خەونی ماسی گرتن !
باڵاجۆ جۆگەڵەیەک بوو سەرچاوەکەی لە ئاوی ئەڵوەنەوە هاتبوو، لەنێوان ئاوی ئەڵوەن و باڵاجۆ دەزگایەکی ئاسنین هەبوو پێیاندەگوت بوغاز، بوغاز وشەیەکی تورکی یە بەواتای دەم دێت، بوغاز دەمی سەرەکی باڵاجۆ بوو، باڵاجۆ چەند پردێکی لەسەر بوو، یەکی لەو پردانە شەقامی پاڵایشگای بە شارەوە بەستبوو، پردێکی بچکۆڵانە تری هەبوو تەنیا پیادەڕەو پیا تێئەپەری پێیاندەگوت کوپری، کوپرییش وشەیەکی تورکی یە بە واتای پرد دێت، سەرەتای بینین و ئاشنابوونم لەگەڵ ماسی لە رێگای باڵاجۆ وەوە بوو، کاتێ دەچووین بۆ ماسی گرتن دەبوایە دەرزییەک لەسەر ئاگر بچەمێنینەوەو ئەمانکرد بە قولاب و ئەمانبەستایە مەترێک یان دوو مەتری مەچیرەوەو ( داو) دارێکمان تێدەخست، مشتی ئاردمان ئەکردە هەویرو خوێ و بەهاراتمان تێ دەکرد، بەم شێوەیە ماسیمان دەگرت، ماسیەکان بچوک بوون، هەر کەسەو بەشی خۆی دەگرت و لە ماڵەوە لە نێو رۆن سوری ئەکردەوە، بۆ من لە مناڵی دا هەر رۆژێکی نوێ دیاردەیەکی نوێ تیا بوو، دوزینەوەی یارییەکی نوێ یان گەشتیکی نوێ، دراوسێ یەکی دوکاندارمان هەبوو، رۆژێکیان کوڕەزاکەی لە بەغداوە هاتبوو بۆ ماڵیان، دیارە خەڵکی شارە گەورەکان ئەزموونیان زیاترە، گوتی ئەچین بۆ ڕاوە ماسی بەڵام من بە قولاب ماسی ناگرم، پێمانگوت ئەی چۆن؟ بە چی؟ گوتی ماڵی دادەم کەنتۆرێکیان هەیە بە رووی دا کەژاوە هەڵواسراوە، بەدزییەوە کەژاوەکە دێنم و بە هەرەوەزی ماسی دەگرین، کەژاوەکەی هینا کە سەیرمان کرد لاکێشە بوو، نەفەرێکمان لەم بەرەوە دوو چمکی گرت، نەفەری ترمان لەو بەرەوە دوو چمکەکەی تر بە قەبارەی ئاوەکە دەستیان واڵا کرد، چەند کەسێکی نارد بۆ پێشەوە بە برد ماسیەکان بتاڕێنن بەرەو لای کەژاوەکە، کاتێ کەژاوەکە قورس بوو، دەستی خوارەوەیان هەڵدەگرت ئەنجام کەژاوەکە پر بوو لە ماسی، ماسیەکان گەورەتر بوون لەوەی بە قولاب دەمانگرت ! ئەو لە ترسی دزینی کەژاوەکە ئەترسا ماسیەکان بەرێتەوە بۆ ماڵ دادەی بۆیە ماسیەکان بەر ئێمەمانان ئەکەوت، ماسی گیانلەبەرێکی گێلە هەر زوو بە تۆڕو قولابەوە ئەبێ، دەڵێن زاکیرەی ماسی لاوازترین زاکیرەیە کە بۆ هەشت چرکە بڕ دەکا، تەنانەت لە نەرویج ئەوەی زوو شتی لە بیر بچێتەوە دەڵێن ئەوە چی یە دەڵێ زاکیرەی ماسیت هەیە ! رۆژێکی نیوەڕۆ سەعات یازدە بوو، ئاوی باڵاجۆ بڕا بوو، برادەرێکم هەبوو چوار، پێنج ساڵ لە من گەورەتر بوو، پێکەوە چووین بۆ خوارەوەی بوغازەکە، بە درێژایی سەد مەتر ئاو لە باڵاجۆ گیری خواردبوو، وەک گوماوی پچر، پچر لێهاتبوو، هەر بە بەردو بەدەست ماسی یی دەگرت و هەڵی ئەدایە سەرەوە، منیش لە قەراغەوە بۆم کۆئەکردەوەو ئەمخستە داریکی بییەوە، هەتا سەعات یەکی نیوەرۆ لەوێ ماینەوە، ماسیە هەراشەکانی بۆ خۆی برد، هەموو بچوکەکانی پێدام، منیش خستبوومەوە دار بی یەکەوە بەو نیازەی نیوەرۆ نان ماسی بخوین، گەڕەکیکی سەربازی لە خوارەوەی ماڵمان تازە بناغەی دانرابوو، کۆمەڵی سەرباز وەک چاودێر سەرپەرشتیان دەکرد، منیش بە هوی باوکمەوە کە لەوێ ئیشی دەستکەوتبوو یەکی لەو سەربازانەم ناسی کە نێوی قەحتان بوو لەبەر ئەوەی ژنەکەی کورد بوو فێری کوردی ببوو، سائقی ئەو ئۆتۆمبیلە بوو کە هاتوو چووی بە چاودێرانی ئەکرد، ئەو رۆژە کە ماسیەکانم پێبوو بە رێکەوت قەحتانم لێ پەیدا بوو، دوای چاکەو چۆنی گوتی ها بزانم ئەوە چی یە بەدەستەوە، هەر لە ناو ماشینەکەوە ئەوەی گوت منیش دام بەدەستیەوە بەو نیازەی سەیری بکا بەڵام ئەو بە بێ رەزامەندی من، لە راستی دا شەرمم لێدەکرد، پێ بە ئۆتۆمبیلەکەیەوە ناو ماسیەکانی برد ! نانی نیوەرۆم خوارد بۆ سەعات چوار گەڕامەوە شوێنی گوماوەکە، برادەرەکەشم لەوێ بوو گوتی ها ماسیەکان بە تام بوو، منیش لە وەڵام دا گوتم قەحتان لێ سەندم، گوتی خەم مەخۆ هەر ئەمرۆ توڵەی بۆت دەکەمەوە، ئەم ئێوارەیە تەنیا ماسی بۆ تۆ دەگرین، ماسیەکی باشمان گرت ئەمجارە بە گەورەو گچکەوە هەمووی پێدام بۆ ئێوارەکەی نان و ماسیمان خوارد !
رۆژگار هاتوو چوو، ئاوی باڵاجۆ بڕا، چی دیکە خاوەن باغچەو باخەکان نەچوون لەسەرەوە لای بوغاز بژاری بکەن و رێگا بۆ ئاوەکە خوش کەن، ئێمەش ئومیدمان بە ماسی باڵاجۆ نەما، بۆیە چاومان بڕیە ئاوی رووباری ئەڵوەن بە مەبەستی پەیدا کردنی ماسی، ئەمەش لە کاتێکدا دەبوو کە لافاو دەهات ئاوی ئەڵوەن لێڵ دەبوو، ماسیەکانیش کەنار دەکەوتن، خەڵکێش لە رێگای هەڵخستنی تۆڕەوە دەیاندەگرتن، تۆڕەکان بازنەیی بوو، لە خوارەوەی قوڕقوشمی پێوە هەڵواسرا بوو، کاتێ هەڵیان ئەدا قوڕقوشمەکان بن ئاو دەکەوتن هەرچی ماسی لەژێر تۆڕەکە بوایە پێوە دەبوو، ئێمە تۆڕمان نەبوو بەڵام یارمەتی تۆڕدارەکانمان ئەدا بەوەی چیلکەی قەد تۆڕەکەمان پاک دەکردەوە، دواتریش خاوەن تۆڕەکە بەشە ماسی یەکی پێ ئەداین!
رۆژێک لای پردە سەوزەکەی ئەڵوەن سەعیمان دەکرد، ئەو روژە لافاو نەهاتبوو ئاوەکە روون بوو کابرایەکی عەرەبی هاوردە خەڵکی گەڕەکی پۆلیس بوو بەسوار پایسکلەوە بوو، دابەزی و بە بێ دەنگی چووە قەراغی رووبارەکە، لەشوێنێکی قووڵ دا تۆڕەکەی هاویشت، ماسی یەکی گەورەی پێوە بوو بەشانازییەکی زۆرەوە هینایە سەرەوەو پیشانی داین، پێمان گوت بۆ ناچی جارێکی دیکە تۆڕەکە هەڵدەیت، لە وەڵام دا گوتی نە ئەمە رزقی ئەمرۆمە ! چەند خۆشە ئینسان لە هەندێ بواردا بە قەدەری خۆی ڕازی بێ !
ماوەیەک پێچوو خانوەکانی گەڕەکی سەربازی لە گەرمەی ئیش لێکردنی دابوون، ئەو دەمە لوری خشت لە خان بەنی سەعدەوە دەهات بە چوار کەس داماندەگرت هەر نەفەرو ٣٠٠فلسمان بەردەکەوت، یان رۆژانە کرێکاریمان دەکرد، رۆژێ بە ٦٥٠ فلس یان بناغەمان بە برد پڕ ئەکردەوە، هەر خانویەک بە نیو دینار !
بەڵێندەرەکە عەرەبی موسڵ بوو دەیانگوت کۆنە شیوعی یە، خەڵکەکە خۆشیان دەویست، لەبەر ئەوەی هەڵی کاری بۆ زۆر کەس رەخساند بوو، باوکم و دوو کەسی تر وەک چاودێرو سەرپەرشتی کەری کارەکانی ئیشیان لا ئەکرد، پیکاپیکی تویتای هەبوو جاروبار لای باوکم بوو بەمەبەستی ئەنجام دانی ئیش و کار، یەکی لەو چاودێرانەی لەگەڵ باوکمدا ئیشی دەکرد، بە مناڵی خەڵکی گوندێکی دەم ئەڵوەن بوو دواتر بە هوی نزیک بوونی گوندەکەیان لە پاڵایشگا رژیم رووخانی، شارەزاییەکی زۆری هەبوو لە بارەی ماسی گرتنەوە، رۆژێک پێنج شەممە بوو بەباوکمی گوت بۆ چی بە بەڵێندەرەکە ناڵێ پیکابەکەمان بداتێ روژی هەینی هەرسێکمان بچین بۆ ڕاوە ماسی، روژی هەینی باوکم پیکابەکەی وەرگرت و بەمن و براکەمی گوت ئەمرۆ ئەتانبەم بۆ ڕاوە ماسی بەڵام دەبێ چای و قەندو نان لەگەڵ خوتان دا بهێنن، ئێمەش پریاسکەمان پێچایەوەو سواری پشتەوەی پیکابەکە بووین، باوکم و دوو کەسەکەی دی لە پێشەوە بوون، سەیری ماسیگرەکەم کرد نە قولابی پێیە نە تۆڕی قوڕقوشم، بەڵکو تۆڕێکی بچکۆڵانەی پێیە بە لێوارەکەی دا دار بییەکی خڕ هەڵواسراوە لەگەڵ کیسەیەکی ژەهر، نزیکەی ٨ کیلومەتر بەمەزەندە رێگامان بڕی و چووین بۆ قەراغی ئەڵوەن لەسەرەوەی پاڵایشگا، کابرای ڕاوچی دوای ئەوەی خۆی رووت کردەوەوە دەستی ئەبرد بۆ بن بەردەکان لە قەراغی رووبارەکە قرژاڵی بچوک، بچوکی دەرئەهێنا، نزیکەی سێ بست دەستی نوقمی ئاوەکەی ئەکرد، لە کوێ بەردێکی زلل هەبوایە بنەکەی ئەگەڕاو قرژاڵی ئەدوزییەوەو پەل و پۆکەی لێ ئەکردەوەو بان پشتی هەڵئەدایەوەو پری ژەهر ئەکرد، نزیکەی بیست تا بیست و پێنج قرژاڵی بەم شێوەیە دەرهینا پەل و پۆی دەقرتاند و ژەهر ئەخستە نیو سندوقەکەیەوە، بەشێوەیەکی بەربڵاوو یەکە یەکە بە درێژایی دوو سەد مەتر فرێ ئەدایە ناو رووبارەکەوە، زیاتر لە نیو سەعات چاوەرێمان ئەکرد بە وردی سەیری رووبەری ئاوەکەمان ئەکرد کەچی دوایی ماسییەک بە سەر خولانەوە دەرکەوت، ماسیگرەکە دەستی دایە داری تۆڕەکەو بۆی چوو، دارە بییە خڕەکەی پیا کردو کەوتە ناو تۆڕەکەوە!
پیاوەکەی تر کە لەگەڵمان بوو تا سەر ئەژنو چووبوە نێو ئاوەکە و گوتی ئاوەکە ساردە، سەد دینارم بدەیتی ناوێرم خۆم تێ فرێدەم، دوای بیست دەقە لە چاودێری، ماسی دووەم دەرکەوت لە رادەبەدەر زلل بوو، هەمان پیاو شێت و هار بوو بە دەم هاوارکردنەوە خۆی فرێ دایە ناو ئاوەکەوەو چوو فریای باوکم و ڕاوکەرەکە بکەوێ لە دەرهینای ماسیەکە دا، ماسیەکە ئەوەندە گەورە بوو دەستیان خستبوە نێو دەم و جێ هەناسەدانی لە قەراغەوەو هەڵیان گرتبوو !
ئەوان بە سێ کەس خەریکی ماسی گرتن بوون، من و براکەیشم بە داروچیلکە خەریکی چای لێنان بووین بۆ خۆمان و بۆ ئەوان، ئەو رۆژە تام و چێژێکی زۆری هەبوو بۆیە هەمیشە لە یادەوەریم دا دەمێنێتەوە !
تەنیا سێ ماسییان گرت، گەورەیەک و مام ناوەندییەک و بچوکێک، خستمانە پشتی پیکابەوەو چووین بۆ گەرەکی مامۆستایان کە ماڵی بەڵێندەرەکەی لێبوو، کە خۆی و ژنەکەی چاویان بە ماسییەکان کەوت لە ناو ئۆتۆمبیلەکە بۆ ماوەیەک سەریان سوڕما !
دوایی بەڵێندەرەکە گوتی ماسی گەورەکە بۆ ئێمە دانەن، ئەو دووانەکەی دی لە نێوان خۆتان بەشی بکەن ! دیار بوو ژنەکەی ئینسافی زیاتر بوو گوتی ماسی بچوکەکە بۆ ئێمە، ئەوانی تر بۆ خۆتان، سەرتان نەیشێنم بەڵێندەرەکە ماسی مامناوەندیەکەی گێڕایەوە، گەورەو بچوکەکە، بەر هەر سێ لامان کەوت، ئێمەش گەڕاینەوە بۆ ماڵی ئەو کابرایەی کە گوتی ئاوەکە ساردەو ناوێرم خۆم تیا فرێدەم ! ماسیکانمان دابەش کرد بۆ چوار بەش لەبەر ئەوەی ڕاوچی یەکە گوتی بەشی ماڵ باوکیشم جیا ئەکەمەوە، بەشی خۆمان برد هەر ئەو ئێوارەیە ماسیمان پاک کردو لە نێو ئاردو خوێ و لیمون دوزی دا بۆ سەعاتێک هیشتمانەوە ئەوجا لە نێو رۆن سورمان کردەوە!
هەندی کەس هەبوون قورگیان گریەێیک تیابوو کە پێ دەڵێن سێوەکەی ئادەم، دەیانگوت ئەو کەسەی ماسی نەخوا بە مناڵی، سێوەکەی ئادەمی زەق دەبێتەوە، بەڵام ئێمە هیچ کەسمان سێوی ئادەمی نەبوو، لەبەر ئەوەی ماڵمان نزیکی ئاوو رووبار بوو جارو بار ماسی مان دەخوارد تەنانەت خۆشکێکم پەیدا بوو ناومان لێ نا رووبار!!
نەهرۆ / نەرویج
١٥ / ٤ / ٢٠١٣
