Skip to Content

Friday, March 29th, 2024
٨ی مارس و ئاوردانەوە لەخەباتی پەرتەوازەی ژنی کورد

٨ی مارس و ئاوردانەوە لەخەباتی پەرتەوازەی ژنی کورد

Closed
by March 8, 2012 ژنان

 

ساڵانە لە ٨ی مارسدا لەسەراپای جیهان قسە لەسەر ژن و مافی ژن و کاری ژن و دەستکەوتی ژن و ژیانی ژن و چەوساندنەوەی ژن و ئازادی ژن و تادوایی… بازاری راگەیاندنەکان گەرمدەکات، مەجیلسی ژنانی چالاک دەخاتە جوڵە. قسەکردن لەمەڕ هەمان پرس بیری زۆر پیاوێکیش دێنێتەوە، کەهەتا ئەو رۆژە بیریان نییە کە ژن هاوبەشی ژیان و کاراکتەرەی سەرەکی بەردەوامی دانە بەدنیاو ژیان.
بەڵام تاکوئیستاو وێرای زۆری قسەکان و هەوڵەکان، دروستبوونی ژیانی بەرابەرو بەکردەکردنی ئەو یاساو قسەوباسانەی کە لەهەمبەر پرسی ژن دەکرێت، زۆر کەمتر لەوەن بۆ ئەو مەبەستە دانراون و نوسراون.
بێگومان هەموو ئەو پرس و باسانەش کە دێنە گۆڕێ و هەریاسایەکیش کە لەخزمەتی ئینسانیەت و تێیدا لەخزمەتی پرسی ژن ئەنوسرێت، لەخۆڕا نانوسرێن، چونکە لەهەموو دنیادا ئەوە ئینسانەکان نین وەک ئینسان دەسەڵاتی دنیا بکەن، بەڵکو ئەوە پیاوەکانن جیهان فەرامانڕەوایی دەکەن، لێرەدا مەبەستم نییە بلێم پیاو ئینسان نیە، ئەوەندەی مەبەستمە بڵێم ئەگەر دەسەڵاتێک و حوکمرانیەک بەتەنها رەگەزێک بیکات، دەسەلاتێکی کامڵ ئینسانی نییە، چونکە ئەو دەسەڵاتە ویستێکی خۆ پەرستی لای دەسەڵات بەدەست دەخولقێنێ.
بەداخەوە جیهانیش تا ئەمرۆ لەلایەن پیاوەوە بەڕێوە دەبرێت و ئەو بەرێوەبردنەش وایکردووە پیاو بیر لەدەسەڵاتێکی کامڵی ئینسانی نەکاتەوەو پێی کەسریی بێت لەتەنیشتی خۆی ژنێک ببینێت کە وەک وی ساحەب دەسەڵاتە و بریار دەدات و ئیدارە دەکات. راستە لەهەندێ لە وڵاتانی دنیا ژنیش لە لوتکەکانی دەسەڵاتدا خاوەن مەنسەبن بەڵام ئەگەر لێی ورد بینەوە کاتێک ئەو ژنە دەگاتە ئەو پۆست و بەڕێوەبردنانە، یاسایەک جێبەجێ دەکات کە بەعەقڵیەتی زۆرینە پیاو دارێژراوەو نوسراوە و بەیاساکراوە.ئەو خۆپەرستیەی پیاوانی بریار بەدەست لە جیهان، لە ئیدارەکان، لە کلتورەکان، لەخێزانەکان، شێوازی جیاجیای خولقاندووە لەتەعامولیان بەرانبەر بەژن، قۆناغ هەبووە ژن تێیدا بە تەواوی کۆیلە و هەبووە ژن بە قسە، شەریک و هاوبەش لەژیان و بریار، بەڵام دیسان بەکردەوە بێ بەش لەهەموو ماف و ئازادیەک بووە، ئەم گۆرانکاریانە بەپێی جێگاو جوگرافیاوپێگەی ئایین وقۆناغەکانی مێژو و کراوەیی و داخراوی سیستەمەکان، بەرزونزمی بەردەوامی بەخۆوە دیووە، دیارە ئەو وڵاتانەی کە پێشکەوتون لە بواری پێناسە کردنی مافەکانی تاک، لە بواری پراکتیک و کردەوە زۆر لەپێش ئەو وڵاتانەن کە تاکو ئیستاش دەرگاکانی بیرکردنەوەو و وڵات بەڕێوەبردنیان هەمان دەرگا داخراوەکانی سەرەتای دروستبونی ئینسانە لە بیروکەیەکی ئایینی دا. بەڵام لەهەمان وڵاتانی کراوەشدا ژن وەک ئینسان بەکردە نەگەشتووە بە هەموو ئەو مافانەی کەشایەن و مافی خۆیەتی، بۆیە خەباتی ژنان و داواکاری و ناڕەزاییش بەردەوامە.
ئەگەر لەوڵاتانی پێشەکەوتوو تاکو ئەمرۆش ژن نەگەشتبێتە سەرجەم مافەکانی و بێ مافکردنی ژن بەشێوەیەک لەشیوەکان بەردەوام بێت، ئەوە بێگومان لەوڵاتی خۆمان لە هەر چووار پارچەی کوردستان، کە جوگرافیای کەوتۆتە ناو چەقی حکومەتە دیکتاتۆرەکان، کلتورو نەریتە داخراوەکان و خەڵکەکەی لەژێر کاریگەری ئەواندا ژیانی کردووە و ژیان دەکات، شتێکی چاوەوانکراوە، کە بێ مافی کردن و سوکایەتی بەکەرامەتی ئینسان بوونی ژن گەشتبێتە لوتکە، وەک ئەوەی دەبینین نەک ژن نابێت هاوتای پیاو بریار بدات و دەسەلات بکات، بەڵکو رۆژانە هەواڵی کوشتنی ژن و سوتاندن و سوکایەتی پێکردن و لەناوبردنی، جەرگ و ویژدانی ئیسان شەقار دەکات.
باسکردن لەو خەباتی ژن لەسەراپای جیهان و بەرزونزم بونی دەستەکەوتەکانیان بێگومان لەبابەتێکی وا کورتدا جێگای نابێ و دەرفەتت نابێ، بۆیە هەوڵم ئەوەیە لێرەدا بچمەوە سەر قسەکردن لە دۆخ و خەباتی ژنانی کورد.
لەناو ئەم میللەتەی ئێمە ژن هەبووەو هەیە خەبات بۆ هاوتا بوونی ئینسان دەکات، بەڵام بەو هۆیانەی کە ئیشارەمان پێ کرد، هاوتای ئەوەی کە هەر لە بنەمالەوە هەتا هەموو دەزگا مەدەنی و ئیدارییەکان ژنان رووبەڕووی رێگری سەخت دەبنەوە، بۆیە بەبەراود بەژنانی میللەتانی رۆژئاوا، خەباتی ژنانی کورد بۆ دەستخستنی مافەکانیان، سەخترتر و پڕلە کێشەترە، بەڵام خەباتی ژنی کورد بۆ بەدەستهێنانی مافی ئینسانبونی ژن و ژیانی بەرابەر بەردەوامی هەیە.
بەڵام لێرەدا پرسیار ئەوەیە، لە ئایا بەردەوامی خەباتی ژنانی کورد، دەستکەوت چی بووە؟، بۆچی بەبەراورد بەماندووبونیان دەستخستنی مافی ژن هەنگاوی پێویستی نەبڕیووە؟، بۆچی وێڕای هەبوونی خەباتی بەردەوامی ژنانی کورد، وێڕای رووبەڕووبونەوەیان لەگەڵ نەریت و یاساو سیستەم و دەسەڵاتێکی بەرد ئاسا بەرانبەر مافەکانیان، نەیانتوانیوە بگەنە، یان نزیک بنەوە لەگەشتن بەئامانج؟، ئایا تەنها هۆکار هەبوونی دەرگا ئاسنینەکانە؟، یان هۆکاری تریش هەن؟.
من بروام وایە وێرای هۆکارە سەرەکییەکە کە بریتیە لەداخراوی ناوچەکەو کلتورو دەسەڵات و یاسای بەرد ئاسا، هۆکار هەڵەی خودی ژنانیش خۆمانین، کە نەمانتوانیوە لەرێگاکان روناکی ببخەشینە بەرپێی خۆمان لە هانگاوەکانمان و رێگاکانمان سەختتر کردووەو دوورتر خستۆتەوە، دیارترین هەڵەکان لەخەبات و تێکۆشانی ژنانی کورددا بەبڕوای من بریتن لە:
– ترس و دلە خۆرپێی لە قەزاوەتی و ناڕەزایی خەلک ، بنەماڵەو هتد.
– شینەکردنەوە یا ناشفاف بوون یا تعامول کردن دەگەڵ کێشەگەلێک کە ئایین خۆڵقێنەرو ئەساسێتی-
نەبونی باوەری راستەقینە بە گرفتی یەکسانی بە تایبەت لە بواری کرداری.
-خۆ تەیار نەکردن بەزانستەکانی رۆژ و شێوازی خەباتی سەردەم.
– نەبوونی کاری جدی و عەمەلی لە بواری بەرهەم هێنانی فکرو بیری ژنانە بەرانبەر بە شێوەی هاوبەش
بیر کردنەوە.
بە شێوازی پیاوانە کارکردن یا حاکمییەتی عەقلی پیاو لە جستەی ژنانە دا.
– کاری بەربڵاو و پەرتەوازە.
– نە بوونی یەکگرتوویی و رێکخستنی هێزو چالاکیمان، بۆ بەرنگاربوونەوە و بە گژداچونەوەی دەسەلاتی دژە ژن.
لەهەموو ئەو خاڵانەدا بەبڕوای من کاریگەرترین رێگریان لەبەردەم پێشەوەچوونی خەباتی ژن، پەرتەوازەبوون و دابەشبونمانە بەسەر قوتابخانە فکرییە جیاوازییەکان، وەک راست و چەپ و رەش و سپی و سورو شین و دابەشبوونی چالاکی و جوڵەو کار و هێزی ژنان، بەسەر ئەحزاب و لایەنەکاندا، کە خودی ئەو لایەنانە یارمەتیدەری سەرەکین، لەبێ مافکردنی ژن و ماف پێنەدانیان.
بۆیە کاتی ئەوە هاتووە، ژنانی کورد، گرنگی بە کاری هاوبەشی ژنانە بدەن، بەچاوپۆشی لەبرواو مەبدەئی سیاسیان چالاکییەکانیان لەژێر یەک بروادا کۆبکەنەوە، کە بروابونمانە بە دروستکردنی ژیانی بەرابەرو یەکسان بۆ ئینسانەکان، هەر ئەو بروایە بکەینە ئەولەویەتی فکری و کارمان، چیدی نەبینە یارمەتی دەری ئەو فکرانەی کە ئیبداعی عەقڵی پیاون و رێگایەکی نوێن بۆ دەسەلات و سالاربوونی پیاو.
ئاخر مێژوو سەلماندوویەتی، هەرکات کاری دەستەجەمعی هەبوو، هەر داخوازییەک بوو بە داخوازی گشتی و هەر ناڕەزاییەک بوو بە ناڕەزایی کۆمەڵ، ئەنجام سەرکەوتن مسۆگەرە، بۆیە هەموو ئەوکاتانەش کە داواکانی ژنان بوونەتە یاسا خراونەتە بەرنامەی کاری دەسەڵاتەکان، تەنانەت لەوڵاتانی پێشکەوتووش، بەرهەمی کۆدەنگی ژنان و چالاکوان و رێکخراوەکانیان بووە، نەک رەحم و لوتفی دەسەلاتی پیاوانەو بەرهەمی ماندوێتی یەک قوتابخانەی فکری..
ژنی کورد ئەمرۆ زیاتر لە هەمیشە پێویستی بە یەک دەنگی هەیە، بۆکۆتایی هێنان بەۆ جەهەنەمەی بۆ ژنانی وڵاتەکەی دروستکراوە، بۆ کۆتاهێنان بەو هەموو ستەمەی لەژن دەکرێت بە هەواڵەکانی سوتدناندن و کوشتن و زیندانکردن و بێ مافکردن، کەویژدانی مرۆڤایەتی دادەڕزێنێت، ئاواتمە لە ٨ی مارسی ئەم ساڵدا ژنان لەدووری کاری خۆیان، ئاوڕێک لەخەباتی پەرتەوازەو دابەشبوونیان بدەنەوە بەسەر برواو فکر و لایەنە جیاوازەکاندا، بزانن ئەنجامی رێگای هەموویان چەند دووریان دەخاتەوە لەئامانجە سەرەکیەکە، کە بەدەستهێنانی مافی ئینسان بونی ژن و ژیانی بەرابەرە.

ناهید موکری / سوید

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.