Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
ئەو کوردە جوولەکانەی لە رۆژی کۆچیاندا فرمێسک لە چاویان نەڕژا،…

ئەو کوردە جوولەکانەی لە رۆژی کۆچیاندا فرمێسک لە چاویان نەڕژا،…

Closed
by October 11, 2011 گشتی

ئەو کوردە جوولەکانەی لە رۆژی کۆچیاندا فرمێسک لە چاویان نەڕژا، بەڵام لە دووری کوردستاندا رۆژێک نەبوو چاویان لە فرمێسک داببڕێت…

هیچ شتێک نیە درۆ لەگەل زاکیرەی منداڵی بکات، چ شتێکیش لە بەرائەتی ئەو منداڵیە پاکترە، ئەو رۆژانە وەکو سەردێکی مێژوویی رۆژانی تەمەنێکی پاک وسپی لە هەموو سەرەساتێکی خۆشی وناخۆشی دێن ودەچن وخۆیان دووبارە دەکەنەوە، بنەچەی لەدایکبوون بنەوانی نەشونمای زاکیرەو بنەمای کەسێتیتەو هەمیشەش لەبەردەم ئەو کەسە دێتەوە یادو لەبەردەم دیدی بیرەوەریەکانی دووبارە دەبێتەوە..
 ئەو زاکیرەیە گەنجینەیەکی رەسەنی تەمەنی کەسێتییە، هیچ کەسێکیش ناتوانێت خۆی لێ لابدات ووەکو سێبەرێکەو دابڕان لێی سەختە، هەموو زانست وفەلسەفەکان لە سەر ئەوە کۆکن کە هەرچی قودسیەت بوون ودۆگما(بەستەلەک) بوونێکی ئایدیالۆژیایە، بە هیچ جۆرێک ناتوانێت رێگە لە گەڕانەوەی ئەو قودسیەتەی منداڵی بگرێت وهەمیشە لە ناو هزردا گەنجەو پیر نابێت، ئنجا با ئایدیالۆژیایەکەش مرۆیی بێت یان ئاسمانی….
ناوندە دەروونی وهۆشمەندیەکان بە هیچ شتێک گەمارۆ نادرێن، هەروەها ناکرێت تا سەر ئابلۆقەش بدرێن، ئەوە مەحالە چونکە هەریەکەمان بە ئیرادەیەکی سەربەخۆی خۆمانەوە وابەستەین، هەر بەو ئیرادەشەوە دەتوانین سەربەخۆیی خۆمان بپارێزین، بۆیە بیرەوەریەکانی مرۆڤ ئازادن ودەستەمۆ نابن، رابردووی هەر کەسێک لە شتە (موقەدەس)ەکانی ئەو کەسەیەو مایەی شانازیشە بۆ خۆی جارجارە چاوێکیان پێدا دەخشێنێتەوە، بۆیە دەستکاریان ناکرێ، لە هەر لایەنێکەوە بێت، هەرگیز لە شوێن خۆیانیش قەتیس نابن وهەمیشە لە سەر رەوتی گەڕانەوەی دیمەنە کۆنەکان دان، هەروەها دیارە لە زاکیرەشدا چەند چەمکێکی دیارو گرنگ هەیە، ئەوان وەکو تەوەرێکی سەرەکی هەڵچوون وخۆپێچانەوەو گەڕانەوەی زاکیرە رۆلی بایەخدار دەبینن، ئەوانیش بریتین لە (زایەگای لە دایک بوون )و(ماڵ) و(گەڕەک) و(نیشتمان)…
لە دەسەڵاتی مرۆدا نیە ئەو چەمکانە لە گوزارشت کردنی بیرەوەریەکانیدا بایەخیان پێ نەدات، دیارە لە ناو ئەو چەمکانەشدا چەمکی (نیشتمان) لە هەمووچەمکەکانی دیکە گشتگیری ترو باڵاترو بەبەهاترە، هەروەها لە هەموو ئایدیایەکانیش زاڵتر خۆی دەنوێنێت، گەلێک رژێم ورێبازو یاساو رێساو هۆشمەندی هەولیان داوە مرۆڤ وەکو تاک وچەند تاکێک لە ناو ژینگەی چەکەرە بوونی مرۆیی خۆیدا دەریبهاوێژن، بەڵام هەولێکی نەزۆک وبێبەر بووە، هیچ مەبەست وستراتیژێکی کەمخایەنی نەپێکاوەو ریسیان لێ بووەتە خوری…
 (ئەنفال) لەوانەیە نموونەیەکی زیندوو بێت بۆ یەکانگیر کردنی بنەمای بابەتەکەم، دوژمن هەموو شتێکی کرد بۆ توانەوەی کورد، بەلام ئەوەی پێی نەکرا دەستەمۆ کردنی زاکیرەی منداڵێکی ئەنفالکراو یاخود سڕینەوەی ئاسەواری دێیەکەی لە ناو هزرە گچکۆکەی ئەو منداڵە ئەگەر بە قەوارەش گچکە بێت، بەڵام لە روانینی ئەوەوە شتێکی گەورە بوو بۆیە نەیاندەتوانی لە بیری دەربکەن، ئەگەرچی سەرجەم وێنە کۆنەکان رەشوسپیشن، بەڵام لە زاکیرەو بیرەوەری منداڵیماندا تابلۆیەکی رەنگینن وناشیرن نابن، زێدی لە دایک بوون ئەو فەزا زیندووەیە تامی شیرینی هەرگیز لا ناچێت، هەروەها کە سەخت نەبێت زاکیرە بگەڕێتەوە، ئاسانیشە ئەو زادە هەموو کاتێک بە کەلتوورەکەی خۆی ئاشنا ببێتەوە، ماڵ وێنەیەکی بچووکی نیشتمانە، لەوێوە زمانی زگماک چەکەرە دەکات وداب ونەریتیش لەگەلیدا نەشونما دەکات…
ئەرمەنیەکان رۆژبەرۆژ سوورتر دەبن لە سەر ئەوەی سەردی گێڕانەوەی ئەو دەرفەتە تاریکانەی لە زاکیرەو مێژووی گەلەکەیاندا هەیە، جارێکی دیکە بە ستایل ریتم ورەسمێکی کرێتترو قێزەونتر لە هۆشمەندو ئاوەزی نەوەو منداڵەکانیان وێنا کەنەوە، بۆ ئەوەی هەرگیز ناعەدالەتی ئەو کارەساتەو مێژووی زەبرو زەرەرمەندیەکانیان لە بەرامبەر تێڕوانین وبیرەوەری نەوەکانیان کاڵ نەبێتەوەو لە مێشکیانیشدا هەمیشە زیندوو ببێتەوە، هەروەها نەوە دوای نەوەش پەیامی ئەو ئەرکە وپاراستنی مێژووەکەش بۆ یەکتر بگوازنەوە، بە هۆی ئەوەشەوە ئەو گەلە تا ئێستا بە زیندوویی ماون، وەکو گەلێکی نەمریش بەردەوامن لە ژیان….
هەموو ئەوانە پێمان دەلێن ئاسان نیە تاکێک، کۆمەڵێک، گەلێک، خۆی لە خەیاڵی رابردوو وزاکیرەو هۆشمەندی منداڵی دابماڵێت، منیش دەمەوێ بەو سەرەتایە کەمێک درێژە، ئاوڕێک لە هەلوێستێک ودەروازەیەکیش بۆ باسێک بکەمەوە کە کەمتر هەلوێستمان لە سەر کردووەو کاتمان بۆ تەرخان کردووە، ئەویش لە سەر وابەستە بوونی هاورەگەزی و(ئینتما)یە نەتەوەییەکەی (کوردە جوولەکاکانە)، ئەوانەی کە شێلگیرانە خۆیان بە نیشتمان ورابردووی دوێنێکەیان پابەند کردووەو نایانەوێت لە زاکیرەیاندا لە ناو بچێت ولە ناو زاکیرەشدا خۆیان کۆن ببن، بە شێوەیەک رایەڵی هاوبەند بوونیان بەو خاک ونیشتمانەی ئێمە ئەوەندە توندوتۆل بووە لە رادەی وەفاو سۆزو پەیوەندیەکی بۆرە خزمایەتی کاڵەوە دەرچووەو ئاقارێکی دیکەو رەهەندێکی دوورو قووڵتری بە خۆوە گرتۆتەوە کە خۆی لە مەسەلەی نەتەوایەتی ونیشتمانیەوە دەبینێتەوە…
ئەو (کوردە جوولەک)انەی رۆژانێک لە کوردستان وەکو ئێمە ژیاون بە جلوبەرگی کوردی وخۆراکی کوردی وبە کوردیەکی پەتیش بازاڕو شارو وڵاتیان گەرم کرد بوو، لە شین وشاییدا هاوخەمی بابوباپیرانی ئێمە بووینە، بەڵام بە ناچاری بە رووی بانگەوازی نیشتمانێکی هاورەگەزیی وئاییزاییەوە چوون، تا چیتر  هەڕەشەی لەناوچوونیان لە سەر نەمێنێت، بە تایبەتی لە سایەی ئەو رژێمانەی بە بەردەوام لە هەولی ئەوەدا بوون قڕیان بکەن، بۆ ئەمەش پێویستیان بە دەولەتێکی خودان ئاڵا هەبوو تا ئاسایشی نەتەوەییان بۆ دابین بکات، بۆیە دەستیان لە کوردستان و کورد بەر بوو، ئەگەرچی ئەوان دوێنێ لەو دووڕیانە چارەنووسسازەدا دەستیان بە ئاسانی بەر نەبوو، ئایا ئاسانە ئەمڕۆکە دەست لە رابردوو وزاکیرەی منداڵیان بەر بدەن ؟ ئایا ئەدی ئێمە چۆن دەتوانین دەست لە ئەوان هەڵگرین، ئەگەر ئەوان قەدەرو ئیرادەیەک بوو بارگەی سەفەریانی پێ تێکناو رۆیشتن رابردووش وەکو قەدەری ئاو، ئاوو ئاو دەڕوات وناگەڕێتەوە؟
 لە ئیسرائیلدا بە گوێرەی هەندێک سەرچاوەوە، نزیکەی( ٢١٥ – ٣٠٠) هەزار کوردی- جوولەکە هەیە، بێگومان ئەوان وڵاتەکەی ئێمەیان کە وڵاتی دایکی ئەوانیشە بە خۆشی خۆیان بەجێنەهێشت، بەمە لە ژیانێکی بێ قەوارەو کیان لاوازەوە چوونە ناو وڵاتێکی بە ئاڵاو نیشتمانێکی یەکگرتوو وسەربەخۆ، بەڵام ئەوەی من مەبەستمە بیلێم ئەوان ئەگەرچی گەلێک بەختەوەرییان لە نیشتمانی دووەم بە دەست هێنا، بەڵام ناکرێت لە سای ئەو سێبەرەوە بەدبەختی وسەوەریەکانی نیشتمانی یەکەمیان فەرامۆش بکەن ونیشتمانی تازە رۆح سووکیان نیشتمانی کۆنی ئێسکگرانیان لە بیر خۆی بباتەوە، بەلکو بە پێچەوانە ئەوان نەک هەر رابردوویان پشتگوێ نەخستووە، تەنانەت هەستی ئایینی ونەتەوەیی وکیانی نیشتمانی وبەهای ئاسایشی نەتەوەیی جوولەکەش نەبوونە رێگرێک لە گەڕانەوەیان بۆ مەڵبەندی یادەوەری وبیرەوەریەکانی منداڵی وهەرزەکاریان ..
ئەوەتا بە گوێرەی هەموو ئەو چالاکیە هونەری وئەدەبی ورۆشنبیری ونەتەوەییانەی ئەوان ئەنجامی دەدەن کە گوزارشت لە هەست ونەستێکی گەرمی غوربەتی وتاسەی ناسۆریەکی گەڕانەوەی نەوەی کۆن ونوێیان دەکات بۆ وڵاتی کۆن، مایەی دڵخۆشیشە ئەوان بە ناسنامەیەکی کەلەپووری کوردی رەسەنەوە خۆیان نمایش دەکەن، نەک ناسنامەیەکی جوولەکەیی بخەنە روو، ئەمە خۆی لە خۆی بەڵگەی دڵسۆزی کەسێتی ونمەک پاکی کانزای رۆحیانە، ئەو راستیەش جەخت لەوە دەکاتەوە ئەوان دەستبەرداری یادەوەری وبیرەوەریەکانیان نابنەوە، هەروەها هەرگیز ناتوانن لەو دەڤەرەی ئێمەدا تا سەر سەر هەڵگرن، پابەند بوون  و وابەستە بوونیان بەو خاک وئاوو هەوایەی کوردستان، خەسلەتێکی پاک وجوانی ئەوانەو دەستیان  بەردارمان نابێت، کەوابوو بۆ ئێمە دەست بەرداریان بین، دەستیان بۆ درێژ نەکەین…
ئەو کەلتوورو کەلەپوورەی کە لە ئاوەزو هۆشمەندی ودڵ ودەروونیان کەلەکەی کرد بوو، لەوێ لەو وڵاتەی خۆیان وەکو ناسنامەو شەرەفێکی نەتەوەیی وکەرامەتێکی نیشتمانی کاری پێ دەکەن، لە پیادە کردنی ئەو بەها بەرزانەدا، هیچ شتێک نەبووەتە تەگەرە لە رێگەی ئەو پەیامەی لە دواییدا بۆتە ئەرکێکی نەتەوەیی ونیشتمانی، خۆیان بەرپرسیار زانیوە لە پیادە کردنیدا، ئەوەش خۆی لەخۆی دڵسۆزیی ئەوانە لە بەرامبەر خاک ونەتەوەی کورد، بەردەوامیش ئەو هەستەیان لە لا دووپات بۆتەوە، بەراستی کۆمەڵە مرۆڤێکی مەزن وزیندوون،هاورەگەزی دڵسۆزو راستەقینەی گەلی کوردن …
(کوردە جوولەکەکان) هاوشانی جولەکەیی بوونی رەگەزە ئایینیەکەیان ناسنامەو رەگەزی نەتەوەیی کوردی خۆیان هەرگیز لە یاد نەچووەو هەمیشە منداڵ ونەوەکانیان بە بنچینە ورێزمانی زمانی کوردیەوە ئاشنا کردووەو قسەیان پێکردووە، من لەگەل چەند کەسێک قسەم کردووە لەوانە ژنە کوردێک بە ناوی (داکی هاژە)وە کە خۆی ومێردو منداڵەکانی چەند ساڵێک لە (ئیسرائیل) نیشتەجێ بووینە کە لە رێگەی یەکێک لە ئەندامی بنەماڵەکەیان گەیشتوونەتە ئەوێ، دەیگووت :
” جوولەکە کوردەکان بە کوردیەکی گەلەک خاوین قسەیان لەگەل ئەکردین، قەت هەستمان ناکرد ئەوان زەمانێک بیت لە کوردستان دوور کەتبنەوە بە باشی لێیان تێئەگەیشتین، لە نەفسی وەختیش لە مابەینی خۆیان گەلەکجار بە زمانی (عیبری) قسەیان ئەکرد… “
من پێم وایە دەستەواژەی (جوولەکە کوردەکان)، بە هەڵە بەکارببردرێت، باشتر وایە (کوردە جوولەکەکان) بەکارببردرێن، چونکە ئەوان لێرە لە کوردستان چاویان هەڵێناوەو لەوێش ژیاون، ناسنامەی نەتەوەش بەر لە چەمکی ئایین دێت، نابێت بلێین (ئیسلامێکی کورد) بەلکو (کوردێکی ئیسلام)ە
باوەر ناکەم (کوردە جوولەکەکان) لە هەر کات وشوێنێکدا ژیابن کوردو کوردستانیان لە بیر کرد بێت، ئەوەتە بە گوێرەی ئەو بەڵگەیە * ١  ” زۆربەی پیاوماقووڵان و لێپرسراوە كوردەكان بریاریان دا رێكخراوێكیان هەبێت كە لە ژێر چەتری ئەو رێكخراوەدا كۆ ببنەوە . لەو چوارچێوەیەدا ساڵی ١٩٧١ نزیكەی ٣٨٠ مرۆڤی ناودار كۆ بوونەوە و لیژنەیەكیان لە سەرتاسەری ئیسرائیل پێك هێنا و كۆبوونەوەیەكی داخراویان ئەنجام دا، كۆبوونەوەكە لە كۆمەڵگەی (عۆزچیۆن) و بە بەشداری سەرۆك وەزیرانی ئەو كات و وەزیرەكان و ئەندامەكانی كنێسێت و خەڵكی ناوداری وڵات بەرێوە چوو. ” بە گوێرەی هەمان سەرچاوەش ئامانجی سەرەکی ئەو مەبەستەشیان :
” یارمەتیدانی نەتەوەی كورد بۆ خوێندن، پەرەپێدان و پاراستنی سەركردەكانیان، هەروەها پاراستنی داب و نەریتی ئایینی،   هۆنراوە و گۆرانییەكان، هەڵپەڕكێ و سەما، چیرۆكی میللی و زمانی ئارامی-كوردی كە لە نێو كورددا ناسراوە… “* ١ دوای ئەمەش چەندین گۆڤارو نامیلكەیان دەرکردووە…
لەو کاتە بەولاوە بە رەسمی لە زۆربەی ئاهەنگە میللی ونەتەوەیی ونیشتمانیەکانی کورددا، ئەوان بە جلی کوردی وکەلەپووری کوردایەتیەوە، لە سەر تەختەی شانۆو لە سەر رووپەڕی شاشە تەلەفزیۆنەکان، وەکو کوردێکی رەسەن وراستەقینە گوزارشتیان لە هەست ونەستی کوردایەتی خۆیان کردووە، لەوانەشە پێشتر بە نارەسمی بە شێوەیەکی دیکە پێشوازیان لە بیرەوەریەکان کرد بێت، من بە گوێرەی جەند دۆکۆمێنتێکی رێگای (یوتیوپ)ەوە، زۆر چالاکی کوردی ئەوانم بینیوە، بە شێوەیەک ئاماژە بە کەلەپووری کۆنی گەلەکەمان دەکەن کە لەوانەیە ئاسان نەبێت بۆ نەوەیەکی نوێمان کە لە ناو کوردستاندا ژیا بێت ئەوها وەکو ئەوان بە جوانی ولێزانانە باسیان لێوە بکات…
 بۆ نموونە خواردنە کۆن ویاریە کوردەواریەکان، یاخود لە چەند دیمەنێکی سەر شانۆکانی (ئیسرائیل)دا لاسایی کردنەوەی چەند لاوێک دەنگی (حەسەن زیرەک)و گووتنەوەی (حەیران)و (لاوک) بە دەنگێکی بە سۆزو کوردانە کە دڵ ودەروونمان گەرم دەکەنەوە، هەروەها لە مەقامێکی کوردی نموونەییشدا وەسفی جوانی وسازگاری شاری (شەقڵاوە) دەکرێت من لەبەر ئەوەی خەڵکی ئەو شارەم یەکاویەک موچڕکێکی خۆشی وفێنک کەرەوەم بە جەستەدا رەت بوو،کتومت وامزانی ئەو کەسەی ئەو دەنگە دەچڕێت نامۆو نە ناسیاو نیە پێم، بەڵکو هاوخوێنی خۆمەو لە یەک رەگەزو بنەچەی هاوبەشدا هاویەکین  …
بە گوێرەی لێکۆلینەوەیەکی * ٢ (نەعومی گالێ)ەوە کە ژنە پرۆفیسۆرێکی جولەکەیەو مامۆستای زانکۆیە لە (کۆلۆرادۆ) لە ژێر ناوی (ژنی کورد) کە من نوسینەکەم لە سەرچاوەیەکەوەکی ئینتەرنێتەوە بە زمانی ئینگلیزیەوە خوێندووتەوە، باسێکی تێرو تەسەل ودوورودرێژی مێژوویی نوسیوە سەبارەت بە کۆچی(کوردە جوولەکەکان) بەرەو (ئیسرائیل)، تێیدا کۆچی جولەکەی کوردەکانی بە سەر چەند گرووپ و چەند قۆناغێکەوە دابەش کردووەو لە باسەکەشیدا ئاماژەی بە کوردەکانی ھەموو پارچەکانی کوردستان کردووەو هەروەها شێوەی ژیان ونیشتەجێ بوونیشیانی دیاری کردووە، کۆچەکەش خۆی لە چەند جارێکەوە گرتۆتەوە جا دەلێت :
” یەکەمجار یەکەم گروپی کورد لە ساڵی ١٨١٢ ی پێش جەنگی جیھانی یەکەم چوونەتە (ئیسرائیل)… ” 
 هەروەها شوێنی ژیان وگوزەران و نیشتەجێ بوونیشیان یەکە یەکە دیاری دەکات، ئنجا باس لە کاری رۆژانەی پیاوو ژنەکان دەکات، سەرەتای ژیانیان بە خەریک کردنی کاری (کوشتوکاڵ)یەوە بووە، هەروەها دەڵێت : ” کۆمەڵگای کوردی کۆمەڵگایەکی باب سالاری بووە، بەڵام ژنە کوردە جولەکەکان زۆر ئازادتر بوون لە ژنە جولەکەکانی دیکەوە.. “هەروەها دەلێت : ” ئەو کوردە جولەکانەی لە دەڤەری زاخۆوە هاتوون زۆر زیرەک و چاڵاک بووینە… ”
 هەروەها باسی ئەوەش دەکات کە فۆلکلۆری ئیسرائیل نەیتوانیوە فۆلکلۆری کوردیان لە بیر بباتەوە، چونکە کوردەکان هەمیشە نوێنەری کوردان بوون، بە جلو بەرگی کوردی خۆیان بەشداریان لە فیستیڤاڵیە جیھانیەکان کردووە ،هەروەها دەڵێت :”  ژنی کوردی جولەکە ھەردەم دەستەڕاستی پیاوەکانیان بوون وئەوەندە جیاوازیان لە نێواندا بەرچاو نەکەوتووە… “
گڕوگەرمی (کوردە جوولەکەکان) بۆ وڵاتەکەمان، دەلالەتێکە بۆ ئەوەی خۆیان لە کەلتوورو کەلەپووری گەلی کورد جیا نەکردۆتەوە، لە زاکیرەی ئەوانیشدا هەمیشە رۆحێکی زیندوو هەبووە خەونی بە وڵاتی گۆرین بینیوە، هەرگیز ناکرێ بە هۆی پرینسیپ ودۆگمای چەمکی ئایینی ودروشمی سیاسیەوە، بەهاو رەهەندە پیرۆزەکانی نەتەوەو رابردووی منداڵیان لە بیر بکەن، بۆ ئەوان ئاسانتر بوو لەگەل ژیانی تازەیاندا ژیانێکی تازە دەست پێبکەن وهەموو سیماو بەهای نەتەوەیی وکوردییان بزر کردبایە ، بەڵام دیارە وانەبوو، ئاسانیش نەبوو وا بکەن..
من خۆم لەگەل خێزانەکەم رۆژێک لە (هۆلەندە)دا، سەردانی پێشنگایەکی نێودەولەتی (یاری لێگۆ)م کرد کە تێیدا هەندێک کاری تەکنیکی ویاری فیکریان بۆ لاوان ئەنجام دابوو کە لە لایەن (زانکۆێ تەکنیکی-دێلفت)ەوە ساز درا بوو، ئەو پیشانگایە بە گوێرەی وڵاتەکان دابەش کرا بوو، هەر بەشێک بە هۆی ئاڵای وڵاتەکەوە دەناسرایەوە، بە داخەوە تەنیا ئاڵای کوردی لێ نەبوو، من کە ئاڵای (ئیسرائیل)م دیت یەکاویەک بەرەو روویان چووم، دوو کچی شۆخی جوولەکەی لێ بوو منیش پێم گوتن (شالۆم) کە (سڵاو)کردنێکە بە (عیبری)، ئەوانیش بە بیستنی ئەو قسەیە بە بزەیەکی تەڕ بەرەو روومان هاتن وپرسیان کرد ئێوە کێن وخەڵکی چ وڵاتێکن، لەبەرئەوەی سەرمان رەش بوو ئەوان وایانزانی ئێمەش جوولەکەین، منیش لە وەڵامیاندا پێم گوتن ئێمە کوردین وخەڵکی (کوردستانی عێراقین)، یەکێک لە کچەکان بە روویەکی خۆشتر گووتی منیش دایکم کوردەو لە کوردستانەوە ژیاوەو لەوێ لەدایک بووە، بەڵام ناوی شوێنەکەی بە بیر نەدەهاتەوە، بۆیە یەکاویەک تەلەفۆنی دەرهێناو قسەی لەگەل دایکی لە (ئیسرائیل)ەوە کردو بە زمانی (عیبری)ەوە لێی پرسی، ئەویش لە وەڵامدا پێی راگەیاند لە شاری (زاخۆ) لە دایک بووم..
بەلای من ئەوەی سەیر بوو ئەوە بوو، چۆن ئەوها خێراو ئەوەندە زوو لەیەکتر گەیشتین، دیارە ئەوەش لە سەرووی قەدەرو ئیرادەی ئێمەیە، شتێکی دیکەی نادیار هەیە وەکو هۆکارێک لە یەکترمان نزیک دەکاتەوە، ئەو هەستە لەوانەیە هەستێکی نائاسایی ولە دەرەوەی توانست وقودرەتی ئێمە بێت، بەڵام پێم وایە ئەوە هەستی نەتەوەیی سۆزی هاونیشتمانیە بە سەر هەموو هەستەکانی دیکەوە زاڵ دەبێت وهەرگیز ناتوانین خۆی لێ لابدەین و لە هەر دەرفەتێکی نائاگاییماندا دێتە دەنگ، لەوانەیە ئێستا لە بوونی ئەو رەهەندو جیاوازیە زەمەنی وخاک ونەتەوەییەدا ئاسان نەبێت هەردوولا لە زۆر شت ولە یەک خاڵدا کۆک بن وناتەبایی نەمێنێت، بەڵام بەر لەوەی (ئیسرائیل) وەکو کیانێک بانگەوازی وڵاتێکی جوولەکەیان بۆ بکات، دیارە لە وڵاتەکەی خۆیان ماڵێکی بەختەوەریان نەبووە، هەوەها ئاسایشی ژیان وسامانیان نەپارێزراوە، لە دەسەڵاتی ئێمەشدا نەبووە زامنێکی مانەوەیان بە سەلامەتی بۆ دابین بکەین، ئەم چارەنووسەش رووبەرووی جوولەکەی هەموو دونیا ببوەوە، دیاریشە لەوێ هەریەکە بە دوو ناسنامەوە ژیاوە، ئەوان کورد بوون و لە کوردی خۆشیان گومانێک لە گۆڕێدا نیە، ئەوان ئەگەرچی بەدەم بانگەوازەکەی جوولەکەیی بوونیان چوون کە خۆی لە دەنگی وڵاتی تازەوە دەدیتەوە، بەڵام دەنگی وڵاتی کۆنیان هەرگیز فەرامۆش نەکردووە..
(کوردە جوولەکەکان) لە سەردەمی خۆیدا لە کۆمەلگای ئێمەدا ئامادەیی زیندوویان هەبووە، رۆلیکی گەلێک گرنگیان سەبارەت بە پێشخستنی لایەنی ئابووری وتەنانەت لایەنی کۆمەڵایەتی وژیان وگوزەرانی کوردستان گێڕاوە، بە گوێرەی باسەکەی کاکە * ٣ (بەرزان ئەحمەد کوردەوە)ەوە کە لە شوێنێک دەلێت : ” زۆر لە لاوو گەنجی شاری سلێمانی دەچوونە گەڕەکی جولەکان لەوێ بەهۆی ئەوەی ژن وکچی جولەکە مەدەنی ترو کراوە تر بوون…. ” هەروەها دەلێت : ” دیارە هەڵپەڕکێی رەشبەڵەک لە کاتی شایی وبۆنەکاندا بە زۆری لە گەرەکی جولەکەکاندا ئەکرا، چونکە ژنە جولەکەو وکچەکانیان جیا لەوەی لە کاتی شایی هەلئەپەڕین بە شێوەی رەشبەڵەک لە هەندێ کاتدا خۆیان گۆرانیان دەووت بۆ ئەوەی زیاتر هەڵپەڕکێیەکە گەرم وگوڕتر بێت… “
ئەگەر لەو نموونەیەی سەرەوە بە وردی تەماشایەکی بەراوردکاری شارستانی وکراوەیی ومەدەنیەتی شاری سلێمانی بکەین کە وەکو مەڵبەندێکی رۆشنبیری وبزاووتنی سیاسی وئەدەبی وهونەری ئێستاو لەگەل رابردووی ئەوکاتیش جیاوازی بکەین، دەبینین روویەکی پێشکەوتن ومەدەنیەتی خەلکی ئەو شارە دەگەڕێتەوە بۆ هەبوونی رەگەزی جوولەکە لە ناو ئەو کۆمەلگایەدا، لە کاتێکدا ئەگەر بێت وئەو شارە لەگەل شارەکانی دیکەی کوردستاندا بەراورد بکەین جیاوازیەکی فرەوان لە رووی ئاستی کۆمەڵایەتیەوە هەبووە، هاوکات رۆلی شارستانیانەی جوولەکەکانیش بەسەر لایەنە رۆشنەکانی کۆمەڵگای شارەکانی کوردستانمان بۆ دەردەکەوێت …
من پێم وایە ئەو نموونە زۆر راستە، ئەوەش لەو رووەوە بە راست دەزانم ئەگەر بێت ولەگەل مەسیحیەکانی شاری (شەقڵاوە) دا بەرواوردێک بکەم، لە ناوەڕۆکدا زۆر لێک نزیکن، هەبوونی ئەو کۆمەڵە مەسیحیە لە ناو ئەو شارەدا هۆیەکی سەرەکیە بۆ پێشکەوتنی لایەنە کۆمەڵایەتی وشارستانیەکانی ئەو ناوچەیە، تەنانەت ئەگەر هیچ شتێکیشیان لێ وەرنەگیرا بێت، ئەوەندە بەسە کە هۆشمەندی ئاشتیخوازی وناشەڕانگێزی ورۆحی کراوەییمان لێیانەوە خواستووە…
 هەر لەو سەرچاوەیەوە باسی ئەوە دەکرێت :
” (ساسۆن) یەکێکە لە (کوردە جوولەکەکان) وکە لە (ئیسرائیل) نیشتەجێیە دەلێت : بە پێی مێژووی قسەی پیرەپیاوانی کوردستان نەتەوەی کورد زیاتر لە هەموو نەتەوەکانی دی رێزی جوەکانی گرتووە وەکو هاوڵاتیەکی کورد سەیری کردوون پاراستویانن وبە هیچ چاوێکی سووک وبێگانە سەیری کوردە جووەکانیان نەکردووە… “
بە گوێرەی ئەوەی ماوەیەکە خۆم بە هەندێک سایتی ئینتەرنێتەوە خەریک کردووەو زانیاریەکانم زیاتر لەوێ سەرهەڵدەگرن، هەست دەکەم ئەو کۆمەڵە مرۆڤەی کە لە (کوردستان) ژیاون وئێستاش لە(ئیسرائیل) دەژین، بەر لەوەی خۆیان بە جوولەکە بزانن، خۆیان بە کورد لە قەڵەم داوە، جا لە بەرامبەر ئەم هەڵوێستانەیان چ هەلوێستێک پێویستە ئێمە بیکەین ؟ چۆن شانبەشانی ئەوان لە بەرابمەر ئەو پرسە نەتەوەییەمان بە ئاگا بێینەوەو وەڵامێکی گونجاویان بدەینەوە ؟ ئەمەو زۆر پرسیاریش لەمێشکمدا رۆژانە دروست دەبن ولەوانەشە لە ناو سەری زۆر کوردی دیکەشدا هەبن، بەڵام ناکرێت لەوە بێدەنگ بین وبیرێکیش نەکەینەوە، جا با ئێمەش بە دەنگ گەڕانەوەی (فلاش باکی) خەیاڵ وسەردی بیرەوەریەکانی ئەوانەوە بچین وئامێزێکیان لە ئامێز وەرێنینەوە تا زەمەنی هەردوولامان کاتی بە بەرماوە…
هەبوونی ئەوان لە ریزی ئێمەو ئامادە بوونی هەست ونەستی ئەواینش لەگەلمان، هەڵوێستی سیاسی ونیشتمانی نەتەوەییمان بەهێزترو پتەوتر دەکەن، هەروەها ئەوان بۆ ئێمە دەبنە پاڵپشتێکی مەعنەوەی ونەتەوەیی وسیاسی، بەمە قازانج دەکەین نەک زەرەر، وابزانم رۆژی ئەوە نەماوە کە جورئەت نەکەین ولە ترسی هەستی نەتەوەیی نەتەوەی عارەب، خۆمان لەوان نزیک نەکەینەوە، بە تایبەتی ئەمڕۆکە کە ئاماژە سیاسیەکان وفاکتەرە جوگرافیاکان، زیاتر لە پێویست پێمان دەلێن پێکهێنانی دەوڵەتێکی کوردی تاکە چارەسەرو کاری پلانرێژی دوارۆژمانەو واقعێکی راستەقینەیە نەک خەون، دەبێت بە وردی کاری بۆ ئەو پلانە بکەین، ئێمە لەو کارەشدا پێویستان بە کۆمەکی وهاریکاری دیپلۆماسی وسیاسی ئەوانە، چونکە جگە لەوەی ئەوان لە هەموو جیهان بەهێزترین ودەوڵەمەند ترین لۆبین(جالیە)ن، هاوکات ئەمڕۆکە لەگەل نەتەوەکانی دیکەی باڵا دەستی ناوچەکەمان ناکۆکن بە تایبەتی ئێستا لەگەل (تورک ) ناتەبان، لە هاوکێشەکانی تەرازووی هێزو بەرژەوەندیەکان لەگەل یەکتر دوورن، بەرژەوەندیەکانی ئەوان لەگەل بەرژەوەندیەکانی کورد زیاتر لە جاران لەیەکتر نزیک دەبێتەوە…
بە دوور کەوتنەوەی بەرژەوەندیەکانی نەتەوەکانی (ئیقلیم) لەگەل یەکتردا، بەرژەوەندیەکانی ئێمەش زیاتر ئاسۆی پرشنگداری دەردەکەوێت، ئەو (کوردە جوولەکانەی) لە پێناو وڵاتی تازەیان فرمێسکیان لە چاو نەڕژا، بەڵام پێم وایە ئێستا لە پێناو کوردستان وئەو رۆژانەی لە کوردستاندا تەمەنێکی خۆشیان بەسەر بردووە، چاویان پڕ لە فرمێسک بووە، دەبا لە بیریان نەکەین وبە گوڕتر پێشوازیان لێ بکەین، ئەو کات جوولەکە فرمێسکی نەڕشت، چونکە کۆچ کردنیان لە پێناو ئامانجێکی پیرۆزو مەبەستێکی سەرەکی بوو، ئەوکات ئێمەی کوردیش لە دەسەڵاتمان دانەبوو  قسەیەکی باش یان خراپ لە سەر ئەو کۆچەیان بکەین، تەنیا وەکو تەماشاکارێکی گوناهو بێچارە بێ ئەوەی بتوانین راستی ناوەوەمان دەرببڕین، بەڵام هەستمان دەکرد کاریتەی بنەوانی بنەماڵەکەمان لەپڕێکە لەیەکتر دەترازێت وبازاڕ پسپۆڕ ترین ودڵپاکترین بازرگان وئابووریزان وپیشەوەری کارزانی لە دەست دەچێت، لە دڵ ولە ناخەوەشمان زۆر گریایین وئەوانیش لەوێ کە خەونەکەیان بە واقیع بوو، زۆر فرمێسکیان بۆ ئەو رۆژە رەش وخۆشە هاوبەشانە هەڵڕشت، دەبا جارێکی دیکە ئەو فرمێسکانەی خۆمان تێکەلاو بکەینەوەو لە سای هەمان خاک وئازاری هاوبەشدا لە جاران باشتر، هاوکارو هاوخەمی یەکتر ببینەوە…..

بۆ باباتەکەم سوودم لەو سەرچاوانە وەرگرتووە  :

* ١ رێکخراوی نیشتمانیی جوولەکەکانی کوردستان لە ئیسرائیل له‌لایه‌ن دینۆ دانیاڵ- سێشه‌ممه‌, 06 یولیو 2010 06:25  
* ٢ (نەعومی گالێ)- (ژنی کورد)
o    university of colorado law school . wolf lag bygga . boulder, co 80,309
•    http://jwa.org/encyclopedia/article/kurdish-women
o   
* ٣  جوولەکەکانی شاری سلێمانی نوسینی بەرزان ئەحمەد کوردە -باسی چواره‌م چالاکی ئابووری جولەکەکان لە (فێس بوک)ەوە .
*  ماڵپەڕی فەرمی دەزگای ئیسرائیل-کورد- ٢٠١١
http://www.israelkurd.com/index.php?option=com_content&view=article&id=146:2010-07-06-04-33-38&catid=40:2010-05-14-12-50-45
•   
* بەرنامەیەکی تەلەفزیۆنی (گەلی کوردستان) .
* هەروەها سوودم زۆر لە هاوڕێم کاکە (ئومێد عیسا) کردووە بۆ دۆزینەوەی چەند سەرچاوەیەک لەگەل سوپاسم .
 

شوان عوسمان
 هۆلەندە -(١-١٠- ٢٠١١)

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.