Skip to Content

Friday, March 29th, 2024
داری دیموكراسی له‌و خاكه‌دا به‌ر ناگرێ‌!

داری دیموكراسی له‌و خاكه‌دا به‌ر ناگرێ‌!

Closed
by April 28, 2009 گشتی

داری دیموكراسی له‌و خاكه‌دا به‌ر ناگرێ‌!
نوری بێخاڵی

بیرمه‌ندی ناسراوی كورد (مه‌سعود محه‌مه‌د) له‌ باره‌ی دیموكراسی جیهانی سێیه‌م و ئه‌و كولتوره‌ سیاسی و ستراكتۆره‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌ی ره‌نگڕێژی بیری مرۆڤه‌كان و دونیابینی سیاسییه‌كان و په‌یوه‌ندییه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی كردووه‌ ده‌بێژێ‌ " ئه‌و خاكه‌ی دیموكراسی تێدا شین ده‌بێ‌ بریتییه‌ له‌ پۆڕگی نه‌فس و بینینی هۆش و له‌باری ته‌بیات و رشته‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی و پاشخانی شارستانی، هه‌ر نیشتمانێك ئه‌م بژێوانه‌ی نه‌بێ‌، به‌ میوانیش یه‌ك دوو رۆژ، دیموكراسی داناكات".
یه‌كێك له‌ كۆڵه‌گه‌كانی دیموكراسییه‌ت ئازادی راده‌ربڕین و گوزارشت له‌  خۆكردن و قه‌بوڵكردنی جیاوازییه‌كانه‌ به‌ كۆێ‌ ده‌نگ و ره‌نگه‌كانی، دیاره‌ ئه‌وه‌ش به‌ دروشم نایه‌ته‌ دی، وه‌ك ئه‌وه‌ی به‌ ته‌نها بوونی ئه‌و ئازادییه‌ گرنگ نییه‌، ئه‌گه‌ر گوێی لێنه‌گیرێ‌ و له‌وه‌ش وێرانتر تۆمه‌تی بخرێته‌ پاڵ و توانجی لێبدرێ‌.
به‌داخه‌وه‌ ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له‌ واقیعی كوردستاندا و له‌ سه‌ر هه‌ر دوو ئاسته‌ سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كه‌ی ده‌بینرێ‌ دیوی دووه‌می پراكتیزه‌ كردنی چه‌مكه‌كه‌یه‌، واته‌ ته‌نها بۆ ئه‌وه‌ی به‌ دونیا بڵێین ئێمه‌ش دیموكراسین، ئاماژه‌ به‌ زۆروزه‌وه‌ندی چاپه‌مه‌نی و ئه‌و نووسینانه‌ ده‌ده‌ین، كه‌ لێره‌ و له‌وێ‌ و به‌ناوی ره‌خنه‌ له‌سه‌ر كایه‌ی سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی كوردی ده‌نوسرێن، كه‌ به‌ داخه‌وه‌ زۆرنابا ئه‌و نووسین و را و هه‌ڵوێسته‌، ئه‌گه‌ر سه‌ری خاوه‌نه‌كه‌ی نه‌خوا، به‌ڵام له‌ رێگه‌ی توانج و تۆمه‌ته‌وه‌ بێزراوی ده‌كات.
ره‌نگه‌ ساڵوه‌گه‌ڕی رۆژنامه‌گه‌ری كوردی باشترین ده‌رفه‌تێك بێت، بۆ ئه‌وه‌ی قسه‌ له‌ ره‌وشی ناله‌باری ئه‌مڕۆی میدیا به‌ گشتی و میدیای ده‌ره‌وه‌ی حزب بكه‌ین، وه‌ك ئه‌وه‌ی عاجباتی سه‌ده‌ی نوێ‌ بێت و هه‌ركه‌سه‌ و له‌ شوێنی خۆی لێی كه‌وتۆته‌ ته‌قه‌، به‌ هه‌ندێك له‌وانه‌ش كه‌ رۆژێك له‌ كانیاوی ئه‌و رۆژنامه‌گه‌رییه‌یان خواردۆته‌وه‌ و ئه‌مڕۆ به‌ردی تێده‌گرن.
دیاره‌ كه‌ ئه‌و قسانه‌ ده‌كه‌ین مه‌به‌ستمان ئه‌وه‌ نییه‌ بڵێین میدیای ئه‌هلی هه‌رچی خه‌وش و كێماسی و بۆشاییه‌ نیه‌تی، به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ وێڕای زۆرجار نا هاوسه‌نگی و ناوردبینی و هه‌ندێ‌ جار شێواندنی راستی و لایه‌نگیری، له‌لایه‌كی تر میدیای ئه‌هلی وه‌ك به‌رچه‌كرداری ئه‌و ره‌وشه‌ی ئه‌مڕۆ تێیكه‌وتووه‌، كه‌ تۆمه‌تی هه‌مه‌چه‌شنی بۆ هه‌ڵده‌به‌سترێ‌، خه‌ریكه‌ (كه‌ هیوادارین به‌و ئاقاره‌دا نه‌ڕوا) ده‌یه‌وێ‌ خۆی بخاته‌ شه‌رێكه‌وه‌ كه‌ هی ئه‌و نییه‌ و ده‌یانه‌وێ‌ به‌زۆر بیهێننه‌ ناو شه‌ڕه‌كه‌، بۆیه‌ به‌ بڕوای من باشتر وایه‌ بۆ ئه‌و میدیایه‌ له‌ بری ئه‌وه‌ (كه‌ زۆرجار سفر كردنه‌وه‌ی میدیای حزبه‌) به‌ خه‌وشه‌كانی خۆیدا بچێته‌وه‌ و زیاتر پیشه‌ییانه‌ په‌ره‌ به‌ كار و گوتاره‌كه‌ی بدات.
سه‌یركه‌ن له‌و وڵاته‌ی كه‌ ئه‌زموونه‌كه‌ی به‌رهه‌می خوێنی خه‌ڵك و كاروانێكی دوور و درێژی تێكۆشانه‌ دژی دیكتاتۆرییه‌ت و تاك ڕه‌وی له‌ پێناو ئازادی، كه‌چی خه‌ریكه‌ به‌ جۆرێك له‌ جۆره‌كان دروشمه‌كان ئاوه‌ژوو ده‌بنه‌وه‌ و ئه‌ركه‌ دیموكراسی و مه‌ده‌نییه‌كان و به‌هاكانی هاووڵاتیبوون و دادپه‌روه‌ری و ئازادی تاك ده‌كرێنه‌ قوربانی كۆمه‌ڵێ‌ به‌ناو وه‌همی سیاسی و خورافه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی و گوتاری زڕباوی ئایدیۆلۆژی و كولتوری نه‌ریتگه‌را و باوه‌ڕسالار، كه‌ له‌وه‌دا مرۆ ناچار ده‌بێت گومان له‌ زۆر شت و له‌ نێویاندا چه‌مكی شۆڕش و به‌ها شۆڕشگێڕییه‌كانیش بكات.
سه‌یره‌ كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك خه‌ون به‌ ئایینده‌وه‌ ببینێ‌ و كایه‌ی سیاسی و ده‌سه‌ڵاته‌كه‌یشی موژده‌ی كرانه‌وه‌ و مه‌ده‌نییه‌تی بداتێ‌، كه‌چی له‌ ئاستی سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی تووشی فۆبیایه‌كی گه‌وره‌ هاتبێت و داروپه‌ردووی ئه‌و نیشتمانه‌ و رۆڵه‌ی شه‌هیدان و تێكۆشه‌ر و هاوسه‌نگه‌ره‌كانی رۆژی سه‌خت و سێبه‌ری خۆیشی لێ‌ ببێت به‌ دوژمن، به‌ چه‌شنێك زراوی له‌ گلله‌یی گه‌نجێك و گازانده‌ی ژنه‌ ره‌شپۆشێكی ئه‌نفال بڕژێ‌.. زه‌نده‌قی له‌  ره‌خنه‌ی رۆژنامه‌نووسێك و رای نووسه‌رێك بچێ‌.. هێڵنجی به‌ ناڕه‌زایی پێشمه‌رگه‌یه‌كی دێرین و هه‌ڵوێستی سیاسییه‌كی خاوه‌ن ئه‌زموون بێته‌وه‌.. له‌ ده‌نگهه‌ڵبڕینی چالاكوانێكی مه‌ده‌نی و بانگه‌یه‌شه‌یه‌كی گۆڕان و چاكسازی بتۆقێ‌، هه‌موو ئه‌وانه‌ سه‌رچاوه‌ی ئه‌و نیگه‌رانی و گومانانه‌ن، كه‌ ئاماژه‌مان پێیدا.
كاتێ‌ له‌و هه‌رێمه‌دا شته‌كان ده‌گه‌نه‌ ئه‌و ئاسته‌ی ده‌م بكه‌یته‌وه‌ و ره‌خنه‌ بگری بڵێن ده‌ستی له‌ پشته‌..را ده‌ربڕی بلێن به‌كرێگیراوه‌.. قسه‌ بكه‌ی بڵین دڵی به‌و ئه‌زموونه‌ خۆش نییه‌.. هه‌ڵوێست له‌سه‌ر خه‌وش و كه‌موكوڕییه‌كان ده‌ربڕی، به‌ دژه‌ كوردبوون و بێ‌ ئینتما وه‌سف بكرێی.. بۆچوونێك له‌سه‌ر پێشهات و رووداوێكی سیاسی بخه‌یته‌ڕوو، بێ‌  سێ‌ و دوو به‌وه‌ تۆمه‌تبارت بكه‌ن، كه‌ پیلانی داگیركه‌رانی كوردستان و ناحه‌زانی جێبه‌جێ‌ ده‌كه‌یت.. باسی چاكسازی و گۆڕان و كرانه‌وه‌ بكه‌یت، به‌ جه‌للادی دوێنێ‌ و شه‌ریكه‌ به‌شی گه‌نده‌ڵی پێناسه‌ت بكه‌ن، به‌ تایبه‌تی كاتێ‌ ئه‌و قسانه‌ له‌ مینبه‌رێكه‌وه‌ بكه‌یت كه‌ ماڵی حزب نه‌بێ‌ و له‌ سه‌نگه‌رێكه‌وه‌ بێت كه‌ هه‌ژموونی حزب باڵی به‌سه‌ردا نه‌كێشابێ‌ و له‌ گۆشه‌یه‌كه‌وه‌ بێت كه‌ رووناكی چاوی حه‌سحه‌سی موریده‌كانی حزب رووناكی نه‌كاته‌وه‌، له‌ سوچێكه‌وه‌ بێت دوور له‌ حه‌لقه‌ی زیكری ده‌روێشانی حزب و وه‌عزه‌كانیان، ئه‌وه‌ تاوانێكه‌ و كردووته‌ و (ئه‌گه‌ر چاوی ره‌شی ئه‌مریكا نه‌بێ‌!) پێویست ده‌كا به‌ سزای (گه‌ل و شۆڕش و ده‌سكه‌وته‌كانی!) بگه‌یه‌نرێیت، ئیدی نه‌ك ته‌نها میدیا و ده‌نگه‌ هه‌قبێژ و قه‌ڵه‌مه‌ راستگۆكان، بگره‌ خه‌ڵك ناچاره‌ (به‌وانه‌ش كوڕی شاخ بوون و ئێستا بێزارن) ده‌یان و سه‌دان پرسیار و گومان له‌ به‌رامبه‌ر ره‌وشی باودا دابنێن، به‌ڵام كاره‌سات له‌وێدایه‌ كه‌ خه‌ریكه‌ قوڕه‌كه‌ بۆ زۆرێك له‌ رۆژنامه‌نووسان و ئه‌و مینبه‌رانه‌ خه‌ست ده‌كرێته‌وه‌، كه‌ به‌ جۆرێك و جۆرێكی تر و دوور له‌ سانسۆر و مه‌قه‌سی خه‌یاته‌كانی نێو ده‌زگای میدیای حزبی ده‌توانن هه‌ناسه‌یه‌ك بده‌ن، كه‌ ئه‌مه‌ش مرۆ ره‌شبین ده‌كا، چوون ئه‌گه‌ر كۆمه‌ڵگا و ده‌سه‌ڵاتێك بانگه‌شه‌ی دیموكراسی بكه‌ن، نابێ‌ به‌ بوونی ئازادی بیروڕای جیاواز قه‌ڵس بن، بۆ ئه‌مه‌ش ده‌خوازێ‌ له‌ ره‌خنه‌ نه‌ترسن، ره‌خنه‌ش پێویستی به‌ مینبه‌رێكه‌ سێبه‌ری سه‌روه‌ری و پیرۆزییه‌كان به‌رچاوی لێڵ ناكه‌ن، ئه‌گه‌ر ئه‌وه‌ قه‌بوڵ نه‌كرا و هه‌ر كه‌س چووه‌ ئه‌و خانه‌یه‌ ببێته‌ (نه‌یار و دوژمن و سیخوڕ و پیاوی بێگانه‌)، به‌لایه‌نی كه‌م مانای ئه‌وه‌یه‌ ئه‌و كۆمه‌ڵگا و ده‌سه‌ڵاته‌ له‌ دیموكراسی نه‌گه‌یشتووه‌، یان له‌ بنه‌ڕه‌تدا نایه‌وێ‌ دیموكراسی بێت.
بۆیه‌ به‌بۆچوونی من ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵات و كایه‌ی سیاسی كوردستان بیه‌وێ‌ میدیای ئه‌هلی وه‌ك خۆی بیخوێنێته‌وه‌، پێویسته‌ هه‌ندێ‌ بووقی نه‌شازی نێو ده‌زگاكانی خۆی بێده‌نگ بكا..ئه‌گه‌ر ده‌یه‌وێ‌ میدیای ئه‌هلی و زۆرێك له‌وانه‌ی تێیدا كار ده‌كه‌ن (چونكه‌ هه‌ندێگ بوونه‌ته‌ بار به‌سه‌ر ئه‌و نێوه‌نده‌ و پێویسته‌ ئه‌وانیش پاكسازی و چاكسازی خۆیان بكه‌ن)، په‌رچه‌كرداری تووندیان نه‌بێ‌، باشتر وایه‌ ده‌رگای زانیارییه‌كانی خۆی واڵا بكا و تۆمه‌تی بێ‌ بنه‌مایان بۆ دروست نه‌كا و هه‌ندێ‌ ناو و نازناو به‌ باڵایاندا نه‌بڕێ‌، كه‌ زیاتر به‌ر مه‌بنای لۆژیكی (ان هی الا اسما‌و سمیتموها انتم و اباكم و ما لكم به من علم الا اتباع الڤن"ـه.
كاتێكیش میدیای ده‌ره‌وه‌ی حزب له‌ به‌رده‌م واقیعێكی وا تاڵ دابێت، خودی دیموكراسی و هه‌موو چه‌مكه‌كانی دیكه‌ی په‌یوه‌ست به‌ دادپه‌روه‌ری و سه‌روه‌ری یاسا و ئه‌وانه‌ی بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن، ده‌كه‌ونه‌ ژێر پرسیاری قوڕس. چونكه‌ ده‌سه‌ڵاتی سه‌ركه‌وتوو و ته‌ندروست (كێ‌ و له‌ هه‌ر كوێ‌ بێت) به‌رهه‌می خۆخوێندنه‌وه‌ی بوێر و گوێگرتن له‌ ره‌خنه‌یه‌، ده‌سه‌ڵاتی نیشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی به‌ قه‌د شانازی كردن به‌ سه‌روه‌رییه‌كانی، ئه‌وه‌نده‌ و زیاتر پێویستی به‌ قه‌بوڵكردنی جیاوازی و ره‌خنه‌ و سه‌رنجی ئه‌وانه‌ هه‌یه‌، كه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌ودان و وه‌ك ئه‌و بیرناكه‌نه‌وه‌، پێویستی به‌ هاوكاری و ده‌ستگیرۆیی ئه‌وانه‌یه‌ ئیمتیاز و به‌رژه‌وه‌ندییه‌ك له‌گه‌ڵیدا كۆیان ناكاته‌وه‌.

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.