گفتووگۆ له‌گه‌ڵ بارزانی مه‌لا خالید….
پێشمەرگەى دێرین بارزانى مەلا خالید :
ئەگەر ماددەى 140 جێبەجىَ نەكرا دەبىَ سەركردایەتى كوردستان كارتە بە كار نەهێنراوەكانى دەربێنێت
سازدانى: سۆران عەزیز
بارزانى مەلا خالید یەكێكە لە پێشمەرگە و كادرە دێرینەكانى پارتى دیموكراتى كوردستان، وێڕاى كاركردن لە سلكى حزبى چۆتە ناو ئیدارەى حكومەتى هەرێمى كوردستان و بۆ دووجار بووەتە بریكارى وەزارەتى رۆشنبیرى. كوردستان راپۆرت لە چەند بوارێكى جیاجیاوە ئەو پرسیارانەى بۆ بەجێهێشتن و ئەویش وا وەڵامى پرسیارەكانى دایەوە.
كوردستان راپۆرت: ئەوەى من ئاگاداربم لە دواى راپەڕینەوە پۆستى حزبیت نەبووە ماوەیەكى زۆریش هەر بریكار بوویت،پرسیارەكە ئەوەیە ئایا حزب بۆ پۆستت پێ نادات؟
بارزانى مەلا خالید: بۆچى بەلاى تۆوە بریكارى پۆست نییە؟ من ماوەیەكى زۆر لە سەردەمى فیفتى بە فیفتى یەوە تا پار ئەم وەختەش دووجار بوومەتە بریكارى وەزارەتى رۆشنبیرى, دیارە ئەو پۆستەش هەر بەڕاسپاردەى پارتییەوە بووە, من كادرێكى دێرینى پارتى بووم, چ كارێكى بۆ دیارى كردبام دەبوایە بیكەم, ئەو رۆژەش كە پێیان وتم خانەنشین دەبیت, وەك كارمەندێكى حكومەت خانەنشین كرام, بەڵام خۆ لە پارتى هەر ماوم.
كوردستان راپۆرت: قسەیەكى وا هەیە تۆ بە ئیمتیازى ماددى رازى كراویت بۆیە داواى پۆستى حزبى ناكەى ئەم قسەیە چەند راستە؟
بارزانى مەلا خالید: پرسیارێكى سەیرە! بەڕاستى ئێوەى رۆژنامەنووس بەردیش دێننە قسە! پێشم وایە لە من باشتر حاڵ و گوزەرانم شارەزان، كەچى بە جۆرێكم دەورژێنن دۆ و دۆشاو تێكەڵ بكەم! ئەگەر من چاوم لە پلە و پایە بوایە هەموو جوانى خۆم لە پەنا بەرد و دەم ئەشكەوت و نێو ئاگر و لە پێناو ئازادى و سەرفرازى گەلەكەمدا بەخت نەدەكرد. جا دەبىَ ئەو ئیمتیازە ماددیە چى بىَ منى ئاوا رازى كردبىَ؟. هەموو مەبەستەكەت ئەوەیە ئەو موڵك و ماڵ و پارە و پوولەى كە یان پێیانداوم بۆتى باسبكەم و بییانژمێرم. كاكە گیان من لەو رۆژەى پێشمەرگە لە شاخەكانى كوردستان پەیدابوون, لە ماڵەوە دەرچوومە و نەگەڕاومەتەوە. مەگەر ئەو دوو سىَ ساڵەى لێدەركەى, كە دواى نسكۆى شۆڕش تیاییدا ژیاوم, ئەویش هەر بە دەست بەسەرى و لە ژێر چاودێرى جاسووسەكانى بەعس و غەریبى و ئاوارەیی بوومە, ئێستاش ژیانى من لە ژیانى پێشمەرگە دەچىَ, سەیرى ماڵم بكە ئەگەر ژوورى نووستنم هەبوو هەموو قسەكانت راستن. كوانىَ كۆشك و تەلار و پرۆژە تیجارییەكانى دوبەى و یابان و سینم؟ كوانىَ مەزرەعە و ڤیلاكانى سەر تەپۆڵكى گردەكانى دەوروو بەرى خانزادوو مەلا ئۆمەر, رەنگبىَ ئەو ڤیللایانەى شەقڵاوە و سەر رێگاى مەسیف و كەسنەزان هەر هیچ نەبىَ یەكێكیان ناوى منى لە سەر نووسرابىَ. یا خێزانم كە مامۆستایە و لە هەر دوو شۆڕش بەشدارى كردووە ئەندام پەرلەمان بىَ یا جێى بەرپێی بەعسیەكى لەق كردبىَ! ئەگەر راست دەكەن دەبڕۆن ئەو پرسیارە لە پێشمەرگە و كادیرە دێرینەكان بكەن, یان لە ئامر مەفرەزە تایبەتییەكانى بەعس و لەو كۆنە جاش و خائین و رەفیق حزبیانە بكەن تا بزانن ئەوان ئەو سەروەت و سامانەیان لە كوىَ هێنایە؟ ئەوان بە چ پێوانەیەك كراون بە بەرپرسى حزبى و سەركردەى پێشمەرگە و پیا و ماقووڵ؟! خۆشبەختانە من چاوم لە شتى وا نییە, قەتیش بیرى لێناكەمەوە. منێك كە هەموو تەمەنم لەو شاخە بردبێتە سەر بە شەو و رژێك و خێرایی بروسكێك ببمە خاوەن هەموو شتێك، من كوڕە مەلایەكى هەژار و دەست و پىَ سپى ئەو هەولێرەم و كەسێكى غەریبەنیم لەم شارە. هەموو دەزانن من خاوەن چى بووم و ئێستاش خاوەنى چیم, كەسانێك هەبوون لەگەڵ من بە شۆڕشەوە ماندوو بوون؟ وەك من هیچیان نەبوو كەچى لە پڕ بە قودرەتى قادر بوونە پارەدارێكى ئەستوور، بوونە خاوەن كۆشك و تەلارێكى وا مەگەر من و تۆ لە خەوندا بیبینین. من زۆر حەز دەكەم جەنابتان سەرێك لە ماڵەكەم بدەن بۆ ئەوەى راستیەكەتان بۆ دەركەوىَ. نایشارمەوە بەرێز نێچیرڤان بارزانى سەرۆكى حكومەت خانوێكى بۆ كڕیم و لە كرێچیاتى رزگارم بوو, هەروا هەر كاتێك نەخۆش بووبم یا پێویستیم بە دەرەوەى وڵات و نەشتەرگەرى بووبىَ یارمەتى داوم كە لێرەدا جێى خۆیەتى سوپاسى بكەم و داواى تەمەن دریژى بۆ بكەم, بەڵام لەوانە بترازىَ ئەگەر شتێكى دیكەم هەبىَ ئەوە لێم حەرام بىَ, بڕۆن جارێك جورئەت بكەن و خۆتان بگەیەننە خاوەن یەكىَ لەو كۆشكانەى لە بڵندایی ئەو هەموو تەپۆڵك و بانە قیت كراونەتەوە, بزانم دەتوانن وەكو من راستى بڵێن؟ راستە من لە چاو ئەوان هەر هیچم نییە، بەڵام سەد قات لەوان دەوڵەمەندترم. ئەى ئەوەنییە هەر وەخت بمەوىَ دەچمە دەرەوە و بە كوچەو كۆڵانەكانى شارا گوزەردەكەم و هەر كەسێكیشم بوىَ بە ئاسانى دەیبینم ماڵیشم بیست و چوار سەعات لە میوانى جۆراو جۆرە بە جیاوازى بیرو ڕاوە جمەى دىَ, من بەو شتانە دەوڵەمەندم. راستە من باى ئەوەندەم پێدەدرىَ كە بژیم بۆ منیش هەر ئەوەندە بەسە بۆ كوێى ببەم, باوەڕ بكەن ئەگەر هەر لێپرسراوێكى حزبى و حكومى بە قەد منیان هەبوایە ئێستا كوردستان بە هەشت بوو, بەڵام خەڵكانێك. لە بەر ژێر پێیان سەریان بە كەشكەلانى فەلەك بكەوىَ و ئەوانی دیكەش هەر ئەوەندەیان هەبىَ كە لە گیرفانیان دایە, چۆن بەرەو وێرانەیی ناچن؟ چاوەڕێى چى لەو خەڵكە دەكەیت, كە تا دوێنىَ دراوسێى ئەو لێپرسراوانە نەبوون كە وەك من دەژیان, كەچى ئەمڕۆ ژیان و هەڵسووكەوتیان نەك بۆ خەڵكى بەڵكو بە دۆست و پێشمەرگە و خانەوادەى شەهیدان, نامۆیە. ئەوانە لە سەر زەوى ناژین, لە فەزایەك دان, بورجى عاجیشى تێپەڕاندووە! هاكا گوێت لێبوو ئەو دەوڵەمەندە ناشەرعیانە لە سەفەرەكانى سەر زەمین بێزاربوون و بڕیارى كڕینى بلیتەكانى چوونە ناو ئەستێرە دراوسێكانى زەمینیاندا, باوەڕ بكە ئەوانەى خەون بە سەفەرى چوونە نێو مانگ و مەریخ دەبینن لەوێش هەر بەو نیازە دەچن تێكەڵ بە حۆرییەكان ببن و دواى دامركاندنى حەزە كوێرەكانیان سەرچۆپى شاییەكى رەشبەڵەكى كوردان بگرن! بەخوا هەندىَ لەو دەوڵەمەندانە ئەگەر پێیان شەرم نەبىَ بە كوردیش قسە ناكەن. دەتۆ سەردانێكى ماڵەوەیان بكە بزانە چەند كچى رەش پێست كە وەك كەنێزەیەك لە ماڵەكانیاندایە,كە خەریكە لە دەستوورى كوردانیش لادەدەن, ئاى كە پێیان خۆشە لاسایی دەستوورى تورك و فارس و عەرەب بكەنەوە. بەدبەختى ئەوان گەیشتۆتە نوختەیەك كە نان خواردن و جل لە بەركردنى شەوانەشیان هەر لەوان دەچىَ، ئەوانە بە دواى پارە و پوولێكدا رادەكەن كە بەبەر دەرگاى پێشمەرگە دێرینەكان و دۆست و هەژار و لێقەوماواندا تێناپەڕىَ. چەندە گوناهن ئەوانە!! تیللاى گریانم بۆیان دىَ، ئەوانە تەنیا جەستەیان بە دەرەوەیە و رووحیان لە ناو لەپى دەستیان دایە. رەنگبىَ یەكىَ بڵىَ "ترشە و دەمى ناگاتىَ" بە دڵنیاییەوە گەیشتن بەو ژیانە زۆر ئاسانە. ئەو جارەش دەیڵێمەوە ئەگەر باوەڕ بە قسەكانم ناكەى فەرموو ئەوە ماڵەكەم كە دەكەوێتە گەڕەكى رووناكى كۆنە خانووەكانى زراعە, بەرامبەر شووقەكانى رووناكى ژمارەى خانووەكەم" 16/1/434" ە ئەوكات بۆت روون دەبێتەوە من چەند راستگۆم یان ئاخۆ چ ئیمتیازێكم وەرگرتووە و ژیانى رۆژانەم بەچى بەسەر دەبەم و كىَ هاتووچۆم دەكات.
كوردستان راپۆرت: وەك ئەوەى زۆر كوردیت و زۆر پارتیت لەم كاتەدا باس لە دواخستنى مادەى 140 و هاتنى توركیا دەكرێت تۆ بۆ بێدەنگیت؟
بارزانى مەلا خالید: من لەوە دڵنیام هەر كاتێك توركیا سنوورى كوردستان ببەزێنىَ, چین و توێژەكانى كوردستان لە یەك سەنگەردا هەڵوێست وەردەگرن, واتە شتێكى ئاساییە گەر وڵات داگیربكرىَ، بێگومان ئەوكاتە هەستى ئینتیمابوون بۆ نەتەوە زۆر بە هێز دەبێت. ئەوانەى ئەمرۆ رەخنە و گازاندەیان هەیە و بێزارى و ناڕازیش گەیشتۆتە سەر ئێسقانیان, لە ئێمە گەرم و گوڕتر دیفاع لە خاك دەكەن. بۆیە مەسەلەكە ئەوە نییە كە من زۆر كوردم و زۆر پارتیم, نا من ئەگەر پارتیش نەبوام. ئەوە لە بەرامبەر دوژمنانى گەلەكەم، لە بەرامبەر هەموو ئەوانەى دەیانەوێت ئەم ئەزموونە بڕوخێنن, هەمان هەڵوێستم دەبوو. تۆ سەیركە كەسانێك هەن نە پارتین و نە یەكێتین نە عەلمانین و نە ئیسلامین كەچى لە پێشەوەى ئەو كەسە و حزبانەن كە داواى جێبەجێكردنى مادەى 140 دەكەن، گەر توركیا بیەوىَ بێتە ناو خاكى كوردستان لە من و لە تۆش باشتر خۆى بۆ ئەو رۆژە ساز و تەیار دەكا. ئەمڕۆ ئێمە هەموومان كێشەمان لەگەڵ هەستى ئینتما هەیە. بەڵام ئەو كێشەیە لەو شوێنەدا كۆتایی دىَ كە دوژمنانى كوردستان دەست بەجێبەجێكردنى نەخشەكانیان دەكەن. بۆیە دەبىَ ماددەى 140 بەپێى دەستوور چارەسەر بكرێ, بەڵام كوا لە عێراق پەنا بۆ دەستوور دەبردرىَ. ئێستاش هەموو ئەو كێشانەى كە دەستوور چارەسەرى بۆ داناون, لە ژێر تاوتوێكردن و دانووستانى نێوان حزبە سەرەكیەكانى كوردستان و عێراقدان, بەڕاى من ئەگەر ماددەى 140 بەعەمەلى جێبەجىَ نەكرا ئەوە دەبىَ سەركردایەتى سیاسى كوردستان كارتە بە كار نەهێنراوەكانى دەربێنىَ. بەسە با چیتر كچى خۆمان بە قوربانى كوڕى خەڵكى نەكەین! ئەگەر ئەمەشیان نەكرد دەبىَ پەنا بۆ فشارى جەماوەرى ببردرىَ لەرێگەى "عێیان مدنى" دڵنیام نە ئەمریكا و نە بەریتانیا و و حكومەتى ناوەند بیر لە جێبەجىَ كردنى ئەو ماددەیە ناكەنەوە رەنگە رەفتارەكانى بەرپرسانى پارتى و یەكێتى لە كەركوك بەرامبەر بە كەركوكیەكان بە پێچەوانەى بەرژەوەندییە باڵاكانى گەلەكەمان بشكێتەوە, ئاكام ئەوانیش واتە برا كەركوكیەكان حەز بە جۆرە ژیانێك بكەن كە لە ژێر چەترى كوردستاندا بێت.
كوردستان راپۆرت: هۆى چییە زۆر لە كادرە كۆنەكانى حیزب لە ئەداى سەركردایەتى رازى نین و كەچى هیچ ناڵێن؟
بارزانى مەلا خالید: نازانم هۆیەكەى چییە؟ بەڵام لە بێدەنگبوونیشیدا دەكرىَ مانایەك بدۆزێتەوە. ئێمە كێشەمان لەگەڵ حزب لە سەر ئەوە نییە كە كادیرە كۆنەكان پەراوێزكراون, بەڵكو ترسمان لەوەیە خودى حزب لە نێو خەڵكیدا پەراوێزببىَ چونكە تا ئێستا ئەو كادیرانە خەڵكێكى زۆر لە پشتیانە و بە چاوی رێز سەیر دەكرێن, كە هەر حزبێك دواى ئەوەندە ساڵەى خەبات و پێویستى بە گۆڕان و خوێنى تازە دەبىَ. بەڵام چۆن؟ ئایا نوێكردنەوەى تەنیا ماناى گۆڕینى جەستە و تەمەنەكان؟ ئەگەر وابىَ بۆچى لە زۆر وڵاتە دیموكراتیەكانیش هەمیشە تەمەنێكى مام ناوەندى بۆ سەركردایەتى حیزب یا وڵات دەستنیشان كراوە؟! ئایا چەمكى ململانێى بۆ نوێبوونەوە, شەڕە لە سەر لابردنى بەتەمەنەكان لە بزووتنەوەى سیاسى و سەركردایەتیەكەى؟ من كێشەكان بەسەرە و خوار دەبینم بۆیە چارەسەركانیشمان بە لینگە و قووچى دەست پێدەكەن؟ ئەمە ململانێى نێوان عەقڵى كۆن و نوێیە, دەكرىَ گەنجێك هەڵگرى عەقلى كۆن بىَ و بە و تەمەنەش لەگەڵ عەقڵى سەردەم بڕوا. بە ئیعتیبار ئەو تەمەنە لەگەڵ رەوتى پەرەسەندنى عەقڵى مێژوودا بووە و دانەبڕاوە، واتە زنجیرەكانى عەقڵى كۆن و نوێى پێیە, ئەگەر ئێمە كەسانێكى ئەوهامان هەبن بۆ دەبىَ لە سەركردایەتى یا لە بزووتنەوەى كوردایەتى دووربخرێتەوە, گریمان گەنجێك هەڵگرى عەقڵى سەردەمیش بوو كەچى لە مێژووى عەقڵدابڕا بوو ئەو گەنجە چۆن دەتوانىَ رەوتى ئەو بزاڤە بەڕێوە ببا, لە كاتێكدا پێكهاتەى خوودى بزاڤەكە دابڕا و نییە لە مێژوو عەقڵ, بۆیە هەقە سەركردایەتى پارتى بەو پێوانە رەفتار لەگەڵ كادیرە كۆنەكانى بكات كە زامنى راگرتنى ئاڵاى پارتى و پاراستنى بوونە لە سەر دەمە تاریكەكان نەك بەو جۆرە بێ لێكدانەوەو بوونى هیچ فیلتەرێك هێدى هێدى لە شوێنەكانیان دەردەپەڕێنێت و تەسلیم بە گەنجێك دەكرىَ كە ئەمڕۆ نازانىَ چى بەسەر دێنىَ.
كوردستان راپۆرت: هەندىَ لە ئەندامانى سەركردایەتى یان مەكتەبى سیاسى كە تووڕە دەبن دەڵێن چوونەتە دەرەوە بۆ چارەسەرى نەخۆشى بەلاى تۆوە نازانم ئەمانە تا چەند راستە؟
بارزانى مەلا خالید: بەراستى ئەو هەوڵانە جێ سەرنجى من نین. منیش وەكو تۆ دەیبیستم, رەنگە بۆ تۆى رۆژنامەنووس گرنگ بن, هەقى خۆشتە بە دوایاندا بگەڕێى. بەڵام من بەشتێكى ئاسایی دەبینم كە كەسێك لە نێو سەركردایەتى حزبێكدا لە بەر هەر هۆیەك بووبىَ, لە حزب بێزار بىَ یان لە ململانێى نێوان چەند كەسانێكدا تێكەڵ ببىَ و لە دوایشدا بەرگەى ئەو ململانێیەى نەگرتبىَ و تێى تەقاندبىَ, ئەمە شتێكى سەیرنییە سوننەتى ژیان وایە زۆر زەحمەتە دوو كەس تەواو وەكو یەكتر بیربكەنەوە، هەر ئەو جیاوازی بیركردنەوە و شێوە رەفتارى جیایەیە كە لە قۆناغێكدا لەگەڵ یەكتردا هەڵناكەن و هاوسەنگ نامێنێتەوە, كێشەكە لێرەدایە ئێمە بۆ كۆمەڵێك نەریت و بە هاى كۆمەڵایەتى سەخت بەستراوینەتەوە. جورئەت ناكەین یاخود رێگەمان پىَ نادرێ حەقیقەتى زویربوونمان, یا جیاوازیمان دەربخەین زۆر جار بە تۆمەتى سەیر و سەمەرە بەردباران دەكرێین دەنا چى تیایە ئەگەر كەسێك لە حزبەكەى خۆى تووڕە بىَ و بە ئاشكرا قسەى خۆى بكات, كىَ دەڵىَ ئەوانەى تووڕەن لە وانەى بێدەنگن دڵسۆزترنین؟ لەلایەكى دیكەوە ئەگەر لێپرسراوێك لەبەر هەر هۆیەك بىَ حزب جىَ بهێڵێت خۆ دونیا خراپ نابىَ و حزبیش ناڕوخىَ ئەوە پارتى دیموكراتى كوردستان بە درێژایی مێژوو سەدان كادیرى پلەیەك و دوو سێی لە دەست داوە یا بە ئارەزووى خۆیان سەنگەریان جىَ هێشتووە, كەچى ئێستاش زڵهێزێكى مەیدانە كە وەك ئەوەى نەباى دیبىَ و نەباران.
كوردستان راپۆرت: تۆ پیاوێكیت كە زۆر بەسەراحەت قسە دەكەیت، ئایا بڕوات بە یەكگرتنەوەى ئەم دوو ئیدارەیە هەیە؟
بارزانى مەلا خالید: ئەی باشە چ رێگایەكی دیكەمان لە پێشە بە غەیری یەكگرتنەوەی هەردوو ئیدارە؟ قابیلە بتەوێ جارێكی دیكە سەرمان لە بەردی ئەلحەدێ بدەینەوە؟ تەجروبەی شەڕمان كرد, زۆرمان بە یەكتری گوت و زۆرمان لە یەكتری كوشت, دەتگوت شەڕ قەدەرێك بوو, دەبوایە بیكەین كە هەر لە دەورەی حەیاتی زیندەوەران دەچوو دەبوایە تەواوى كەین. چ پیاو چاك و شێخ و مشایخی كورد و سەرۆك دەوڵەتانی زڵهێز و پیاو ماقولانی دونیا و هاواری ژنان وخواستی رۆشنبیران و حزبە بچوكەكانى خۆمان نەمان مەیانگیری و بەڕەوانیمان لێنەكەن كەچی هەركردمان. مخابن تا ئاخرین گوللە و دوانەفەس و ئاخرین جنێو و ناپاكترین تاوان نەوەستاین, لەوێدا ستۆپمان كرد كە بینیمان هەردوولامان هێندە بێتاقەت و لاواز بووین ئەگەری لەناوچوونمان نزیك ببووە. دەی با چیتر باس لەو رابردووە نەفرەت لێكراوە نەكەین گرنگ ئەوەیە لە داهاتوو بڕوانین، داهاتوویەك كە هەموو گەلی كورد لە سەرتاسەری كوردستان و جیهان چاویان تێبڕیوە و ئومێدیان بەو پارچە نیمچە ئازاد كراوە هەیە.
لێم دەپرسی: بڕوات بەو یەكگرتنەوەی هەر دوو ئیدارە هەیە؟ دەڵێم: مخابن ئێستاش كەلتوری شەڕ وەك كەلتوری بەعس لە نێوانماندا باوە، من لەوە دەترسم ئەو كەلتورە جێ پێی عەقڵمەندانی ئەو دوو حزبە نەهێلێ و ئەوەی لەو چەند ساڵی یەكبوونەشماندا بەدەستمان هێناوە لە دەستی بدەین. من رەشبیین نیم, بەڵام ترسێك هەموو گیانم دەهەژێنێ, ترس لەو قسە خۆشانەی كە دەكرێن, لەو بەڵێنانەی كە بەهاریان هێناوەتە چۆكان كەچی لە كردەوەدا شتێكی ئەوتۆ نابینێم كە ئەو ترسەم بڕەوێنێتەوە.
بەهەرحاڵ چەند ئەستەمە روومان هەبێ جارێكی دیكە بژین و شانازی بە خۆمانەوە بكەین ئەگەر نەتوانین ئەو قۆناغە سەختە ببڕین و ئەو یەكگرتنەوەیە سەربخەین. بەڕاستی ئەگەر لەو ئەزموونە سەرنەكەوین هەقە دان بەوە بنێن كە ئێمە نەك كورد بەڵكو لە جنسی ئینسانیش نین! من ئەم قسانە لە خۆمەوە ناكەم. رۆژانە بەدوای گفت و رەفتاری هەردوو حزبەكەدا دەچم, رۆژانە خەڵكێكی زۆر دەبینێم و قسان ئالوگۆڕ دەكەین, لەوانە گەیشتوومەتە ئەو ئەنجامە كە مەترسیەك بەرێوەیە, من نازانم چۆن چارەسەر دەكرێ, بەڵام ئەوە دەزانم كە ئەگەر بڕیارە پێكەوە بژین و كوردستان بەرەو كەناری ئارام و ئازاد ببەین,پێویستە دیاردەی بە حزبی كردنی ژیان نەهێڵین, لەسەر هەڵبژاردنی ئەم یا ئەو سەندیكاو رێكخراوانە تێكی نەدەین, بۆ لاواز كردنی یەكتر پشت بە سیستەمی موخابەراتی نەبەستین, ئەگەر بەڕاستی لە پێناو سەرفرازی كوردستان و ئاسوودەی گەلەكەمان كار دەكەین دەبێ لێبگەرێین دیاردەكان بە سروشتی خۆیان نەشونما بكەن, ململانێكان بە هێمنی رێگای خۆیان ببڕن, كەس دەست لە كاروباری ئەویدیكە وەرنەدا, ئازادی پێوەری هەموو گرفت و رەفتارێك بێ, ئەوكات یەگرتنەوە واتای سروشتی خۆی وەردەگرێ و شەڕی راستەقینەی داهاتووش لەسەر خزمەتكردنی خەڵك و جەماوەر دەبێ.
كوردستان راپۆرت: ناڕەزایی خەڵك هەیە و نا ئومێدیەكیش لە میكانیزمی چارەسەركردنى حكومەتیش بەدى دەكرێت، خوێندنەوەى تۆ بۆ ئەمە چییە؟
بارزانى مەلا خالید: چ حكومەتێك لە دونیادا هەیە موخالیفی نەبێ یاخود بەرژەوەندی لەگەڵ هەموو چین و توێژەكانى كۆمەڵ وەك یەك بێ؟ حكومەتی كوردستانیش لەو قاعیدەیە بەدەر نییە. بێگومان خەڵكانێكی زۆر هەن لەو واقیعە رازی نین, هەموومان هەست بەو جیاوازییە كۆمەڵایەتیە دەكەین, كە لە نێوان چینەكاندا هەیە, خەڵكانێك هەن زۆر بە خێرایی دەوڵەمەند دەبن, لەو لاوەش خەڵكێكی زۆر هەیە خێراتر هەژار دەبن. دیارە لە هەلومەرجێكی ئاوادا زەمینەی ناڕەزایی هەتا دێ فراوانتر دەبێ ئەمەش شتێكی ئاساییە و دەبێ بواری تەعبیركردن لەو ناڕەزاییە هەبێ, بۆ ئەوەی حكومەتیش لە كەم و كورتیەكانی خۆی ئاگادار بێ و چارەسەری جیددی بۆ كێشەكان بدۆزێتەوە. حكومەت لە هەموو دونیادا, بە تایبەتی لە سیستەمە دیموكراسیەكان ئیشی ئەوە نییە خەڵكانێك دەوڵەمەند و كەسانێكیش هەژار بكات. حكومەت بە جێبەجێكردنی یاساكان خەریك دەبێ و هەر لەو رێگەیەشەوە فورسەتی كار بۆ هەموو كەسێك فەراهەم دەكا و بە كاری خزمەتگوزاریەوە خەریك دەبێ، هەر كاتێكیش هەستی كرد جیاوازییە كۆمەڵایەتیەكان مەترسی بۆ پەیوەندی تاكەكان و خودی كۆمەڵگا دەهێنن لەسەریەتی خێرا ئەو جیاوازییانە كەم بكاتەوە. واتە ئەگەر چی حكومەت رێگر نابێ لە بەردەم دەوڵەمەند بوونی خەڵك, بەڵام نابێ بێ بەرنامە بێ لە بەرامبەر هەژار بوونی خەڵك. دەبێ لەم بوارەدا بەردەوام چاودێری سەرهەڵدانى ئەو دیاردەیە بێ و پشتی تێنەكا چونكە هەر ئەو دیاردەیە مەترسی بۆ سەر دەسەڵات دەهێنێ. سەبارەت بە حكومەتی كوردستانیش هەموومان دەزانین ئەو لەو مەیدانەدا بەبێ گیروگرفتی نێوخۆیی و دەرەكی حەرەكەت ناكا. بە دەیان نەخشە و پیلانی نێوخۆیی و دەرەكی هەن, دەبێ زۆر بە وردی رووبەڕویان بێتەوە. پیلانەكان تەنها سیاسی نین, ئابووری و كۆمەڵایەتیشن. لەلایەكی دیكەشەوە لەنێو خودی دەستگاكانى حكومەت ڤایرۆسی گەندەڵی لە حاڵەتی پەرش و بڵاویدایە, كە هەموویان بوونەتە كۆسپ و تەگەرەی سەخت لە رێگەی سەرهەڵدانى ناڕەزایی. بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هەموو ئەو ناڕەزاییانە, مانای ئەوە نییە سروشتین یاخود لەسەر هەقن. گومانی تێدا نییە هەندێكیان دەستكردن و ئامانجیان تێكشاندنی ئەو ئەزموونەیە و بەردەوام كار لەسەر ئەوە دەكەن دزە بكەنە نێو ناڕەزاییە راستەقینەكان بۆ گۆڕینی ئاراستەی داخوازیەكان. مەبەستم ئەوەیە بڵێم هەر چەندە ناڕازیش بین دەبێ ئەو حەقیقەتەشمان لەبەر چاو بێ كە حكومەتی كوردستان حكومەتی ئێمەیە، بەرهەمی خوێنی سەدان هەزار شەهید و مێژوویەكی دوروو درێژی خوێناوی هەیە. هەر بۆیە رەخنەی لێدەگرین بەڵام چاوپۆشیش لە نەخشەو پیلانەكانى دوژمن ناكەین و هەرگیز بوار نادەین ئەو پیلانانە سەركەون.
كوردستان راپۆرت: تا ئێستا چەندین باڵیۆز هاتوونەتە كوردستان یان عێراق كە دەگەرێنەوە لە یاداشتەكانیان یان لێدوانێكیان دەڵێن سەركردایەتى كورد ئیهمالە نموونە لەوان گارنەر و بریمەرە، كەچى كاك جەوهەر دەڵێت راستدەكەن تۆ دەڵێى چى؟
بارزانى مەلا خالید: ئەم پرسیارە هەر لە پرسیارێكی دەزگای موخابەراتی دەچێ! ئەگەر وایە گەرەكتانە بزانن دۆستایەتی من و كاك "جەوهەر" چۆنە و تا چ ڕادەیەك بیرو ڕاكانى كاریگەریان بە سەرمەوە هەیە. پێتان دەڵێم من شانازی بەو دۆستایەتییە دەكەم كە بۆ 36 ساڵ لەمەوبەر دەگەرێتەوە بەردەوامیش پتەوتر دەبێ. بەڵام قەت تووتی نەبوومە، بیروڕای خەڵكی ئەگەر لەگەڵ بۆچوونەكانم یەكنەگرنەوە دووبارەیان بكەمەوە, رەنگە هەموو هەڤاڵانی پارتیشم ئەو راستییە بزانن كە تا چ رادەیەك من ئەسیری قەناعاتی خۆمم و لە سەرجەم قۆناغە جیاجیاكانیشدا خاوەن راو هەڵوێستی تایبەتی خۆم بوومە. هەر بۆیەشە هەمیشە باجی ئەو هەڵوێستانەم داوە و ئەمرۆش وا دەبینن چۆن ماوەی سالێكە پەراوێز كراوم و ئاوڕم لێنەدراوەتەوە. ئەگەر پرسیارەكەش وا نییە ئەوەی "گارنەر و بریمەر" لە كۆی و كاك "جەوهەر نامیق" لە كوێ؟ هەر یەكەو لەوانە بە مەبەستێكی تایبەتی باس لە ئیهمالی سەركردایەتی سیاسی كورد دەكەن "ئەگەر وەكو ئێوە دەڵێن وایان گوتبێ". "گارنەر" جۆرێك لە هاوسۆزی هەبوو لەگەڵ داخوازییە رەواكانى خەڵكی كوردستان و سیاسەتی سەركردایەتی سیاسی كوردستان, بەڵام "بریمەر" پیاوێكی مۆن و یەكجار دووڕوو بوو ئەو مەبەستی لە ئیهمالی شتێكی دیكە بوو, ئەو دەیەویست وا لە ئەمریكیەكان بگەێنێت كە سەركردایەتی كورد ئەوەندەی خەریكی كوردستانن, نیو ئەوەندە خەریكی بەغدا نین. واتە لەگەڵ نەخشە و پلانەكانى ئەمریكا هاوسەنگەرنین, بە مانایەكی دیكە بەغدایان ئیهمال كردووە و كار بۆ شتێكی دیكە دەكەن ! "واتە سەربەخۆیی كوردستان". بەڵام كاك "جەوهەر" لە دیدێكی دیكەوە سەیری سەركردایەتی كوردستان دەكا. ئیهمالی سەركردایەتی لەلای كاك "جەوهەر" بەو مانایە بووە كە هەل و مەرجی زۆر چاك و فورسەتی زێرین بۆ كورد هاتوونەتە پێش, نەتوانراوە سوودی لێوە ببینن, بۆ نموونە دەكرا كەركوك رزگار بكرابویە و بكرایە بە ئەمری واقیع. چونكە ئەو كات مەعقوول نەبوو ئەمریكا لەگەڵ كورد بكەوتبا شەڕ, لە خراپترین حاڵەتدا دەكەوتە گفتوگۆ و دانوستاندن, ئەو كات زۆر شتمان دەستدەكەوت و ئەو ماددەیەش كە تایبەتە بە كەركوك و ناوچە بەعارەبكراوەكانى دیكە, بەو شێوەیە دانە دەڕێژرا و ئەوەندە قورس نە دەكەوتەوە سەرمان. هەروا كاك "جەوهەر" رای وایە كە كۆمەڵێك ماددەی نێو دەستوور بەسەر ئێمەدا تێپەڕیون كە ئاكامەكانی لە رۆژێكی وەك ئەمرۆدا دەردەكەوێ. دەكرا سەركردایەتی سیاسی كوردستان, هێندە نەرم و نیان نەبوایە لەگەڵ ئەمریكیەكان, لە هەندێ هەل و مەرجدا دەیتوانى بە جۆرێكی دیكە رەفتار بكا, بۆ ئەوەی بە خاڵی لاواز لێك نەدرێتەوە, هەر ئەوەش وای كردوە, ئەمریكاییەكان لە هەڵوێست و گوتاری ئێمە هێندە ناڕەحەت نەبن چونكە قەناعەتیان وایە. دەتوانن ئەگەر پێویست بكا, گۆڕانكاری تێدا بكەن. بە كورتی بە بۆچوونی كاك "جەوهەر" سەركردایەتی سیاسی كوردستان دەیتوانی مەرجەعێكی بەهێزی خەڵكی كوردستان بێ و پەرلەمانیش شوێنكەوتەى ئەو مەرجەعە بێ.
كوردستان راپۆرت: كۆنگرەى پارتى لە پێشماندایە بڕیارت نەداوە خۆت بپاڵێوى، هۆكارى خۆ نەپاڵاوتنەكەت چیە و قسەیەك هەیە دەڵێن خەڵك هەیە لەئێستاوە هەڵبژێردراون؟
بارزانى مەلا خالید: نەوەڵڵا ئەسڵەن بیریشی لێناكەمەوە, هۆكارەكەش هەر ئەوەیە, ئێستا خەلكێكی زۆر و كادیرێكی گەنج پێگەیشتوون دەبا نۆرەی ئەوان بێ حەزیش دەكەم خەڵكی دیكەش وەك من بیر بكاتەوە خۆ مەرج نییە سەركردایەتی تاپۆ بێ. سەبارەت بەوەش كەخەڵك لەئێًستاوە هەڵبژێردراون, راستت دەوێ هیچ شتێك لەو بارەیەوە ئاگادار نیم, من لەو قۆناغەشدا بە شتێكی سەر سووڕهێنەری نازانم ئەگەر خەڵكانێك لە ئێستاوە زەمینەیان بۆ خۆش بكرێ تا بگەنە سەركردایەتی ئێمە ئێستاش لە قۆناغی "مەحسوبیەت و مەنسوبیەت" داین دڵنیام هەر هەموو حزبەكان بە مۆدێرنترینشیان ئەو كارە دەكەن بەپێی بۆچوونی بڕیار بەدەستەكان هەمووشی دەچێتە خانەی "زەرووریەتى قۆناغ"!!!
