دەربارەى گەنج و گرفتەكانی پرۆسەى هاوسەرگیرى

گفتوگۆى ڕۆژنامەى ئاسۆى گەنج لەگەڵ  محمد حسین….
 "ئەو كێشانەى لەبەردەم پرۆسەى هاوسەرگیریدان  , لەوە گەورە ترن ڕێكخراوەكان بەم فۆرمە لاوازەى ئێستایانەوە بتوانن چارەسەرى بكەن "
 
 ئاسۆى گەنج / پرۆسەى هاوسەرگیرى یەكێكە لەو خاڵە گرنگانەى كە پێویستە گەنج هەوڵى بۆ بدات, ئایا گەنجى ئێمە توانیویەتى بەشێوەیەكى باش هەوڵى بۆ بدات؟
 و / لەڕاستیدا ئێمە هەم هەوڵى سەركەوتوانەى هاوسەرگیرى ئەبینین , هەم هەوڵی تێكشكاو فاشیلیش ,  لەبەر ئەوەى ئامارى ورد و زانستیمان لەبەردەستدا نیە دەربارەى ژمارەى  گرێبەستەكانی هاوسەر گیرى و دواتریش جیابونەوەكان , یان ئەو خێزانانەى بەهۆى گرفت و كێشەكانیانەوە  لەناو دۆزەخی ژیانی هاوسەریدا ئەژین , لەم بوارەدا ناتوانینین بەشێوەیەكی كۆنكرێتی وەڵامى ورد و دەقیق  بدەینەوە . كێشەكە ئەوە نیە تاچەند گەنجی كورد ئەتوانێـت هەوڵی بۆبدات , بەڵكو لەوێیە چەندە توانایى و ئامادەباشى هەوڵدانێكی لەم جۆرەیان هەیە , كە بەڕاى من بەشێكی زۆرى لاوان لەبارودۆخێكی ئابورى و مادی وەهادا نین بتوانن سەركەوتوانە ژیانی هاوسەرگیرى پێك بێنن .
 ئاسۆى گەنج / گەنجى ئێمە لەڕووى پێكەوەنانى پرۆسەى هاوسەرگیرى توشى نائومێدیەك بووە , هەمیشە ترسى لەئایندەى خۆى هەیە, زۆرجاریش گوێمان لێى بووە ئەوانەى كە پرۆسەى هاوسەرگیریان پێكەوەناوە پەشیمان بوونە لێى , ئایا هۆكارى ئەم نائومێدىو پەشیمان بوونە لەچیەوە سەرچاوەى گرتووە؟
 وەڵام / دیارە بۆئەوەى لەكێشەى گشتاندن خۆمان بەدوربگرین , پێویستە بڵێین گەنجانێكیش هەن بەئومێدەوە چونەتە ژیانی هاوسەر گیریەوەو و تاڕادەیەكیش لێى پەشیمان نین , بەڵام بەدڵنیاییەوە ئەمانە كەمینەیەكی گەنجانی ئەمڕۆى كوردستانن , زۆرینە ئەوەیە كەبەڕێزت پێتوایە نائومێدن بەرامبەر پرۆسەكە . دیارە ئەم نائومێدیەى ئەوان پاساو وبیانوی مەعقولى خۆى هەیە , تۆئەزانیت هەموو ئەو دەرچوانەى زانكۆ و پەیمانگاكانی كوردستان كە ئەمساڵ دائەمەزرێـن , هیچ كامیان موچەكەیان بەشى كرێى نیومانگی خانویەكی ئاسایى ناكات , ئیتر چۆن نائومێد نەبن  , لەبیرمان نەچێت خێزان بە پلەى یەكەم دەزگایەكی ئابوری- كۆمەڵایەتیە , پێك هێنانی ژیانی هاوسەرگیریش بەواتاى بون بەخاوەنی ئەم دەزگا " قورس و گرانە "  دێت , ئەمەیش گەنج توشى بەرپرسیارێتی ئەكات , هەر گەنجێكیش هێندە سەقامگیرى ئابورى و كۆمەڵایەتی نەبێـت بتوانێت بەپێی پێویست ئەم دەزگا ئابورى – كۆمەڵایەتیە بباتە ڕێوە  , شتێكی ئاساییە ئەگەر بترسێـت و نیگەران بێـت لە پێكهێنانی ژیانی هاوسەرى .
 دیارە كێشەكە باكگراوەندی كۆمەڵایەتی و كەلتوریشى هەیە , بڕیارى هاوسەرگیرى بۆخۆى بڕیارێكی زۆر سەخت و گرانە , بەشێكی ئەم سەختی و گرانیە ئەگەڕێـتەوە بۆ ئەو پاشخانە ڕۆشنبیری و كۆمەڵایەتیەى ئێمە لەبارەى خێزان و ژیانی هاوسەریەوە هەمانە , لێرە مرۆڤ هەر یەك جار ئەتوانێـت بڕیارى هاوسەرگیرى بدات , ئیتر وەك تەوق و تەڵەزگە توشى ئەبێـت و   بۆهەتا هەتایە ناتوانێـت لێ دەرباز ببێـت , لەكاتێكدا لەناو كۆمەڵگا كراوەكاندا ئەمە وەها نیە , لەوێ بەئاسانی مرۆڤ ئەتوانێـت چارەسەرى ئەو هاوسەرگیریە بكات كە پێی وایە ئولفەتی پێكەوەژیانی تیانەماوە , یان پێش ئەوەى خێزانیان لێ ببێـتە تەوقی نەگبەتی ئەتوانن خۆیانی لێ دەرباز كەن و لەبەرامبەردا باجێكی زۆریش نادەن  , بەڵام هەمومان ئەزانین لەكۆمەڵگاى كوردستاندا هەڵوەشاندنەوەى ژیانی هاوسەرگیرى چەندە گرفت دروست ئەكات , بەتایبەتی بۆڕەگەزی مێینە ,  ئاشكرایە چ تێگەیشتنێكی خراپ و سەقەت هەیە دەربارەى ئەو دۆخە كۆمەڵایەتیەى پێى ئەڵێن " بێوەژن "  یان پیاوی ژن تڵاقدراو .. هەموو ئەمانە هۆكارن بۆئەوەى گەنج لە پرۆسەى هاوسەرگیرى بترسێـت , چونكە وا هەست ئەكات بڕیارەكە زۆر چارەنوس سازە , ئەو هەر یەكجار ئەتوانێـت بڕیارى وەها بدات و دواتر توش ئەبێت , یاخود هێشتا  ئامادەگى بڕیارێكی لەم جۆرەی نیە .
 
 ئاسۆى گەنج / كەلتورو دابو نەرێتى كۆمەڵایەتى ئێمەى كورد تاچەند ڕێگە خۆش كەرەو تاچەندیش ڕێگرە لەبەردەم پێكەوەنانى پرۆسەى هاوسەرگیرى لەناو گەنجى كوردا؟
 وەڵام / ئەكرێـت ئێمە هەم ڕێگریەكانی هاوسەرگیرى , هەم هاندەرەكانیشى لەناو كەڵچەر و داب و نەریتی  كوردیدا بدۆزینەوە , لەو لایەنەوەى كە هاوسەرگیرى بەشتێكی بەڕێز و پیرۆز ئەزانێـت , یان تاڕادەیەك ئەیسەپێنێت و قبوڵی نیە مرۆڤەكان بەسەڵتی و ڕەبەنی و كچى بژین و بمرن , یاخود ئەو هەمو تابو و حەرامانەى لەدەورى پەیوەندیە سۆزدارى و سێكسیەكان دروستى كردووە , ئەكریـَت  وەكو یارمەتیدەرى پرۆسەى هاوسەرگیرى تەماشاى بكەین . بەدیوێكی تریشدا ئێمە دەبینین هەر ئەم كەڵچەرە هێندە بارى سەرشانی پیاوی قورس كردووە لەژیانی خێزانیدا بەئاسانی ناتوانێت بچێتە ناو پرۆسەكەوە ,  هەر ئەم كەڵچەرە بەعەیبی ئەزانێـت ئەگەر كچێت بچێـت لەدەرگاى كوڕێك بدات و بڵێـت من پێم خۆشە لەگەڵ تۆدا ژیانی هاوسەرى پێك بێنم , هەمیشە ئەبێـت چاوەڕىَ بن كوڕان بێت لەدەرگاكەى ئەوان بدات , هەموو ئەمانەو ئەو مۆدێلە نەریتیە سواوەى خێزان كە هێشتا نەمانتوانیوە تێی بپەڕێنین هۆكارى دڵساردكەرەوەى گەنجی كوردن لەچونە ناوژیانی هاوسەریەوە .
 
 ئاسۆى گەنج / كۆچ دیاردەیەكى باوى تەواوى وڵاتانى جیهانەو لەمێژەوە كۆچكردن هەبووە , ئەم دیاردەیە لەناو گەنجى ئێمەدا بەڕێژەیەكى زۆر سەرى هەڵداوە, ئایا ئەم كۆچ كردنە چ كاریگەرى لەپێكەوەنانى پرۆسەى هاوسەرگیرى هەیە؟
 وەڵام / بەدڵنیایەوە كۆچ زۆر خێزانی هەڵوەشاندەوە , زۆر كوڕی لەبڕیارى هاوسەرگیرى پەشیمان كردەوە , بەشێكی زۆرى دواكەوتنی كچان لەچونە ناو ژیانی هاوسەریەوە — كە ئەمڕۆ بەشێوەیەكی بەرچاو ئەبینرێـت — هەروا پەیوەندی بەكۆچى بەلێشاوی كوڕانەوە هەیە , بەشێكی زۆرى دوودڵی و نیگەرانی لەبڕیارى هاوسەرگیرى لاى كوڕان هەر پەیوەندی بەو خەون و خولیاوە هەیە كە بۆكۆچكردن هەیەتی .. بەگشتى كۆچكردن كاریگەریەكی نێگەتیڤی هەیە لەسەر پرۆسەى هاوسەر گیرى , ئەگەر چى نابیـَت ئەوەشمان لەبیربچێت كە ژمارەیەكی زۆر گەنج هەیە لەخێزان دروستكردندا  پشتیان بەئابورى براو خوشكە كۆچبەرەكانیان بەستووە , یاخود  خەڵكانێكیش هەبووە كۆچكردن هێندە سەقامگیرى ئابورى و كۆمەڵایەتی بۆدروستكردووە بتوانیـَت ژیانی هاوسەرگیرى پێك بێنێت . كێشەى گەورەى ئێمە لەم بوارەدا ئەوەیە هێشتا نەبۆتە دیاردە كچانیش وەك كوڕان بتوانن كۆچ بكەن , بەڵكو كۆچ تەنها لاى ڕەگەزی نێرینە قبوڵكراوە , كەئەمەیش واى كردووە دەرفەتی هاوسەرگیرى لاى بەشێكی زۆرى گەنجی كورد –بەتایبەتی ڕەگەزی مێینە – تەواو كەم و بچوك بێـتەوە .
 
 ئاسۆى گەنج / بێكارىو هەژارىو دەست كورتى یەكێكە لەو دیاردانەى كە گەنج ناتوانێت پرۆسەى هاوسەرگیرى لێ ئەنجام بدات, گەنجى ئێمەش بەرێژەیەكى زۆر بێكارەو دەتوانم بڵێم زۆربەى گەنجانمان لەبەر دەست كورتى ناتوانن پرۆسەى هاوسەرگیرى ئەنجام بدەن, ئایا ئەو دەست كورتى نەبوونى كارى باشى گەنجان ڕێگر نەبووە لەبەردەم گەنجى ئێمەدا تاوەكو نەتوانن پرۆسەى هاوسەرگیرى ئەنجام بدەن؟
 وەڵام / لەوەڵامی پرسیارەكانی پێشتردا تاڕادەیەك ئەم پرسیارە وەڵام دراوەتەوە .. بەبێ سەقامگیرى ئابورى , بەبێ هەلى كارى باش و داهاتێك لانی كەمی ژیانی دابین بكات , هەر كەسێك بچێتە پرۆوسەى هاوسەرگیریەوە تێكشكان و گیرۆدە بون ئەنجامێكی حەتمی ئەبێت . ژیانی هاوسەرگیرى بەرپرسیارێتی خێزانت دێنێـتە ئەستۆ  , هەژارى و بێكاریش لەو نەگبەتیانەن كەوا ئەكات لەمرۆڤ نەتوانێـت بەبەختیاری خێزانەوە بژى .
 
 ئاسۆى گەنج / تاچەند ڕێكخراوەكانى گەنجان توانیویانە ئاوڕێك لەكێشەى گەنجان بدەنەوە بۆ پێكەوەنانى پرۆسەى هاوسەرگیرى؟
 وەڵام / ئەو كێشانەى لەبەردەم پرۆسەى هاوسەرگیرى گەنجی كوردا هەیە لەوەگەورەترە ئەم ڕێكخراوانە , بەم فۆرم و پێكهاتە فشۆڵ و لاوازەى ئێستایانەوە ,  بتوانن یارمەتی چارەسەری بدەن , نە بۆ كێشە ئابوریەكان , نە بۆ ڕێگریە كۆمەڵایەتی و كەلتوریەكان , سروشت و توانایى ئەم ڕێكخراوانە لەوە بچوكترە بكرێـت چاوەڕێى شتێكی وایان لێ بكەین . لەكاتێكدا گەر ڕێكخراو  و دەزگاى جدی و خاوەن پرۆژە هەبێت ئەكرێـت بەئەركی وەها هەستێت , بۆنمونە دروستكردنی دەرفەتی یەكتر ناسین و خێزان دروست كردن لەنێوان كوڕان و كچان , یان ئەو كوڕانەى لەدەرەوە ئەژین و كچانی ناوەوەى وڵات , ئێستا لەهەندێك وڵاتانی عەرەبیدا دەزگاو ڕێكخراوی لەم جۆرە دروست بوە و ئەنجامی باش و سەركەوتوانەیشیان هەیە .. ئەركێكی تری ڕێكخراوە ngo  كانی گەنجان ئەوەیە فشار لەسەر حكومەت دروست بكەن كێشەى نیشتەجێبونی ئەو گەنجانە چارەسەر بكات كە ئەچنە پرۆسەى هاوسەر گیریەوە , كەتۆ متمانەت هەبوو هەر كە چویتە ژیانی هاوسەریەوە  پارچە زەویەك , یان شوقەیەكت پێ ئەدرێـت , ئیتر زۆر ناترسیت لەدەستپێشخەری , ئەوكچە , یان كوڕەى تێ بۆلات .. بەڵام بەداخەوە ئێمە هێشتا ڕێكخراوی لەم جۆرەمان نیە تاچاوەڕێى هەوڵ و پرۆژەى وەهاى لێ بكەین , بەشى زۆرى ڕێكخراوەكانی لاوان , بەتایبەتی ئەوانەیان حییزبە سیاسیەكان دروستى كردون , هێندە گەنج ئەناسن تائەیكەنە ئەندامی حیزب .
 
 ……….
 لەژمارە 630 ڕۆژنامەى ئاسۆ , پاشكۆى (ئاسۆى گەنج ) دا بڵاو كراوەتەوە .