Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
بارزانی و دژایەتیکردنی ڕۆژئاوای کوردستان، هۆکار و دەرئەنجامەکان… ڕۆژ ئەحمەد

بارزانی و دژایەتیکردنی ڕۆژئاوای کوردستان، هۆکار و دەرئەنجامەکان… ڕۆژ ئەحمەد

Closed
by August 23, 2013 گشتی

پارتی دیموکراتی کوردستان ( پ. د. ک ) و مەسعود بازرانی سەرۆکی لەگەڵ کادیر و وتەبێژو رۆژانمەوانەکانیان، لە  مانگی ۷ ی ساڵی پارەوە، لەوکاتەوەی کە کوردانی رۆژئاوای کوردستان  خۆبەڕێوەبردنێکی سەربەخۆیان بە ناوی “خۆسەری دیموکراتیک”راگەیاند، سەرقاڵی جەنگێکی سایکۆلۆژین لە دژیان. بەردەوامیدان بەو شەرە سایکۆلۆژیە لە دژی رۆژئاوا ئەمڕۆ بۆتە پیشەی سیاسی و ئیعلامی رۆژانەی ئەم “سەرۆکەو” پارتەکەی لە هەرێمی کوردستاندا، هەرچەندە رۆژئاوا  بە سەرکردایەتی  پارتی یەکێتی دیموکراتی (پەیەدە)،  توانی هێڵێکی سیاسی سەرکەوتوو، بە بەراورد لەگەڵ تەواوی سوریا و ناوچەکە، بەڕێوە بەرێت.

سەرکەوتنی ئەو هێڵە سیاسیەی پەیەدە، کە بە ” هێڵی سێهەم “ ئەمڕۆ  پێناسە دەکرێت ،  بەبەراورد لەگەڵ ناوچە عەرەبیەکان لە سوریادا، وایکرد کورد لە نەهامەتیەکانی جەنگی ناوخۆی سوریا کەمتر زەرەرمەند بێت، گرنگتریش لەوە،  پێگەیەکی سیاسی نوێی هێندە  بڵندی بۆ کورد لە سوریادا درووستکرد، کە ئەمرۆ لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی مشتومڕی جدی لەسەر دەکرێت و،  لە مێژووی خەباتی ڕزگاریخوازی کوردیشدا، هاوشێوەی نەبووە.

ئەوەتا،  ئەو هێڵە سیاسیەی پەیەدەیە ئەمڕۆ لە ئەمریکاوە بگرە تا ئەوروپا و خۆرهەڵاتی ناوین و  تەنانەت لەو وڵاتانەی لە دژی دۆزی کوردن، بۆتە رۆژەڤی سیاسی حکومەت و میدیاکانیان، بە باش بە بە خراپ. ئەمە لایەنگریکردنی پەیەدە نییە، بەڵکو ڕاستیەکی حاشاهەڵنەگرە. میوانداریکردنی، ساڵح موسلیم، هاوسەرۆکی پەیەدە، بۆ ئەو وڵاتە بیانیانەی ڕۆڵی سیاسی بەکاریگەر دەگێڕن لە دنیای ئەمڕۆداو،  دەخوازن لە حیکمەتی سەرکەوتویی سیاسەتی پەیەدە لە  رۆژئاوای کوردستان تێبگەن، هاوشان لەگەڵ چونی بەلێشاوی رۆژنامەوانانی جیهانی و میدیا جیهانی و هەرێمیەکان بۆ ئەو پارچەیەی کوردستان و ، هەڤپەیڤینە بەردەوامەکانی کەناڵەکانی وەک بی بی سی، ئەلجەزیرە و ، رەشان تودەی (روسیا الیوم) و هەزاران چاپەمەنی دیکەی دنیا لەگەڵ پارتی ناوبراو و هاوسەرۆکەکەیدا، گەواهی ئەو راستیە دەدەن.

بەپێچەوانەی ئەو مشتومڕو بەرزنرخاندنەی لەسەر ئاستی ناوچەی و  نێودەوڵەتی بۆ سیاسەتەکانی پەیەدە و سەرهەڵدانی خەڵكی رۆژئاوای کوردستان دەکرێن، بارزانی و پ.د.ک. لە دژایەتیکردنێکی بێبنەمای  بەردەوامدان لەبەرامبەر بەرخۆدانی گەلی کورد لە ڕۆژئاوای کوردستاندا.

 هێشتا چەند رۆژیك بوو رۆژئاوا “خۆسەری دیموکراتیک”ی بانگەواز کردبوو ساڵی پار، پ.د.ک راسستەوخۆ  بانگەوازی ئەوەی کرد پەیەدە گوایە، “پەکەکەیە و تاکڕەوی بەڕێوە دەبات.” ئەمە لە کاتێکیشدا کە رۆژئاوا لەناوجەرگەی جەنگێکی خوێنای ناوخۆیی نێوان ئەسەد و سوپاکانی ئۆپۆزسیۆندا ژیانیان دەکرد و  دەکەن، نەک هەرێمێکیان وەک ئەوەی باشوور هەبێت تا ئەوەی بارزانی ناویلێناوە “دیموکراسی”  ، بیخەنە بواری جێبەجێکردنەوە.

بارزانی هەرچەندە سەرۆکی هەرێمێکی دیفاکتۆی تژی لە گەندەڵی وەک هەرێمی باشووری کوردستانە و ، لەوێش نوێنەرایەتی تەنیا حزبێک دەکات کە نیوەی کۆمەڵگە ئەمڕۆ لێی بێزارەو، کۆمەڵێک میدیای فەرمیش بە “سەرۆکێکی نایاسایی” دەیناسێنن، چونکە ماوەی دەسەڵاتی بە سازش درێژکراوەتەوە نەک بە یاسا و دیموکراسی، کەچی پ.د.ک و پاشکۆکاکنی هەمیشە وای دەردەخەن کە بارزانی، “سەرۆکی هەموو کورد و کوردستانە.” هەربۆیە لەسەر مژاری رۆژئاوای کوردستانیش، بارزانی و پ.د.ک نەیانتوانی ئەو خولیا تاکڕەوە خودپەرستیە بەرتەسکە لەمێژینەیەی هەیانە لە سیاسەتدا لەبەرامبەر رۆرژئاوا،  بیشارنەوە، بۆیە پ.دک خواستی کۆنتڕۆڵی رۆژئاوا بکات لە ڕێگای “ڕێککەوتننامەی هەولێر” لە تەموزی ساڵی ۲٠۱۲دا و، ویستیان لەو ڕێگەیەشەوە  خۆیان وەک “فریادرەسی” رۆژئاوای کوردستان دەربخەن و ، ئەو فەنتازیایەی کە بانگەواز دەکات، “ بارزانی سەرۆک و گارەنتی دەوڵەتی کوردیە”، تێربکەن.

بارزانی هەر دەبوایە شتیک بکات لە بەرامبەر ئەوەی چۆن پەیەدە و سیاسەتەکانی رۆژ لەدوای رۆژ لەلایەن گەلی رۆژئاوای کوردستان و پارچەکانی دیکەوە قبوڵ دەکران،  لەلایەکی دیکەشەوە، لەلایەن هێزە بەکاریگەرەکانی جیهان و خۆرهەڵاتی ناوینەوە،  تا دەهات سیاسەتەکانی پەیەدە زۆر زیاتر لە پ.د.ک بەرزدەرنخێندران و، چیرۆکی سەرهەڵدانی ژنانی رۆژئاوای کوردستانیش، زۆر زیاتر لە چیرۆکی دروستکراوی “هەرێمی کوردستان عێراقێکی دیکەی سەقامگیر”، لە میدیاکانی جیهاندا شرۆڤە دەکران و روماڵ دەکران.

هەرچەندە بارزانی و حزبەکەی لەژێر فشاری تورکیادا بەهەمووشێوەیەک رەتیان دەکردەوە پەیەدە وەک هێزێکی سیاسی جەماوەری فەرمی رۆژئاوای کوردستان بناسێنن لە رۆژانی سەرەتادا، بەڵام دواتر هێزی جەماوەری پەیەدە بارزانی  ناچار کرد دانیان پێدا بنێت،هەربۆیە پەیەدە بۆ دانیشتنەکانی  “ڕێککەوتننامەی هەولێر” لە ساڵی ۲٠۱۲ەدا، بانگهێشت کرا. دواتر دەستەی باڵای کورد لە هەموو پارتەکانی رۆژئاوای کوردستان کە دامەزرا لەو “ڕێککەوتننامەیەوە”، پەیەدە  بووە هێزی یەکەمی ناو ڕێککەوتنامەکەو ناو دەستەکەش، چونکە تەواوی لایەنە سیاسیەکانی دیکەی رۆژئاوای کوردستانیش دانیان دەنا بە بەرفراوانی جەماوەری پەیەدە لە رۆژئاوادا، بۆیە بارزانیش ناچار بوو دانی پێدابنێت.

 کە ئەو پێشبینیەی  بارزانی و پ.د.ک پێچەوانەکەی راست  بوو و کەس نەیتوانی نکوڵی لە جەماوەری پەیەدە بکات یان دەستەمۆیان بکات لە “ڕێککەوتننامەکەی هەولێر”دا، ئیتر بە ستراتیژی ۱ لە هیچ باشترە، پارتی و میدیاکانیان کەوتنە بڵاوکردنەوەی ئەوەی کە   بازرانی  “سەرۆکایەتی ڕێککەوتننامەکەی هەولێر”ی کردووە، تا وای نیشاندەن، “بەڵی” ،  ئەوە بارزانیە،  “فریادرەسی نەتەوەییە”.

پ.د.ک کە هێزی جەماوەری پەیەدەی بینی لە رۆژئاوا، بە بوونی پێنج کورسی بۆ پەیەدە نەیتوانی ڕازی نەبێت، بەتایبەتی لەکاتێکدا کە حزبەکانی رۆژئاواش بەهەمان ناچاری شۆک ببون و قبوڵیان کرد. بۆیە هێزی جەماوەری پەیەدە بوو وایکرد دواجار پارتەکانی رۆژئاوای کوردستان و خودی مەسعود بارزانی،  پەیەدە وەک هێزی فەرمی و نوێنەری گەل لە رۆژئاوای کوردستان لە  ڕێکەکەوتنەکەدا بناسێنن. لەبەرامبەریشدا، پێنج کورسی بۆ ۱۷-۱۸ حزبە کوردیەکانی دیکەی رۆژئاوا تەرخانکران، کە هەندێکیان لەلایەن خودی پ.د.ک هاریکاری دەکرێن و ، دوای باڵادەستبونی پەیەدە لە رۆژئاوا، هەر لەلایەن خودی  پ.د.ک بۆ دژایەتی پەیەدە بە کاردانەوەیەکی خێرا دامەزران.

 ئەمڕۆ بخوازین یان نا، پەیەدە نوێنەری سیاسی گەلی رۆژئاوای کوردستانە ، جا باش بێت یان بە پێچەوانەوە، ئەمە دەکەوێتەوە سەر بۆچوونی تاک و حزبەکان، بەڵام بەڵگە نەویستە کە ئەوە ئەوانن بەرگری لە تاکەکانی رۆژئاوای کوردستان دەکەن بە هەموو ئیتنیک و ئاینزاکای ئەو ناوچەیەوە، بۆیە هەموو پێکهاتەکانی رۆژئاوای کوردستان تێکرا تەڤلی سیاسەتیان بوون . هەروەها، پەیوەندیە نێودەوڵەتیەکان و میدیا جیهانیەکانیش گەواهی ئەوە دەدەن کە ئەوە پەیەدەیە نوێنەرایەتی خەڵكی رۆژئاوای کوردستان دەکات ئەمڕۆ، نەک ئەوانەی کە رۆژئاوایان جێهێشتووە و ، لەسەر زەوقی سیاسی بارزانی و کادیرە بەرزەکانی پ.د.ک لێرەو لەوێ لێدوانێک لە دژی پەیەدە و خەڵكی رۆژئاوای کوردستان بۆ میدیا خۆماڵیەکان دەدەن ، لە “پایتەختەوە”.

هەندێک لەو گروپە کلاسیکانەی رۆژئاوای کوردستان کە ئەمڕۆ لە هەولێرەوە سیاسەت دەکەن، زۆر جار لە میدیاکاندا نایشارنەوە کەبۆ ئەوەی جێگە بە پەیەدە لێژ بکەن لە رۆژئاوادا، دەخوازن کڵپەی شەری ناوخۆ بەرپا بکەن. ئاشكراشە هەر پێکدادانێکی لەوجۆرە هەرکاتێک رووبدات، بە پشتیوانی پ.د.ک و هێزە ئیقلیمیەکانی دژی دۆزی کورد دەکرێن، لەسەروو هەموویانەوە،  تورکیا.

پارادۆکسی بارزانی و پ.د.ک لەسەر ڕۆژئاوا  لەوەدا دەرکەوت کە لەلایەکەوە خواستیان وانیشاندەن ، “فریادرەسی یەکێتی نەتەوەیین” لەڕێگای” ڕێککەوتننامەکەی هەولێر”ەوە، لەلایەکی دیکەشەوە هەموو ئیمکاناتی مادی و میدیای و سیاسی و سەربازی خۆیان خستەگەر،  بۆ دژایەتیکردنی پەیەدەو سەرهەڵدانەکەی خەڵكی رۆژئاوای کوردستان لە هەولێرەوە، کە رۆژانە لە میدیا بەرتەسەکە وشکەکانیانەوە بڵاو دەبونەوە و، تا ئێستاش هەر وەک خۆی  بەردەوامە.

هەرچەندە ئێستاکە  “کۆنگرەی نەتەوەیی” مانشێتەو بارزانی خۆی ئامادە دەکات ببێتە سەرۆکی کۆنگرەکەو،  پەکەکە و پەیەدەش بەوە ڕازی بوون ،  چونکە باش  تێگەیشتوون لەوەی  بۆ بارزانی و پ.د.ک ، تەنیا وێنەکان  و ناوناوبانگ گرنگن، لەبری ناوەرۆک و ستراتیژی سیاسی، دیارە لە “ڕێککەوتننامەکەی هەولێری” ش هەر وابوو، ئیترلە چەند رۆژی رابردوودا  بارزانی و پ.د.ک خەریکن ئەو دژایەتیەی پەیەدەو رۆژئاوای کوردستان لە ژێرەوە بکەن   تا لەبیری رای گشتی بەرنەوە، یان گەر بۆ ماوەیەکی کاتیش بێت، لێمان بشارنەوە. رازی بونیشیان بە کردنەوەی دەرگاکانی سنوورو، قبوڵکردنی ئەو ژمارە زۆرە ئاوارەیەی رۆژئاوا لەژێر فشاری پەرلەمانتارانی یەکێتی و گۆڕان و  کۆمەڵی مەدەنیدا، پێموایە  بەشێکە لە هەوڵی  شاردنەوەی ئەو دژایەتیە، بەهۆی مژاری “کۆنگرەی نەتەوەییەوە”. بۆیە ئەو شەرە سایکۆلۆژیە ئێستا  لە ڕێگای ئەو راگەیاندنانەوە ئاراستەی رۆژئاواو پەیەدە دەکرێن، کە گوایە “سەربەخۆن”  و ، لە ژێرەوە بە تاکتیکی گۆبێڵسی خەتی سیاسی پ.د.ک پەێڕەو دەکەن، بۆیە دژایەتیکردنەکە  بە میتۆدی جەنگی سایکۆلۆژی، هەر بەردەوامە.

مرۆڤ گەرلەو کەمپینە هێرشئامێزانەی  پ.د.ک بڕوانیت کە لە پارساڵەوە تا ئێستا لە دژی رۆژئاوای کوردستان بەڕێوەدەبرێن، رووبەروی پرسێکی سەیر دەبێتەوە. لەکاتێکدا بارزانی و کادیرانی  پ.د.ک خۆیان بە “سوارچاکی” بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد دەناسێنن و ، لە یاد و بۆنەکاندا بارزانی و بەرپرسەکانی لە قسەی قەبەی بەسەرچووی تژی لە چەواشەکاری کۆنە  ناسیۆنالیستی  ناکەون، وەک لەم چەند رۆژەی رابردوشدا لە یادی دامەزراندنی پ.د.ک بیستمان و  بینیمان،  دەی بۆچی هێندە دژایەتی رۆژئاوای کوردستان و پەیەدە دەکەن، ئەوان کورد نین؟  لەوەش زیاتر، دژایەتیکردنە کە  رۆژانەیەو بچوکترین  پێوەرە مرۆڤدۆستیەکانیشی لە ژێرپێناوە، بە هەمئاهەنگی لەگەڵ تورکیاو دوژمنانی دۆزی کورد بەرێوە دەبرێن لەپای چییە ؟

  ئاخر دژایەتیکردنەکە حاڵەتی کەمپینی پروپاگەندەی سیاسی ئاسایی بەتەواوی تێپەراندوە. رۆژنامەنوسەکانی  پ.د. ک ، ئەوانەی بە پرۆپاگەندە دەڵێن “رۆژنامەگەری پرۆفێشناڵ”، بەئاشكرا داوای خوێنڕشتن و شەری ناوخۆ دەکەن لە رۆژئاوادا. لەلایەکی دیکەوە بارزانی و پ.د.ک خاڵە  سنووریەکانیان زۆر دەمێکە بە رووی رۆژئاوای کوردستاندا  داخستووە. بازرانی سنوورەکانی وەک چەکێک لە دژی بەرخۆدانی رۆژائاوا بەکارهێنا. ئابڵوقەی ئابووری لەسەردانان و تەنانەت دەرمان و پێداویستی سەرەتایی ژیانیشی لێبڕین، لە کاتێکدا تورکیا وهێزە ئیسلامیستە توندرەوەکان هێرشیان بۆسەر خەڵكی سیڤیلی رۆژئاوا بە لێشاو دەکرد. بارزانی هێرش و فشارەکانی بۆ سەر رۆژئاوا گەیاندە ئەو ئاستەی کە سنووری نێوان هەرێمی کوردستان و رۆژئاوا  تەلبەند بکات. کارێک کە داگیرکەرانی باشووری کوردستانیش، بە سەدام حسێنەوە، نەیانکردوەو بیریان لێنەکردبۆوە رۆژئاوای کوردستان لە باشوور،”عێراق و سووریا”، بە تەلبەند لە یەکدی دابڕێنن.

 ئەوەی لەهەمووی بە ئازارترە، ئەو کۆمەڵکوژیەی ئەم دواییەی کوردانی رۆژئاوا بوو، کە لەسەر دەستی ئیسلامیستە توندڕەوەکان ئەنجام دران و منداڵ و ژن و خەڵكی بێتاوانی کورد  بە سەدانیان بونە قوربانی، بە بەرچاوی میدیاکانی جیهانەوەو، هەرچەندە روسیا، ئەمریکاو وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و نەتەوە یەکگرتوەەکان شەرمەزاریان کرد، کەچی بارزانی داوای لیژنەی لێکۆڵینەوەی بۆ  کردو بڕوای بەوە نەکرد کە کۆمەڵکوژی کراوە لە رۆژئاواداو، میدیا حزبی و سێبەرەکنایان دیسانەوە بە تاکتیکی شەری سایکۆلۆژی کەوتنە وێزەی خەڵكی رۆژئاوای کوردستان. ئەم هەڵوێستە بێویژدانیەی بارزانی و کەمپینە دوژمنکاریانەی میدیاکانی لەم بارەیەوە، خۆی لەخۆیدا رەوایی دان بوو بەو کۆمەڵکوژیانە ، لەلایەکی دیکەوە وەک کارتێکی فشار لەسەر پەیەدە بەکاری هێنا،بەڵام ناکام بوون، چونکە دیسان گەل شەرمەزاری کرد.

دەوترێت کە بارزانی و پ.د.ک جگە لەخۆیان کەس لە هەرێمی کوردستان قبوڵ ناکەن و، سەرباری مێژوویان، بەڵگەی نوێ ئەوەیە چۆن رۆژێک پێش تەواوبونی وادەی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان ویلایەتی بارزانیان بە نایاسایی درێژکردەوە بۆ دوو سالی دیکە، ئاواش قبوڵ ناکەن جگە لە خۆیان هیچ هێزێکی سیاسی دیکە لە گۆڕەپانی کوردستاندا کاریگەری جدی هەبێت،  بەتایبەتی کە  بارزانی توانیویەتی سیاسەت و خەباتی زۆربەی زۆری حزبەکانی کوردستان، کەمێکیان نەبێت، بە پارەی نەوت بۆخۆی قۆرغ بکات. هەروەها،  دەوترێت ئەمەیە وایکردوە  بارزانی و حزبەکەی بەو توندیە دژایەتی خەڵكی رۆژئاوای کوردستان و سەرهەڵدانەکەیان بکەن.

 گەر بە مێژووی سیاسەتی پ.د.ک بچینەوە، ئەم بۆچونە باوەی ئەمڕۆ بۆ سیاسەتەکانی بارزانی دەکرێت لەناو خەڵكدا، راست دەردەکەون.

پ.د.ک بە درێژایی مێژووی خۆی خاوەنی ئایدۆلۆژیا و رێرەوێکی سیاسی و سیستەمێکی بەرێوەبردنی تۆکمە نەبووە، بۆیە هەمیشە سیاسەتێکی بەرژەوەندچێتی و قازانجپەرستی دووفاقەیی بەڕێوەبردوە لە هەرێمی کوردستاندا، هەربۆیەشە لە دروستبونیانەوە تاوەکو ئێستا، تەنیا لەدەرەوەی ئیرادەی گەلی کوردستان هێزیان وەرگرتووە، نەک ئیرادەی گەل.

 گەر لە مێژووی پ.د.ک بڕوانیت، باش روون دەبێتەوە کە ئەوە  بەرژەوەندخوازیە مێژووی ئەوان پێناسە دەکات. لە رووی ئایدۆلۆژیەوە تەماشا بکەن، لە سەدەی ڕابردوودا  کە بلۆکی بەناو “سۆسیالیستی” باڵادەست بوو لە  جەمسەری رۆژهەڵاتی دنیاداو، خوێندکار و سیاسەتوان و بیریارانی کورد ئەوسەردەمە بە سۆڤیەتی جاران موتەئسیر بوون لە سیاسەت و فەلسەفەدا، پ.د.ک ئەو کاتە وەک حزبێکی “چەپ” خۆی پێناسە دەکرد. بۆیە لە گەڕانەوەی بارزانیەکان بۆ عێراق لەگەڵ عبدل کەریم قاسمی سەرۆکی کۆدەتای سەربازی ساڵی ۱۹۵۸، کە دایکی کوردێکی فەیلی بوو، وە خوازیاری ریفۆرمی بەناو “سۆسیالیستی” بوو لە عێراقدا، بونە “برا”. لێ کە “ریفۆرمی کشتوکاڵی” حکومەتەکەی قاسم خاکی بارزانیەکانیشی دەگرتەوەو، زەویەکانی لێ دەستاندنەوە بۆ خۆماڵیکردن، ئیدی قاسم بوە “دوژمن”.ئەمە بناغەی سیاسەتی بەرژەوەندچێتی پ.د.ک ی داڕشت بۆ یەکەمجار لەدوای گەڕانەوەیان بۆ عێراق. لەو کاتەشەوە تا ئەمڕۆ ئەو سیاسەتە دووفاقیە درێژبۆتەوەو پ.د.ک کاری پێدەکات. لەبەرئەوەشە کە ئەمڕۆ هەزاران نمونەی  هاوشیو،ە تژی لە سیاسەتی دوولایەنەی بەرژەوەندخوازی،  مێژووی سیاسی ئەم حزبە پێناسە دەکات لە باشووری کوردستان و پارچەکانی دیکەشدا.

فەلسەفەی بەرژەوەندچێتی لە سیاسەتدا مانای ئەوەیە لەگەڵ براوەکان ، ئیتر هەر کەسێک بێت، دۆستایەتی بکەیت.    ئەم حزبەش هەروایان کردوەو دەکەن . لە کۆدەتاکەی قاسمەوە بگرە تادەگاتە  شەڕکردنی پارتە سیاسیەکانی وەک یەکێتی نیشتمانی و پەکەکە لە شەری ناوخۆی نەوەدەکانی سەدەی رابردوودا بە پاڵپشتی هێزی سەربازی تورکیاو هێزەکانی ڕژێمی بەعس، کە دیارترینیان کۆمەڵکوژی کادیرانی پەکەکەیە لە هەولێر  و، رووداوی ۳۱ ئابە لەدژی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لە هەمانساڵدا لە ساڵی ۱۹۹٦ ، راستی ئەو سیاسەتەی پارتی و بارزانیت لە کوردستاندا بۆ ڕوونتر دەبێتەوە.

 دڵنیام کە گەر کۆمۆنیستی دیکتاتۆری ستالینیستیش سەرکەوتنی بەدەستبهێنایە لە دنیاداو ئەمڕۆ جیهان بە هێزی یەکەمی ئەو دیکتاتۆریەتە بەڕێوەچوبایە، ئێستا بارزانی و حزبەکەی دەبونە “پێشڕەوەری کۆمۆنیستی” لە باشووری کوردستاندا،  چونکە لە سەدەی ڕابردودا لە مانیفێستۆی ساڵانی شەستەکانی پ.د.ک گەر بڕوانن ، نوسراوە ، “کەڵک لە مارکسیزم لینینیزم وەردەگرین“، بێگومان لەبەرئەوەی ئەوکاتە بەناو “سۆسیالیزمی” ستالینیستی باڵادەست بوو، یان بڵێێن، براوە بوو لە سەر ئاستی نێودەوڵەتی.

ئەمڕۆ کە پێچەوانەکەی ڕاستە لە دنیاداو ئەمریکا باڵادەستە، لە ساڵی ۱۹۹۱ بەدواوە ئیدی پ.د.ک لەڕێگای تورکیاوە جەمسەری ئەمریکا و بەریتانیای گرتووەو، بۆتە جێبەجێکەری پرۆژەکانی ئەمریکا  لە ناوچەکە، کە تورکیا لە خۆرهەڵاتی ناوین نوێنەرایەتی دەکات. هەر ئەوەشە وایکرد لە ساڵی ۲٠٠۳ەوە،  پ.د.ک و بارزانی ببنە پێشڕەوی بەڕێوەبردنی سیستەمێکی سیاسی ئابوری دیفاکتۆی ئەمریکی لە باشووری کوردستاندا، کە ئەجێندای  نوێ لیبڕاڵی ئەمریکا و یاوەرە هەرێمیەکانی بەسەر خەڵکی باشووری کوردستاندا دەسەپێنێت، بە شێوەیەک کە لە خۆرهەڵاتی ناویندا وێنەی نییەو، وایانکردووە کە  بەلێشاو رژانی سەرمایەیەکی بێمنەت ، کۆمەڵگەیەکی بەرهەمخۆری بێبەرهەم درووست بکەن، کۆمەڵگەیەکی نا سیاسی، کە لەئاست هەموو کردەیەکی سیاسی ئەواندا،چەندە دیسپۆتیش بێت، دەنگ هەڵنەبڕن.

ئەوە چەند ساڵێکە پ.د.ک خەریکی سەرۆکایەتیکردنی ئەو سیستەمە دیفاکتۆیەیە کە ناسیۆنالیستانە بانگەواز دەکەن گوایە، “گارەنتی دەوڵەتی کوردیە” لە کوردستانی گەورەدا، هەرچەندە بە ئاشكرا سازشیان لەسەر ناوچە بەناو “دابڕێنراوەکان”یش کردووە لە کەرکوکەوە تا خانەقین، وە بەڵگەکانی پێگەی ویکیلیکس، کە هەندێکیان لە رۆژنامە خۆماڵیەکان بابسیان لێوە کراوە، هەموو ئەو سازشانەی سەلماندووە و، گەواهی بۆ ئەو ڕاستیە دەدەن.

 پ.د.ک ئەو حزبە باڵادەستەیە کە  دوای پاوانکردنی دەسەڵاتی ئابوری و قۆرغکردنی سامانی گشتی و ملکەچکردنی پارتە سیاسیەکانی دیکەی باشووری کوردستان بۆ سیاسەتەکانی،  هەرگیز بەخایاڵیدا نەدەهات رۆژێک لە رۆژان ئەڵتەرناتیڤێک درووست ببێت لە کوردستاندا بۆ ئەو سیستەمە دیفاکتۆیەی بەڕێوەی دەبەن لە باشووری وڵاتداو، بە هەرزانفرۆشکردنی نەوتی کوردستان دەلێن،  “پاڵپشتی نێودەوڵەتی”   .

رۆژئاوای کوردستان ئەمڕۆ ئەو ئەڵتەرناتیڤە فەلسەفی، سیاسی،کۆمەڵایەتی ئابوریەیە، باش بێت یان خراپ،  کە بارزانی و پ.د.ک بەدرێژایی مێژووی خۆیان لێێ ترساون و، ئێستاش بەهۆی زیاتر جەماوەریبونی ئەو ئەڵتەرناتیڤە لە باکور و رۆژئاوای کوردستاندا، لە پارچە مەزنەکانی کوردستاندا،هەروەها،  لە ترسی تەشەنەکردنی بۆ باشوور و رۆژهەڵا بەو چەشنە،  دەخوازن ڕێگای پێبگرن و بنبڕیبکەن، ئیتر بە هەر نرخێک بێت.

 هەوێنی دژایەتیکردنی پەیەدەو بەرخۆدانی رۆژئاوای کوردستانیش لەلایەن بارزانی و پ.د.ک بۆ ئەو خاڵە جەوهەریە دەگەڕێتەوە، کە ئەڵتەرناتیڤێک بۆ هەرەمی سیاسی و باڵادەستی پ.د.ک و بارزانی لە کوردستاندا ئێستاکە درووست بوەو، تا دێت لە فراوانبوون و هەڵکشاندایەو، نە لە قازانجی باڵادەستی سیاسەتەکانی بارزانی و حزبەکەیەتی ، نە لە قازانجی ئەو هێزە نێودەوڵەتی و هەرێمیانەیە کە تەنیا چاویان لە بە تاڵانبردنی سامانی سروشتی هەرێمی کوردستانە. ئەم ئەڵتەرناتیڤەش لە مێژووی سیاسی کورد و کوردستاندا، لە مێژووی ئۆپۆزسیۆنەکانی پ.د.ک و بارزانیشدا، پێشینەی نەبووە.

ڕاستە کە پێشتر چی لەناو پ.د.ک و بارزانیەکان خۆیاندا و، چی لەدەرەوەی دەسەڵاتی  ئەوان، هەوڵ و تێکۆشان هەبووە بۆ دروستکردنی  ئەلتەرناتیڤێکی سیاسی بۆ پ.د.ک  . هەر لە جیابونەوەی ئەو ئەندامانەی سەرکردایەتی پ.د.ک  لە کۆتایی ساڵی پەنجاکانی سەدەی رابردوودا ، تا جیابونەوەی دواتری کەسایەتیەکانی وەک هەمزە عەبدوڵاو ئیبراهیم ئەحمەد  لە شەستەکانداو ،دواتر کەسانی وەک ساڵح یوسفی  و عەلی عەسکەری پارتی سۆسیالیست، ئینجا کۆمۆنیستە ماویستەکانی وەک خاڵە شەهاب و ئارام و ئەوانی دیکە . لەناوخۆی بارزانیەکانیشدا، خودی کوڕەکانی هاوژینی یەکەمی بارزانی باوک، بڕیاریاندا لە پ.د.ک  ی باڵی مەسعود بارزانی جیاببنەوەو، دواتر لای حکومەتی عێراقی جێیان گرت تا لەناوچونیان بەدەستی بەعس.

ئەو هەوڵانە بە شێوەی جیا جیا  هەبوون بۆ  بوون بە ئەڵتەرناتیڤی پ.د.ک ی  مەسعود بارزانی ، دواجار   لە ڕووی سیاسیەوە  ئەو هەوڵانە لە دوا پلەی بە تۆکمەبونیاندا لە درووستبوونی یەکێتی نیشتمانی کوردستان لە سەر هێڵی مام جەلال و  و چەند پارتێکی دیکەی جیا لە پ.د.ک و هێڵی بارزانی،خۆیان مانیفێست کرد لە باشووری کوردستاندا، بەڵام  بەهۆی نەبوونی هێزی خۆیی گەل لە پشتیانەوە، نەبونی فەلسەفەیەکی تۆکمە، نەبونی ئەو ئیمکاناتە ئابووریەی کە پ.د.ک هەیبووە و هەیەتی و، لەدەرەوە هەمیشە وەریگرتووە، نەبونی پارادیگمای کۆمەڵناسی نوێ لەبەرامبەر دنیابینی فیوداڵیستی پ.د.ک، هەروەها نەبونی توانستی خوێندنەوەی جدی بۆ سیاسەتەکانی سەردەم لە سەر ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتی، هەموویان دواجار بێکاریگەر مانەوەو، نەیانتوانی ببنە هێزی بەرامبەر و توانستی ململانێی سیاسیان لەگەڵ پ.د.ک لەدەستدا.

پاشان، ناچار، لە قۆناغی مێژوویی خۆیاندا هەندێکیان توانەوە، هەندێکیان وەک یەکێتی نیشتمانی کوردستان پەنایان بۆ بەکارهێنانی هەمان میتۆدی پ.د.ک برد لە سیاسەتدا، بۆیە  ئەوانیش پەنایان بۆ هێزی دەرەکی برد بەهەمان میتۆدی پ.د.ک و بەشداریان کرد لە شەری ناوخۆدا و ، هەربە میتۆدی پ.د.ک ئەمانیش کەوتنە وێزەی پارتەکانی دیکە لە هەرێمی سلێمانی لە باشووری کوردستاندا. بەوشێوەیە هیچ لەو لایەنانە لە باشووری کوردستاندا نەیانتوانی ببنە هێزێکی ئەڵتەرناتیڤی تۆکمەی فەلسەفی، ئابووری، کۆمەڵایەتی و سیاسی جەماوەری نوێ، کە بە میتۆدی جیا لە پ.د.ک لە هەموو ڕەوتێکەوە،  خەبات بکات، وەک پەیەدەو یەکینەکانی پاراساتنی گەل (یەپەگەگە) ئەمڕۆ هەن لە رۆژئاوای کوردستاندا.

 ئەو هێزانەی ئاماژەم بۆ کردن و ئەوهێڵەی یەکێتی نیشتمانی کوردستان، هەرچەندە لێرەو لەوێ لە دژی پ.د.ک دەوەستنەوە تا ئەمڕۆش، لێ سەرەنجام پاشکۆی سیاسەتەکانی سیستەمە دیفاکتۆکەی  بارزانی و حزبەکەین، چونکە بارزانی توانی هەر هەموو ئەو هەوڵانە شکست پێ بێنێت کە  بە درێژای پەنجا بۆ شەست  ساڵی رابردوو دەیانویست ببنە ئەڵتەرناتیڤی ئەو . لەوەش زیاتر، پ.د.ک توانی ئەو هێزە سیاسیانە لە باشووری کوردستان  بۆخۆی کۆبکاتەوەو،  لە بەڕێوەبردنی ئەو سیستەمە دیفاکتۆیەی هەرێمی کوردستانیشدا بەشداریان پێبکات وبیانکاتە پاشکۆی دەسەڵاتی سیاسی و ئابوری و حزبی خۆی.

پ.د.ک و بارزانی کە توانیویانە لە رابردودا شکست بینن بە هەر هێزێکی سیاسی کە خواستبیتی کێبڕکێی  سیاسی وان بکات لە کوردستاندا، لەهەمبەر پەیەدە و یەپەگە ئەمرۆ زێدە شۆکن، چونکە ئەوان هێزێکی ئایدۆلۆژی تۆکمەن کە پ.د.ک هەرگیز ناتوانێت بەربەرەکانی ئایدۆلۆژیان لەگەڵدا بکات. هێزێکی سەربازی تۆکمەی  پەروەردەکراویان لە هەڵکشاندایە کە ئەمڕۆ  بێبەرامبەر و بەخۆبەخشی  کوڕ و کچانی رۆژئاوای کوردستان  لە فراوانیەکی نمونەیدایە ، کە بارزانی و حزبەکەی هەرگیز ناتوانن بەو”پێشمەرگانەی” بە موچە چەکیان بۆ هەڵگرتون، بەربەرەکانی سەربازیان بکەن.

بێگومان گەر پ.د.ک توانستی بەرەنگاری چەکداری وانی هەبوایە،  زۆر دەمێک بوو شەری چەکداری لەگەڵدا کردبون و هێرشی بۆ لەناوبردنیان کردبوو بە پاڵپشتی میدیا گۆبڵیەکانی و هێزە سەربازیەکانی تورکیا، وەک لە ڕابردوودا بە هێز و گروپە سیاسیەکانی تریان کردووە لە باشووری کوردستاندا، بەڵام ئەوەتا  ئێستا لە بەرامبەر سیاسەتی  پەیەدەو هێزی سەربازی یەپەگەدا، واقیان، وڕ ماوە.

 هاوکێشەیەکی سایکۆلۆژی هەیە کە دەڵێت، “ترس کینە درووست دەکات، کینەش هۆکارە بۆ هێرشکردنی نابەجێ.” گەر لە هێرشەکانی پ.د.ک بۆ سەر پەیەدە و رۆژئاوا بڕوانیت، فیت ئەو هاوکێشەیەت بۆ دەردەکەوێت. هێزێکی سیاسی وەک پەیەدە، کە ئەمرۆ وڵاتێکی زلهێزی وەک ڕووسیا دەڵێت ، “مەرجە لە کۆنفرانسی ئۆپۆزسیۆنەکانی سوریا لە جەنێف بەشدار بێت تا نوێنەرایەتی کوردان بکات، ئەگینا کۆنفرانس رەت دەکەینەوە، چونکە کورد دەبێت دەنگی هەبێت”، وە هەم لەناو کۆمکاری عەرەبی و یەکێتی ئەوروپاو، ئەمریکاش حسابی بۆ دەکرێت، بەبێ ئەوەی قەترەیەک نەوتی رۆژئاوای کوردستانی  بۆ هەرزانفرۆشکردبن،  مەحاڵە بارزانی و پ.د.ک بتوانن لەبەرامبەریدا، بە تاڵانفرۆشتنی نەوتی هەرێمی کوردستان و “پێشمەرگەی” موچە وەرگرو، بیری دیسپۆتی فیوداڵی ، لە بەرامبەریدا بوەستنەوە. ئەمەیە کە پ.د.ک لێی دەترسێت، بۆیە دژایەتی پەیەدە و یەپەگە بەوشێوەیە دەکەن لە میدیاکان و سنورەکان وەک ئابڵوقە لە دژیان بەکار دەهێنن.  لێ تاکەی؟ یان، دەبێت هێرشی میدیای و دژایەتیکردنێکی نامۆرالی بەرخۆدانی خەڵكی رۆژئاوای کوردستان تاکەی بڕ بکات، بەتایبەتی لەبەرامبەر ئەو سیستەمە نوێیەی کە کوڕ و کچی گەنجی  کورد لە رۆژئاوای کوردستان ئەمرۆ خەریکن بە خوێنی خۆیان  بناغەکەی خۆبەخشانە دادەمەزرێنن؟

ئەوەی ئەمڕۆ لە رۆژئاوای کوردستان لەسەر دەستی نەوەی نوێی کورد دەگوزەرێ، سەرهەڵدان و بەرخۆدانێکی سیاسی و کۆمەڵایەتیە.  لەبەرئەوەی بەتایبەتیش لەسەردەستی توێژی گەنجان بەڕێوەدەچێت، لەگەڵ خۆیدا دنیابینیەکی کۆمەڵایەتی نوێی هێناوەتە ئاراوە. ئەوان لەوێندەرێ خەریکی بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی نوێی کوردەوارین کە هەموو کۆت و بەندێکی دواکەوتویی، عەشیرەتی و پیاوسالاری و نەژادپەرستی و ناسیۆنالیستی نابەجێ، واتە هەموو پرەنسیبە نادیموکراتیکەکان، ببچڕێنێت و ریشەکێشیان بکات لەو کۆمەڵگەدا. لەسەر ئێسکی ئەو کۆمەڵگە دواکەوتوەش کە داگیرکەران و کۆلۆنیالیزم پێشتر بۆ کوردیان ئاوا  کردوە، کۆمەڵگەیەکی دیموکراتیکی سەردەمیانەی کوردەواری نوێ بنیات دەنێن، کە لەگەڵ پرەنسیبە دیموکراتی و  مەدەنیەکانی دنیای ئەمڕۆدا یەکدەگرێتەوە.

لە دوای ڕاگەیاندنی “سەرخۆبونی دیموکراتیک”، کوڕ و کچەکانی یەپەگە و ڕێکخستنەکانی” تەڤگری جڤاکی دیموکراتیک” واتە: “ تەڤگەری کۆمەڵگەی دیموکراتی”  (تەڤدەم)، کە ڕێکخستنێکی  کۆمەڵایەتی سەربەخۆیە لە حزبایەتی پەیەدە لە  ناوخۆی رۆژئاوای کوردستاندا، کۆمەڵێک یاسای نوێیان بۆ ناوچە کوردستانیەکانی سوریا دەرکرد کە لە هەرێمی کوردستان دوای بیست  ساڵ بە  فشاری کۆمەڵی مەدەنی ئینجا هاتنە ئاراوە، هێشتا  زۆر بێکاریگەریشن لە هەرێمی کوردستاندا.

 یەکەم لەو یاسایانەی تەڤدەم و ڕێکخستنەکانی ژن رایانگەیاند، نەهێشتنی یاساکانی” ئەحوالی شەخسی” بوو، دوو ژن بۆ یەک پیاو و، ئەژمارکردنی گەواهی دوو ژن بە یەک و هتد ، ئەمانە تێکڕا قەدەغە کران لە رۆژئاوا. ئەمەش یەکەم پەیامی ئەو گەنجانە بوو کە ئەوان یاسا دواکەوتوەکان ئیدی قبوڵ ناکەن لە کۆمەڵی کوردەواریدا، پێویستە ئەم گەلە لە فیودالیزمەوە بەرەو قۆناغێکی دیموکراتیک، هەنگاو بنێت.

 لێرەوە پێویستە ببینین کە هەرێمی کوردستان، بە سەرۆکایەتی بارزانی و حزبەکەی و پاشکۆکانیان، تا ئەمڕۆ بەدەست نەخوێندەواری، ژن کوشتن، شەری عەشیرەتی و دواکەوتویی کۆمەڵایەتیەوە،  دەناڵێنێت. لە ڕۆژئاوای کوردستاندا بەپێچەوانەوە، یەکەم کارێک کە پەیەدە و ڕێکخستنەکانی (تەڤدەم) کردیان ، کردنەوەی قوتابخانەی کوردی بوو بۆ هەموو تەمەنێک بۆ نەهێشتنی نەخوێندەواری لەناو گەل و، ئاشنا بوون بە پرۆگرامێکی نوێی پەروەردە کە مافە یەکسانیەکانی ژنان بە بنچینە دەگرێت. پاشان،هەر ڕێکخستنێک مەرجی یەکەمی هاوسەرۆکیە، سەرۆکێکی پیاو و یەکێکی ژن، تەنانەت سەرۆکایەتی پەیەدەش هەروایە.

کاتێک  بەناو گوند و باژەرۆک و شارە ئازادکراوەکانی رۆژئاوای کوردستاندا تێپەڕ دەبیت زۆر  روون ڕۆڵی ژنانی کورد بەرجەستە دەکەیت، لەبەر ئەوەی خاڵەکانی پشکنین تێکڕا ژنان بەڕێوەیان دەبەن. سەرباری ئەوەی کە یەپەگە  زۆربەی زۆری شەڕڤانەکانی ژنن، ڕێکخستنەکانی شارەوانیش پڕانیان ژنن، موختاری زۆرێک لە گەڕەکەکانیش هەر ژنانن. ئەمەیە ئەو  سیستەمە ئەڵتەرناتیڤەی لە رۆژئاوا خەریکە درووست دەبێت، کە داواکاری ئەساسی، یەکسانی جێندەرییەو، بە کردار جێبەجێی دەکات و دەیسەلمێنێت نەک بە پەیامی فەسیبوک،  وەک نوێنەرە ژنەکانی  دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن و تەنانەت  فێمینیستەکانی هەرێمی کوردستان رۆژانە دەبینن، خەریکین.

ئێستا لە رۆژئاوای کوردستاندا، هەروەکو ئەوروپا، نایاساییەو لێپێچینەوەی یاسای توندی بەدوادا دێت بۆ هەر پیاوێک دوو ژن بخوازێت.  فێڵی یاسایش نییە، وەک ئەوەی لە هەرێمی کوردستاندا بە پێنج ملیۆن دینار باج  دەتوانن ژنی دووەم وسێهەم و چوارەم بێنن، کە دیسانەوە ژن وەک کاڵا بە بڕی پێنج ملیۆن دەنرخێنێت و، کارئاسانیەکە حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ خزمەتی زەوقی جنسی  سەرمایەدار و خوداپێداوە دواکەوتوە فیوداڵەکانی  جێبەجێی دەکات. لە رۆژئاوادا بە پێچەوانەوە، ئەم کردەوە پیاوسالاریانە ئێستا تێکڕا قەدەغەن. وێدەچێت بەشێکی ئەو دژایەتیکردنە بێویژدانیەی  دواکەوتوەکانی سوریا و کوردستان بۆ رۆژئاوا، هۆکارێکی ئەو یاسا و تێکۆشان و هەناگاوە نوێخوازە دیموکراتیانەی پەیەدە و یەپەگەو ڕێکخستنەکانی دیکەی گەل بێت لە رۆژئاوادا؟

ئاسانە ببینیت ئەو فەلسەفەیەی لە رۆژئاوا گەنجان شەری بۆ دەکەن بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراتیکە لە ژێرەوە بەبێ جیاوازیە دواکەوتوەکان. سەرۆکی نوێی شارەوانی دێرک، سوبحی ئەلیاس، بە نەژاد ئەرمەنیە، لە دواین   گۆڕانکاریەکانیشدا یەپەگە تەنانەت کەتیبەی سەربازی بۆ عەرەبنشینەکانی ناوچە کوردستانیەکان پێکهێناوە. بۆیە ئەوەی لە ڕۆژئاوای کوردستاندا ئەمڕۆ خۆی بۆ جیهان نمایش دەکات، کەرنەڤاڵی بیردۆزێکی سیاسی کۆمەڵاتی نوێی کوردیە، کە نەک تەنیا لە کوردستاندا، بەڵکو لە تەواوی خۆرهەڵاتی ناویندا هاوشێوەی نییە، ئەمەشە کە وایکردوە تەواوی میدیاکانی جیهان ڕووی تێبکەن و رۆژنامەنوسانی بیانی بە لێشاو سەردانی بکەن، تا چیرۆکی ئەم کۆمەڵگە نوێیە، کە لەسەر دەستی ئەو گەنجە کوردە  نوێخوازانەی خۆرهەڵاتی ناوین ئەمڕۆ لە درووستبوندایەو بەرخۆدان و بەرگری بۆ دەکرێت، بۆ میلەتەکانیان بگێڕنەوە. ئەوە نمونەیی ئەو سەرهەڵدانەیە کردویەتیە باس و خواس و  رۆژەڤی شرۆڤەی دۆست و دوژمنانی لە سەرانسەری دنیادا. چونکە بنێرە، لە تەواوی سوریا زەواجی نیکاح و لاقەکردنی سێکسی تا خوا حەز نەکات، بەرفراوانە ، بە ناوی “شۆڕش و جیهادەوە”. کەچی  لە رۆژئاوای کوردستاندا، ئەوە ژنانی گەنجی کوردن کە بەرگری لە مافی تەواوی خۆیان و گەل دەکەن و ، پێشڕەوەی ئەو سەرهەڵدانەن کە پێێ دەڵێن، “شۆرشی سەرخۆبونی دیموکراتیک.”

پێموایە نەک پ.د.ک و نە هیج هێزێکی سیاسی کلاسیکی کوردی  دیکە یان دەرەکی بە زیهنیەتی کلاسیکی بتوانێت پێش بەم سەرهەڵدانە نمونەییە بگرێت لە رۆژئاوای کوردستاندا، مەگەر بە جێنۆساید بێت، چونکە ئەو گەنجانە رۆژانە بە خوێنیان  یەکە یەکەی خشتەکانی ئەو کۆمەڵگە نوێیەی خوازیارین دەخەنە سەر یەک و بنیاتنی دەنێن، لەبەرئەوە مەحاڵە بێ بەرگریکردنێکی سەرتاسەری تا دوا دڵۆپی خوێنیان، دەستبەرداری بن. ئەمە هەر لە سۆزدانیان  بۆ ئەو سەرهەڵدانە کە بڵاوبونەتەوە  لە میدیاکاندا، ئاشکرا روونە ، کاتێک چەک هەڵدەگرن و دەڵێن، “ یان ئازادی، یان ئازادی. ژیانێکی ئازاد، یان مردنێک بۆ ئازادی.”

لەم دواییانەدا، هاوکات لەگەڵ ئەو هێرشە ناپەسەند و شەرە سایکۆلۆژیەی پ.د.ک لەدژی سەرهەڵدانی رۆژائاوا خەریکیەتی و، لەو دوتوێی “کۆنگرەی نەتەوەیی”شدا ، هەندێک لە رۆژنامەنووسەکانی پ.د.ک و نزیک لە بارزانی “سەرۆک” ی حکومەتی هەرێم، باس لە درووستبوونی شەری ناوخۆ دەکەن لە رۆژئاوای کوردستان لە نێوان پ.د.ک و پەیەدە و هێزەکانی یەپەگە، “بۆ یەکلایکردنەوەی کێشەکان”.

 ئەگەر بە پێوەری میژووی و،  ئەو هێرش و دژایەتیە بێویژدانی و جەنگە سایکۆلۆژیەی  پ.د.ک  بێت ، کە لە دژی سەرهەڵدانی رۆژئاوای کوردستان خستویانەتە گەڕ، ئەوە دەکرێت لە  پ.د.ک چاوەڕوان بکرێت بە بیرێکی چەقبەستووی کلاسیکی خۆی گلێنیتە سیاسەتێکی توندی هێندە نەشیاوەوە لە داهاتوودا لە دژی رۆژئاوا ، بەتایبەتی گەر ببینێت تەواوی بەرژەوەندیەکانی لە مەترسیدان . هیوادارم هەتا من رۆژێک  لە ژیاندا مابم، پێکدادانێکی لەو شێوەیە هەرگیز نەبینم لە رۆژئاواو پارچەکانی دیکەی کوردستاندا، چونکە شەری براکوژی خزمەت بە هیچ  کەسێک ناکات و تەنیا دوبارەکردنەوەی کۆمەڵێک تراژیدیایە، کە تەنیاو تەنیا خەڵکی سیڤیل و منداڵ و بێتاوانەکان باجە گرانەکەی دەدەن، وەک لە باشوری کوردستاندا دەرەنجامەکانیمان بینی و برینەکانی تا ئێستاش سارێژ نەکراون. لێ لە هەر ئەگەرێکی وادا، گەر خودا نەخواستە،  پ.د.ک هێندە گەمژە بێت  بە تەپڵی “رۆژنامەنووسەکانی” بخوازێت شایی بکات، هەروەها بە پاڵپشتی هێزی سەربازی تورکیا و ئیسلامیستە توندڕەوەکان یان ئەو گروپە کوردیانەی درووستی کردون، شەرێکی ناوخۆ بەرپابکات، ئەوە گومانی تیادا نییە کە  یەپەگە زۆر بە گرانی بەربەرچیان دەداتەوە. چونکە یەپەگە  ئەو هێزەیە ئەمڕۆ  لە یەککاتدا شەڕی سوپای ئەسەد و ئۆپۆزسیۆنی سوریاو هێزە بەکرێگیراوەکانی تورکیا و ئیسلامیستە توندڕەوەکانیش دەکات لە سەرانسەری سوریادا.

خۆ هەرچەندە چاوڕوانلێکراوە، لێ باوەڕ ناکەم بارزانی و پ.د.ک هەرگیز بیر لە جوڵانەوەیەکی سەربازی لەوشێوەیە بکەنەوە لە دژی یەپەگە، یان بخوازن کلاسیکیانە ئەم هێزە سیاسی و سەربازی و جڤاکیە نوێیەی کورد لە رۆژئاوای کوردستان کەناربخەن،  وەک هەندێک لە رۆژنامەنوسەکانیان پێشنیاری دەکەن. چونکە لە ئەگەری هەر جوڵانەوەیەکی سەربازی لەوشێوەیە،  بە ئاراستەی شەرێکی هێندە نەخوازراو لەگەڵ هیزەکانی یەپەگەدا،  پ.د.ک وسەرکردەکانی دەبێت بۆ دواجار تۆماری دوا وێستگەی ژیانی سیاسی خۆیان بکەن ، لە کوردستاندا.

 

ڕۆژ ئەحمەد

*ڕۆژ ئەحمەد،  ساڵی پار ۱٠ رۆژ دوای سەرهەڵدانی رۆژئاوای کوردستان، لە ناوچەی حەسەکەو قامیشلۆوە تا ڕەقە و شاری کۆبانێ گەڕاوە و ، لە گەشتێکی رۆژنامەوانیدا،،چەندین ڕاپۆرتی رۆژنامەوانیشی لەسەر رۆژئاوا بە زمانی ئینگلیزی و تەرجەمکراو بۆ تورکی بڵاو بونەتەوە، کە  ڕێکخراوە جیهانیەکان، دیارترینیان، ” ڕێکخراوی قەیرانی جیهانی”، نوسیەنکانی ناوبراویان وەک سەرچاوە بۆ راپۆرتەکانیان لەسەر سوریاو رۆژئاوای کوردستان و پەیەدە و یەپەگە، بەکارهێناوە.

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.