Skip to Content

Friday, March 29th, 2024
توركیا، كام هەنگاو؟ …. هوشیار حوسێن برایم

توركیا، كام هەنگاو؟ …. هوشیار حوسێن برایم

Closed
by August 30, 2009 گشتی

 

بۆ ماوەیەك دەچێت دەنگ و باسی چارەسەری كێشەی كورد لە توركیا تەواوی ڕۆژەڤی میدیاكانی توركیای داگیركردووە، گەر هیوایەكی گەورەش نەبێت، ئەوا دڵەكوتەیەكی دڵخۆشكەرانەی لای كوردان دروست كردووە.
هەڵقوڵانی ئەو پێواژۆیە لە ئەنجامی چالاكییەكانی (ئۆرامارو گابارو بێزەلێ و شەڕەكەی زاپ) ەوە دەستی پێكرد، ئەنجامی ئەو شەڕانەی نێوان گەریلاكانی پەكەكە و سوپای توركیا، توركیای بەگشتی هێنایە سەر ئەو باوەڕییەی كە مەسەلەی كورد بە شەڕ چارەسەر نابێت و ناشتوانرێت لە ڕێگای سەربازی و سوپاوە سەرهەڵدانی چەكداری و سیاسی كوردان سەركوت و لەناوببرێت.
ڕەنگە بەشێكی زۆر لە خەڵكی توركیا و تەنانەت لەنێو خودی دەوڵەتیشدا ماوەیەكی زۆر لەوە زووتر بوو گەیشتبوونە باوەڕییەكی بەم شێوەیە، بەڵام بەشێكی بەرچاویش بەتایبەتی ئەتاتوركییەكانی نێو خودی دەوڵەت تا بەرواری ئەو پێكدادانانەی باسمان كرد، هێشتا پێیان وابوو دەتوانن لە ڕێگای توندو تیژییەوە كۆتایی بە یاخی بوونی كوردان بێنن.
دەستكەوتنەكانی پارتی كۆمەڵگای دیموكراتی"DTP" لە هەڵبژاردنی 29 ی ئاداری 2009 ی شارەوانییەكاندا، زەبرێكی كوشندەی لە چەمك و ئەقڵییەتی سیاسەتی (نكۆڵی و قڕكردن) دا. بەتەواوی ئەوەی بۆ دۆست و دوژمنی كوردان ڕوون كردەوە كە ئەو كێشەیە بە تەنیا ڕێگایەك چارەسەر دەبێت، ئەویش ڕێگاچارەی دایالۆگ و تێپەڕبوونە بە پرۆسەیەكی دیموكراتیدا .
دوای ئەو ڕووداوانە چەمكێكی تازە لەنێو بەڕێوەبەرانی دەوڵەتدا پێشكەوت ئەویش (چارەسەری سیاسییانە) بوو، بێگومان چارەسەری سیاسییانە دوو واتای دژ بە یەك و جیا لە یەكی هەبوو:

ئەوانیش:
1ـ لە دیدی بەشێك لەسەرانی دەوڵەت چارەسەری سیاسی واتا لەناوبردنی پەكەكە و بزووتنەوەی كوردان لە ڕێگای سیاسییەوە، لەمەش ڕوونتر لە ڕێگای سیاسی و دبلۆماسی و ڕێككەوتنی چەند لایەنە، كۆتایی هێنان بەكێشەی كورد نەك چارەسەركردن.
2ـ بەشێكی دیكە چارەسەری سیاسییان بە دایەلۆگ و چارەسەری دیموكراتییانە وەرگرت و تێگەیشتن.
لایەنی كوردیش سەرەتا دوو دڵ بوو لە ڕوونكردنەوەو گووتنی( چارەسەری سیاسییانە)، بەڵام دواتر لەوە دڵنیا بوو كە مەبەست لەم زاراوەیە ئەوەیە كە لەڕێگای سیاسییەوە بزووتنەوەی كوردان لەناوبەرن.

میكانیزمەی سێ قۆڵی توركیا ـ ئێراق ـ ئەمریكا
هەرسێ لایەنی پەیوەندیدار هەر یەكەو بەگوێرەی خۆی بەشێوەیەك لە میكانیزمەی سێ قۆڵی تێگیشتبوو و بەشداری تێدا كردووە.
1ـ توركیا بەو نیاز و مەرامە لە میكانیزمە سێ قۆڵییەكە جێگای گرتبوو، بەڵكو بتوانێت لە ڕێگایەوە هەردوو لایەنی ئێراقی و ئەمریكی بگلێنێتە بەرەی خۆی، دژ بە پەكەكە.
2ـ لایەنی ئێراقی بەو نیازە بەشدار بوو بۆ ئەوەی فشارەكانی توركیا و ئەمریكا لەسەر خۆی كەمبكاتەوەو وانیشان بدات كە هەرچەندە چەكدارانی پەكەكە لەنێو سنووری خاكی ئەودا جموجۆڵ دەكەن، بەڵام ئەوان ڕازی نین و لەگەڵ هەبوونیان نین، بۆیە ئامادەن هاوكاری بكەن بۆ دەرخستنیان لە سنوورەكەیان.

3ـ بەشداری كردنی ئەمریكاش خۆی لەخۆیدا پەیامێك بوو بۆ توركیا دوای ئەوەی لەساڵی 2003 وە پەیوەندییەكانی لەگەڵ توركیا گرژی و ئاڵۆزی بەخۆیەوە بینیبوو، ئەوا ئەو بەشداری كردنە لاپەڕەیەكی نوێ لەگەڵ توركیا هەڵدەداتەوە و هاوكاریشی دەكات بۆ لەناو بردنی پەكەكە، لەلایەكی دیكە بە گوێرەی یاسای نێودەوڵەتی ئەمەریكا داگیركاری ئێراقە، بۆیە كاتێك پارچەیەك لە خاكی ئێراق " كە لەژێر دەسەڵاتی خۆیەتی " ببێتە خاڵی هەرەشەو زیان بۆ وڵاتێكی دیكە، ئەوا ئەمریكا بەرپرسیارە لەو مەسەلەیەدا.
بێگومان ئەو میكانیزمە سێ لایەنییە، تا ئیستا جگە لە گۆڕینەوەی هەواڵگری سەربازی و سیاسی هیچ كارێكی دیكەی كاریگەری نەكردووە لە دژی پەكەكە، تەنانەت هەواڵگرییەكەش جێگای گومانە كە ئەمریكا زانیاری تەواوی بە توركیا دابێت " چالاكییەكەی پەكەكە لە ئۆرامار شایەد حاڵە".

كێ ئامادەیە بۆ چارەسەری، كورد یان تورك
راستیەكی حاشا هەڵنەگرە، ئەمڕۆ كاتێ باس لەلایەنی كوردی بكەین دەربارەی كێشەی كورد لەتوركیا، بێ سێ و دوو پەكەكە خۆی دەسەپێنێت، چونكە تا ئەم كاتەش هیچ لایەن و پارت و هێزێكی دیكەی كوردان لەباكووری كوردستان یان هەبوونی نییە یان ئەوەتا بەتەنیا چەند ناوێكی بێتواناو ناوەڕۆكن، بێگومان دەوڵەتی توركیش جگە لە پەكەكە حساب بۆ كەسێكی دیكە ناكات لەمەسەلەی كورد لەتوركیا.

ئەگەرچی بیروبۆچون و رای جیاوازیش لەنێو پەكەكەدا هەیە و واپێدەچێت كە لەناویاندا هەبێت بەهەر هۆكارێك بێت زۆر لایەنگری دایالۆگ یان دانیشتن نەبن لەگەڵ دەوڵەتی تورك، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا دەتوانرێت بگوترێت كە لەرەوشی هەستیار و گرنگدا بڕیارەكانی ئۆجالان یەكلاكەرەوەو چارەنوسسازە بۆ تەواوی پەكەكە، تەنانەت ئەوانەی ناڕازیشبن ناچاری قەبووڵكردن دەبن، چونكە هێشتاش پەكەكە لەژێر كۆنترۆلی خۆیدایە.

تورك وەك لایەن لەنێوەخۆدا لەناوەڕۆكدا لەسەر مەسەلەی كورد هاوبیرن، بەڵام لەسیاسەتدا ناكۆكن، چونكە هەر پارتێك خۆی بەرەقەمێكی گەورە دەخوێنێتەوە، پارتی دەسەڵات هەیەو پارتە ئۆپۆزیسیۆنەكان هەن، لەسەر حسابی یەكتر سیاسەت دەكەن و لاوازی یەكتر لەبەرامبەر ئەوی دیكەدا بەكار دەهێنن، ئەوانەی خۆیان بەعەلمانی و پارێزەری سیستەمی ئەتاتورك دەزانن، یان ئەوانەی قەومی دەمارگیرن، تا ئێستا لەدژی هەوڵەكانی ئاكەپەی دەسەڵاتدارن.

كێشەی هەرە گەورە بۆ چارەسەری كێشەی كورد لەتوركیا ئاڵۆزی و پەرتەوازەیی راو بۆچونە جیاجیاكانی لایەنی توركییە، نەك كوردی.
 كەواتە لەجیاتی گوتنی "كێشەی كورد" ئەوەش هەڵە نییە گەر بڵێین "كێشەی تورك".
ئەگەر كێشەی كورد لەتوركیا چارەسەر ببێت، ئەوا فاكتەرەكانی هەبوونی MHP كۆتاییان پێدێت، CHP ش قودسیەتی ئەتاتورك و بەناوعەلمانیەتەكەی لەدەست دەدات، ئەوەی براوە دەبێت كورد و ئاكەپە دەبن، هەر بۆیەشە ئەمڕۆ مەهەپە و جەهەپە لەدژی پێواژۆی چارەسەرین.

سوپا بێ هەڵوێست نییە
سوپای توركیا هەر لەسەرەتای دەستپێكردنی باس و خواسی چارەسەری، بەپراكتیكی هەڵوێستی وەرگرتووە، ئۆپەراسیۆن و هێرشە سەربازییەكانی نەك هەر نەوەستاندووە، بەڵكو چڕتریكردۆتەوەو بەرفراوانی كردووە.
ئیلكەر باشبوغ سەرفەرمانداری سوپای توركیا بەئاشكرا هەڵوێستی سوپای راگەیاند و گووتی:
نابێت بەهیچ شێوەیەك ماددەی (3) ی دەستوور بگۆڕدرێت كە دەڵێت زمانی توركیا، توركییە و دەوڵەتی توركیا بەخاك و بە میللەتی خۆیەوە یەك پارچەیە. سوپا تەرەفە لە پاراستنی سیستەمی دەوڵەتی نەتەوەیی و دەوڵەتی ناوەندی، سوپا تا ئێستا (5) هەزار شەهیدی داوە لە شەڕی پەكەكەدا، ئەو تێكۆشینەی كە تا ئێستا ئەنجامدراوە لەمەودواش هەر بەردەوام دەبێت، لەگەڵ ئەوەشدا ئەم تێكۆشینە نەك تەنها لە ڕووی ئەمنییەوە، بەڵكو پێویستە لەڕووی ئابووری و كەلتووری و كۆمەڵایەتی و نێودەوڵەتییەوەش ئەنجام بدرێت.
سوپا بەهیچ شێوەیەك ئەوە قەبوڵ ناكات زیان بە دەوڵەتی نەتەوەیی و دەوڵەتی ناوەندی بگات. ڕێز لە جیاوازی كەلتووری دەگرن، بەڵام نابێت ئەو جیاوازی كەلتورییە بكەوێتە قاڵبی سیاسی و ببێتە ناسنامەی سیاسی كۆمەڵایەتی، سوپا هیچ كاتێك كارێكی وا ناكات كە پەیوەندی لەگەڵ پەكەكە و پشتگیرانی پەكەكە دروست بێت.

نەشەڕ نەئاشتی، تاسەر نابێت
توركیا بەگشتی لەقۆناخی نە"شەڕ نەئاشتی" دا دەژیت، نە سوپای توركیا بەئاشكرا پێواژۆی ئاشتی رەتدەكاتەوە، نەحكوومەتیش داوا لەسوپا دەكات ئۆپەراسیۆنەكان بوەستێنێت، ئەی دەبێت لایەنی كوردی تاكەی بەرگەی ئەم رەوشە بگرێت؟ چەندە پشووی چاوەڕانی درێژە بكێشێت؟ ئەمە پرسیارێكەو لایەنی كوردی دوودڵ و نیگەران كردووە، هەر بۆیەشە واپێدەچێت PKK ش لەلای خۆیەوە ئامادەكاری و تەدبیر دەگرێت، لەرووی سیاسیەوە رادەگەیەنێت كە پێواژۆی ئاشتی قەبووڵدەكات، بەڵام بەتەواوی هیواو پشتی پێنابەستێت، لەڕووی سەربازیشەوە رۆژانە شەروانی نوێ پێدەگەیەنێت و پەروەردە دەكات، هەروەها بەمەبەستی سستنەبوون و خاونەبوونەوە نایەڵێت ئەو گفتوگۆ و روداوە سیاسیانە كەدەربارەی چارەسەری كێشەی كورد ئێستا لەتوركیا بەڕێوە دەچن زێدە ببن بە رۆژەڤی هێزە چەكدارەكانی HPG، كەئەمەش سرووشیی هێزێكە لەشەڕدابێت.

بڕیاری كام دەوڵەتە،شاراوە یان رۆتینی
دەگوترێت ئەمجارە نەك تەنیا حكوومەت، بەڵكو بڕیاری دەوڵەتە كێشەكە چارەسەر بكات، دەوڵەتیش سوپایە، دادگای دەستوورییە، پەرلەمانە و ئەنجوومەنی وەزیرانە، لەكاتێكدا سوپا لەهێرشدا بێت و دادگای دەستووریش هێشتا پێداگربێت بۆ پاراستنی دەستوور "كە هۆكاری سەرەكی كێشەی كوردە"، لەنێو پەرلەمانیشدا مەهەپە و جەهەپە دژی چارەسەری بن و هەوڵەكانی حكوومەتیش تەنیا گوتنی بێ پراكتیك بێت، چۆن بڕیارێكی دەوڵەتە ئەم بڕیارە، دەكرێ بڵێین بڕیاری دەوڵەتە رۆتینیەكەی ئاكەپەیە، بەڵام دەبێت ئەوەش بزانین كە دەوڵەتی قووڵ و شاراوە سەرەڕای ئەوەی بەلێدانی بەشێك لە ئەرگەنەكۆن هەندێ زەبریشی بەركەوتبێت "كە زۆر كاریگەر نین" ئەو دەوڵەتە هێشتا قسەی خۆی نەكردووە.
"كرانەوەی دیموكراسی" حكوومەت و "نەخشە رێگا" ی ئۆجەلان
ئۆجالان لەمانگی حوزەیراندا رایگەیاند كە بەنیازە لە 15 ی ئابدا پرۆژەی "نەخشەی رێگا" بۆ چارەسەری كێشەی كورد پێشكەشی دەوڵەتی تورك و كوردان و رای گشتی دەكات، هەروەها گوتبووی ئەمە دوا هەوڵی من دەبێت بۆ چارەسەری، ئەگەر ئەو نەخشەی رێگایە پشتگوێ بخرێت، ئەوا بەتەواوی خۆی لەمەسەلەی هەوڵی ئاشتی دەكێشێنێتەوە.
هەرچەندە حكوومەتی توركیا بەنیازی پرۆژەیەكی سیاسی بوو بۆ كێشەی كورد بەناوی "كرانەوەی دیموكراسی"، بەڵام لێدوانەكەی ئۆجالان وای لەحكوومەت كرد پەلە بكات لەهەنگاوەكانی خۆی لەم مەسەلەیەدا.

حكوومەت رایگەیاندووە كە پرۆژەی "كرانەوەی دیموكراسی" مانگی 11 ئاشكرا بكات و لەسەری ساڵی نوێشدا هەنگاوی پراكتیكی بۆ بنێت، لەگەڵ ئەوەی كە خاڵەكانی پرۆژەكە ئاشكرا نەكراوە، بەڵام چاودێرانی سیاسی و لێكۆڵەرەوە سیاسیەكانی توركیا شیرۆڤەی زۆر و بۆریان لەبارەوە ئەنجامداوە.

واپێدەچێت پڕۆژەكەی حكوومەت بەمشێوەیە بێت:
1- گەڕاندنەوەی ناوی گوندەكان بۆ ناوی كوردی.
2- رێگەدان بەكەرتی تایبەت بۆ كردنەوەی TV بەزمانی كوردی.
3- كردنەوەی بەشی كوردی بۆلێكۆڵینەوە لەزمان لە زانكۆی ئیستەمبۆل و ئەنقەرە.
4- دامەزراندنی ئەو كەسانەی كوردی دەزانن لەدامودەزگاكاندا لە ناوچە كوردیەكاندا.
5- دەركردنی لێبووردنێك بۆ ئەوانەی بەنیازن تەسلیمی دەوڵەت ببنەوە.

من پێموایە هاوسەنگی سەركەوتنی و سەرنەكەوتنی پرۆسەكە لەسەر هەڵوێست و بڕیاری CHP ماوەتەوە" لێرەدا مەبەست تەنیا لەپڕۆژەكەی AKP یە".

پێشبینی دەكرێت "نەخشەی رێگا" ی ئۆجالان لەم چوارچێوەیەدا بێت:
1- ئامادەكاری بۆ راستكردنەوەو هەمواركردنی دەستووری توركیا.
2- پێكهێنانی كۆمیسیۆنێكی ئاقلمەندان بۆ چاودێری و دەستپێكردن و سەرپەرشتیكردنی پرۆسەی ئاشتی.
3- ئاگربەستی دولایەنە رابگەیەنرێت.
4- پێكهێنانی لیژنەیەك بۆ بەدواداچوونی راستیەكان.
5- دابینكردنی هەلومەرجی ژیانی و تەندروستی بۆ ئۆجالان بۆ ئەوەی بتوانێت پرۆسەكە بەدروستی بەڕێوەببات و كۆنترۆل بكات.
6- بنیادنانی سیستەمێكی بەڕێوەبردنی هاوشێوەو نزیك بە ئۆتۆنۆمی بۆ ناوچە كوردیەكان.
7- چەكدانان لەكاتێكدا پرۆسەكە بەسەركەوتوویی ئەنجام بگرێت و رێگای سیاسەتكردنیش مسۆگەر ببێت.

ئەنجام

بێگومان توركیا وەك هەر وڵاتێكی تر نزیكبوونی لەمەسەلە چارەنووسسازەكاندا لەژێر كاریگەری فاكتەرە دەرەكی و نێوخۆییەكاندایە، هەردوو جۆرە فاكتەرەكانیش چەیوەندی و كاردانەوەیان لەسەریەك هەیە.
چارەسەربوونی كێشەی كورد لەتوركیا كارێك نییە سەرپێیی بێت و سادەو ساكاربێت، بەڵكو كێشەیەكە لەئاڵۆزترین گرێكوێرەدایە، تەنانەت ئەگەر ئەمڕۆش حكوومەتی ئاكەپە نیازی پاك بێت و هەوڵی جددیش بۆ چارەسەری بدات، ئەوا ساڵانێك دەخایەنێت تا بەئەنجام دەگات.
ئەگەر بەگوێرەی فاكتەرە نێوەخۆییەكان بڕوانین و سەیری چۆنیەتی پێكهاتەو مێژوو و ئەقلیەت و زیهنیەتی توركان و سیستەمی 80 ساڵەی دەوڵەت بكەین، ئەوا سەركەوتنی پرۆسەی ئاشتی ئەگەر مەحاڵیش نەبێت زۆر ئەستەمە، ئەمە رەشبینی نییە، بەڵكو راستییەكی تاڵی سەدەی بیست و بیست و یەكەمی ناوچەیەكە، كە نەگۆڕترین و كۆنترین دیاردەی عینادی و خۆپەرستی تێدا ماوە.
هیچ هێزێكی سیاسی لەتوركیادا جەسارەتی ئەوە ناكات هەوڵی چارەسەركردنی كێشەی كورد بدات، ئەگەر هێزێكی گەورەو بەتوانای دەرەكی لەپشت نەبێت، چونكە هەر لەساڵی 1935 وە چەندین راپۆرت بەنیازی چارەسەری ئەو كێشەیە لەنێوخۆی توركیادا لەلایەن گروپ و پارت و سەندیكای جیاجیا ئامادەكراون، كەچی لەبەر ئەوەی پشتگیری دەرەكی نەبووە، هیچیان نەیانتوانیووە هەوڵی بۆ بدەن.

لەبەرئەوەی توركیای ئەمڕۆ رووبەڕووی قەیرانێكی ئابووری كوشندە بۆتەوەو لە نائارامییەكی سیاسی نێوەخۆدایەو بەهۆی كێشەی كوردەوە لەنێو شەڕێكی ماڵ وێرانكاردا دەژیت، هەروەها ئەندامی بوون لەیەكێتی ئەوروپادا بەمەسەلەیەكی ژیانی دەزانێت.

لەلایەكی دیكەوە شێوەگرتنی نوێی سیاسەتی ئەمریكا بۆ ناوچەكە فشاردەخاتە سەر توركیا بۆ ئەوەی وڵاتێك بێت لەڕووی ئاساییشیەوە ئارام بێت.

بوونی توركیا وەك وڵاتێكی هاوبەش و جوگرافیایەكی ستراتیژی لە پڕۆژەكانی گواستنەوەی پەترۆل و غاز لەرۆژهەڵاتەوە بۆ وڵاتانی رۆژئاوا، ئەوەی بەسەردا دەسەپێنێت كە دەبێت وڵاتێكی ئارام بێت لەڕووی ئاساییشیەوە، ئاساییشی توركیاش تەنیا بەچارەسەركردنی كێشە نێوخۆییەكانییەوە دابین دەبێت.

دیسان توركیا ئەگەر كێشەی كورد چارەسەر نەكات، ناتوانێت دوای كشانەوەی هێزە سەربازییەكانی ئەمریكا رۆلی پۆلیسی ناوچەكە ببینێت لەشوێنی ئەمریكا" كە تاكە هێزی ناتۆ یە لەناوچەكە.

كێشەی كورد لەتوركیاو كێشەی ناوچەدابڕاوەكانی هەڕێمی كوردستان هێدی هێدی پەیوەندییەكانیان پتەوتر دەبێت، دوورنییە لەداهاتوودا چارەسەری هەردوو كێشەكە بەیەكەوە ببەسترێنەوە.

گەشتە دبلۆماسیەكەی جۆ بایدن بۆ ئێراق و توركیا، مالیكی هێنایە كوردستان و پەیوەندی نێوان هەولێر و بەغدای تازە كردەوە و گوڕێكیدا بە پێواژۆی ئاشتی لەتوركیاو جەسارەت و تەئمیناتی بەئەردۆغان دا و لەهەمانكاتدا فشاریشی خستنەسەر بۆ بەردەوامی پرۆسەكە.

توركیا لەژێر ئەو هەموو فشار و داوایانەی دەرەكی ناچارە هەندێ گۆڕانكاری لەسیاسەتی خۆیدا بكات بەرامبەر كوردان و ناچاریشە دان بەهەندێك لەمافە سەرەتاییەكانیدا بنێت.

ئەم پێواژۆیە سیاسییەی ئەمڕۆ لەتوركیا بەڕێوەدەچێت بەردەوام دەكات، چونكە توركیا هێچ دەرفەتێكی لەبەردەمدا نەماوەو ئیدی ناتوانێت وەك پێشوو نكۆڵی لەهەبوون و مافەكانی گەلی كورد بكات.

بەردەوام بوونی توركیا لەنكۆڵی كوردان، دیمەنی توركیا لەنێو كۆمەڵگای نێودەوڵەتی ناشیرینتر دەكات و بەمەش ئیدی لەمەولا لەتوانایدا نەماوە باجی ئەو ناشیرینیەی بدات.

ئێستا توركیا بەو تابلۆیەی خۆی خاڵێكی نامۆیە لەسیستەمی جیهانگیریدا، نەتوانیویەتی بچێتە ناوی و نەدەشتوانێت خۆی لێدابڕێت، بۆیە ئەگەر توركیا گفتوگۆ لەسەر چارەسەری كێشەی كورد دەكات، ئەوا لەنێوەخۆ زێدەتر هۆكاری كاریگەرییەكانی فاكتەرە دەرەكییەكانن ناچاری كردوون.

لێرەدا كوردانیش پێویستە ئەم خاڵە باش شیبكەنەوەو بەكاری بێنن، هەرچەندە چوارچێوەی ئەو مافانەی كە دیارییانكردووە بەكوردانی بدەن، كەمەو هیچ كوردێك دڵنەوایی پێنایەت، بەڵام رەتكردنەوەشی لەقازانجی كورداندا نییە، بەڵكو سوود و قازانج لەوەدایە كە هەرچیەك هەیە وەریبگریت و لەلای دیكەش خەبات و تێكۆشینێكی مۆدێرنانەی هاوچەرخ بەردەوامی پێبدرێت لەپێناوی بەدەستخستنی تەواوی مافەكانی گەلی كورد.

 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.