Skip to Content

Friday, March 29th, 2024
خەونى كوشتنى باوك و ئینتیماكردن بۆ پەتریاركیەت

خەونى كوشتنى باوك و ئینتیماكردن بۆ پەتریاركیەت

Closed
by October 28, 2008 ئەدەب

 خەونى كوشتنى باوك و ئینتیماكردن بۆ پەتریاركیەت
 نیهاد جامى

 وێنەى باوك لە چیرۆكى كوردیدا وێنەیەكى كۆن نیە وێنەیەكى نوێیە، بەواتایەكیتر وێنەى باوك لەناو زماندا وێنەیەكى حەرامكراوە، حەرامێكى ترسناك، پێویستى بە ئۆدیبێكى بوێر هەبوو تا ئەو وێنەیە تێك بشكێنێت، ئۆدیبێك باوك بكوژێت و مێینە و هەموو ژنەكان بخاتە ژێر كۆنتڕۆڵى خۆیەوە، ئەوەش وەهمێك بوو پێویستى بە چیرۆك نووسێك هەبوو كە باوك لە دنیاى كوردیەوە بگوازێتەوە بۆ باوكى نێو زمان، چونكە باوك لە ڕۆشنبیرى كوردیدا لەدەرەوەى مێژووى زمان بوو، باوك بەدرێژایى نووسین مومارەسەى دەسەڵاتى دەكرد، بەڵام بەگژداچوونەوەى ئەو دەسەڵاتە بەرگریكارێكى نائامادە بوو، باوك بە تەنیا لەدنیاى كوردیدا حیكمەتەكانى بە كوڕەكانى نەدەووت، بەڵكو لەناو نووسینیش حیكمەتەكان بەرهەم دەهاتنە، بەرهەم هێنانەوەى دەسەڵاتى باوك پەیوەندى بە قۆناغە جیاوازیەكانى نووسین نەبووە، نووسین چەندە قسەى لە تازەگەرى كردبێت، بەڵام نەیویستووە تازەگەرى قسەكردن بێت لە حەرامەكانى دەسەڵاتى باوك، تا ئەزموونى (حەسار و سەگەكانى باوكم) كە كوڕى گەورە لەناو خەونى كوشتنى باوك دەست بە پرۆسەى نووسینەوەى زمان دەكات، ئەو ئەزموونە دەسپێكێكە بۆ كوشتنى باوك، كە كاریگەرى لەسەر تەواوى چیرۆكى كوردى دادەنێت، بەتایبەت لاى نەوەى نوىَ، ئەو كاریگەریە زۆر بە قووڵى دەبینینەوە.
 باوك لێرەوە پانتاییەكى گەورە لە ئەزموونى چیرۆكنووسانى نەوەى نوىَ داگیر دەكات بەبىَ ئەوەى ئەو وێنەیە لەناو دەلالەتى جیاواز دەربكەوێتەوە، بەڵكو هەر لەناو هەمان مانا و دەلالەتەكانى حەسار درێژە بە ڕەهەندە فكریەكانى باوك دەدەن، كە قسەكردنە لە جەبەرووتى باوك و هەوڵدانە بۆ كوشتنى ئەو كارەكتەرە.
 ئێمە ئەزموونێكمان نەبوو لەو رەهەندە شێرزادیە خۆى بەتاڵ بكاتەوە، تا نووسینى چیرۆكى (یاساى قەفەزە بچكۆلەكان)، ئەم چیرۆكە تەواوى ئەو رەهەند و مانا باوە تێك دەشكێنن كە لە وێنەى باوك پێى ئاشنا بووینە، بەرەو پانتایەكى كەشف نەكراو دێین، بۆ سەلماندنى ئەو ووتەیە لەكاتى خوێندنەوەى بونیاد و پێكهاتەى ئەو چیرۆكە ئەو جیاوازیانە لە مانا حەساریەكەى دەست نیشان دەكەین.
 چیرۆكى كوشتنى باوك وەك ئەوەى لە شانۆگەریە یۆنانیەكە فرۆید وەرى دەگرێت و دواتر لەلایان مۆریس گۆدلیە دەبێتە بابەتى توێژینەوەى ئەنترۆپۆلۆژى، كە ئەو تاوانە بە قوربانیدانى سێكسى ناو دەبات.
 ئۆدیب كارەكتەرە تراژیدیەكەى شانۆى یۆنانى، كە لە تێكستە شانۆیەكەى سۆفۆكلیس دەیبینین، بەدواى لەدایك بوونى پێشبینى كارەسات لەو مناڵە دەكرێت، فرمانى دوورخستنەوەى دەدەن، شوانێك دەیدات بە پاشاى مەملەكەتێكیتر و سەرەنجام كە ئەو پاشایە دەمرێت و مەسەلەى میرایەتى دێتە پێشەوە ئۆدیب لەو میراتیەى عەرش بێبەش دەكرێت چونكە ئاگادارى دەكەنەوە كە ئەو كوڕى ڕاستەقینەیان نیە، ئۆدیب دەگەڕێتەوە بۆ شارەكەى خۆى، لەڕێگە تووشى (ئەبى هۆڵ) ى پاشا ئەو شارە دێت كە بووە بە دڕندەیەكى خورافى، ئۆدیب ئەو دڕندە خورافیە دەكوژێت، كە دیارە ئەوەى پاشا بكوژێت دەچێتە شوێنى پاشا و دەبىَ شاژن مارە بكات، ئۆدیب ئەو كارە دەكات و دواتر پەتایەك بڵاو دەبێتەوە، كە گەورەى قەشەكان براى هاوسەرەكەى دەنێرێتە ئاسمان خواكان پێى ڕادەگەیەنن كە پەتاكە ئۆدیبە، چونكە ئەوەى كوشتویەتى باوكى خۆى بووە و ئەوەى ئێستا شەوانە لەباوەشى دەخەوێت و چوار مناڵى لێى هەیە دایكیەتى، لەبەرامبەر ئەو كارە وەك كاردانەوەیەكى ئەخلاقى جۆكاستاى شاژن خۆى دەكوژێت و ئۆدیبیش هەردوو چاوەكانى خۆى هەڵدەكۆڵێت، ئەم تێكستە شانۆییە بۆ فرۆید دەبێتە لەدایك بوونى تیۆرى گرێى ئۆدیب كە مناڵ ئارەزووى كوشتنى باوك دەكات، چونكە هەست دەكات باوك دایكى لىَ زەوت كردووە، بەدواى ئەو توێژینەوە تیۆریەى فرۆید زۆر تێكستى ئەدەبى بە ئاگاییەوە لەبارەى تیۆرى كوشتنى باوك نووسراوە، بەتایبەت لەبوارى تێكستى شانۆییدا، لەلاى نووسەرى كوبى خۆزیە تریانا لە شانۆگەرى (شەوى بكوژان) مناڵان هەڵدەستن بە گەمەى كوشتنى دایە و بابە، هەرچى (هنرى میشۆ) یە لە شانۆگەرى (زنجیرە لێكدراوەكان) كوشتنى باوك بە ئازاد بوونى نەوەى نوىَ سەیر دەكات، لە ئەدەبى كوردیدا ئێمە نموونەیەكمان لە تاوانى كوشتنى باوك نەبوو، تا وەكو لە نۆڤلێتى (حەسار و سەگەكانى باوكم) ى شێرزاد حەسەن بووینە خاوەنى تێكستێكى ئەدەبى كە بەتەواوى هەڵگرى خاسیەتى كوردى بوونى ئێمە بێت، ئەو مۆدیلەى شێرزاد بۆ باوك بووە فۆڕمێكى باو.
 دانا فایەق بە جیاواز لەو مۆدە بۆ باوك و كوشتنى، ویستى ئەو كوشتنە بگۆڕێت بۆ ئینتیما كردن، دواتر دێینە سەر ئەو لایەنانە، بەڵام جارىَ لەسەر هەریەكە لەو دوو دەقە دەوەستین، سەرەتا هەوڵ دەدەین جیهانبین و ئەتمۆسفێرى تێكستى حەسار بخوێنینەوە.
 
 تاوانى كوشتنى باوك لە حەسار
 ئەو ئەتمۆسفێرەى حەسارى خوڵقاندووە وەك تێكستێكى ئەدەبى كە لە شێوەى نۆڤلێتێكدایە، بەرجەستەكردنى گرێى ئۆدیبە، كوشتنى باوك ئەو كوشتنەى بەردەوام نەوەى نوىَ خەونى پێوە دەبینێت، ئازاد بوونى نەوەى نوىَ و ڕەها بوونى حەزەكانى لەو كوشتنەوە سەیر دەكات، كوشتن بە مانا ڕەمزیەكەى، كە كوشتنى دەسەڵاتى باوكە، بۆیە كوڕى گەورە (پاڵەوانى تێكست) كەسى یەكەمە كە لەناو خەونى كوشتن دەژیێت، ئەو خەونەى زمان بنیاتى دەنێت و نابێتە واقیع، ئەوەش خەونى كوشتنى باوك و گەڕانەوەى بەرەو دایك، بۆیە حەسار بۆ ئەو نەوەیە زیندانێكە باوك بەڕێوەى دەبات، باوك جەللادى ئەو زیندانەیە، وەك كاڵا سەیرى ئەوانەى ناو حەسار دەكات، پەیوەندى باوك (جەللاد) بە حەساریەكان (زیندانیەكان) پەیوەندیەكە لەسەر سڕینەوەى بوون و ئیرادەى ئەویتر وەستاوە، دەرگا و شورەى حەسار زیندان و گرفتى دەروونى حەساریەكانە، بەردەوام حەساریەكان خەون بە شكانى پەنجەرە و دەرگاكانى حەسارەوە دەبینن، مانەوەى حەسار بەندە بە مانەوەى باوك، باوكیش ئەو دەسەڵاتەى كە ژمارەى ژنەكانى وەك یەك لەژنەكانى دەڵىَ  "گەر هەموو شەوێكیش بپەڕىَ، ئینجا مانگى بەر یەكێكمان دەكەوىَ" ڕاگرتنى ئەو هەموو ژنە تەنها بۆ غەریزە تایبەتیەكانى خۆیەتى و تەنانەت مناڵ زۆر كردنیش فراوانى دەسەڵاتى دەسەپێنێت، ئەو فراوان كردنەش بۆ باوك مایەى شانازیە، چونكە ئەو بەرهەمى كولتورى كۆمەڵگایەكە كە ئەندامى سێكسى نێرینە هێماى پیاوەتى و شانازى پێكردنیەتى، ئەوەش بۆ سەپاندنى دەسەڵاتى پەتریاركیانەیەتى بەسەریاندا بۆ بەردەوامى و ئەبەدیەت بەخشین بە حەسار، دەشىَ هەموو ئەوانەى لە حەسارەكەدان بە فەرزەند و ژن و ئاژەڵەكانیش شوێن بە زیندان پێناس بكەن، لاى باوك ڕاگرتنى ژن و مناڵ هەروەك ڕاگرتنى ئاژەڵەكانە، بەڕادەیەك سەگەكانى لە مناڵەكانیشى لا شیرینترە، چونكە سەگەكان بوونى ئەو و مانەوەى حەسار دەسەپێنن، بازنەیەك هەیە كە بریتیە لە بازنەى زەمەنى حەسار ئەو بازنەیە پەیوەندى نێوان (فەرزەند، ژن، ئاژەڵ) پێك دێنن، ئەوانیش لەژێر كۆنتڕۆڵى باوكدان، بوونى باوكیش وابەستەیە بەو زەمەنە و بە سەگەكانى، چونكە ئەگەر حەسار زیندانى باوك بێت ئەوا سەگەكانى زیندانى ئەو پاسەوانەن، لێرەوە حەسار و سەگەكانى باوكم لەڕووى دەلالى ناونیشانەوە بنیاتى خەونى زیندانێكمان بۆ دەكەن لەگەڵ حیكایەتى پاسەوانەكانى، هەر بۆیە مەرگى باوك یەكسان دەبێتەوە بە ڕووخانى حەسار و تۆپینى سەگەكانى، ئەو مەرگەش سىَ پەیوەندى نوىَ دێنێتە بوون ئەوانیش بریتین لە (وون بوونى مومارەسەكردنى جەستە، چێژ وەرگرتن لە ژیان، ئازاد بوونى فەرزەند) چونكە باوك بۆ خۆى جەستە و عەقڵێكى نائامادە بوو بووە بۆ مەرگ، هەر كاتێك هەستى كردبێت سەرەتایەك بۆ خوڵقاندنى شۆڕش لەدژى حەسار لە ئارادایە، ئەوا یاخى بووەكان زوو زیندە بە چاڵ دەكات "باوك زوهراى دى دەستى لە ملى ئەسپ كردووە".
 دۆزینەوەى ئەلتەرناتیڤیتر بۆ چێژ وەرگرتن، ڕەنگە ئەوە شۆڕشێكى خودى بێت زیاتر لەوەى شۆڕشێكى كۆمەڵى نەوەیەك بێت، بۆیە كاتىَ (زێبا) ى هەرزەكار مەمكەكانى داوەتە بەر تریفەى مانگ و هەڵدەپەڕىَ، ئەوەش پەنابردنە بەر دەست و چێژى خودین لەلاى تاكەوە، بۆ مانەوەى غەریزە، كەچى باوكە زیندە بە چاڵى دەكات، تا ئەو كاتەى باوك دەكوژرىَ، ئەوسا دەیهێننە دەرەوە، لەڕوو لاواز، بەڵام هەمان گەمە نمایش دەكاتەوە، بۆیە كۆتایى هێنان بەو دەسەڵاتە تەنیا كوشتنى باوكە، ئەوە ئەو حەقیقەتەیە كوڕى گەورە لە خەوندا دەیبینێت، ئەو خەونە ئازاد بوون و گەڕانەوەیە بۆ منداڵدانى دایك، هەر ئەو چەمكە (فرۆید) یەشە لەپشت خەونەكە وەستاوە، ئەو خەونە بەوە گەشە دەكات، كاتىَ ڕابى ژنە جوانەكەى باوك لاى ناعورەكە وەستاوە، سوخمەى هەردوو مەمكى خۆى دەدڕێنىَ و سەرنجى كوڕە ڕادەكێشىَ "سەیرى چى دەكەى ئەى خەسیووى نامەرد، درۆ دەكەى گەر غیرەت لەدەمارتا هەیە، ئەمشەو وا لە باوەشى منە.. شەو نۆرەمە" ڕابى دەبىَ بە هاندەرى و تاكە چەكى بەدەستیەوەش بێت جەستەیە، جەستە ئەو ڕووبەرە حەرام كراوەیە بە كوشتن ئەوەى هەموو تەمەنى بیرى لىَ دەكاتەوە دەكرىَ ئێستا بە ئەنجامى بگەیەنێت، لە پەیوەندى سیمیۆلۆژى و تەئویل كردن بۆ زمان دەگەینە ئەو هاوكێشەیەى بڵێین "ڕابى دالێكە و دەلالەتى جەستە دەبەخشێت، داگیركردنى جەستەشى لەلایان داگیر كارێكە كە باوكە، كوشتنى داگیر كەر وەرگرتنەوەى جەستەیەتى لە باوكەوە بۆ كوڕ" تەنانەت خەونەكەش هەر لەو چركەیەوە كە ڕابى دیووە لەسەر ناعورەكە وەستاوە، چەپاندنەكانى بەرەو خەیاڵبردنەوە و خەون دەیبات.
 پەنابردنە بەر خەیاڵ  و نەبوونى بوێرى بۆ كوشتنى باوك ترسى ناخى و خودیە، ئەوەش بەرەنجامى سەكوتكردنەوەكانیەتى، كە تەنیا لەڕێگەى خەیاڵەوە دەتوانىَ باوك بكوژێت و مومارەسەى ئازادیەكانى خۆى بكات، ئەوەش قۆناغێكیترە بۆ جەستەى حەساریەكان.. جەستەى حەساریەكان دواى مەرگى باوك، لێرەدا دەتوانین لەو قۆناغەى دواى خەونەكە كە مەرگى باوكە لەپەیوەندى هەریەكە لە باوك كوژ و ڕابى بەم شێوەیە وورد بینەوە، بەوەى باوك كوژ بەدواى تاوانى كوشتن پەشیمان دەبێتەوە، كەچى ڕابى لەو پڕۆسەى كوشتنە دەبێتە جەستەى حەساریەكى ئازاد ئەوەش گەیشتنە بە باخەوان، چونكە بالۆرەى ڕابى بۆ باخەوانى چاوشین بوو كە نەیتوانى لە شورەكانى حەسار بپەڕێتەوە، مەبەستیش تەنیا فریودانى كوڕى گەورە بوو لەلایان دایكەوە، چونكە كوڕ واى مەزەند دەكرد بە كوشتنى باوك ببێت بە خاوەنى ئەو ژنە جوانەى باوك خاوەنداریەتى دەكرد، ئەوەتە ڕابى چەند بەناز و مەكرێكى پڕ لە شەهوەت فریووى داوە "تف لەو شەوانەى لەبڕى ئەوەى لەباوەشى تۆدا بم.. لەباوەشى باوكتا دەنووم، بەڵام هەقیشە وابىَ گەر كوڕان بىَ دەمار و خەسیوو بن باوكان بۆ وا نەكەن" یاخود دەڵێت "تۆ بیكوژە ئەوسا خۆم دەزانم".
 لەو تێكستە زەمەن هیچ بەهایەكى نیە، بەڵكو بووە بە بازنەیەك بەردەوام بەدەورى خۆیدا دەخولێتەوە.. هیچ شتێكى جیاواز لەدەرەوەى ئەو خول خواردنەوەیە ڕوو نادات، بەڵكو بەرنامەیەكى نەگۆڕ هەیە كە باوك دایڕشتووە، لەسەر هەمووان پێویستە پەیڕەوى لەو بەرنامەیە بكەن، پرسیاركردنیش لە حەسار دەرەنجامێكى خراپى دەبىَ، بەڵكو ئەوانەى لە حەساردان دەبێت بە وەڵامەكان ڕازى بن، ئەو پرسیار و وەڵامانەى باوك خۆى دایناوە، خۆشى لە باتى ئەوانى حەسار وەڵامیان دەداتەوە "ئێوە لەسەرتانە یەك شت بزانن، بەیانیان زوو لە خەو هەستن و كە تاریك داهات دەرگاكانى حەسارەكە دابخەن" ئەوە بەرنامەى باوكە بۆ حەساریەكان، دیارە ئەوەش لەپاڵ هۆكارى نێرایەتى نواندنەكە هۆكارى ئابووریش كاریگەرى خۆى لەسەرى هەیە، ئەگەر ژن و مناڵەكان خاوەنى ئابووریەكى سەربەخۆ بن، هەڵبەت شكست و ڕازى بوون بەمجۆرە ناكەوێتەوە، بەڵام نەبوونى ئابووریەكى سەربەخۆ واى كردووە لەپاڵ هۆكارەكانى تر بە دووبارە بوونەوەى زەمەن ڕازى بن، ئەو دووبارە بوونەوەیەش لەناو هێماكانى پیاوەتى باوك كۆبوونەتەوە، باوكێك گەیشتۆتە ئەو ئاستەى بڵێت "ناكرىَ پیاو دەست بەتاڵ بىَ" دەست بەتاڵى مەبەست ئامێرى ئەشكەنجەدانە، كەهەر خۆى لەپێناو دەست بەتاڵًیەكەى وەڵامى قسەكانى پێشووتریان بۆ گریمان دەكات "پیاوى بەڕاست پیاو سىَ شت هەڵدەگرىَ: گۆچان، قامچى، خەنجەر" ئەو سىَ شتەى كە باوك هەڵیدەگرىَ بۆ كوشتن و ئەشكەنجەدانە، ئەو باوكە نەك خاڵى نیە لە دنیاى كوردى، بەڵكو بەرهەمى ناو كولتورى كوردییە، كە كولتورێكە لەسەر زەبر وزەنگ و دەسەڵاتى تۆقێنەرى باوك بەرهەم هاتووە "زۆر ئەستەمە پیاو بىَ قامچى بێتە ناو ماڵ و منداڵى خۆى" لێرەوە باوكان تەواوى ئاكار و نەریتە ئاینى و كۆمەڵایەتیەكان لەپێناو دەسەڵاتى خۆیان بەكار دێنن "هەر منداڵێكم قامچى منى بەر نەكەوىَ، نە قەڵەو دەبىَ و نەتەمەنیشى درێژ دەبىَ" ئەوە ڕاڤەكردنێكى كۆمەڵایەتیە كە بووە بە نەریت و یاخود چیرۆكە ئاینیەكان لەپێناو غەریزەى باوكایەتى بەكار دەهێنرێت "خۆ بەخۆڕایى نەبووە (سمایل) گەردنى خۆى خستۆتە بەر كێردى (برایم) پێغەمبەرى باوكى"
 بەو پێیەى باوك سەر بەهەمان خورافەى كۆمەڵایەتى ئەو گروپە كۆمەڵایەتییە كە حەسار بەڕێوە دەبات، ئەوە واى لێكردووە قسەى ژنە قەرەجێك بەردەوام بیخاتە حاڵەتێكى دڵە ڕاوكەیى "تۆ لەباوەشى یەكێك لە ژنەكانتا دەمریت.. لەباوەشى هەمووان ئازیزتر" بەدواى پڕۆسەى خوێندنەوە ئەوە لاى خوێنەر درووست دەبىَ كە قسەى ژنە قەرەج ڕاست دەرچوو، لاى ڕابى ژنە بچووكى مرد، بەڵام ئەوە تەنیا ڕێكەوتە، چونكە ڕابى هەر لەیەكەم ڕۆژى بۆ حەسار ئەو پیلانەى دانا كە بیكوژێت "خودا یاربىَ من سەرى ئەو پیاوە دەخۆم" و "من بە هەلهەلەى شایى هاتمە ناو ئەو حەسارە، بەڵام دەبینن: بە وەلوەلەى شین دەچمە دەرىَ" قسەى ژنە قەرەج واى لە باوكە كردووە، نەتوانىَ لەبەڵێنى نێو نوێنیش ڕاستگۆ دەرچىَ، نەوەك ژنەكان بتوانن پیلانى بۆ دانانێن، بۆیە ئاڵ و گۆڕى لە ژنەكان دەكرد، گرنگ ئەو چێژ و لەزەتى خودى خۆى وەدەست بێنێت، خەجىَ بێت یا خازىَ ئەو شەهوەتى خۆى هەر دەڕێژێت "ئەمشەو دێمە پێخەفى تۆ (خەجىَ) كەچى دەچووە گژ (بەهىَ).. ئەمشەو خۆت تەنیاكە (بەسىَ) كەچى دەچووە كن خازىَ".
 باوك كە بەو شێوەیە مومارەسەى سێكس دەكات، كەچى بەردەوام خەریكى خەساندنى ڕەگەزە نێرەكانى ناو حەسارە، چونكە بڕواى وایە دەبىَ تاكە نێرى ناو حەسار هەر خۆى بێت، ئەوەش واى كردووە سێكسى ناسرووشتى لەدایك بێت، براكان بە براى گەورە دەڵێن "تاكەى شەوانە، بەدزییەوە بچینە گژ ماكەر و هێسترەكان" بەواتاى پەیوەندى سێكسى كوڕەكان لەنێرەوە بۆ مىَ دەگوازرێتەوە لە مرۆڤەوە بۆ ئاژەڵ، ئەوەیان بەدڕەوشتى ئەو نەوە نوێیەى ناو حەسار ناگەیەنىَ، بەڵكو چەپاندنى سێكسى ناچاریان دەكات پەناى بۆ بەرن، خەتەنى كردنى كچان لەمەملەكەتى باوك (حەسار) كەسێك نیە تواناى ئەوەى هەبێت ڕەتى بكاتەوە، شەرەفى خەتەنە كردنیش دراوە بە (حەبىَ) ى ژنە گەورە، چونكە دونیا دیدەترە، ئەوەش وەك پەیوەندى كوڕەكان بە ئاژەڵەوە، لە كچەكانیشەوە دەپەڕێتەوە بۆ ئاژەڵ "جگە لە ئەسپە عەرەبیەكەى خۆى.. ئەسپ نەماوە نەیخەساندبىَ" چونكە ئەسپەكەى نوێنەرایەتى كارەكتەرى خۆى دەكات لەناو ئەسپەكان، نابىَ ئەوەش فەرامۆش بكرىَ ترسى لە غەریبەكانى دەرەوەى حەساریش هەبوو، ئەو غەریبانەى كارى خزمەتكاریان لە حەساردا ڕادەپەڕاند دەبوایە خەسێنراو بن "چۆنە پشیلەكان بخەسێنم، بۆچى پیاوەكە؟ چۆن بۆ پیرە قۆتڕە.. نەفام نابینى ئەم حیز باوكانە گوونیان لە گوونى من خڕترە" ترسى باوك تەنانەت لە پشیلكانیشە، نەوەك نێرایەتى خۆیان بسەپێنن، هەر بۆیە بەردەوام شۆڕشى نەوەى نوىَ بەرپەرچ دەداتەوە و لە خەساندنى پشیلەكانیش ناكەوىَ، بۆیە پێى وایە دەبىَ هەر ڕۆژەى پشیلەیەك بخەسێنىَ، گەر (حەبىَ) ى ژنیشى ئەو كارە بە گوناه تێبگات، ئەوا باوك لەپێناو دەسەڵاتى پەتریاركى خۆى بڕواى وایە "ژنىَ گوناه ئەوەیە دوو ڕۆژى دیكە ڕەشەمىَ یە نامەوىَ لەبەر چاوى كچەكانم بكەونە مڕ و سوارى یەكدى بن" ئاماژەى زمانەوانى ناو ئەو دەستەواژەى باوك لەوەدا كورت دەكرێتەوە، كە گەر ڕەشەمىَ ئاماژە بێت بۆ جووت بوونى پشیلەكان، ئەوا بوونى كچ لەم مانگەدا كە بوونێكى نا ڕاستەوخۆیە، چونكە تەنیا فیگورێكە لەناو پڕۆسەى بینین، بەڵام پڕۆسەیەك دەبێتە هۆى ئەوەى بیر لە ژنایەتى خۆى بكاتەوە، ئەو بیركردنەوەیەش دەبێتەوە چێژ وەرگرتن لە غەریزە ئاژەڵیەكان، بۆیە پەیوەندى كوڕ و كچەكانى حەسار لە ئەنجامى چەپاندن پەیوەندیەكە لەسەر دوالیزمى مرۆڤ و ئاژەڵ پێك هاتووە.
 ئیشكردنى شێرزاد حەسەن لەو تێكستەدا ئیشكردنێكە پەیوەستە بە بەشداریكردنى ئەو ئاگاییەى نووسەر بۆ تیۆر، بۆیە ویستویەتى ماناكانى ئەو تێگەیشتنە تیۆریەى فرۆید لەئاستى توێژینەوە بباتە ئاستى تێكستەوە، بەواتاى ئەگەر فرۆید تاوانى كوشتنى باوك لە تێكستێكى شانۆیى كرد بە توێژینەوەیەكى تیۆریى ئەوا شێرزاد ئەو تاوانە لە دەرەنجامە تیۆریەكەى فرۆید دەگۆڕێتە سەر نۆڤلێتێك، فرۆید بڕواى وایە كاتىَ ڕەگەزى مێینە لە نێرەكان دوور دەكەونەوە، ئەوكاتە ئەو ڕێكەوتە ئاسایەى نێوان ئەو دوو ڕەگەزە ڕەچاو دەكرىَ وون دەبىَ، چونكە بەدوور بوونى ئەو ڕەگەزە لەوەیتر، زوو تەسلیمى سێكس دەبێت، بەهۆى گۆشەگیریى جەستە و داخستنى جەستە كە تووشى تامەزرۆیى و ئاڵووشى دەكات. كاتىَ زێوان لە (حەسار) دا، بە ئاماژەى چاو دەڵێت "لەو هەموو خوشكە شۆخانەى تۆ هەتە یەكێكیانم پىَ ببەخشە" خوشكەكان هەندێكیان خۆیان لىَ ڕەپێش دەكەن، هەندێكیشیان "كراسەكانى خۆیان تا بەر پێیان دەدڕێنن" یا بە عیشوە و نازەوە هەڵدەپەڕن، هەر ئەوەشە وا لە زولێخا دەكات بە ئاسانى و بەبەر چاوى خەڵكى حەسارەوە خۆى بدات بە دەست (زێوان) ەوە خوێنى كچێتیشى بەسەر گۆڕێكەوە بێت، لێرەدا پڕۆسەى سێكس كردن لە گۆڕستان چەند تەئویلێكمان بۆ دەخاتە ڕوو، لەڕوویەكدا پێمان دەڵێت ئەو پڕۆسەیە جەستە تیایدا بەرەو سەربەستى دەگەڕێتەوە، لەڕوویەكیتردا ئەوە فەنا بوونى دەسەڵاتى باوكە، لەهەموو ئەوانەش گرنگتر شوێن بە تەئویلێكى زۆر ووردمان  دەگەیەنىَ كە وون بوونى گوتارە باوەكانى كۆمەڵگایە بەتایبەت كەوتنى گوتارى ئاكارى كۆمەڵگا و هەروەها حەرامەكانى گوتارى ئاینى.
 ئەوەش دیاردەیەكى دەگمەن نیە، بەڵكو كچەكان وەك بەشێكى دیار لە نەوەى نوىَ بە كوشتنى باوك و ئازاد بوونیان، پشت دەكەنە تەرمى باوك و بەرەو زێوانەكە دەڕۆن، چونكە تەرمى باوك بۆ خۆى ئازاد بوونى نەوەى نوێى حەسارە، بۆ كچەكان جەستەى زێوان هاتنە دى و بەرجەستەكردنى حەزە مێینەكانیانە، لێرەوە زێوان دەبێتە جەستەى ڕزگاركەرى كچەكان، لەڕێگەى خەوتن، بەڵام  مەرگى زولێخا و بەخوێن كەوتنى، لەناو پڕۆسەى ئازادیى كە ئەوە فەناكردنێكى عەقڵ و جەستەیە، ئەو فەناكردنە وون بوونى مێینە و نەمریى بەخشینە بە نێرینە، مەسەلەكەش تەنیا نێرایەتى نواندن نیە، ئەوەتە كوڕە یاخیەكان زمانیان بڕاوە، كوڕى گەورەش ئەو كاتە دەزانىَ ئەوانە براى ئەون كە لەسەر میراتى باوك بەشەڕ دێن "هەر هەموو براى تۆن و باوكە لاڵى كردوون".
 ئەو خەونە دەرخستنى حەقیقەتى ناو حەسارە، بەواتاى خەون نهێنى ناو حەسار ئاشكرا دەكات، بەوەى گوتارى ئاینى لەسەر ئەوانى حەسار حالەتێكى دڵە ڕاوكەى بۆ خوڵقاندوون بە نەخۆشى دەروونى ئەوانى حەسار كۆتایى هاتووە "یەكێك لەو ئەسحابە درێژانەى كە لە غەزاى كوردە كافرەكاندا هەر لەو شوێنە گیانى سپاردووە، باوكم دەیووت ڕۆحى موبارەكى بەڕۆژ ئاسوودە دەبىَ و بە شەویش دەگەڕىَ " ئەو خەونە بەتاڵ كردنەوەى تەواوى ئەو موقەددەسەیە كە باوك بۆ پتەو كردنى دەسەڵات بەڕێوەى بردووە، دیارە ئەوەى خەون بەتاڵ دەكاتەوە كوڕى گەورە نیە ئەو تەنیا كەسێكە خەون دەبینێت، بەڵكو ئەوە زێوانى شەهوەتبازى دۆستى خوشكەكانە لەپێناو لەدایكبوونى شۆڕشێكى جەستەیى سووكایەتى بەهەموو ئەو موقەددەسانە دەكات كە لە حەسار وەك سیمبول سەیر كراون، زێوان بە تەنیا زێوانى گۆڕستان نیە، بەڵكو ڕوویەكى ترى كارەكتەرى كوڕى گەورە (باوك كوژە) كەیە ئەوان بەهەردووكیان نوێنەرایەتى دوو چینى هۆشیار دەكەن، كوڕى گەورە خەونى گۆڕینى دونیاى هەیە، نوێنەرایەتى هۆشیاریەكى هەمووان دەكات، لەپاڵ ئەوە سەیر نیە زێوان نوێنەرایەتى توێژێكى ڕۆشنبیر بكات، بەڵام نوێنەرایەتیەك ئازادى بەستۆتەوە بە ئازاد بوونى جەستە لە پێناو ئارەزووەكانى خۆى "بىَ ئاوەز ئێرە نە مەزارە و نە تەڕەماش" زێوان حەقیقەتى موقەددەس ئاشكرا دەكات، بەوەى ئەوەى لە ڕاڤەكردنى كۆمەڵایەتى بووە بە گیانى پیرۆز، بەوەى ئەو مجێورى ئەو گیانە پیرۆزەیە كە خەڵك دێن، لە دانپیانانى زاتى دواى مەرگى باوك پێمان دەڵێت كە ئەو گیانە پیرۆزەى گوایە مەزارى ئەسحابەیەكە لەڕاستیدا ئەسپێكى تۆپیووە، بۆیە ئەو مجێورى ئەسپى تۆپیوە نەك گیانى پیرۆز، ئەوەى وەك یەكێك لە موقەددەسەكان سەیر دەكرێت.
 كوشتنى باوك لە حەسار نانەوەى گەورەترین تراژیدیایە، چونكە حەساریەكان بوونە بە ماسۆشیەك و باوكێكى سادى بەهەموو ماناكان ئەشكەنجەیان دەدات، حەساریەكان ناتوانن دواى كوشتنى باوك لەگەڵ ماسۆشیەكانى وەك خۆیان بگوزەرێن، بەڵكو پێویستیان بە پیاوێكى سادى هەیە، نەك تەنها بۆ خودى نەوەى نوىَ و دایكەكان، تەنانەت بۆ ئاژەڵەكانیش، مەسەلەى ڕازى بوونى خوشكەكانیش بە زێوان و بە تایبەتى سارا هیچ پەیوەندیەكى بەو مەسەلەوە نیە، بەقەد ئەوەى زێوان مرۆڤێكى نەرجسى و چەپێنراوە.
 ماسۆشیەتى حەساریەكان باڵندەكانیشى گرتۆتەوە، بولبولە ڕەنگاو ڕەنگەكان نایانەوىَ ئازاد بن، قەفەزە دارینەكانیان قەبووڵە "باوكە ئێوەشى حیز كرد.. خوا هاور بۆ نافڕن" بولبولە ماسۆشیەكانیش ڕەنگە لە جریوەكانیان تاكە وەڵامێكیان بۆ كوڕى گەورە پى بێت "ئەرىَ برا بۆ واز ناهێنى" پشیلە خەسێنراوەكانیش وەك باڵندەكان ڕازى نین حەسار جىَ بێلن و بۆخۆیان ئازاد بن، كاتىَ پشیلەكان دەبردرێنە دەشتایى ئەوە ئازادكردنیانە لە زیندان و تێكەڵ كردنەوەیانە بە سرووشت، بەڵام كاتىَ پشیلەكان بۆ حەسار دەگەڕێنەوە، ئەو پشیلانەى باوكە دەیخەساندن، كەچى دەگەڕێنەوەحەسار بۆ ئازار و ئەشكەنجە، ئیدى ئەوان چێژ لەو ئازارە دەبینن، هیوایان وایە باوكێكى ساددى وەك جاران ئەشكەنجەیان بدات،                              كە ئاخۆ برا گەورە یا زێوان دەبنەوە ئەو سادیە ئەوە تەنیا هیواى پشیلەكانە و هیچیتر، چونكە باوك كوژ دەیەوىَ شورەكانى زیندان بۆ ئەبەد بشكێن زێوانیش هەموو پِرۆسەیەكى ئازادى لە جەستەوە سەیر دەكات، ئەوەى دەیەوىَ تۆڵەى باوك بكاتەوە ئەوە سەگەكانن، كە دەیانەوىَ ئەو كوڕە دەست بە خوێنە بە سزا بگەیەنن، سەگەكان تاكە ڕەمزێكى بەوەفایى ئەو دەسەڵاتە كوژراوەن، سەگەكان چەند جارێك لەسەر گۆڕەكەى باوك ئامادە دەبن و باوك كوژ گوێى لێبووە كە چەند جارێك باوكى كوژراو لەگەڵ سەگەكانى قسەى كردووە "هۆ سەگە بە وەفاكانم نەهێلن ئەو باوك كوژە بحەسێتەوە" ماسۆشیەتى حەساریەكان كوڕى گەورە لە خەونى كوشتنى باوك پەشیمان دەكەنەوە "گەر ئێوە دیلە قەفەز و زنجیر نەبوونایە من سەربەست و ڕەها دەبووم .. ئێوە و ڕابى فێڵتان لەمن كرد" ئەو لەناو ئەو خەونەدا هاوار بۆ باوك دەكات "هۆ باوكە فریام كەوە.. سەگەكانت وا دەمخۆن.. فریام كەوە.. دەمخۆ" ئەو هاوارەى باوك كوژ لەڕاستیدا بە ئاگا هاتنە لە خەونێك كە كوشتنى باوك تراژیدیا دەخوڵقێنىَ نەك ئاسوودەگى، ئەگەر ئەوە خەونێك بێت خەونێك چەندە هەڵگرى یۆتۆپیاكانى ئازادى بن، بەڵام ئەو ئازادیە بە تراژیدیا كۆتایى دێت، تاكە خۆشیەك ئەوەیە كە خەونە و ڕاستى نیە، بۆیە چیرۆكنووسێكى وەك دانا فایەق بە جیاواز لەوانەى كەوتنە ژێر تاوانى كوشتنى باوك، كە حەسار دەرگاى ئەو بابەتەى كردۆتەوە، ئەو مۆدیلە شێرزادیە لە چیرۆك بۆ باوك، دانا دێت ئەو مۆدیلە لە خەونى كوشتنەوە دەگۆڕێتە سەر ئینتیما كردن بۆ دەسەڵاتى باوك، بۆ ئەوەى خەونێك نەبینێت كە بە تراژیدیا كۆتایى بێت، لە چیرۆكەكەى دانا هیچ خەونێك نابینیین چونكە بیر لە كوشتن ناكرێتەوە هێندەى نەوەكان بەدرێژایى مێژوو ئینتیما بۆ ئەو دەسەڵاتە دەكەن، كە ئەوەش بووە بە ئاكارى ماڵى ئێمە.
 گەڕانەوەى حورمەت بۆ باوك
 (یاساى قەفەزە بچكۆلەكان) ى دانا فایەق چیرۆكێكە سادە بوونى خۆى نمایش دەكات، دوور لەهەر فانتازیایەكى نێو زمان، گێڕانەوە زمان دەنووسێتەوە، بەڵام نووسینەوە لەناو یەك ئاستى دەلالى زمان نانووسێتەوە، بەڵكو ئێمە لەناو دوو گێڕانەوەدا دەژین، گێرانەوەى نووسەر (دەسپێكى دەق) گێڕانەوەى كارەكتەر (گێڕانەوەى كوڕ) بەڵام پێویستمان بەوەیە بزانین هەریەك لەو دوو گێڕەرەوە مەبەستیان چیە لەدوو دەنگى ناو دەق؟ ئایا ئەو دەنگانە دەتوانن خۆیان لەسەر یەكەى گوتارى دەق بنووسنەوە؟ ئێمە لەسەرەتادا واتێدەگەین ئەو دەنگەى ڕووداو دەگێڕێتەوە پاڵەوانى چیرۆكەكەیە، بەڵام ئەو كاتەى دەبینین پاڵەوان كوڕ دەست بە گێڕانەوە دەكات ئەو تێگەیشتنەمان هێندە كۆمیدى دەكەوێتەوە، بەڕادەى ئەوەى پێویستمان بەوە دەبێت زۆر ووردبینانە لەناو گێڕانەوە پانتایى خوێندنەوە بۆ منى وەرگر دەست نیشان بكەین، كاتىَ ئەو كارەمان ئەنجامدا تێدەگەین لەوەى ئێمە لەناو دوو ئاستى جیاوازى گێڕانەوەین، گێڕانەوەى یەكەم (نووسەر) ە، گێڕانەوەى دووەم (پاڵەوان) ە، بەڵام پاڵەوانێك تواناى ئەوەى نیە كودەتا ئەنجام بدات، بیربكاتەوە لەوەى دونیا بگۆڕێت، پاڵەوانە تەنیا لەبەر ئەوەى وەك پاڵەوانى چیرۆك دەردەكەوێت، بەڵام پاڵەوانێكى ترسنۆك، زیاتر لە نموونەى پاڵەوانێكى ڕۆشنبیرى دەچێت، كە بوونى خۆى لە گێڕانەوە دەربخات، یادەوەرى هەردوو گێڕەرەوە دوو ئاستى ئاگایى جیاوازە، بەڵام زمان هەردووكیان لەناو یەكەى گوتار كۆدەكاتەوە، بەوەى باوك كارەكتەرێك نیە بۆ ئەوەى ئازاد بین دەبىَ لەناوى بدەین، بەڵكو پڕۆسەى كوشتن ئامادە بوونى نیە، هێندەى ئینتیما كردن بۆ دەسەڵاتى باوك بوونى هەیە، ئەو ئینتیمایە نایەتە ناو فانتازیاى ڕووداو، بەڵكو لەناو سادە بوونەوەى ڕووداو تێدەپەڕێت، ئێمە هیچ دەنگ و كارەكتەرێكمان لەناو تێكستەكە نیە خەون بە كوشتنى ئەو دەسەڵاتەوە ببینێت، بەواتاى تاوانى كوشتنى باوك بابەتێكە بەتەواوى تێكدەشكێت و هەموو ڕەهەندە فكریەكانى فەرامۆش دەكرێت، چیتر بۆ ئازاد بوون خەون بەو تاوانەوە نابینین، بەڵكو گوتارى نۆستالۆژى نەوەكان لە باوكەوە بۆ كوڕ درێژ دەبێتەوە، بۆیە هەر لەسەرەتاوە كارەكتەرى تێكست شەرعیەت بەو سزادانەى باوك دەدات بەهۆى ئەوەى "ئەو باوكمە و لێدانیش بەدەستى باوك شتێكى ئاساییە" ئەو تێگەیشتنەى كارەكتەر بنیاتنانى وێنەیەیەكى سایكۆلۆژى نیە كوڕ بەبىَ ڕابردوو بەرهەمى هێنا بێت، بەڵكو ئەوە یادەوەرى كوردیە لەپشت ئەو وێنەیە وەستاوە، ئەوە كۆى مێژووى باوكە بنیاتى ناوە، دەرچوون لەو مێژووە لەدنیاى ئێمەدا وەهمێكە جگە لە خەون و یۆتۆپیا ئامادە بوونێكى ڕاستەقینەى نیە، چونكە باوك خاوەنى وێنەیەكى موقەددەسە، موقەددەس بوونیش ئاسان نیە دەسبەردارى بیت، چونكە دۆركایم لە تێگەیشتنى بۆ كۆمەڵگایە باوەڕى وایە " كۆمەڵگا كۆبوونەوەیە لەسەر خوانى موقەددەس" ئەو دیدگا كۆمەڵناسیە كاتىَ بۆ وێنەى باوك دەیگوازینەوە، ئەگەر خێزان بە كۆمەڵگایەكى بچووك ناو بەرینەوە، دەبىَ بڵێین "خێزان كۆبوونەوەیە لەسەر خوانى موقەددەسى باوك"  دوور نیە ئەو تێگەیشتنە بە دیدێكى خورافى ناو ببرێت، بەڵام تازەگەرى بەهەموو ڕەتكردنەوەكانى نەیتوانیووە لەگەڵ پێشنیاركردنى بیرۆكەى خودگەرایى باوكى ڕەمزى لەناو بەرێت، هێندەى ئەوە ساتێكى هەڵچوونى و فیكریە، بەڵام دواجار ئەو كوشتنە وەك بیرۆكە كێشەیەكى ئەخلاقیە بۆ ئازادى، ئەو ئازادیەى نەوە نوێیەكان لە كۆمەڵگاى ئێمەدا لە بنەڕەتەوە بڕوایان پێى نیە، كارەكتەرى ناو تێكستەكەش هەڵگرى ئەخلاقى ئەو كۆمەڵگاییە بۆیە نایەوىَ لەو ئەخلاقە لابدات، بە تایبەتى كاتىَ سەیرى ئەو بازنە زەمەنیەى خێزان دەكات، كە باوكیش پێشتر بەشدارى كردووە لە ئینتیماكردنە بۆ دەسەڵاتى باوك "زۆرجار بۆى گێڕابوومەوە و دەمزانى كە ئەو لەترسى باوكى بە منداڵى هەرگیز نەیوێرابوو بچێتە ناو مناڵانى گەڕەك و یارییان لەگەڵدا بكات" باوك هەموو شێوازەكانى سەركوتكردنى ئەزموون كردووە، بۆیە ئەو یادەوەریەى خۆى دەباتەوە ناو ئەزموونى باوكایەتى، كوڕەكەش لە بوونە باوكایەتیەوە ئەزموونى سەركوتكردن و توندو تیژى مێژووى باوك لەلاى دەبێت بە كولتور و لەكۆتاییدا بۆ پارێزگارى كردن لە گوتارى باوكدا دەیپەڕێنێتەوە بۆ كوڕەكەى خۆى "من كوڕەكەمم بەدیاریەوە داناوە و بۆى نیە بچێتە كۆلان و یارى و شەڕەشەق بكات، دەبىَ بەردەوام ئاگادارى باپیرى بێت و خزمەتى بكات" ئەو یادەوەریە چەندە بەشدارى دەكات بۆ ئەو دەسەڵاتە بەهەمان شێوەش باوك ئەو یادەوەریە وەك شەرعیەتدانێك بە دەسەڵاتەكەى بەكار دێنێت، كاتىَ بۆ پتەوكردنى ئەو دەسەڵاتە پەنا دەباتە بەر گێڕانەوەى یادەوەریەكانى مناڵى خۆى، وەك ئەوەى مادامەكى تۆ مناڵیت دەبىَ سزا بدرێیت، جەبەرووتى ئەو دەسەڵاتە، چونكە لەسەر ئاستى قبووڵ كردنە، بۆیە لەهەموو سزادانێكەوە هێشتا بەزەییەكى زۆرمان هەیە بەرامبەر بە یادەوەریەكانى مناڵى باوك، ئەوە بیرچوونەوەى خود و بیرهاتنەوەى ئەویترە، بەماناى یەكێك لە خەسڵەتەكانى گێڕانەوە بەتەواوى تواناى گەیاندنى ستراتیژى سەرەكى خۆى هەیە، چونكە دەتوانىَ وا لە گوێگرەكە بكات كە سزاكانى خۆى لەبیر بچێتەوە و هاوسۆزى لەتەك مناڵى گێڕەرەوە دەرببڕێت، كە لەو كاتەدا ئەوە جەبەرووتى باوكە لەناو گێڕانەوەى مناڵى كەوا لە كوڕەكەى دەكات بگاتە ئەو ئاستەى بڵێت "باوكم چەند گوناهبووە بە منداڵى" لێرەدا ئەوەى وادەكات زمان بەرەو خۆى قووڵ بێتەوە لەناو بونیادەكانى، ئەوە بونیادى ئاماژەكارى زمان نیە، بەڵكو گێڕانەوەیە، چونكە گێڕانەوە لێرەدا سىَ چیرۆك لەیەك كاتدا دەگێڕێتەوە هەریەك لەو چیرۆكە خاوەنى زەمەنى خۆیەتى، بەواتاى سىَ چیرۆك لەناو سىَ زەمەنى جیاواز ئەوەش وادەكات كە زەمەنەكان لێكچوو بن "گێڕانەوەى دوو چیرۆك یان زیاتر، كە ڕووداوەكانیان لەدوو ماوەى لێكچوو ڕوو دەدات" (مسألیە القێە من خلال بعچ النڤریات الحدیپە/ الرشید الغزی، الحیاە الپقافیە ، العدد 1، 1977)
  لێكچوونى زەمەنەكان سوڕانەوەیە لەناو زەمەنى باوك، خول خواردنەوەى ئەو زەمەنە بنیاتى مێژووى باوكە، مێژووى باوك گوتارێك نیە هەڕەشەى هەڵوەشاندنەوەى بكرێت، چونكە نۆستالۆژیاى نەوەكان لەناو ئەو زەمەنەدا كارەكتەرێكى سەرەكین، هەریەك لە باوكەكان  باوكى كارەكتەر و كارەكتەرەكە خۆى و مناڵەكەش سىَ پارچەى لێكترازاون، سەرەنجام بەهەرسێكیان جەستەى باوكى كوردى پێك دێنن، باوكێك كە لەدەرەوەى بیركردنەوەى مێژوو نیە، بەڵكو باوكێكە لەناو مێژووى سەركوتكردنى دەسەڵات ئامادەیى هەیە، كەوابێت ئەوان بە هەرسێكیان جەستەى باوك درووست دەكەن و ملكەچى باوكیشن كەوابێت باوك بۆخۆى كێیە؟ پرسیاركردن لە باوك پرسیاركردنە لەكۆى ئەو مانا ڕەمزیەى دەسەڵات كە بووە بە كولتورێكى نێو ماڵ، هەربۆیە وەسف كردنى ماڵ لەناو دەقەكەدا زیادەڕۆیى نێو نووسین نیە، (ئەوە ئاماژەیە بۆ قسەكەى بارت لەسەر فلۆبێر كاتىَ وەسفى فلۆبێر بۆ مێزێكى نووسین هەموو ئەو شتانە تەوزیف كراون، بەڵام ئەو كاتەى باسى مقەبایەك دەكات و هیچ وەزیفەیەكى نیە بارت دەڵێت ئەو مقەبایە لەوەسفەكەدا زیادە) ئێمە لێرەدا لەوەسفەمان بۆ ماڵ كاتىَ گێڕانەوە پێمان دەڵێت "پاڵكەوتن یان قاچ ڕاكێشان گەورەترین تاوان و بێئەدەبیە و سزاى توندى لەدوایە"  بەواتاى چۆنیەتى ڕەفتاركردن لەماڵ نۆستالۆژیایەك لەناو بوونى ئەو درووست دەكات، ئەو نۆستالۆژیایە دەیكاتەوە بە باوك، بۆیە لەخۆڕاش نیە (رینیە ویلك) وەسف كردنى ماڵ بە وەسف كردنى مرۆڤەكە ناو دەبات، چونكە ماڵەكە درێژكراوەى مرۆڤەكەیە (نڤریە الادب/ رینیە ویلك و أوستن وارین، ترجمە (محی الدین ێبحی) المجلس الاعلى لرعایە الفنون و الادب والعلوم الاجتماعیە/1972/ێ 288) دیارە ماڵ لە چیرۆكەكەدا بەتەنیا ئەو دێرە مانا ڕەمزیەكەى باوكى تیا درووست ناكات، بەڵكو كۆى ڕووداوەكانى نێو ماڵ زەمینەى خوڵقاندنى باوكى ڕەمزیە، ئەو باوكەى بە مردنیش هەر لەناو ماڵ ئامادە بوونى هەیە، پێكەنین و پرسیاركردن و قسەكردن بە دەنگى بەرز و "ئینجا چى قەدەغە نەبوو" ئەوە سەرەتاى درووست كردنى حەرامەكانى ناو ماڵە، لەهەر شوێنێك حەرام هەبوو سنور و كۆڵەگەكانى دەسەڵاتى باوك فراوانتر و بەهێزتر دەردەكەوێت، لەگەڵ ئەوانەشدا كوڕەكەى نایەوێت باوك نەبێت، بەڵكو بەزەیى هەیە بۆ باوكى و دەیەوىَ هەموو تەمەنى خزمەتى باوكى بكات و مناڵەكەشى بەهەمان شێوە، ئەوەش بەتەنیا ئەو بازنە زەمەنیە نیە، بەڵكو بازنەى دەسەڵاتى باوكە، پەتریاركیەتى ماڵى ئێمەیە، پەتریاركیەتێك باوك كورت ناكاتەوە لە جەستەى مرۆڤێك بە تەنیا، بەڵكو ئەو جەستەیە دەباتە ناو ئاكار و كولتورێكەوە كە بە باوكایەتى بیبینین، باوكایەتى كۆنتڕۆڵ كردنى هەموو شتەكانى دەوروبەرە. ئەوەش چەندە دڵنیا بوونێكە لە نەبوونى تاوانى كوشتنى باوك هێندەش گەڕانەوەى حورمەتە بۆ باوك، هۆیەكەشى ئەوەیە مادامەكى باوكى ڕەمزى نامرێت كەواتە بەلاى دانا فایەق ئەو كوشتنە كە نەبێتە واقیع ناشیكاتە خەونى كارەكتەر وەك خەونى كوڕە گەورەى (حەسار) هەروەها نایەوىَ لەمانا ڕەمزیەكەشى بدات وەك مامۆستاكەى (كەڵە كوڕان و ئاسكە كچان)
 گێڕانەوە، كوشتنى منى گێڕەرەوە و نووسینەوەى زمان
 پەیوەندى گێڕەرەوە لەناو نووسینى دەقدا  هەوڵێك نیە بۆ بنیاتنانى كارەكتەرى حیكایەتخوان تاوەكو هەموو پرسكردن و گەڕانەوەیەك بۆ حیكایەتخوان بێت نەك بۆ پڕۆسەى تەئویل كردنەوەى زمان، ئەوەش لەبنەماوە پەیوەندى بەو ووتە ڕوونەى ئاڵان رۆب گرىَ هەیە كە دەڵێت "چیرۆكنووسى ڕاستەقینە ئەو كەسەیە كە دەزانێت چۆن چیرۆكەكەى بگێڕێتەوە" (عالم الروایە/ رولان بورنوف و ریال اوئیلیە/ ترجمە (نهاد التكرلی) دار الشۆون الپقافیە (بغداد) 1991، ێ37)  ئەو ووتەیە ڕاستیەكى ساكارە بۆ سادەبوونەوەى زیاترى ئەو دەقە و قووڵ بوونەوەى لە ڕەهەندە فكریەكانى، چیرۆكنووسەكەمان چیرۆكێكمان بۆ دەگێڕێتەوە دەكرێت بابەتێكى زۆر سادە بێت و تاقەتى گوێگرتنمان نەبێت لێى، بەڵام لەكاتى گێڕانەوە پەنا دەباتە بەر هەوڵدان بۆ (كوشتنى منى گێڕەرەوە) بەواتاى هەوڵ نادات حیكایەتخوانێك بنیات بنێت كە دەقەكە هەمیشە بەرەو ئەو حیكاتخوانە بگەڕیتەوە، ئەوەش هەوڵێكە بۆ كوشتنى نووسەر، كەناڵى پەیوەندى نێوان دەق و خوێنەر لەڕێگەى گێرانەوەى دەقەوە دەدات بە (گێڕەرەوە) ئەویش لەناو پڕۆسەى گێڕانەوە كۆتایى بەخۆى دێنێت، تاوەكو زمان پەیوەندى و بونیادەكانى خۆى لەڕێگەى پەیوەندى نۆستالۆژى باوك بە نەوەكانەوە بنووسێتەوە، ئەوەش وا دەكات پەیوەندى نووسەر بە دەق نووسینەوەى ئەزموونى فەردى نەبێت، بەڵكو پەیوەندیەك بێت ئاستى یادەوەرى فەردى تێك بشكێنێت تاوەكو بەرەو یادەوەرى كۆ ئیش بكاتەوە، ئەوەش ئیشكردنەوەیە لەسەر ئەو پەیوەندیە (فلۆبێر) یەى كە دەڵێت "ئەركى نووسەر ئەوەیە بۆخۆى نەنووسێت، بەڵكو دەبێت مۆركى هونەرمەند لە كەوندا وەك یەزدان بێت، بەوەى نەبینراو بێت و تواناى تەواوى هەبێت بەسەر شتەكاندا، بەڕادەیەك لەتەواوى شوێنەكان هەستى پێبكەین، بەڵام نەشى بینین" (الروائی و موقعە داخل الروایە/ د. مێگفى ساجد الراوی، الموقف الادبی، العدد (381) 2003) ئێمە لێرەدا لەناو كردەى وەرگرتن جەبەرووتى باوك دەبینین، زەمەن دەگۆڕێت و باوك هەمیشە ئامادەیە، ئامادەبوونى باوك ئامادەبوونى زەمەنى شوێنە، شوێن كە ماڵە ئەو زیندانەى باوك نوێنەرایەتى دەسەڵاتى تیا دەكات، ئێمە تارمایى نووسەر لەناو دەق نابینین بەهۆى ئەوەى بیرۆكەیەك نیە ببێت بە ئایدیاى تێكست و بەسەرماندا بسەپێت، ئەوەى ئامادەیە زمانە، زمان خوڵقێنەرى گێڕانەوەشە، نەك گێڕانەوە خوڵقێنەرەوەى زمان بێت، زمان لە نووسینەوەى خۆیدا دنیایەك بنیات دەنێت، كە دنیاى ناو واقیعەكەمان نیە، بەڵكو دنیاى كەشف نەكراوى ناو تێكستە، ئەو دنیایە زمان لەڕێگەى گێڕانەوە دەیخوڵقێنێت، بەواتاى دنیاى ناو تێكست دنیاى ناو گێڕانەوەیە نەوەك دنیاى ئەزموونكراوى نووسەر، ئەو بایەخدانە بە گێڕانەوە بەلاى (بارت) هەوڵى بانگەشە كردنە بۆ سرووشتى كولتورى و كە ئەو سرووشتە تواناى ئەوەشى هەیە گوزارشت لە خودى سرووشتى مرۆڤایەتیش بكات (السردیە حدود الفهم/ بول بیرون، ترجمە (د. عبداللە ابراهیم) الپقافە الاجنبیە، العدد (2) 1992/ ێ 27) ئەوەى ناونان لە تێكست بە (یاساى قەفەزە بچكۆلەكان) ى كردووە بە سرووشتى تێكست، ئەوە سرووشتى منى كوردیە و لەناو سرووشتى منى مرۆڤ، ئەوەى دەكەوێتە نێوان ئەو دوو (من) ە، یاساى قەفەزە بچكۆڵەكانە، ئەو یاسایەى تواناى ئەوەى هەیە سنوورى حەرامەكانى ماڵ دەست نیشان بكات، كە بە یاسایەكى بچكۆلەى قەفەز دەیناسین، باوك بەدواى كۆنتڕۆڵى قەفەزەكە بەشدارى لە سزاى بۆقەكان دەكات، ئەو بەشداریكردنە بەشدارى كولتورى دەسەڵاتە لە سرووشتدا، نەوەكان چێژێكى سەیر لەو بەشداریە دەبینن ئەوە خاڵى جیاوازیە لە (حەسار و سەگەكانى باوكم) ئەوەتە كوڕ لەبڕى خەون بە كوشتنى باوك بەدواى ئینتیما كردن بۆ فرمانەكانى باوك لەو یاسایەدا چێژێكى سەیر دەبینێت، دۆزەخى سووتاندنى بۆقەكان لەلایان باوكەوە ئاماژەیەكى تۆقێنەر و دەربڕینێكى جیاوازە بۆ جەبەرووتى باوك، كە ئینتیماكردن لەناو سنورى پەتریاركیەت لە سووتاندنى بۆقەكان بەدەستى باوك دەردەخات، ئەو سووتاندنە نەك بەزەیى لەلاى كوڕ درووست ناكات، بەڵكو وەك تابلۆى شێوەكارى دەیانبینێت، ئەوەى هەست بە گوناه بكات ئەوە تەنیا بۆقەكانن كە لەناو دۆزەخى باوكدان "بۆقەكان زوو زوو چاویا دادەخست و لەچاویاندا هەست بە بێگوناهیەكى زەق دەكرا" ئەگەر لە (حەسار) ى شێرزاد دا پشیلە تەنیا نێرایەتى لىَ زەوت بكرىَ بەهۆى ئەوەى دەخەسێنرىَ، بەڵام لە (یاساى قەفەزە بچكۆلەكان) ى دانا، چارەنووسى پشیلە و بۆق وەك یەكە، ئەویش ئاماژەیەكى ناڕۆشنى ناو گێڕانەوەیە كە پێمان دەڵێت "پەتریاركیەت سووتاندنى سرووشتە" ئێمە لەڕێگەى ئەو ئاماژەیەى باوكەوە كە پشیلە یا بۆق بەتەواوى لەناو دەدات تێدەگەین لەوەى ئێمە لەبەردەم پڕۆسەیەكى تەئویلكاریداین، نەوەك كۆمەڵە یەقینێك بێت و گێڕانەوە دەست نیشانى كردبێت، باوك دەرفەت بۆ ڕەوایەتى كارەكانى خۆى دەدۆزێتەوە بەر لەوەى كوڕەكەى گومانى ئەوە بە خەیاڵى بێت كە پشیلە بەرگەى ئەو سزا كوشندەى خوێنە ناگرێت و بێگوناهە دەڵێت "شایەنى ئەو بەڵایەیە.. پەلامارى مریشك و جوجەڵە دەدەیت؟ دەبخۆ دەردت بىَ، ئەوە چارەنووستە!" بەڵام ڕەفتارە تۆقێنەرەكانى بۆخۆى ڕەوایەتى لەو دیالۆگە وەردەگرێتەوە، بەتایبەت كاتىَ مریشكێك دادگایى دەكات، باوكان هەمیشە پێویستیان بە بیانوویەكە بۆ كارەكانیان و هیچیتر، ئێمەى نەوەى نوێش هەمیشە باوەڕ بەو بیانووە دێنین تێناگەین لەوەى ئەوە بیانوویەكە بۆ تاوان، مریشكەكە دادگایى دەكات بەوەى بۆچەند كەڵەشێرێك وەستاوە تا بەسەرى بفسن، ئەوە یەكێكە لەجوانترین ئەو دەربڕینانەى چیرۆكنووس لەڕێگەى مریشكەوە دیاردەى كوشتنى مێینەمان بۆ دەخاتە ڕوو، ئێمە چەندین تێكستمان بینى بەناوى دەقەوە نووسران بەو بیانووەى قسە لە ژنكوژى دەكەن، بەڵام لەناو دیدى ئایدیۆلۆژى خنكان، چونكە باركرابوون بەتێڕوانینى تووڕە، كەچى ئەو دێت سزادانى مریشكێك لەڕێگەى باوكەوە بەهۆى فسینى كەڵەشێرەكانەوە سزا دەدات، بەو كارەش دیدێكى سەربەخۆ بۆ تێكشكاندنى وێنەى باوى پەیوەندى سێكسى و بكوژانى هەروەها وێنەى باوك بەو فۆڕمەى پێى ئاشنا بووین بەتەواى تێكدەشكێنىَ "بەچاوى خۆم بینیم، كەڵەشێرێك بەسەریدا فسى و دواتر ئامادە بوو بۆ كەڵە شێرەكانى تر! نەك هەر ئەوەندە، بەڵكو بێباكانە دەوەستىَ بۆ كەڵەشێرى ماڵەكانى تریش! بۆیە هەقى لە سێدارەدانى هەیە!"
 لێرەدا مریشك وەك بۆق و پشیلە سزاى خۆى وەردەگرێت و بەوەش باوك كۆنتڕۆڵى ڕەگەزە جیاوازەكانە دەكات بۆ ئەوەى ئێمەش دەستخۆشى لێبكەین بەوەى كارى باشى كرد دەڵێت "دەستمان خۆشبىَ.. نەبادا كچەكانمان لەمانەوە فێرى بێئابڕوویى ببن" بەڵام باوك لەسەرە مەرگى ڕووداوەكاندایە كەچى پەتریاركیەتى كۆتایى نایەت چونكە كوڕەكەى كە ئێستا ئەویش كوڕەكەى خۆى لە خزمەتى داناوە بۆ ئەوەى بازنەكانى دەسەڵاتى باوك فراوانتر بن و ئینتیما كردن بۆ پەتریاركیەت هەمیشە پتەو بێت تاسەرەنجام دەسەڵاتێكمان دەبێت كە هەرگیز هیچ هەڕەشەیەكى لەسەر نیە ئەویش دەسەڵاتى باوكى كوردیە كە بەپێى ردێژ بوونەوەى نەوەكان داكۆكى لە سرووشتى كولتورى مرۆڤەكانى ئەو كۆمەڵگایە دەكات، بۆیە ئەو باوكەى كۆنتڕۆڵى شتەكان دەكات ئەوە فانتازیایەكى دانا فایەق نیە خوڵقێنرا بێت بەڵكو ئەوە ڕۆح و كولتورى كوردە خوڵقاندوویەتى.      
 
 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.