Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
ئازادی بۆ مەلا کرێکار، ئازادی هەموومانە  – بەشی  شەشەم و کۆتایی

ئازادی بۆ مەلا کرێکار، ئازادی هەموومانە – بەشی شەشەم و کۆتایی

Closed
by April 15, 2012 گشتی


نەرویژ بۆ تیرۆریستە ڕەسەنەکی خۆی سزا نادات؟   
مانگی ٧ ی ساڵی ٢٠١١ ، ئۆسلۆی پایتەختی نەرویژ گەورەترین کردەوەی تیرۆریستی تیادا ئەنجام درا لە سەر دەستی فاشیەکی ڕاستڕەو بە ناوی “ئەندیر بێهرینگ برێڤیریک”، کە کەسایەتییەکی سیاسی توندڕەوی ڕاستڕەو بوو لە و وڵاتە و،  لەگەڵ تەواوی بزووتنەوە ڕاستڕەوە فاشیەکانی دیکەی ئەوروپاشدا، بەتایبەتی ئی دی ئێڵ لە بەریتانیا،  دەستی تێکەڵ بوو و  دواجار ئەو ڕٶژەی کردە ڕەشترین رۆژ لە مێژووی نەرویژیەکاندا.  ئەو کاتە دوو تەقینەوەی لە ئۆسلۆی پایتەختی ئەو وڵاتە ئەنجامدا لە نزیک بیناکانی حکەمەتەوە ،  کە هەشت کەسی کوشتن و  ٩٢ی دیکەی بریندارکردن.  دواتر،  بە جولبەرگی پۆلیسەوە چووە دورگەیەکی نزیک پایتەخت، ئەو شوێنەی  کە ئەندامانی لاوانی پارتی سۆسیال-دیموراتی چەپی ناوەڕاست هەموو ساڵیک کۆنفرانسی هاوینەیان لێدەگرت،  لە وێندەرێ،  بە چەکی قورس ٦٩ لاوی کوشتن و  ٦٦ ی دیکەشی بە سەختی بریندار کردن، بەهۆی جیاوازییە ئایدۆلۆژی و سیاسییەکانی لەگەڵ ئەو پارتەدا، وە  چەند گەنجێکی کوردیش لە ناو قوربانیەکاندا بوون کوژراو و بریندار.  ئەم فاشییە  مانیفێستێکی سیاسیشی لە کتێبێک و چەند ڤیدۆیەکی ئینتەرنێتیدا کۆکدربونەوە، بە قسەی خۆی ، وەک لە مانیفیستەکەشیدا هاتووە، لە ڕێگای ئەم کوشتارو قەتل و عامەوە، “خیانەتکارانی مارکسیستی وڵاتەکەی” بە سزا گەیاندووە و هەم کەمپینێکی ریکلامیش بوو بۆ مانیفێستە سیاسییەکەی و ئایدیا و بیرە فاشییەکانی، کە بە بڕوای ئەو، ” ئەوە  مارکسیستەکانن  بەگری لە تێکەڵبوونی  ئیسلام  و موسوڵمانان دەکەن و  ئەوروپاش بەرەو داگیرکاری دەبەن بەم ففرە – کەلتوورییە.”  وەک لە هەواڵەکاندا بەدەرکەوتن، ئەم فاشییە تیرۆریستە لەگەڵ تەواوی ئەحزابە ڕاستڕەوە توندەکانی دیکەی ئەوروپادا پێشتر دەستی هەبووە ، یەکێک لە پاڵنەرە هەرە سەرەکیەکانی ئەم کردەوە تیرۆریستیەی پێ ئەنجامدا، کینەی لەبننەهاتووی  ئەم فاشییە بوو بۆ نوێخوازی سۆسیالیستی و دیموکراسی و ئەوەی لە بزووتنەوەی کرێکاری  نەرویژیدا بانگەوزی بۆ دەکرێت، کە فرە- کەلتووری  و فرە –ڕەنگی و فرە-  دەنگەییە و، هەمیشەش بەرگری لە موسوڵمان و  ئیماندارانی دیکە ئەو وڵاتە دەکات، لەبەرامبەر تێڕوانینەکانی ئەم تیرۆریستە فاشیاندا . لەپاڵ ماکرسیەکاندا، کینەی ئەم فاشییە بۆ پەنابەران و چەپ بە گشتی دەگەڕێتەوە بۆ فەلسەفەی نازیستە توندڕەوە  ناسیۆنالیست- ڕاستڕەوەکانی ، کە  ئەم کۆمەڵکوژییە پێناسەی مۆتیڤی پراکتیکی سیاسی کرد.  دەپرسین،  حکومەتی نەرویژی دوای یان تا ئێستا چی لەم تیرۆریستە کرد؟  چونکە هەتاوەکو ئێستاش دانی بەتاوانەکانیدا نەهێناوە و ، کەیسێکی تەندروستیشیان بۆ درووست کرد  کە  گوایە بە” یاسایی شێتە و تەواو نییە  لە ڕووی سایکۆلۆژیەوە”،  دوادوەریش بڕیرای لەسەر ئەمەدا و ، بۆیە تا ئێستاش دادگایکردنی تەواوتی نەکراوە تا سزا بدرێت.  دەپرسین، باشە بۆ مەلا کرێکار لەسەر قسەکانی و بیرو بۆچونەکانی  دژی سیاسەتمەدارێکی ڕاستڕەوی دلسۆز بە فاشیست ٥ دانە ساڵ حوکم بدرێت ، بەڵام ئەو تیرۆریستە ڕاسترەوە  کە بەکردەوە و چالاکی تۆقێنەر و کوشندە  تیرۆر و کۆمەڵکوژی ئەنجامداوە و،  لە ڕووی تیۆریشەوە ساغە چونکە کتێب و پارەخڕکردنەوە و سیاسەت و   ئەو جۆرە کردەوە گەورە پلان بۆ داڕێژراوەی ئەنجامداوە، کەچی هێشتا بە هیچ تاوانێک سزا نەدراوە؟ ئەگەر قسە لەسەر دادپەروەرییە، ئەم تیرۆریستە نەرویژییە ڕەسەنە بۆچی هەموو مافێکی یاسای هەیە  و پارێزەری هەیە و نوێنەرایتی دەکەن  لە دادگاکاندا، کەچی سیاسییە ئیسلامییەکان کە لە گوانتانامۆ ئەمڕۆ بەندکراون و تیایاندایە چەندین ساڵە بە هەڵە لەوێ زیندانیکراون، هیچ نوێنەرێکی یاساییان نییە،  باشە هەموو هەر مرۆڤ نین ، گەر قسە لە سەر مرۆڤایەتیە؟ یان دیسان هەر مەسەلەکە “ئێمە و ئەوانە”  ؟
گەر  مانیفێستەکەی بریڤیریک بخوێنیتەوە، یەکپارچە دژی فەلسەفەی  مارکسیزم .  هەر شتێک بۆنی بنەماکانی دیموکراسی و چەپی لێوە بێت  ئەم تیرۆریستە هاتوە  بەوپەڕی توندڕەوی و  بە زمانی ئیسلامۆفۆبی  سوکایەتی پێ دەکات و  ،  بەو گاڵتەجاڕییەش بە فەلسەفەی مارکسیزم و بەگری فەلسەفی وی لە تێکەڵبوون و فرەیی، بانگەواز بۆ  بۆچونە زینۆفۆبی و نازیەکانی خۆی دەکات. ئەو پێیوایە ،مارکسیستەکان دەبێت تێکڕا لەناوببرێن، ” چونکە ئەو فەلسەفەیە زۆر نزیکە لە ئیسلام لە ئەوروپا و ، هەوڵدەدات مافەکانی موسوڵمانان وەک کەمینە لە ئەوروپا بپارێزێت “. کە بێگومان کت و مت کۆپی  “خەباتی من” ی هیتلەری نازیە  و ئامانجی یەکەمی بەر لە ئیسلام، لێدا لە مارکسیزم و بزووتنەوە سەندیکایی و سۆسیالیستیەکانی کرێکاران، هەر وەک  چۆن لە ئەڵمانیا بە هامنشێوە دەیانگوت ، ئەوە “مارکسیستەکان و سەندیکاییەکانن بەرگری لە جولەکەکان دەکەن”،  وە بەم بەهانەیەش سۆسیالیستەکانیان بەر لە هەمووان لەناوبرد. ئەندێر بریڤیریکی تیرۆریستی بە پێست سپی ئەوروپی ڕەسەنی  خەڵکی وڵاتی نەرویژ ،  ئەوەندە توندڕەو  دنیابینی دیڕوانی، پێی وابوو پارتی پەرلەمانی ریفۆرمیستی سۆسیال –دیموکراسی چەپی ناوەڕاست، لەو وڵاتە نوێنەری ڕاستەقینەی مارکسیزمە لە کاتێکدا ئەو پارتە لەلایەن زۆرێک ەل چەپە شٶڕشغێرەکانەوە بایکۆت دەکرێت هەندێک جار کە زۆر بەلای راستا بادەدەنەوە، ، بە هەرحاڵ ئەو نەک سۆسیالیزم بەڵکو سۆسیال دیموکراسیشی بە گەورەترین هەڕيشە بۆ نیشتمانپەروەریەکەی و بۆ سەر فاشیزمەکەی دەبینی،  بۆیە ئەو هێرشە تیرۆریستییەی کردنە سەر.  لێرەدا جێگای ئاماژەپێکردنە ، بۆچونە نەژادپەرست و ئیتنیکیەکانی  ئەو تیرۆریستە فاشییە نەرویژیەش ، کە سەراپا چەوسێنەرن بەرامبەر موسوڵمانان و پەنابەران، بە پێچەوانەی چەپی ڕۆژئاواوە،  بیرمان نەچێت کە لەگەڵ زۆربەی بۆچونەکانی بەناو “چەپەکان ” و “لیبڕاڵ ”  و “نوێخوازەکانی” کوردستاندا یەک دەگرێتەوە لە راستیدا.  بەداخەوە.
سەرۆک وەزیرانی سەر بە پارتی سۆسیال- دیموکراسی نەرویژی کە هێرشەکەی کرابووە سەر،  ئیدانەی ئەم کردەوە تیرۆریستییەی کرد و ئەوکاتە گوتی :” ئەم کردەوە تیرۆریستییە هێرش بوو بۆ سەر تەواوی بزووتنەوەی کرێکاری”   بەڵام ، وەک نووسەری بەناوبانگی بەریتانی ئالان ودس ئاماژە دەکات: “سارکۆزی فەرەنسا و ئەنجیلینا مێرکڵی ئەڵمانیا و ڕاستڕەوەکانی تر تێکڕا ئەم هێرشەیان بەکارهێنا بۆ ئەوەی هەستی توندڕەوی ناسیۆنسالیستی زیندوو بکەنەوە. زیاتر لە ئەوروپا”  ئالان ودس پێیوایە، کە سەرۆک وەزیران ڕاستیکرد ئەم هێرشە تیرۆریستە فاشیەی بۆ سەر چینی کرێکار و بزووتنەوەی سۆسیالستی بەتەواوی لەقەڵەمدا، بەڵام، سەرۆک وەزیران هەڵەی کرد کە ڕایگەیاند:” پێویستە کارەکان لە دەستی پۆلیسدا بەجێبهێڵین” ، چونکە بە بروای ئەو  :  “موخابەرات هەموو جارێ توندوتیژی ڕاستڕەوەکانیان پشتگوێ خستووە بۆیە  نابێت بە پۆلیسی دەوڵەت و دەزگا سەرکوتگەرەکانی دەوڵەت متمانەمانە بکەین، چونکە لە کاتی هێرشی ڕاستڕەوەکان ڕوودەکەن بەودیودا و،  لە ناو دەوڵەتیشدا دیارە چۆن هەمیشە بەشێکیان هاوسۆزی فاشیزم  بوون و هەن، بۆیە خەیاڵاتە بمانەوێت پۆلیس شتێک بکات، با لە بیریشمان نەچێت سەرۆک، ئەو کەسەی کارە تریرۆریستیەکەی  لە نەرویژ ئەنجامدا، دواجار جلوبەرگی پۆلیسی لەبەردابوو.”
ئازادی سیاسی مەلا کرێکار بۆ ئازادی هەموومانە؟
هاوڕێم جەیمس تێرلی ، کە نووسەرێکی لاو و دەنگێکی ڕەخنەگری ناو بززوتنەوەی چەپە لە بەریتانیا ئەمڕۆ، ،لە  نوێترین نووسینی هەفتانەیدا بەرگری لە مافی ڕادەربڕین و ئازادی سیاسی ئەبو قەتادەی ئیسلامی سیاسی  ئوردنی دەکات، کە پەنابەر بوو لەبەریتانیا و لە تەنیشت پەرلەمانەوە خۆپیشاندانی ئەنجام دەدا و، جار جارە لە دژی جەنگ لە عیراق و ئەفگانیستان یان “دەستووری شەریعە” بۆ بەریتانیا شتێکی لەو بابەتانە ڕێپێوانی بەرێ دەخست. جەیمس نووسیویەتی: ” هەرچەندە بیروبۆچونەکانی ئەبو قەتادە دژی بۆچونەکانی ئێمەن وەک کۆمۆنیست و  لەگەڵ ئامانجە سۆسیالیستەکانماندا نایەوە، بەڵام ئەگەر ئەمڕۆ قەتادە بگرن و بەزۆەرملی  و،  بە  دەستگیرکراوی ڕەوانەی   ئوردون  بکەنەوە بۆ ئەوەی دادگای بکرێت و بخرێتەوە دەستی دەزگا نهێنیەکانی دەوڵەتەوە،  بریارێکی تەواو سیاسیە و  تەنها لەبەر ئەوەیە کە  بە ڕاشکاوی خۆپیشاندان دەکات و بە ڕوونی بۆچوونەکانی دەردەبرێت لە تەنیشت پەرلەمانی بەریتانیاوە. بەڵام  سبەینێ ئەوە سۆسیالیست و کۆمۆنیستەکانن، یان چالاکوانە دیموکرات و   نوێخوازەکانی خۆرهەڵاتی ناوینم  ئەو کاتەی دێنە ئەم وڵاتە بۆ پەنابەری دوای ەهڕەشە لە سەر ژیانیان، یان ئەو شۆڕشگێڕانەی  سەندیکاکان کە لە میسر و تونسەوە دواتر لەوانەیە ڕابکەن بۆ بەریتانیا ، دەکرێت بە هەمانشێوە وەزارەتی پەنابەران بەناوئ “یاسایی نیودەوڵەتییەوە” دەستگیریان بکات و بە ئاسانی دەتوانێت بە زۆرەملێی  سنوورداشیان بکەنەوە بۆ ناو زیندانەکانی بۆ وڵاتەکانیان، تا دەزگا ئیستخباراتیەکان چیان بوێت لێیان بکەن. ”  ئەوەتا هەنوکە بەپێی دوا ڕاپۆرتەکانی دەزگاکانی پاراستنی مافی مرۆڤ دەرکەوتووە کە موخزبەراتی بەریتانی دەستیان هەبووە لەگەڵ موخابەراتی لیبیدا، بەتایبەتی دوای ئەوەی کە تۆنی بلێر قەزافی بینی و قەزافی بە ڕووی ڕۆژائوا کرایەوە، بەپێی ئەو هەواڵانە بێت کە بڵاوبونەتەوە،  بەریتانیا هەمومو ئەوانەی بەزۆر ناردۆتەوە بۆ لیبیا کە موخابەراتەکەی قەزافی داوای کردوون و ، ئیدی ڕووبەڕووی گرتن و  داپڵۆسین و  ئەشکەنجەی دژوار و  و کوشتن بوونەتەوە لەوێ، لە  زیندانەکانی ئەو دیکتاتۆرە  دڕندە کۆمیدیە گاڵتەجارە خاوەنی بوو.
 من زۆر لەگەڵ ئەم بووچونەدام و،  ڕەخنەکانی تری ئەو نوسەرەم زۆر پێ قبوڵە لەوەی باوە لە  ناو ئەو بەناو “چەپە” کەمینەیەی ئەمڕۆ  زیاتر  دژە- ئاینین، وەک لەوەی سیاسی بن و  بەردەوام بە توندڕەویان پاشەکشەیان بە بزووتنەوەی ئازادیخوازی و چینایەتی کردووە بە سیاسەتی زینۆفۆبییان. باشە من تێناگەم بە ڕاستی، بۆ نموونە  کۆمۆنیستی کرێکاری کە لە هەمووان زیاتر دەنگی دژی مەلا کرێکار دلێر بوو و ،  بە بەیاننامەیەکی سیاسی پشتگیری ئەو سزادانەیان کرد،    لە بیریان چۆتەوە چۆن ماوەیەک لەمەو بەر  ئەنتەرپۆڵ خەریک بوو کۆمیتە ناوەندیەکەیان لە ئەوروپا بپێچێتەوە و بیانخاتەوە دەستی ئیتلاعاتەوە ؟  ئەی باشە دوای سزادانی مەلا کرێکار دەی چی، خۆ بەردەبێت دواتر؟ پاشان بە لۆژیکێکی سانا، ئەمان خۆیان  نازانن  چەند کورد و چالاواکوانی کەجەکە و پەکەکە و مارکسی و سۆسیالیستەکان  بەهەمان قەدەر دەبرێن و لەلایەن دەزگاکانی پۆلیسەوە پەلکێش دەکەرێنن بۆ زیندانەکان لەسەردەستی حکومەتەکانی ئەمڕۆی  ئەوروپا یان بەزۆر دەنێردرێنەوە بۆ تورکیا گەر داوا بکرێنەوە؟ جەیمس تێرلی لەو نوسینەدا زیاتر پێداگری دەکات لەو بەرگیرکردنە سیاسییە  و پێیوایە دەبێت پشتگیری لە مافی ڕادەربرینی هەمووان بکەین گەر ئازایدیخواز و یەکسانیخوازین بە سیاسییە ئیسلامییەکانەوە، ” چونکە  سیاسەتی توندڕەوە ئاینییەکان بە دایالۆگ  دەکرێت پوچەڵکردنەوەیان،  سیاسەتەکانیان بە لۆژیک و گفتوگۆی ڕاشکاوانە و  دیموکراتیکانە لەگەڵ یەکدی دەکرێت وەڵامبدرێنەوە و شیتەڵ بکرێن  “،  ئەم تێڕوانینە بۆ ئازادی رادەڕبڕین ئاشکرایە کە لە  دیالایکتیکە ماتریالیستیەکەی  نووسەری ناوبروەوە سەرچاوەی گرتووە.لەگەڵ ئەو بۆچوونەشدا زۆر تەبام من،  چونکە  زیندان و توندوتیژی  و داپڵۆسین هەتاوەکو ئێستا  تەنها توندڕەوی زیاد کردووە لە تەواوی دنیادا،  هەروەهاش زۆرن ئەوانەی کە بەهۆی زیندانی گوانتانامۆ و هاوشێوەکانیانەوە، دوای چەشتنی ئەشکەنجەی بێئەندازە  بوونەتە توندڕەو،  بێئەژمارن ئەوانەی  یاخیبوون لە کاردانەوەی ئەو چارەنووسە کوشندەیەی سیاسیە راستڕەوەکان و  پۆلیس  و دەزگا سەربازی و ئیستیخباراتیەکانی  ئەم سیستەمە سەقەەتە  بۆی دیاری کردبوون و ، هەمیشە بە جەنگ هەوڵیداوە بەسەریاندا بیسەپێنی. ئاخر  زۆرن ئەوانەی بە “هەڵە” گیران و دواتر لە گوانتانۆمۆ بونەتە توندڕەو لە ئەنجامی ئەو ئەشکەنجە و داپڵۆسین و سوکایەتیانەی لەسەردەستی سەربازە ئەمریکیەکان پییان کرابوون، کارەسەتی زۆر گەورەیان لێبۆوە.  جەیمس  تێڕڵی نووسەر لە کۆتایی  ئەو گوتارەیدا  ئاماژەی کردووە :” ئەو پشتگیریە زێدە پێویستە بۆ ئێمە وەک شۆڕشگێرانی دیموکراسی ڕاستەقینە  نەک لەبەر ئەوەی لەگەڵ بیر و بۆچونەکمانی ئەو سیاسییە موسوڵمانانە هاوتەباین و بۆ یەک ئامانج تێدەکۆشین، نا، چونکە ئازادی وان مانای ئازادی ئێمەیە.” ، گومانی تیادا نییە ،  ئەمە تێڕوانین و ئارگومێنتە گەردونیانە  کرۆکی  دیموکراسییەکەی بنچینەین، کە لە  مارکسەوە سەرچاوەی  گرتووە ئەمڕۆ تێڕلی لە هەوڵداندایە بیخاتە پراکتیکی سیاسییەوە، ئەمە دیموکراسییە لە ژێرەوە،  نەک عەلمانیەتە  توندڕەو و دیکتاتۆر و داپڵۆسێنەرە  ناسیۆنالیست- ستالینستیەکانی لە میسر و تونس  و وڵاتانی دیکەی ناوچەکە دەسەڵاتیان گرتبوو   وەک موبارەک و بن عەڵی و قەزافی، کە لەدوای رووخانی سۆڤیەتی ستالینیست ، ئیدی لەسەر دەستی ئەمریکا  و ڕۆژئاوا وەک دەسکەلای سیاسی خۆیان بەڕێوە دەبران و تەواوی دانیشتوانیان خستبووە خزمەتی ئامانجە سیاسی و ئابووریەکانی خۆیان و وڵاتانی ڕۆژئاواوە.
دوا گوتن
من خۆم نە کەسێکی ئاینم و نە ئەم باسەش، بە هیچ جۆرێک لە جۆرەکان پەیوەندی بە بیری عەقیدەیی منەوە هەیە.  وەلێ ، ئەم گوتارە هەڵوقڵاوی دنیابینەیەکی دیکە بوو لەوەی  کە ئەمڕۆ لە ناو بزووتنەوە بەناو “چەپە”کانی کوردستاندا باوە.  دنیابینیەکی زۆر جیاواز لەوان، ئەم   نێونەتەوییانە دەڕوانێت و  گەردونیانە دەبینیت چۆن  ئەمڕۆ لەسەردەمی گڵٶبەڵایزەیشندا موسوڵمانان چەوساوەن لەسەر دەستی سیاسەتی نیودەوڵەتی زینۆفۆبی ترس لە ئیسلام ، ئەوەی ئەمڕۆ ناسراوە بە “ئیسلامۆفۆبیا”،  کە پێموایە گەورەترین چەوساندنەوە و جیاکارییە  دەوڵەتانی ڕۆژئاوا و باڵی ڕاستی بۆرژوازی ئاینی پیاوی سپی  بە شێوەیەکی سیستەماتیکی  پیادەی دەکەن .  جیا لەوان، روانینی بابەتیانەی ئەم گوتارەمان  بەرهەمی یەکسانیخوازیەکە  کە بانگەوز دەکات لە ژێرەوە هەمواان دروستیکەین پێکەوە  بە جیاوازیەکانمانەوە ، ئەوەی کە هەژاران و بەشخوراوان خاوەنین و  جوانی ژیان لەو ساتەدا دەبینێتەوە کە مرۆڤێک لەبۆ ئازادی یەکێکی دیکە تێبکۆشێ بە جیاوازی بیروڕاکانەوە.ئەمە  ئەو دیموکراسیەیە کە ئەمڕۆ ئەڵتەرناتیڤی هەژمونی سەرمایەداری جیهانیە و،  مانای خودی بوون و  ژینکردن لەوەدا دەبینێتەوە، کە ڕێبگرێت لە هەموو جۆرە چەوسانەوەکان  کە لەسەردەستی خوداپیداوان، دەسەڵاتداران  و زلهێزان ئەنجامدەدرێن، چونکە  زۆرن لە سیستەمی سیاسی باوی ئەمڕٶی جیهان وەک شرۆڤەمانکردن،  تەنها بەهۆی ئەوەی هێزیان هەیە و هەژمونی سەربازیان لە هەمووان زیاتر باڵادەسترە، زەفەر بە مرۆڤ دەبەن  و لە هەموو کایەکانی ژیان دایاندەبڕن و دەیانچەوسێننەوە  لەبۆ قازانجە سیاسی و ئابووریەکانی ئەو سیستەمەی نوێنەرایەتی دەکەن ، وەک  سزادانی مەلا کرێکار بۆ نموونە، کە  بە بڕوای من چەپە شۆڕشگێرە دیموکراتخوازەکان لەسەریانە ڕیگەی لیبگرن و لەپاڵ بەشخوراوانی وەک ویدا ، سەنگەری بەرگری بۆدیموکراسی ڕاستەقینە ڕابگەینن.
 ئەم گوتارەمان بۆ پشتگیری کردن بوو لە مەلا کرێکار و وەستانە دژی حوکمی زیندانیکردنەکەی، لەگەڵ  هەموو ئەو چەوساوانەی دیکە کە ئەمڕٶ لە گوانتانامۆ و زیندانە تاریکەکانی دیکەی سەربازگەی زلهێزاندا، نایاساییانە بەوپەڕی ڕەفتاری توندوتیژانەوە  لە چواردەوری گۆی زەوییەوەهێنراون و  دەستگیر کراون و  لە سەرەتایترین مافە مرۆڤایەتیەکانیان بێبەشکراون، ئەمانە بەرهەمی ئەمریکای ئەمڕۆ نین بەتەنیا، بەڵکو لە ئەمریکای دوێنێەوە ماوەتەوە بۆ ئەمڕٶ،  وەک  ئەو پێنج هاولآتییە سۆیالیستە کوبیەی کە نیو سەدەیە لە مایامی ئەمریکا گیروان، وەک ئەو سەربەخۆخوازانەی زیندانی سیاسین کەچی وەک تاوانبار زیندانی کراون، رۆژنامەنووسە ڕاستگۆکان  کە لەبەر گەڕان بەدوای ڕاستیدا وەک جولیان ئەسانژ گیراون، سەرکردەی کەمە نەتەوەکان وەک  عەبودڵڵا ئۆجالان کە سیاستی بە ناو “دژە – تیرۆر”ی ئەمریکا رووتاندونیەتەوە و تەواوی مافە سەرەتاییەکانی  چەندین ساڵ پێشێل کردووە، هەموو ئەوانەی ڕادیکاڵان بە جۆرێک لە جۆرەکان و  بەرامبەر سیستەمی دەسەڵاتی جیهانی هەژمونخوازی ئەمریکی و رۆژئاوایی  ئەمڕۆ  چاونەترسانە وەستاونەتەوە و ئامادە نین لە سەر چۆک کڕنوش بەرن بۆ ئەجێندەی ئابووری و سیاسی جەنگخوازی ئیمپریالیزمی جیهانی، لە مەلا کرێکارەوە تا   ملیۆننان کوردانی باکوری کوردستان. ڕوونە  ئەو سیاسەتی بەناو جەنگ  ” دژی تیرۆرە” ئەمڕۆ زۆر تەسکبینانە هێڵێکی ڕاست و چەپی سەراپا بەسەر کەمە نەتەوەکان و کۆمەڵە ئاینی  و گروپە سیاسیەکانیشدا هێناوە، بەو کوردانەشەوە کە ئەمڕٶ لە ئەوروپا لەسەر چالاکی سیاسی نەتەوەیی بۆ مافە دیموکراتیکەکانیان دەستگیردەکرێن و بە” تاوانبار  و  دز و جەردە و تیرۆریست” لە قەڵەمدەدرێن  و دادگایی دەکرێن و بە چەندین ساڵ زیندانی وەک مەلا کرێکار سزا دەدرێن. ئەمە ئەجێندە گەورەکەی دنیای ئەمڕۆیە تا ئەوانەی دژی سیستەمن بە هەر جۆرێک لە جۆرەکان بێت، کۆمەڵگە گوێی لییان نەبێت  و ئیدی بە تەنیا، زۆر بەتانیا  لە ژوورە خۆر نەدیوەکاندا گوزەران بکەن، لە کونجی ئەو شوێنانەی کە زۆر لە ژیانەوە دوورن. 
شۆرشگێری  ئەرجەنتینی  نێونەتەوەخوازی ناسروای دنیا، ئەرنێستۆ گیڤارا، زۆرجاران لە وەڵامی ئەو ڕۆژنامەنووسانەی کە تێکۆشانی ئەویان  بە ڕۆمانسیەت دەبینی ، ڕایگەدەیاند: “ئێمە خەون بە موستەحیلەوە دەبینین”، دیارە ئەگەر بە سەرپێی ئێمەش لەم گوتەیە بڕوانین، ڕاستەوخۆ بە رۆمانسیەت لێی تێدەگەین، بەڵام هێستێک و تەماشاکردنی واقیعی ئەمڕۆ پێمان دەلێت، ئەوە خەون بینین بە موستەحیلەوە بوو وایکرد ئەمڕٶ کەسانێک هەبن بەرگری لە مرۆڤبوونمان بکەن.  گیڤارا بەر لەوەی بە دەستی جاسوسێکی بۆلیڤی لە دوای گرتنەکەی بکوژرێت،  بە بکوژەکەی ڕادەگەیەنێت: ” گولکەت بتەقێنە ترسنۆک، تۆ تەنها پیاوێک دەکوژیت.”  ئەمڕٶش ئەگەر بۆ ساتێک تەماشای شاشەکانی هەواڵ بکەیت،  زۆر باش دەبینین بە پیچەاوانەی زۆرێک لەو ڕۆژنامەنووسە ڕاستڕەوانە پیشبینیانکرد و کەس نازانێت  لەکوێی پەراوێزی مێژوودان ئەمڕۆ ،  لە بەرامبەردا، لە هەر شوێنێکی ئەم دنیایە  لە هەر گوندێکی ئەفریکا، گەریلایەکی لاتینۆ یان ئاسیای لە شاخەکانی ئەمریکای لاتین و ئاسیا ، خۆپیشاندەرانی عەرەبی ،  کرێکارانی مانگرتووی ئەوروپا، خوێندکارانی سکاندنافیا و هەر مرۆڤێک، گروپێک، کۆمەڵەیەک ، حزبێک، جەماوەرێک کە ناڕەزایەتی دەردەبڕن بۆ مافە ڕەواکانیان، ڕۆحی خەباتگێڕی و خەون بینی گیڤارە بە موستەحیلەوە  ئاڵای داوا دیموکراتیکەکانیانە، . بەڵگە نەویستە چۆن ئەو سەربازە گەمژەیە تەنها  پیاوێکی کوشت و پرەنسیبب و ئایدۆلۆژیاکانی گیڤارا ئەمڕۆ وەک ڕٶحە نیونەتەوەییەکەی خۆی تەواوی سنوورە جوگرافیاکانی دنیای بڕیوە و لەگەڵ داوا ڕەواکانی هەموواندایە.  هونەرمەندی ناسراوی نێونەتەوەخوازی بە ئیتنیک ئازەری وڵاتی ئێرانیش، داریوش ئیقبالی،  لە کۆنسێرتێکدا کە بە ‘سەحنە ٢’ ناسراوە، بەر لەوەی گۆرانی ‘وەتەن’  بچڕێت،  دەڵێت: “تا یەک دڵی خەمگین لە جیهاندا هەبێ  شادی نییە، تا یەک گوندی وێران هەبێت ئاوەدانی نییە، ئەگەر لە تەواوی دنیادا یەک زیندانی هەبێت، لە هیچ شوێنێک ئازادی نییە…”
  ئەگەر ئەمانە ئامانجی گەردونیمان نەبن، ئەگەر پرەەسینبی  ئازادیخوازانە بەبێ ترس و سڵەمینەوە نەخەینە پراکتیکی ڕۆژانەمانەوە ، ئیدی زوو ساردبینەوە لەوەی بۆ مافی ئەوانی دیکە بێینە مەیدان،  بێلایەن و پاسیفیزم لایەنگرییە. ئەمڕۆ چەپ و بەرەی ئازادیخواز لە ڕۆژئاوا بەگری لە مافەکانی ومسوڵمانان دەکەن چونکە لەبیریان نەچوەتەوە چۆن  مارتین نایمۆلەری کاتی بڕیاردانی بۆ  وەستانەوە دژی نازیم لە ئەڵمانیا گوتی : ”  یەکەم جار بۆ سۆسیالیستەکان هاتن، قسەم نەکرد چونکە سۆسیالیست نەبووم ، دواتر بۆ سەندیکاییەکان هاتن، قسەم نەکرد من ئەندامی سەندیکا نەبووم، دواتر بۆ جولەکەکان هاتن، قسەم نەکرد چونکە جولەکە نەبووم، دواتر کە  بۆ من هاتن  کەس لە ژیاندا نەمابوو بۆ من بۆ من قسە بکات  بکات ،  لە سەر من هەڵبداتێ، بەرگریم لێبکات”،   ەگر ئەمڕٶش لەسەر ئازادی سیاسی مەلا کرێکار قسە نەکەین، سبەینێ کە بۆ ئێمە دێن کەس نامێنیت  لەسەر ئێمە گوتەیەکی هەبێت، ئەوەش ئەو کاتەیە بەربەریەت باڵادەستە و ئیدی  کارەسات دەبێتە ناسنامەنان و ماڵوێرانی سەراپای کایە مەعریفی و سیاسی و کۆمەڵایەتیەکانی ژیانمان بۆ جارێکی دیکە زۆر خراپتر پێناسە دەکاتەوە.  لەم دیدگایەشەوەیە ئەم گوتارە بانگەشەی ئازادی بۆ مەلا  کرێکار دەکات  هەرئێستا ، چونکە ئازادی سیاسی ئەو ئەمڕۆ، مانیفێستی ئازادی سیاسی گەردوونی هەموومان دەکات.


ڕۆژ ئەحمەد

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.