Skip to Content

Tuesday, March 19th, 2024
وشه‌ هاوبه‌شه‌کان، له‌ زمانی کوردی و فارسی دا

وشه‌ هاوبه‌شه‌کان، له‌ زمانی کوردی و فارسی دا

Closed
by September 20, 2008 گشتی

   
 
 
 
 به‌ ناوی کوردستانی گه‌وره‌
 ح.س.سۆران
 
sorsnsa@hotmail.com
 وشه‌ هاوبه‌شه‌کان، له‌ زمانی کوردی و فارسی دا
 
 تاران – 30/6/2708
 
 به‌ خۆشیه‌وه‌ به‌ لای که‌مه‌وه‌ ، هه‌موومان  له‌مه‌دا هاوده‌نگ و هاوبیرین ، که‌ ده‌بێ بۆ پارێزگاری کردن له‌  هه‌رمانی  کوردستان و  له‌ دۆزی گه‌لی کورد ، زمانێکی پوخت ،  قاڵ و پاڵێوراومان ببێ . به‌ڵام بۆ  به‌دیهێنانی  ئه‌م ئامانجه‌ پیرۆزه‌ ، پێویستمان به‌ پێوه‌ر و داروله‌له‌یه‌ک هه‌یه‌ ، که‌ ساز و ته‌یار  کردنی ئامراز و که‌ره‌سه‌ی ئه‌م  پێوه‌ره‌ ،  ئه‌رکی پێویستی  سه‌رشانی هه‌مو نیشتانپه‌روه‌رێکی کورده‌ و هیچ فڕی به‌ بیرۆکه‌ی ته‌سکی ئێگۆیزم (خۆ په‌سه‌ندی) ، خۆبه‌زلزانی  و  شیڤێنیزمه‌وه‌ نیه‌ .  
 بۆ قال کردن و پاڵاوتنی زمانی کوردی ، پێویسته‌ ته‌واوی ئه‌و وشانه‌ی که‌ سه‌پێنراون به‌ ‌ سه‌ر ئه‌م زمانه‌دا یا به‌ زۆر ئاخنراونه‌ته‌ نێوی  ، وه‌ک وشه‌ی عاره‌بی ، تورکی و هێندێک زمانی دیکه‌ ، بپالێورێن یا با بڵێم پوخت بژار بکرێن . یانی ئه‌گه‌ر وشه‌ی کوردیمان له‌ جێی ئه‌و وشه‌ بیانیه‌ هه‌یه‌ ، ئه‌و وشه‌ کوردیه‌ به‌ کار به‌رین و ئه‌گه‌ر نیه‌ ، فه‌رهه‌نگستانی کوردی له‌ هه‌ولێر ،  که‌ بێ چاوێێ بێ  خاوه‌نی ده‌موده‌زگه‌ (ده‌موده‌زگا)  و باڵه‌خانه‌یه‌کی زل و زه‌مه‌ننه‌ ، ئه‌م ‌شته‌ بگرێته‌ ئه‌ستوی و به‌ که‌ڵک وه‌رگرتن له‌ هاوکاری شاره‌زایان ، پسپۆڕگه‌ل  و زمان ناسانان  خه‌ریکی پێک هێنان و ناساندنی وشه‌ی شیاو بن ، وه‌ک فه‌رهه‌نگستانی فارسی  که‌ ئێستا ده‌مێکه‌ خه‌ریکی ئه‌و کاره‌یه‌ ، 
 به‌ڵام سه‌باره‌ت به‌ وشه‌ ره‌سه‌نه‌ کوردیه‌کان  ، که‌ له‌گه‌ڵ زمانی  فارسی دا هاوبه‌شن ، شته‌که‌ زۆر  تۆفیر ده‌کا . یانی نابێ پێمان وابێ ئه‌و وشانه‌ له‌ ریشه‌ دا فارسین و ده‌بێ ئه‌وانیش بپاڵیوین یا به‌کاریان  نه‌به‌ین  ، به‌ڵکه‌ ده‌بێ ئه‌مه‌ بزانین ،که‌ ئه‌و وشانه‌ ، له‌ پێش ئه‌وه‌دا که‌ فارسی بن کوردی بوون . به‌ واتا‌یه‌کی دیکه‌ ، چون زمانی کورد ، فارس ، بلووچ ، گیله‌ک  و ئه‌وانه‌ ،پاکیان زمانی  ئاریایین ، شتێکی ئاساییه‌ که‌ وشه‌ی هاوبه‌شیان ببێ ، وه‌ک زمانگه‌لی ئینگلیسی و ئه‌لمانی، به‌ڵام له‌ هێرشی تاتار، یۆنان ،عا‌ره‌ب ،مغوول و ئه‌مانه‌ دا ، داگیرکه‌رانی  بیانی ، پێده‌شتی و راستا‌ییه‌کانی وه‌ک فارس ستان و  ئه‌ونانه‌یان  گرتوه‌ ،به‌ڵام که‌متر توانیویانه‌ ‌ کوردستان داگیر بکه‌ن و به‌ وته‌ی کۆنی کو‌ردی " ناڵ دار هاتوه‌ ناڵی وه‌راندوه‌ ‌ و باڵ دار هاتوه‌ باڵی وه‌راندوه‌"، هه‌ر به‌ پێی ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ ، زمانی کوردی به‌ چه‌شنی قاڵتر ماوه‌ته‌وه‌ و زمانه‌ ئاریاییه‌که‌نی پێده‌شتیه‌ کان ، به‌ داگیرکاری بیانی پڕی بوه‌ له‌ وشه‌ی بیانی . بابلێم لافاو و سێڵاوی هێرشی نه‌ته‌وه‌ نا ئاریایه‌کان ، به‌   کێو پاره‌ ، زه‌مه‌ن ، به‌رزایی  و شاخه‌کانی کوردستان  دا ئه‌وتۆ سه‌رنه‌که‌وتوه‌ ‌ و زمانی کوردی به‌ قاڵی و ره‌سنی –به‌ گۆڕانێکی زۆر که‌مه‌وه‌ -، وه‌ک خۆی ماوه‌ته‌وه‌ .
 به‌م  چه‌شنه‌ ، زمانی کورد که‌متر که‌وتوه‌ته‌ به‌ر شه‌پۆلی سێڵاوی نا ئاریایه‌که‌ن و زمانه‌که‌ی ره‌سه‌ن تر و پاراوتره‌  .
 جا له‌سه‌ر ئه‌م بناغه‌یه‌ ،  پێویست نیه‌ که‌ وشه‌ هابه‌شه‌ کوردی و فارسیه‌ کان ، به‌ وشه‌ی ره‌سه‌نی  فارسی بزانین و  وشه‌گه‌لێک  ، که‌ به‌ر له‌  زمانی فارسی  هی زمانی کوردی ‌ بوون ‌ ، به‌کاریان نه‌به‌ین و به‌ جارێ بیده‌ین به‌وان  – له‌ لایه‌کی دیکه‌وه‌ ئه‌و کاره‌ هه‌ر ناشکرێ ، چون به‌ هه‌زاران وشه‌ی  وامان هه‌یه‌ ، که‌ یا ده‌قاوده‌ق وه‌ک یه‌ک وان ، یا تۆفیرێکێ هه‌ره‌‌ چكۆله‌یان هه‌یه‌ ، ‌ وه‌ک وشه‌گه‌لی : یه‌ک ، دو ، سێ ، ده‌ ، بیست ، سه‌د ، هه‌زار ، شیر ، نان ، ده‌ست ، مو ، پا ، پێست ، برا ، خوێن ، ره‌گ ، ئاو و  هتد . له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌ش دا ، رێزمان و ته‌شکی ئه‌م دو زمانه‌ زۆر له‌ یه‌ک  نزیکه‌ .
 ئه‌گه‌ر ئه‌م پرسیاره‌ش ببێ " چۆن زمانی فارسی به‌و ده‌موده‌زگه‌ زل و زه‌مه‌نه‌وه‌ ، له‌ کوردی ره‌سه‌نتر نیه‌ ؟ " ، وه‌ڵام ئه‌مه‌یه‌ که‌ زمانی ئامریکاش به‌و زلهێزیه‌ ، له‌ زمانی ئینگلیسی جوێ بوه‌ته‌وه‌ ، که‌   دڵنیانین ، زمانی ئینگلیسی  زۆر قاڵ ، پوخت و ره‌سه‌نتر له‌ زمانی (زاراوه‌ی)  ئامریکاییه‌ ،  
 به‌ڵام ئه‌مه‌ به‌ مانای ئه‌وه‌ نیه‌ ، که‌ کورد نه‌ته‌وه‌یه‌کی  جیاواز نیه‌ ، وه‌ک گه‌لی فه‌ڕانسه‌ و ئیتالیا ، که‌ زمانه‌ که‌یان زۆر له‌یه‌ک ده‌چێ و خزمی زۆر نزیکی یه‌کیشن ، به‌ڵام  دو گه‌لی جیاواز  ، سه‌ربه‌ست  و سه‌ربه‌خۆن .
 
 
 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.