بۆچی ئازادیخوازه‌کان دژی پیرۆزکردنی شته‌کان ده‌جه‌نگن؟
به‌ڕای من یه‌کێک له گیروگرفته‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردی ئێمه و هه‌تا کۆمه‌ڵگه‌کانی ده‌وروبه‌ریشمان پیرۆزکردنی شته‌کانه، دیارده‌کانه: نه‌ته‌وه، که‌ڵچه‌ر ، ئاین و دین، پارته‌کان ، خێڵ و تایه‌فه، پیاو، شوێنێک، سه‌رکرده هه‌تا تاکیش. پیرۆزکردنیش کاتێک که ده‌گاته ئاستێکی باڵا ، پله‌و پایه‌یه‌کی یه‌کجار جیای ده‌بێت، به‌وه‌ش شێوه ده‌سه‌ڵاتێکی ده‌بێت، که ئه‌مه‌ش خۆی دروستی ناکات به‌ڵکو تاکه‌کانی ناو کۆمه‌ڵگه بۆی دروست ده‌که‌ن و ئه‌م پیرۆزییه‌ی پێده‌به‌خشن .
هه‌موو ئه‌وانه‌ی که له سه‌ره‌وه ناونوسم کردن له‌ناو کۆمه‌لگه‌ی کوردی ئێمه‌دا به‌ئاشکرا دیارن و خه‌ڵکیش زۆر به‌خۆشی و به‌سه‌ربه‌رزییه‌وه باسیان لێوه‌ده‌که‌ن و زۆریشمان شانازیان پێوه‌ده‌که‌ین بێئه‌وه‌ی که مه‌ترسییه‌کانی ئاینده‌ی ئه‌م کاره‌ی که ده‌یکه‌ین، ڕه‌چاو بکه‌ین، یا بیری لێبکه‌ینه‌وه تاکو بزانین له به‌رده‌وامبوون له‌سه‌ر پیرۆزکردنی هه‌ندێک لهوانهی سه‌ره‌وه چ کاره‌ساتێکی به‌دواوه‌یه. چونکه پیرۆزکردنی هه‌ر یه‌کێک له‌وانه یانی به‌تایبه‌تی کردنی، یانی دانانی جێوڕێیه‌کی تایبه‌تی بۆی ، یانی جیاکردنه‌وه‌ی ئه‌و “پیرۆزه” له سه‌رجه‌می هاوچه‌شنه‌کانی خۆی ، یانی بایاخدانێکی زۆر تایبه‌تی به‌وو دانانی له سه‌روی هه‌موو هاوجه‌شنه‌کانییه‌وه.
کردنی ئه‌م کارانه‌ش، پیرۆزیکردن ، یانی بیرته‌سکێتی، به‌هێزکردنی ده‌سته‌واژه‌ی ” ڕه‌شه یا سپی” یا ” یا ڕاسته یا هه‌ڵه” یه ، یانی ڕێگه نه‌دان و ڕێگا نه‌هێڵانه‌وه بۆ هیچ ڕه‌خنه و لێدوان و توێژینه‌وه‌یه‌ک له‌سه‌ری، له‌سه‌ر شته “پیرۆزه‌که”، یانی کردنی به‌ڕیبازێک وه‌کو ئه‌وه‌ی که به به‌ڵگه‌ی زانستیانه، تایبه‌تمه‌ندێتی ئه‌م شته و پیرۆزیکردنی سه‌لمێنرابێت ، که له حاڵه‌تی ئاوادا ڕه‌نگه کاره‌ساتی خوێناوی ب‌خولقێنێت به‌تایبه‌ت له پیرۆزکردنی پارتێک ، خێڵێک، ئاین و دینێك، ئایدۆلۆجێتێک، یا بیروباوه‌ڕێک.
له‌لای ئازادیخوازه‌کان شتێک نییه که پیرۆز بکرێت و بگاته ئه‌و ڕاده‌یه‌ی که شیاوی ڕه‌خنه‌لێگرتن و لێدوان و شیکردنه‌وه نه‌بێت، ئیدی ئه‌وه هه‌ر یه‌کێک لهوانهی سه‌ره‌وه بێت یان شتی ترو به‌ده‌ر له‌وانه. ئازادیخوازه‌کان بڕوایان به‌هه‌بوونی جیاوازی و مانه‌وه‌ی جیاوازی، لە‌سه‌ره‌وه دانان، سه‌روه‌ری، هه‌ر جۆره جیاوازییه‌ک یا سه‌روه‌رییه‌ک بێت، نییه. باوه‌ڕیان به‌هیچ جۆره هه‌ڵاواردنێکیش نییه، به‌هیچ جۆره ده‌سه‌ڵاتێک، دۆمینه‌یت کردنێک، له‌لایه‌ن هیچ که‌س و لایه‌ن و پارتێکه‌وه، نییه تاکو ده‌سه‌ڵاتی خۆی بهسهر باقییه‌که‌ی تردا، بسه‌پێنێت.
ئازادیخوازه‌کان هه‌ر له سه‌ره‌تای تێکۆشان و خه‌باتکردنیانه‌وه بۆ کار کردن له‌سه‌ر ئه‌مانه‌ی سه‌ره‌وه‌و پاکۆدانی ڕیشه‌ی هه‌موو ئه‌و جیاوازیانه‌و هه‌ر چه‌شنێک له‌وانه، نه‌خۆیان هیچ شتێک پیرۆز ده‌که‌ن و نه به‌هیچ جۆره پیرۆزییه‌کیشدا، هه‌ڵده‌ده‌ن، هه‌میشه‌ش به چه‌کی نوسین و ڕه‌خنه‌و مشتومڕو لێداوان له به‌ره‌کانی جه‌نگدان له‌گه‌ڵ پیرۆزییه‌کان و ئه‌وانه‌ی که پیرۆزییه‌کان ده‌خولقێنن یا دروستیده‌که‌ن.
بۆ ئه‌وه‌ی بزانین مه‌ترسی پیرۆزیکردن چییه و ڕه‌نگه چی به دووی خۆیدا بێنێت، من لێره‌دا هه‌ر زۆر به کورتی تیشکێک ده‌خه‌مه سه‌ر به‌ته‌نها ئه‌وانه‌ی که له سه‌ره‌وه ڕیزم کردون، بێگومان گه‌لێکی تریش هه‌ن که ده‌توانین له‌سه‌ریان قسه بکه‌ین به‌ڵام ئه‌وانه‌ی سه‌ره‌وه لای من، دیارده، یا شته سه‌ره‌کییه‌کانن.
پیرۆزکردنی نه‌ته‌وه : یانی به‌تایبه‌تیکردنی نه‌ته‌وه‌یه‌ک و جیاکردنه‌وه‌ی له نه‌ته‌وه‌کانی ترو دانانی له سه‌رو ئه‌وانه‌وه، که ئه‌مه‌ش خزمه‌تێک نه به‌خوودی نه‌ته‌وه‌که ده‌گه‌یه‌نێت و نه به‌تاکه‌کانیشی. په‌یوه‌ستبوون به پیرۆزیکردنی نه‌ته‌وه‌وه، کۆنسێپتی تایبه‌تمه‌ندێتی و “ڕه‌سه‌نێتی” پێده‌به‌خشێت ، که ئه‌مه‌ش به‌دوور له تێکه‌ڵبوونمان له‌گه‌ڵ گه‌لان و نه‌ته‌وه‌کانی تردا، ده‌گرێت، به‌خۆ به‌گرنگزان وگه‌وره‌زان و ئه‌وانی دی به که‌مو پله‌نزم. هه‌بوونی ئه‌م جۆره ئایدیایه‌ش له باشترین حاڵه‌تدا به‌ره‌و ناسیونالیستی و ده‌مارگیری نه‌ته‌وه‌یی و له خراپترین حاڵه‌تیشدا به‌ره‌و ڕایسیزم و شۆڤێنیزمان ، ده‌بات.
پیرۆزکردنی که‌ڵچه‌ر: بۆ نموونه پیرۆزکردنی که‌ڵچه‌ری کوردی یانی به‌رگریکردن، یا لانیکه‌م بێده‌نگبوون له هه‌موو ئه‌و خراپه‌کارییه‌ی که ئه‌مڕۆ له کوردستاندا، بۆ به‌رگری و به‌ناوی به‌رگریکردن له که‌ڵچه‌ره‌وه، ده‌کرێت، یانی پاراستنی ڕه‌سه‌نایه‌تی : که‌ڵچه‌ری ڕه‌سه‌ن ، نه‌وه‌ی ڕه‌سه‌ن، زمانی ڕه‌سه‌ن، خه‌ڵکی ڕه‌سه‌ن….یانی داخستنی هه‌موو ده‌رگا‌یه‌ک بهسهر پێشکه‌وتنی نه‌ته‌وه‌و تاکه‌کانیدا. به په‌یوه‌ستبوونی سه‌روبنی ئه‌و که‌ڵچه‌ره خراپه‌ی که هه‌مانه، به گوڵنه‌بژێر کردنی هه‌موو لایه‌نه خراپه‌کانی که‌ڵچه‌ره‌که له هه‌موو ڕویه‌کیه‌وه ، به ئاماده‌نه‌بوون له وهرگرتنی هیچ جۆره لایه‌نێکی باشی که‌ڵچه‌ره‌کانی تر، ئه‌مه‌ش یانی قه‌تیسکردنی خۆمان له بازنه‌یه‌کی داخراودا و دووباره کردنه‌وه‌و ده‌باره کردنه‌وه‌و سه‌دباره کردنه‌وه‌ی هه‌مان شت که ساڵه‌هایه‌کی دووروو درێژه تێیدا ده‌ژین و ڕێگری له پێشه‌وه چونمان ده‌کات.
پیرۆزکردنی ئاین و دین: یانی دواکه‌وتننمان له کاروانی ژیان ، یانی په‌یوه‌ستبووون به شتێکه‌وه که نه‌ک هیچ به‌ڵگه‌یه‌کی زانستیانه پشتگیری ناکات ، به‌ڵکو نه گوێده‌گرین و نه ئاماده‌شین کار له‌سه‌ر ئه‌و به‌ڵگه زانستیانه‌ش بکه‌ین. هه‌رچییه‌کیش به به‌ڵگه‌یه‌کی زانستیانه نه‌سه‌لمێنرابێت یا له ئه‌رزی واقیعدا نه‌توانێت له‌گه‌ڵ ڕه‌وتی ژیاندا بڕوات ده‌بێته وه‌هم و خه‌یاڵ و داستان و حیکایه‌ته بێ بناغه‌و بێ بنه‌ماکان. پیرۆزیکردنی ئاین، دین، بۆ نمونه ئاینی ئیسلام، یانی زوڵمکردن له ژنان، بره‌ودان به‌دانی فتواو نابه‌رپرسیارێتی له کوشتنی هه‌ر که‌سێکدا که وتی فڵان خه‌لیفه، فڵان ئیمام ڕاستی نه‌کردوه ، ڕاستی نه‌وتووه، یان فڵان دین دروستکراوه، یا لانیکه‌م بۆ ئێستا ده‌ستنادات. پیرۆزیکردنی ئاین و دین، ئیدی هه‌ر ئاین و دینێک بێت، یانی فه‌زڵدانی هه‌ڵگرانی ئه‌و دینه و خودی دینه‌که بهسهر دینه‌کانی ترو هه‌ڵگرانی دینه‌کانی تردا، یانی به‌یه‌که‌وه هه‌ڵنه‌کردن و نه‌گونجانی ژیان له‌گه‌ڵ هه‌ڵگرانی دینه‌کانی تردا ، یا به‌چاوی سووک ته‌ماشا کردنیان ، به بیانوی ئه‌وه‌ی که ئه‌مان له ئاسمانه‌وه باریون و ئه‌وانی دی له زه‌وییه‌وه خولقاون، ئه‌مه‌ی ئه‌مان دینێکی ڕه‌سه‌نه‌و ئه‌وه‌ی ئه‌وانی دی ناڕه‌سه‌ن، یانی دروستکردنی کرژی و ناکۆکی و ناڕێکی و پشێوی و زۆری تریش، که هه‌موو ئه‌مانه‌ش له دوایدا ڕه‌نگه ببنه مایه‌ی هه‌ڵگیرسانی شه‌ڕو جه‌نگی خوێناوی له نێوانی دینه جیاجیاکان و په‌یڕه‌وکه‌رانیاندا، که تاکه لایه‌ک و چینێک قازانجی لێبکات چه‌وسێنه‌ره‌کانی هه‌موو لایه‌که‌و پارێزه‌رانی ئه‌م سییسته‌مه‌یه، که به‌رده‌وام ده‌یانه‌وێت جیاوازی له نێوانماندا دروست بکه‌ن یا جیاوازییه‌کانی نێوانمان گه‌وره‌تر بکه‌ن.
پیرۆزکردنی پارته‌کان: یانی به‌خشینی ده‌سه‌ڵاتێکی ڕه‌ها پێیان ، په‌رستنیان و بوونی وه‌لای ته‌واو بۆیان تا ڕاده‌یه‌ک هه‌موو ویست و ئاواته‌کانی خۆمانیان ته‌سلیم ده‌که‌ین، به‌دووکه‌وتنیان و ڕازیبوون به هه‌موو سیاسه‌ت و هه‌وڵو کۆششه‌کانیان، له زۆربه‌ی وه‌ختدا قایلبوونمان به به‌کارهێنانی توندی و تیژیه بۆ لابه‌لاکردنه‌وه‌ی ناکۆکییه‌کانی له‌گه‌ڵ پارت و لایه‌نه‌کانی تردا، چونکه داننان به هه‌ڵه‌ی سیاسه‌تی حیزب و ڕه‌خنه‌لێگرتنی ، لێدانه له قودسییه‌تی حیزب . پیرۆزکردنی پارت، یانی پێدانی مافی ده‌سه‌ڵات ، هه‌تا ده‌سه‌ڵاتی دیکتاتۆریانه‌ش .
ئه‌وه‌ی که ئه‌مڕۆ یه‌کێتی و پارتی ده‌یکه‌ن که قۆرخکردنی ده‌سه‌ڵاته یانی پیرۆزکردنی حیزبه‌کانیان و ڕێره‌وه‌که‌یانه به‌وه‌ی که تاکه ڕێگه‌یه‌که بۆ به‌ڕێوه‌بردنی کۆمه‌ڵگه‌و وڵات، به‌م پیرۆزیکردنه‌ش به‌ڕه‌وابینینی ماف و ده‌سه‌ڵاته به‌وان.
پیرۆزکردنی خێڵ و تایه‌فه: یانی پێداگرتن له‌سه‌ر هێڵانه‌وه‌ی دابونه‌رێتی کۆنه‌په‌رستانه‌ی خێڵه‌کی و پارێزگاری کردن له یاساکه‌ی، دیسانه‌وه دژایه‌تی کردنی هه‌موو جۆره پێشکه‌وتنێک به ده‌رنه‌چوون له‌و بازنه‌یه.
پیرۆزکردنی پیاو: یانی پیرۆزکردنی پیاوسالاری ، پیرۆزکردنی ده‌سه‌ڵاتیان بهسهر ژناندا، پارێزگاریکردن له کۆمه‌ڵگه‌ی پیاوو پیاوسالاری ، ناسینی ئافره‌ت به ڕه‌گه‌زێکی ناسک و لاواز و دانانیان له پله‌ی دوودا، باوه‌ڕ نه‌بوون به‌یه‌کسانی پیاوو ژن یان له باشترین حاڵه‌تدا هه‌وڵنه‌دان بۆ بنیاتنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌ک که ته‌واوی یه‌کسانی هه‌ردوو ڕه‌گه‌زه‌که دابین بکات.
پیرۆزکردنی سه‌رکرده‌و تاك: یانی ناسینی سه‌رکرده یا تاک به که‌سێکی تایبه‌تی، که‌سێکی مه‌زن ، به‌دوور له هه‌ڵه ، به مه‌رجه‌عێک له گه‌ڕانه‌وه‌دا بۆی سه‌باره‌ت به هه‌موو شتێک، که دێته کایه‌وه، باوه‌ڕهێنان و باوه‌ڕبوون پێی، متمانه پێکردنی له ئه‌نجامدانی سه‌رجه‌می ئه‌و کارانه‌ی که ئه‌نجامی ده‌دات، گوێڕایه‌ڵ بوون به هه‌موو بڕیاره‌کانی که زۆر جار متمانه پێکردنه‌که‌و گوێڕایه‌ڵ بوونه‌که کاره‌ساتی جۆراو جۆر به‌دووی خۆیدا ده‌هێنێت. تاکپه‌رستی و پاشکۆبوون ، قه‌به کردنی ده‌وری فه‌ردو به‌زیاد گرتنی بڕیاری فه‌ردو که‌مکردنه‌وه‌ی ڕۆڵی کۆمه‌ڵ و دوورکه‌وتنه‌وه له بڕیاردانی به‌هه‌ره‌وه‌زی و گه‌لێکی تر، دێنێته پێشه‌وه.
ئایه کارکردن له‌سه‌ر پیرۆزکردنی شته‌کان، ده‌توانێت به‌رده‌وام بێت؟
ئه‌وه‌نده‌ی که کاردانه‌وه‌ی ژیان له ئێستادا و پێشکه‌وتنی کۆمه‌ڵگه له بواره‌کانی جۆره جیاجیاکانی ته‌کنه‌لۆجیای نوێ و ڕۆڵی گڵۆبه‌ڵایزه‌یشن و بازاڕی ئازاد ، نیشانی ده‌دات، به‌هاو نرخی شته پیرۆزکراوه‌کان ڕوو له کزی، ڕوو له نه‌مان ده‌چێت. ڕه‌وتی پێشه‌وه‌چوونی مێژووی ئابوری ململانێی چینه‌کانی، زه‌قتر کردۆته‌وه و که له سیته‌می سه‌رده‌مدا ، چڕتر بونه‌ته‌وه، به ئاشکرا کارایی خۆی له‌سه‌ر ” پیرۆزییه‌کان” داناوه . سیسته‌می کاپیتاڵیزم و شێوه‌ی کارکردنه‌که‌ی ، بازاڕی ئازادو گڵۆبه‌ڵایزه‌یشن ، ده‌ورێکی گه‌وره ده‌بینن له پته‌وکردنی یا لاوازکردنی هه‌ر یه‌کێک لهوانهی سه‌ره‌وه که ڕیزبه‌ندم کردن ، ئه‌مه جگه له‌وه‌ی که ڕۆڵێکی گه‌وره‌شی ده‌بێت له‌سه‌ر خولقاندنی پیرۆزیی تر وه‌کو پاره‌و کاپیتاڵ و مه‌تیریاڵ.
ئاشکرایه به‌هۆی گڵۆبه‌ڵایزه‌یشنه‌وه‌و بازاڕی ئازاده‌وه ئه‌مڕۆ شتێکی وا نه‌ماوه‌ته‌وه که به‌های ” ڕه‌سه‌نێتییه‌که‌ی ” خۆی پاراستبێت . ئابه‌مجوره ڕه‌وتی سیسته‌می سه‌رده‌م و سه‌ره‌ورێتی یاسای سه‌رمایه‌داری و سه‌رمایه‌یه، که له‌سه‌ر ئه‌وانه‌ی سه‌ره‌وه کار ده‌کاتو له‌سه‌ر ئه‌و هێڵه‌ش ته‌کانی پێده‌دات.
له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریکا یه‌که‌م وڵاتی به‌هێزی ئابورییه، گه‌رچی وڵاتانی ڕۆژئاواو که‌نه‌داو چین و یابان و باقی وڵاته گه‌وره‌کانی تریش له‌شانی ئه‌وه‌وه ده‌ڕۆن، ئه‌وه‌ی که به ڕواڵه‌ت ده‌بینرێت که زاڵه بهسهر کۆمه‌ڵگه‌کان و تاکه‌کانیدا ، که‌ڵچه‌ری ئه‌مه‌ریکییه، نیو – لیبرڵ و سیاسه‌تی نیو- لیبراڵه ، فلیمه‌کانی هۆڵیودوو خواردنه‌کانه که له ئه‌مه‌ریکا هه‌ن، یاخود هه‌ر ئه‌مه‌ریکایه نیشتمان و دایکی کۆمپانییه‌کانی خواردن و که‌ره‌سه‌کانی تر، که له وڵاته‌کانی تریشدا جێ پێی خۆیان کردۆته‌وه.
له ئه‌مڕۆدا گه‌ر بمانه‌وێت و نه‌مانه‌وێت، ئه‌و که‌ڵچه‌ره ، ئه‌و سیاسه‌ته ، ئه‌و ئایدیایه ته‌نانه‌ت له وڵاتێکی وه‌کو کوردستانیش و عێراقیشدا له زاڵبووندایه . هه‌ڵبه‌ته دوای به‌رگرتنی ” شۆڕشی یا به‌هاری عه‌ره‌بی” له‌و وڵاتانه‌شدا ئه‌م سیاسه‌ت و که‌ڵچه‌رو ئایدیایه، گه‌ر تا ئێستاش نه‌بووبێت، ورده ورده ته‌نگ به که‌ڵچه‌رو سیاسه‌ت و ئایدیای نه‌ته‌وه‌یی یا خۆجێی ، هه‌ڵده‌چنێت و جێگایان ده‌گرێته‌وه.
سیسته‌می مه‌وجودو لێشاوی گڵۆبه‌ڵایزشنه‌که‌ی وه‌کو له‌سه‌ره‌وه وتم ته‌کی به هه‌مو ” ڕه‌سه‌نایه‌تییه‌ک” هه‌ڵچنیوه. نه که‌ڵچه‌ری ڕه‌سه‌ن و ، نه نه‌ته‌وه‌ی ڕه‌سه‌ن و ، نه پارتی ڕه‌سه‌ن و ، نه مۆسیقای ڕه‌سه‌ن و، ئه‌وه هه‌ر زۆر ده‌مێکه له‌م وڵاتانه‌دا پاکۆی ته‌واوی به ده‌سه‌ڵات و نفوزی خێڵ و تایه‌فه داوه، نه پیاوو ژنی ڕه‌سه‌ن و ته‌نانه‌ت نه دین و ئاینی ڕه‌سه‌نیشی ، له‌و شوێنبانه‌ی که به ته‌واوی ئه‌م شه‌پۆله گرتویه‌تییه‌وه ، نه‌هێڵاوه‌ته‌وه، هه‌ر بۆیه‌ش ده‌بینیت که دین، دینی ئیسلام، بۆ ئه‌وه‌ی که له‌گه‌ڵ ڕه‌وتی سیسته‌مه‌که‌دا ته‌کانی خۆی بدات و کاروباری خه‌ڵکانی موسڵمان بێ گێرمه‌و کێشه، بڕوات و کارئاساییان بۆ بکرێت، زۆر به باشی له سه‌رجه‌می وڵاتانی ڕۆژاواو ئه‌مه‌ریکاو که‌نده‌داو ئۆسترالیاو …هتد، مۆدیره‌نایز کراوه. ته‌نانه‌ت خواردنه‌کانیش و خوارنده‌وه‌کانیش مۆدیره‌نایز کراون و به‌و ده‌رده براون.
ڕه‌وی، یا کۆچی خه‌ڵکی ، به‌هه‌ر هۆیه‌که‌وه بوووبێت و ببێت، له وڵاتانی به‌ره‌و گه‌شه‌کردنه‌وه به‌ره‌و وڵاتانی گه‌شه‌سه‌ندوو ، تێکه‌ڵ بوونیان به‌و کۆمه‌ڵگه‌یه‌ی که لێی ده‌ژین و فێربوونی زمانیان ، هاوسه‌رگیری له‌گه‌ڵ تاکه‌کانی ناو کۆمه‌ڵگه‌کانداو قبوڵکردن و وهرگرتنی گه‌ر هه‌موو که‌ڵچه‌ره‌که‌شیان نه‌بێت، ئه‌وا بڕێکی ، له‌ته‌ک چێژ وه‌رگرتن له خواردن و گۆرانی و مۆسیقایان و هه‌ڵسان و دانیشتن و تێکه‌ڵی و ئاشنایی بوون به ژیانیان و یا هه‌تا بۆ هه‌ندێکیشمان په‌یڕه‌وکردنی ژیانیشیان . ئه‌مانه هه‌مووی له‌پاڵ شه‌پۆلی گڵۆبه‌لایزه‌یشن و بازاڕی ئازادو لێدانی ده‌هۆڵ و ده‌فی سیاسه‌تی نیو- لیبراڵ و لیبرالیزم، کارێکی گه‌وره‌یان کردۆته سه‌ر ” ناڕه‌سه‌ن” بوونی یا لانیکه‌م کاڵ بوونه‌وه‌ی هه‌ر یه‌کێک له‌و ” پیرۆزییانه‌ی ” که وتم . بۆیه چی تر سنوردار کردنی هه‌موو ئه‌و شتانه بڕناکات و ” قودسێتیش” له سای ئه‌م سیسته‌مه‌دا ، ئه‌وه‌ی که به‌سوود نه‌بێت بۆ خووودی سیسته‌مه‌که، ده‌شکێنرێت، یا بێبایاخانه ته‌ماشایان ده‌کرێت.
