دیمانە لەگەڵ شاعیر ئاوات ئالانی
ئاوات ئالانی: خوا نیعمەتی شیعری پێبەخشیم و خودی شیعریش خەمی لێسەندمەوە….
ئەز شاعیریش نەبوومایە هەر لە دەریای ئەدەبم ئەڕوانی، بۆیە وەسێتم بۆ خوێنەرانی شیعرم ئەوەیە ئەگەر مردم با لە كەناری ئەم دەریایەدا بێت گۆڕەكەم…
دونیای ئەدەب دەریایەكی فراوانە، زۆر كەس هەوڵیانداوە لەناویدا مەلەبكەن، بەڵام نەیاتوانیوە نەك مەلەبكەن، بەڵكو دەریا ڕوونەكەشیان لێڵ كردووە.. بەڵام كەسی واشمان بینیوە بۆتە مامۆستاو هەمیشە لەم دەریایەدا بەبێ پشوو مەلەی كردووە، ئەو هەمیشە لەو دونیا جوانەدا توانیویەتی پێشەنگ بێت، ئاوات ئالانی كاتێك لەگەڵی ئەدوێی هەرچی وشەی ڕەنگین و جوانە لەسەر زووبانی پێشبڕكێیانە بەزووی بێنە حاڵ وڵامت بدەنەوە، ئەو هەمیشە وەكو خەیاڵەكانی دوونیا جوان ئەنەخشێنی، هەمووكات لەناو باخچەی وشەكانی جوانی، وەفا، عەشق، خۆیان نمایش ئەكەن، ئەو هەمیشە عاشقەو بەیادی ئەوەوە ئەژی، وەك خۆی ئەڵێت: ((بێ یادی تۆ هەموو ساتێ ژیان تاڵە خەم نۆشینە گەرتۆنەبی كێ پێم ئەڵێ كامە جوانە چی شیرینە))
بۆیە پێمان باش بوو وەك گۆڤاری چرای ڕووناكی دیدارێكی ئەدەبی لەگەڵ ئەم شاعیرە بەڕێزە ئەنجامبدەین، تا ئێمەش بتوانین كەمێك بەهۆی وتەكانی ئەوەوە ناسك بینەوە و زیاتر عاشقی مەعشوقەكانمان بین.
چرای رووناكی: سەرەتا ئەگەر بكریت خۆتان بەخوینەرانی چرای ڕووناكی بناسێنن؟
ئاوات ئالانی: ناوم: ئاوات ئالانی)ە، كوڕی وڵاتی كانیاوی سازگاری كوێستانم ،
تەمەنم چوار ئەوەندەی ڕەنگی پەلكە زێڕینەیە، نیشتەجێی پایتەختی ڕۆشنبیریم لە گەڕەكی باران، كۆڵانی گوڵە هێرۆ، ڕێك بەرامبەر قیبلەی دڵان، دووای پڕۆسەی هاوسەرگیری، سێ نەمام لە باخچەی ژیانی هاوبەشمانا ڕوواوە، دووانیان دارگوێزو ئەویتریان گێلاس، هیوایەتم گەشت و سەیرانەو تینوی خوێندنەوەم.
چرای رووناكی: شعر لەلای تۆ واتایی چی؟
ئاوات ئالانی:وا لەپرسیارەكەت تێگەیشتم بتانەوێت پێناسەی شیعر بكەم، ڕەنگە نەتوانم ئەو مافە بەخۆم بدەم، وەلێ ئەزانم شیعر هەندێ جار وەك هەنگوین بەتام و شیفا بەخشی دڵی دونیایە، هەر بۆیە نادیدە گرتنی هەوڵو كۆششی هەنگو شاعیر بێ مروەتیە، شیعریش هەیە وەك ئاو بێتام دێتە بەرچاو، بەڵام پێویستی ژیانەو سێبەرە بۆ ئارامی ڕۆح و فێنكی دەرون، كام دڵەت بینیوە لەبەر تاڤگەی شیعرا تەڕبووبێ و خوێنی مەخلوقی ڕشتبێ؟! تەنیا زمانی ئەدەب وانەی ژیاندۆستی ئەڵێتەوە، هەر هەناسەی شیعر دوكەڵی سیاسەت ئەڕەوەنێتێتەوە، بە مانایەكی تر ئەگەر قەڵغانی ژانەری شیعرو ئەدەب بە گشتی بەردەست نەبێت، ئەوا دڵبەردی جوان كوژ بەمەرامی خۆی ئەگا،
مەگەر حەسان پێش هاویشتنی تیرو ڕمی یاران، نەیارەكانی پەیامبەری نەئەپێكا!
مەگەر خیام بەشیعر دڵی مرۆگەلی خۆبەخوازانی نەهێنایە لەرزین، كاتێ یادی خستنەوە كەلاشەیان گۆزەی شەربەی جیلی دواترە! بەكورتی ئەشێ شیعر شیری خواردنەوە بێت و هەم (شیر) مەیدانی شەڕ، بەڵام چۆنایەتی ئەو شەڕە گرنگە بۆ ئەوەی شیعر شكۆی خۆی لەدەست نەدا.
چرای رووناكی: ئەتەوێت لە ڕێگەی نووسینی شیعرەوە چ پەیامیك بگەیەنیت؟
ئاوات ئالانی: ئەمەوێت لە پایتەختی دڵما شیعر حوكمڕانی هەست و سۆزم بێت! ئەگەر ئەقڵ سەرقاڵی لێكدانەوەی باشو خراپ و نەفس لە سێڕیانی چاك و چەوت و لەوامەدا بخولێتەوە، تەنیا دڵ ئەمێنێتەوە تاڵە ڕِێی (چاو)ی پەیام نێریەوە، جوانی بچنێتەوە و شۆڕشی خۆشەویستی ڕابگەیەنێت،
ئەز پێم وایە ئەگەر دەستی نەسیمی خەیاڵ بگات بەوێنەیەكی شیعری، تابلۆیەك ئەسازێنێ كۆڕی شین ئەكا بە شادی، ئەگەر خوای خۆشەویستم دەرفەتم بدا شیعر هاودەمم بێت، پەیامی من بۆ ڕاگرتنی باڵانسی وەفاداریە، ئەمەوێ هەمووان لە ئاسمانی ئەوینا شانبەشانی یەك بفڕین،ئامێز بۆ (فورقان) ئاوەڵا كەین و تەمی سەر ڕوخساری تەمەنمان بە پێكەنین بسڕینەوە.
چرای رووناكی: لە ئێستا ئاستی شیعر چۆن هەڵئەسەنگێنیت؟
ئاوات ئالانی: ئەز شیعر دەبینی بەعزە هونەرمەند و گۆرانی بێژێك دەیچڕن، (لەكاتێكدا بەهۆی ڕەگەزی دووەم لە كلیپەكانیاندا جەماوەریان هەیە، نەك بەهۆی خۆشی دەنگو جوانی بەرهەمەكەیان) گریانت دێ بۆ حاڵی ئەدەب و هونەر، ئاخر نازانن كە شیعری ئاخاوتنی كۆڵان نیە، وشەی زبرو هەست ڕوشێن مۆرانەی شیعرە، گۆرانی بۆ ئەوە نیە جەستەی ڕەگەزی بەرامبەر بخەیتە سەما، بەڵكو ئەشێ ویژدانی مرۆڤایەتی پێ خەبەركەیتەوەو باندەكانی ئارەزوبازی پێ ڕسوابكەی، ئەكرێ بەهەر چوار پایەی شیعرو ئاواز و دەنگو وێنە كەلتورو كەلەپورو بەها بەرزەكانی مییلەتەكەمان ببەینە ئاسمان و لە بومەلەرزەی تیاچوون بیپارێزین.
بەدەر لەمە لە ئێستادا وەكو لافاو شیعر تەنگی بەزیندەگی هەڵچنیوە، كتێبخانەكان پڕبوون و شوێن لە كتێبی نایاب و دانسقە بەر تەسك بۆتەوە، ئەم زۆری و بۆریە جگە لە زیانی ماددی سەری لە خوێنەریش شێواندووە.
چرای رووناكی: شیعرەكانت زیاتر وەزن وقافیەن ئایا خۆت ئارەزووی ئەو جۆرە نووسینە ئەكەیت یان وا هەست ئەكەی لەوبوارەدا سەركەوتووتریت؟ یاخود باشتر ئەنووسی؟
ئاوات ئالانی: ڕاستە مەیلم بەلای شیعری(لیریك)سرودو گۆرانیدا زیاترە تا شیعری هاوچەرخ یان حوڕ، وەلێ لە هەردو مەجالەكەدا تێكستم هەیە، لەكامیاندا سەركەوتووترم ئەوە بەجێدێڵم بۆ خوێنەرو ڕەخنەگری جدی.
پێویستە خوێنەر ئەو ڕاستیە دەرك بكا، كە شیعری لیریك نووسینی دژوارترە، تۆ لە شیعری لەم چەشنەدا پێویستت بەگشت كەرەستە خامەكانی! وەك وێنەی شیعری، زمانی ڕەوان “نەك سادە” ڕیتم و ئاوازی وشە، یەكێتی بابەت، كێشو سەروا ..و.هتد هەیە، كە شیعری لە ناشیعر پێ جیادەكرێتەوە، بەڵام لە شیعری حوڕدا دەست كراوەتری و پێویستت بە كۆی ئەم شەرت و مەرجانە نییە، وەلێ لەم سەردەمەدا زۆر كەس بە زۆر خۆی كردووە بەشاعیر، بەڵام نووسینەكانیان خاڵیە لەبنەماو مەرجی شیعریەت، بۆیە نوخبەیەك دەگەنە لوتكەو زۆرینە گلدەبنەوە، بیرمان نەچێت نووسینی تێكستی تەواشیحات و موناجات و تەسەوف لە بواری ئاینیدا بەگشتی قورسترە، ئەز شانم داوەتە ژێر ستونی ئەم ژانەرە سەنگینە لە دونیای ئەدەبا، واهەست ئەكەم ڕێگایەكی تولانیم لە پێشە.
چرای رووناكی: شیعرەكانی بەڕێزت لەلایەن زۆربەی هونەرمەندانەوە كراون بەسرود و گۆرانی، ئایا ئەو شیعرانەت نووسیوە ئەو هونەرمەندانە داوایان لیكردووی؟ یان لەسەر خواستی ئەو هونەرمەندە كە داوای كردبێت لەسەر بابەتێك بنووسی؟
ئاوات ئالانی: ڕاستییەك هەیە كەم ئەوترێ، بەڕای من هۆنراوە تا ئاوازی بۆ دانەنرێ و بە چریكەی دەنگی هونەرمەندێك نەگاتە بەرگوێ، ناگات بەپلەی كەماڵ، هەڵبەت بە ئەدای جوان و ئاوازی ڕەسەن ئەگات بەو ئاستە، دەنا هەندێ جار شیعری خۆم كراوەتە سرود، حەزم نەكردووە دووبارە گوێی لێڕابگرمەوە، بەنسبەت پرسیارەكەتەوە، بەپۆل مەلی حەزی هونەرمەندان لە سەر لقوپۆی شیعرەكانی ناو دیوانەكەم نیشتۆتەوە و كراونەتە سرودو گۆرانی، هەشبووە ئاوازێكی ناردووە لەسەر خواستی خۆی ئیشم بۆی كردووە، ئەگەر ئیزن بدەن لێرەدا گلەیی خۆم ئاراستەی ئەو سرود بێژ و هونەرمەندانە دەكەم كە گوڵزەمەقی ئینجانەی دڵمیان بەبێ پرس بردووە و ژاكاندویانە، ئەبێت نەیان زانیبێت كە نووسینی هۆنراوە ئازار و شەونخونی و مەشەقەتی زۆری پێویستە؟!، یاخود كاتێ كە میدیاكان دیداریان لەگەڵ ساز ئەكەن ناوی دانەری بەردی بناغەی بەرهەمەكەی خۆیان نادركێنن كە شاعیرە، پێویستە فوو لە چرای وەفا نەكەن، ئاخر ئەگەر شیعر نەبێت، ئەو شازادانە بارانی كام وشەی تەڕ، ئەكەن بەسەر بیابانی بێدەنگیدا؟!
چرای رووناكی: شعر چی بە ئاوات ئالانی بەخشیوە و چی لێسەندۆتەوە؟
ئاوات ئالانی: خوا نیعمەتی شیعری پێبەخشیم و خودی شیعریش خەمی لێسەندمەوە، ئەو شاعیرانەی پێیان وایە كە شیعر ئەوانی ڕاو كردووەو لە قەفەزی كردوون گومان لە بانگەشەی شاعیربوونیان بكە، چونكە شیعر نەك هەر كۆت ناخاتە گەردن، بەڵكو باڵت ئەداتێ، هەیە ئەڵێ ئەگەر شاعیر نەبوومایە وام ئەكردو وا ئەچووم، ئەمە خۆ خەڵەتاندن و خەیاڵ پڵاویە، ئەشێ شاعیر بیت و تەواوی ڕێگاكانی زیندەگی تەی كەی!دەرگا بەسەر جەهالەتا داخەیت و پەنجەرە بەڕووی ئەفراندنا بكەیتەوە، ئەگونجێ وەك غەریبێك هاودەمی هەژارانبیت و دەوڵەمەند بیت بەمەعریفە! ئەز شاعیریش نەبوومایە هەر لە دەریای ئەدەبم ئەڕوانی، بۆیە وەسێتم بۆ خوێنەرانی شیعرم ئەوەیە ئەگەر مردم با لە كەناری ئەم دەریایەدا بێت گۆڕەكەم.
چرای رووناكی: دیارترین كات بۆ نووسین لەلای بەڕێزتان چ كاتێكە؟
ئاوات ئالانی: كاتێكی دیاری كراو شك نابەم تەنیا ئەوە نەبێت، پاش گەرانەوەم لە سەفەر ، ئیدی سەفەر بێت لە ڕێی كتێبێكەوە بەدونیادا، یاخود بەڕۆح و جەستە لەشار و وڵاتێكی تر گەڕابێتمەوە، ئیدی زمانی نووسینم ئەپژێ، ئەز كە بەناو باخچەی گوڵزاری نالیدا هیجرەتم كرد، جوانیم كۆكردەوە، ئەتوانم بڵێم ئەوێ ڕۆژێ وێستگەی وەرچەرخانی ڕوئیاو دونیا بینی من بوو،
ئەو ساتانەشی كە خەمێك بەتوندی بەرۆكم ئەگرێ، یاخود چیای شادی سێبەرم بۆ ئەكا، ئیدی پێنوسەكەم بەباڵای دەقێكا هەڵ ئەزنێ، ئەتوانم لەم كاتانەیا باشتر بنووسم.
چرای رووناكی: شیعر و نووسینەكانت لەچ ڕێگایەكەوە ئەگەیەنیتە خوێنەران؟ تائێستا چەند بەرهەمی چاپكراوت هەیە؟
ئاوات ئالانی: هاوكات پتر لە پەنجا وەرزە، یانی زیاتر لە سیانزە ساڵە لە مەیدانی ڕاگەیاندنی كوردیدا حزورم هەیە، جگە لە شیعر نووسینی ڕەخنەی سیاسی و كۆمەڵایەتیم لە ڕۆژنامەو گۆڤارەكاندا بڵاوكردۆتەوە، وەك ڕۆژنامەی كۆمەڵ و هاوڵاتی و ستاندەر و باسك و وەرچەرخان و بەیان و گۆڤاری بڕیار و شارەزور و هتد، هەنوكەش وەك هەر گەنجێكی ئەم دونیایە، لە دەشتی كاكی بەكاكی فەیسبووكا خێمەیەكم هەڵداوە لە شوشە!، لە هەندێ لە سایتە كانیشا بیروڕاكانم ئەخەمەڕوو، بەنیسبەت بەرهەمی چاُپكراویشەوە، دیوانێكم لە ساڵی 2009 بەناوی (شنەی ئەوین) بڵاوكردۆتەوە، پێشوازی باشی لێكرا، بۆیە هانیدام دیوانی دووەمم لە ئایندەیەكی نزیكا چاپ بكەم.
چرای رووناكی: پێناسەت بۆئەم وشانە؟
دایك: ئاسمانێكە بڵندە لێوان لێو لەئەستێرەی وەفا.
شەو: ژوانی یاری، چاكی، پاكی، تاكی مەخلوقە.
تەنیایی: من و تەنیایی هاودەمین، هەندێ جار باشترین كەسمە، كاتێ یادی یاری یاران ئەخاتە دڵمەوە بەسمە.
بەهار: تابلۆی نمایشی ڕۆژی پەسڵان.
دیمانە: بەهەشت كەیوانی
