‌ی. ده‌بێ بۆ په‌كه‌كه تیڕۆرست بێ و موجاهیدینیش له ناو ئه‌و لیسته ده‌ربهێنرێ.ده‌بێ بۆ و هه‌تا كه‌ی بۆ به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی خۆیان ناو و ناولێنان له ئه‌م و ئه‌و بنێنه‌وه.
ئه‌وروپا مادام ده‌ڵێ په‌كه‌كه تیڕۆڕیسته ، ده‌با به‌دوای ئه‌و قسه‌یه‌ش چوار لێدوانی له سه‌ر دۆزی كورد له توركیا بكردبایه‌كه مافی ٢٥ ملیۆن كوردی لای خۆیان له بچووكترین مافیان كه ئاخاوتنیانه به‌زمانی نه‌ته‌وایه‌تی و لێیان قه‌ده‌غه كراوه. ده‌با كه به په‌كه‌كه ده‌ڵی تیڕۆڕیستن دوو به‌لگه‌ی ئه‌وانی له تیڕۆڕستی بهێنابایه‌وه كه خه‌لكی بی دیفاع ده‌كوژن یان له شوێنه قه‌ڵه‌باڵغه‌كان به كاری خۆته‌قینه‌وه‌و دانانه‌وه‌ی میل خه‌لكی سڤیل ده‌كوژن وه‌ك كه هێزه‌كانی قاعیده‌وه توندڕه‌وی ئاینی له عیڕاق كه مۆفه‌ق روبه‌یعی به موجاهید ناویان ده‌با ده‌یكه‌ن ، كردبایانه ، ئینجا با ئه‌وروپا بهاتبایه لێدوانی له سه‌ر كردبانه ، یان وه‌كو ئه‌وه‌ی حه‌ماس ده‌یكا له خۆته‌قینه‌وه‌كان و هاویشتنی موشه‌كی دوور بۆ ناو خه‌لكی سڤیلی ئیسڕایلی. ئه‌خر به من ناڵێن كوێی كارو كرده‌وه‌كانی په‌كه‌كه به تیڕۆڕیست ده‌شوبهێنرێ ، ئه‌وان تیڕۆڕیستن به‌س له به‌ر ئه‌وه‌ی له‌سه‌ر خاكی خۆیان داكۆكی ده‌كه‌ن. كوا په‌كه‌كه وه‌ك قاعیده‌و حه‌ماس و حیزبولله‌و ڕێكخراوه تیڕۆڕیه ئاینه‌كانی براده‌ری مۆفه‌ق روبه‌یعی وه‌ك بڵێ له سه‌ر كه‌دی دارێ نایه‌مه خواره‌وه‌و به‌شی من هه‌ر كوشتن و كوشتاریه . ئه‌وان واته په‌كه‌كه له سه‌ر ئه‌رزی واقیع نزیكه‌ی ١٠ جار ده‌بێ یه‌كلایه‌نانه له دژی سوپای توركی شه‌ڕیان ڕاگرتووه به‌س بۆ ئه‌وه‌ی كێشه‌كه‌یان له ڕێگای ئاشتی چاره‌سه‌ر بكرێ. له به‌ر خاتری ئه‌مه‌ریكاو مه‌سعود بارزانی ١٢ سه‌ربازی توركیان كه له به‌ره‌كانی ڕوبه‌ڕوبوونه‌وه به‌دیل گرتبوو و به‌بێ موقابیل ئازادیان كردن كه‌چی ئیسرایل ئه‌وه چه‌ند ساڵه پێوه‌یه جوندیه‌كی خۆی كه له لایه‌ن حه‌ماسه‌وه به‌دیل گیراوه، به‌رامبه‌ر موقابیلێكی زۆره‌وه به‌ربدات ، تا ئێستا بۆی نه‌كراوه . ئه‌خر نێوانی ڕێكخراوه تیڕۆڕیه‌كانی ئاینی و قاعیده كه جه‌نابی موفه‌ق روبه‌یعی داكۆكیان لێ ده‌كات و به موجاهید ناویان ده‌با و به په‌كه‌كه‌و په‌ژاكیش ده‌ڵێ تیڕۆریست، به‌من ناڵێی چه‌ندی ده‌چێته خانه‌ی ڕاستی. خۆ ئه‌گه‌ر په‌كه‌كه‌ش هه‌ندێ كاری خۆته‌قینه‌وه‌ی دژی مه‌سئوله‌كانی له بابه‌ت مۆفه‌ق روبه‌یعی بكردبایه، پێم وانه‌بوو بیانتوانیبایه وا به‌بێ په‌رده زماندرێژی له سه‌ر تێكۆشه‌ران و كوڕانی چیا بكه‌ن.
ئومێد هه‌یه له خولی ده‌سه‌ڵاتی ئێستای ئۆباماو ئه‌و قه‌یڕانه ئابووریه سه‌خته جیهانیه‌و كێشه‌و ته‌نگوچه‌له جیهانیه به‌ره‌و زیاد بووه‌كانی ، گۆڕانكاریش له سه‌ر هه‌لوێستی وڵاته بڕیار به‌ده‌سته‌كانی جیهانی له سه‌ر ئه‌و به‌ئاره‌زووبوونه‌ی خۆیان له مه‌ڕناوڵینانه‌كانیانه‌وه ، گۆڕانی به سه‌ر دابێت.
ئۆبامه له كاتێكاو به پێچه‌وانه‌ی بۆش ده‌ڵێ ئێمه هه‌قمان له خه‌یاری وڵاتان نیه‌و ده‌مانه‌وێ له به‌رژوه‌ندی هه‌ردوو لامان ڕه‌نگدانه‌وه بكه‌ین. هه‌ق وایه ئه‌و به‌ڕێزه‌ش ئیزافه‌یه‌كی تر بخاته سه‌ر ئاخاوتنه‌كانی و بڵێ . ئۆپۆزسیۆنی سیاسی و لایه‌نه یاخی بووه‌كان كیشه‌ی خودی وڵاتانه‌و ئه‌وان بۆ خۆیان ئازادن كه چۆنچۆنی له گه‌ڵیان ده‌جولینه‌وه‌و كاری ئێمه‌ش بۆیان بۆ هه‌ردوولایان خێرخوازانه ده‌بێت نه‌ك له دژی لایه‌كیان كۆمه‌كی ئه‌وی تر بكه‌ین ، كاری وه‌ها وێڕای كه‌م و كورتیه‌كانیشی به‌ڵام هه‌مدیسان مادامه‌كینێ دوژمنمان نی دۆستیشمان مه‌به . به‌ڵام ئه‌گه‌ر له ڕووی به‌ها مرۆڤایه‌تیه‌كان له ئاخاوتنه‌كانی ئۆبامه ڕامینێین ، هه‌ق وایه ئه‌و به‌ڕیزه پشتی چه‌وساوه‌كان و زولم لێكراوه‌كان و ئه‌و نه‌ته‌وانه بێت كه تاوه‌كو ئێستا مه‌سه‌له‌ی ئازادی خاك و سه‌ربه‌ستی نه‌ته‌وایه‌تیان هه‌لپه‌ساردراوه‌و ده‌سه‌ڵاتی باڵاده‌ستی جیهانیش به مه‌زاجی به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانیان ناویان لی ده‌نێن و دوێنی به موجاهیدینیان ده‌گۆت تیڕۆڕیست و ئێستاش ده‌ڵێن ده‌بێ ئه‌و ناوه‌ی له سه‌ر هه‌ڵگیرێ وه‌ختی خۆی به ڕێكخراوی فه‌تحی فه‌له‌ستینی و ئیتریشیان ده‌گوت تیڕۆڕیست و ناوه‌كه‌ش له سه‌ریان هه‌لگیرواوه له‌وانه‌ی بۆ دوا ڕۆژ له سه‌ر په‌كه‌كه‌و حه‌ماس و حیزبولله و ئی تریش به قاعیده‌شه‌وه گۆڕان له هه‌ندێكیان ، له ناوڵینانه‌كانیان ڕوو بدات.مه‌هدی كاوانی٢٣/١/٢٠٠٩
mahdikawani@yahoo.co.uk
