Skip to Content

Friday, March 29th, 2024
بەیاننامەکەی گۆڕان، هەرەشەی دەسەڵات

بەیاننامەکەی گۆڕان، هەرەشەی دەسەڵات

Closed
by February 3, 2011 گشتی

بەیاننامەکەی گۆڕان، هەرەشەی دەسەڵات
ڕادیکاڵ بوونەوەی کۆمەڵگا، پاسفیزمی بەشێکی کۆمۆنیزمی کرێکاری
سامان سەعید

Feb 2-2011



   بەدوای پەرەسەندنی راپەرینی جەماوەری لە تونس و میسر،شەپۆلی ناڕەزایەتی جەماوەر لە کوردستانیش پێ ی نایە قۆناغێکی گڕگرتوو، بەرلەوەی هیچ هێز و لایەنێک بۆچوون و سیاسەتی خۆی رابگەیەنێت، یەکێتی و پارتی کۆبونەوەی هاوبەشیان ئەنجامدا بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی جەماوەر ، دوای کۆبونەوەکە مەلا بەختیار لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسی دا ووتی ڕێگا بە هیچ لایەن و کەسێک نادەین مەلە لە ئاوی لێڵدا بکات، ئەمە سەرەتای ترسی دەسەڵات بوو لە جەماوەر و سەرەتای هەرەشەی ئەوان بوو.
لەم سەرو بەندەدا بزووتنەوەی گۆران، لەدوای دەورەیەک لە نائومێد بوون لە ئێفلیجی پەرلەمان و حکومەت بەو دەسەڵاتەی یەکێتی و پارتی بەسەر ئەو دامەزراوانەوە هەیانە، بە بینینی ئەو ئامادەیەی جەماوەری کوردستان بۆ دەستدانە کاری شۆڕشگێڕانە هەیانە، بەیانامەیەکی بڵاوکردەوە. ئەو بەیاننامەیە، بوو بە بومەلەرزەیەکی سیاسی و کۆمەلگای کوردستانی شڵەقاند.
پارتی و یەکێتی لەیەکەم کاردانەوەیاندا بە تووندترین شێوە، بەزمانی هەڵگیرسانی شەڕ و ئامادە بوون بۆ نوقم کردنی کوردستان لە گۆمی خوێن، بۆ پارێزگاری کردن لە دەسەڵاتی خۆیان وەڵامی گۆڕان یان دایەوە. دیارە زمان و نەفەسی وەڵامی یەکێتی و پارتی لەوە زیاتری لێ چاوەروان ناکرێت. 
 لە تونس و میسر سەرەڕای سەرکوتی سیاسی بەڵام حکومەت و موئەسەسات هەبوو، بەڵام لە کوردستان هێزە چەکدارەکان بە هەموو ئەو ناوە جۆراو جۆرانەی هەیەتی، فەرمان لە سەرۆکی حیزب و خێڵەوە وەردەگرن، بۆیە ئەگەر ئاسان نەبێت دەسەڵاتی تونس و میسر ڕوباری خوێن دژی خۆپیشاندەران بەڕێ بخەن، ئەوا دەسەڵاتی ملیشیایی لە کوردستان پابەندی هیچ جۆرە مۆراڵێک نیە و پێشبینی دەکرێت بۆ مانەوەی خۆیان شەرم لە بەکاربردنی هیچ جۆرە شێوازێکی سەرکوتی جەماوەر نەکەنەوە.
بە جیا لە وەڵامی دەسەڵات، کۆمەڵگاش دابەش بوو بەسەر دوو بەرەدا،جەماوەرێکی زۆر پشتیوانی بانگەوازەکەی گۆڕان بوون، زۆرینەشی ئەوانەی پێیان دەڵێن حیزب و ڕێکخراو، ئەو حیزب و ڕێکخراوانەی معاش خۆری دەسەڵاتن، یان هەمیشە هەلپەرست و لەژێر سێبەری دەسەڵاتدان. چوونە باوەشی دەسەڵات و لە باشترین حاڵەتدا، بەوەی دەڵێن (با پابەندبون لە چوارچێوەی یاسایی و دەستوریەكان و خۆدورگرتن لە دروستكردنی بارگرژی و كەوتنەوەی توندوتیژی)، سەرئەنجام بەشدار دەبن لە هەوڵ بۆ سارد کردنەوەی جەماوەر بە قازانجی دەسەڵات.
لەم نێوەدا هەلوێستی حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان، حیزبێک هەموو کات جەماوەر بانگەواز دەکات بۆ رادیکاڵ بوون، شۆرش و ڕاپەرین، جیگای سەرنج و تێرامانە.،،،،،،،،
 لە کاتێکدا، هەلومەرجی نارەزایەتی جەماوەری دژی دەسەڵات قوڵپ دەدات، خوازیاری ئاڵوگۆڕە،لە کاتێکدا لە درێژەی 18ساڵی ڕابرودوو فرسەتی بەو جۆرە بۆ جەماوەری ناڕازی و چەپ فەراهەم نەبووە کە لە کۆمەڵگادا گەشە بکات و ببێتە مەیداندار، دەسەڵات ناچار بکات بە قبوڵکردنی ئسلاحاتی گەورە بە قازانجی جەماوەر، کەچی بەبیانوی ئەوەی (خه‌بات وناڕه‌زایه تی خۆتان له‌م هێزانه‌ سه‌ربه‌خۆ ڕابگرن ، ) خەرێکی بانگەواز کردنی پاسفیزم و سارد کردنەوەی جەماوەرە .
  مێژووی ڕاپەرین و شۆرشەکان لە کۆمەڵگای مرۆڤایەتی دا، هەمیشە لە ئەنجامی پربوونی جامی توڕەی جەماوەر لەدەسەڵات خۆبەخۆ دەستی پێ کردوە، ئەگەرچی ئەمەی کوردستان ڕاپەڕینی سوشیالیستی نیە، بەڵام لە دوو ڕووداوی شۆرشی سۆشیالیستی کۆمۆنەو ئۆکتۆبەر ، جەماوەر ڕاپەری و دواتر هێزی سۆشیالیستی ، کە کەمینەیەکی ناو شۆرش بوون سواری شەپۆلەکەبوون و دەسەڵاتیان گرتە دەست، نمونەیەک نیە هێزێک توانیبێتی لە درێژماوەی کارکردنی لە ناو جەماوەردا، رێکخستنێکی پان و پۆڕ و پتەو ئەوەی خۆی مەبەستێتی دامەزراندبێت،دواتر لە سەعاتی سفردا بڵێت بە هێزەکەی شۆڕش دەکەین . هێزو حیزبی سیاسی لە ناو کۆمەڵگادا کار دەکەن و لە ناو جەرگەی راپەرین و ئالوگۆرەکاندا هەوڵ دەدەن دەسەڵات بەدەستەوە بگرن، ئەمەش تەنها بە سواربوونی شەپۆلی نارەزایەتی جەماوەری دەکرێت، ئەوەی یەکێتی و پارتی لێ ی دەترسن و پێ ی دەڵێن کودەتاچی.
 میکانیزمەکانی  بوونە مەیداندار و ئاڵوگۆڕی دەسەڵات لە کۆمەلگادا مەوجودن، حیزب و بزووتنەوە سیاسیەکان دەیناسنەوە و بە دەستیەوە دەگرن. لینین وەختێک زانی توانای شۆرشگێرانەی جەماوەر  لە ئاستێکدایە کە ئەگەر لەو ئان و ساتەدا دەسەڵات نەگرێتە دەست فرسەتەکەی لە دەست دەچێت. بریاری دا دەسەڵات لە لایەن بەلشەفیەکانەوە کۆنترۆڵ بکرێت، ئەگەر چی بەلشەفیەکان کەمینەی ناو هێزە چەپەکانیش بوون، ئەوان تەنها خواستی جەماوەری ڕاپەڕینیان کردە واقع.
لە سەرەو ووتم ئەمەی لە کوردستان دەگوزەرێت شۆرشی سۆشیالیستی نیە،  نارەزایەتی جەماوەرە دژ بەدابەش کردنی  ناعادلانەی سەروەت و سامانی کۆمەڵگا.دژی ئەو هەموو دزی و کۆنترۆڵی سەروەت و ئابووری کۆمەڵگا لە لایەن حزبە دەسەڵاتدارەکان،مەسئولین و بنەماڵەکان. بەڵام باوشێکی گەورەی کۆمەڵگایە بۆ چەپ، بۆ ئەلتەرناتیڤی شۆڕشگێرانە، کە سەرئەنجام دەکرێت کۆمەڵێک داخوازی هەنووکەیی جەماوەر بەسەر دەسەڵاتداری لە کوردستان بسەپێت، کە لەگەڵ خۆیدا گەشە بە بزووتنەوەی چەپ دەکاتەوە لە کوردستان و نەفەسی شۆرشگێڕانە لە کوردستان لە ناو جەماوەردا پەرە پێ دەدات.
بانگەوازکردن بۆ خۆپێشاندان بۆ چاککردنی کارەبا، کارێکی باش بوو کە حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان لە پشتیەوە بوو، بەڵام رووداوەکانی تونس و میسر، ئامادەی جەماوەری کوردستانی بۆ داخوازی و کاری شۆڕشگێرانەی زیاتر جۆشدا.ئیتر ئەو خۆپیشاندانە لەو ئاستەدا نەدەوەستا و دەبوو بە ڕوبەڕوو بوونەوەی جدی لەگەڵ دەسەڵات.دەکرێت هەڵوەشاندنەوەی خۆپیشاندانەکە بەدەلیلی ئەوەی بۆی ئیدارە ناکرێت قبوڵ بکرێت، ئەوەی کە ڕاستر بوو حیزبی ناوبراو باسی بکردایە ئەوە بوو کە بە ئاشکرا بڵێت لەم کاتەدا ئێمە تەنها بۆ داخوازی کارەبا بەنگەوازمان کردبوو ،ئێمە توانای هیدایەتی ئەو شەپۆلە بەرینەی نارەزایەتی جەماوەرمان نیە،بەردێکی قورسە بەئێمە هەلنادرێت. ئەمە باشتر بوو لە بیانوو هێنانەوە لەوەی هێزی تر (گۆڕان) دەیقۆزێتەوە و لەباری برد.ئەمە باشتر بوو لە ئیحترام نواندن بۆ پارێزگار و دەسەڵات و بوون بە بەشێک لە هێزی ساردکردنەوەی جەماوەر.
لە میسریش هەر وایە خۆ ناکرێت بڵێت لەبەر ئەوەی مەترسی گەورە هەیە ئیسلامی سیاسی بێنەسەر کار نابێت جەماوەر ڕاپەڕێت، دەبێت درێژە بە هەژاری و سکی برسیان بدەن (تا ئەوکاتەی هێزی ڕێکخراوی کرێکاران و لە ژێر ڕابەری حیزبی خویاندا مەوجود بێت، کە مەعلوم نیە کەی دەبێت) چونکە دەسەڵاتی حوسنی باشترە لە ئیخوان مسلمین،ئەمە بیرکردنەوەی بەشێک لە چەپە، لێرەدا پێم باشە نا دەقیقی لێکدانەوەی ئەوان بۆ ئەو روداوانە بخەمە ڕوو، ئەوان لە بەرئەنجامی شوڕشی ئێرانی ساڵی 1979 هاتنە سەرکاری جمهوری ئیسلامی لەم شۆرشەی میسر دەڕوانن  کە لە ئێران (خواستی راپەرینی جەماوەر، مێژووی روودانەکەی ” شەری سارد”  ئابوریەکی گەورەی نەوت، پشتیوانی ڕۆژئاوا وئەمریکا لە ئیسلامی سیاسی لە ئێران  فاکتەری گەورەتربوون بۆ گرتنەدەستی دەسەڵات).  کە لە راستی دا، ئەوەی لە تونس و میسر دەگوزەرێت تەواو پێچەوانەی شۆڕشی ئێرانە. لە ئێران ڕاپەڕین بوو بۆ ڕوخاندنی ڕژێمی سەرکوتی شاهانشایی. نەک داواکاری نان.،،،،،تونس و میسر دوو ووڵاتی   ئابووری لاوازن، ئیسلامی سیاسی ناتوانێت کۆنترۆڵی خۆی بکات وەک ئێران بۆ درێژ ماوە،،،
 دووساڵ زیاترە سەرمایەداری جیهانی دەرگیری قەیرانێکی قوڵی ئابوریە، تا ئێستا سەرمایەداری نەیتوانیوە خۆی لە ژێر باری خنکێنەری ئەو قەیرانە ڕزگار بکات. هەرجارەی ئەم قەیرانە وەک بڵقێک لە یەکێک لە ووڵاتە لاوازەکان لە بواری ئابوری دا دەتەقێت. لە یۆنان و ئایسلەندا بە خراپی دەرکەوتن، ووڵاتانی گەورەی ئابووری ئەوروپی بۆ ڕێگا گرتن لە تەشەنە کردنی بۆ ووڵاتانی تری ئەوروپا ،بۆ دەورەیەکی کاتی بە دانی قەرزی زۆر بەو دوو ووڵاتە و چەند ووڵاتێکی تر پینەیەکی کاتی یان کردوە .
ئەم جارە ئەزمەی ئابووری وەک بڵقێکی تر لە جەستەی سەرمایەداری  لە تونس و میسر و سبەینێ لە ووڵاتانی تر دەردەکەون. بە پێچەوانەی هاتوهاواری میدیای سەرمایەداری، بنەمای داخوازی خەڵک لەو ووڵاتانە بۆ باشکردنی ژیانە، بۆ نانە، بۆ دابینکردنی کارە بۆ ملیۆنەها بیکارو گەنجی ئامادە بەکار، نەک بۆ کرانەوە و ئازادی، ئەگەر حکومەتی ئەو ووڵاتانە بیتوانیایە وەڵام بە خواستی ئابوریانەی جەماوەر بدایاتەوە،٠(ئەگەرچی سەرکوت توندیش بوایە) بەو جۆرە نەدەکەوتە بەر نەفرەتی ملیۆنی خەلک  ، نموونەکەی لیبیایە سەرکوت لە میسر خراپترە بەلام ئاستی ئابوری ئەو ووڵاتە خەڵک موحتاجی نانی ووشک نیە بۆ درێژەدان بە ژیان.
 خواستی کرانەوە و ئازادی لە گەڵ ڕاپەرینی جەماوەردا و لە ڕووبەڕوو بوونەوە لەگەڵ  سەرکوتی دەسەڵات دەبێت بە خواستێکی تری جەماوەر. لەم ڕووەوە شۆرش لەو ووڵاتانە بنەمایەکی چینایەتی هەیە هەوڵی جەماوەر بۆ ڕوخاندنی حکومەت، بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە ئەو حکومەتە  ناتوانێت جوابی خێرای هەبێت بە داخوازیە ئابووریەکانی جەماوەر. بۆرژوازی جیهانیش بەتایبەت ئەمریکا، دەیەوێت بە کۆمەڵێک وەعد و ریفۆرمی سیاسی وە گۆرینی دەموچاوی دەسەڵات، ئازادی بۆ میدیا و هتد… ڕاپەرینی جەماوەر لە بار بەرێت.
ئەگەر لەم ڕوانگەیەوە ئەو شۆرشە ببینیت، ئەوا ئاشکرا دەبێت کە ئیسلامی سیاسیش ناتوانێت ئەو بەدیلە بێت کە وەڵام بە کێشەی قەیرانی ئابوری ئەو ووڵاتانە بداتەوە. ئەمە ئەوە نەفی ناکاتەوە ، کە ئیسلامی سیاسی  شانسیان زۆرە  و لەوانەیە دەسەڵات بە دەستەوە بگرن، بەڵام ئەڵتەرناتیڤی سبەینێیان چی دەبێت بۆ چارەسەری ئابوری، وەختێک سەرمایە لە کەرتی بەرهەمهێناندا لە قەیراندا بێت، خۆ ئیخوان مسلمین ناتوانن بە خەڵک بڵێن لە رێی زەکات و  12 مانگەی ڕۆژوو گرتن برسێتی و بێکاری چارەسەر دەکەن، ئەگەر دەسەڵاتیش بگرنە دەست هەر زوو جەماوەر لێیان ڕادەپەڕیت و تاقی کردنەوەی دەسەڵات دارێتی ئەوانیش دەروخێنێت.
 

تێگەیشتنی هەڵە لە بەیانەکەی گۆڕان


بزووتنەوەی گۆڕان، لەسەرتای دروست بوونی ڕایگەیاند کە بزووتنەوەیەکی قانون گەرایە و لەچوارچێوەی رژێمی باوی سەرمایەداری و بازاڕی ئازاد دا ، دەیەوێت دەسەڵاتدارێتی لە کوردستان لە دەسەڵاتی حیزب و خێڵەوە بگۆڕیت بۆ بە دامەزراوەیی کردن. هەوڵی ساڵ نیوێکی ڕابردوویان لە کۆمەڵگای کوردستان هەر لەم ڕاستایەدا بووە، بەیاننامەی ئەم جارەشیان  هەر حەوت خاڵەکەشی  لەو چوارچێوەیەدا دەسوڕێتەوە. بانگەوازێکی تیا نیە بە جەماوەر بڵێت یاخی بن، ئەوان بزووتنەوەیەک نین بیانەوێت ئاڵوگۆری ڕیشەیی لە کوردستاندا ئەنجام بدەن. خیتابی بزوتنەوەی گۆڕان هەمیشە دژی رادیکالیزم بووە لە کۆمەڵگا، بەڵام ئەوەی شۆرشی تونس و میسر شەپۆلی نارەزایەتی لە کوردستاندا خستە ئاستێکی گەورەوە و  پەتای ترس لە جەماوەر دەسەڵاتی یەکێتی و پارتی گرتەوە،  خودی بەیاننامەکەش لەو کاتەدا و بە فرسەت وەرگرتن لەو دەرفەتە لە لایەن گۆڕانەوە دەرکرا. ئەو لێکدانەوەیەی لێ کەوتەوە ، دیارە  ئاگایی دەسەڵات لە ڕق و ناڕەزایەتی جەماوەر دژی دەسەڵاتەکەی ،شڵەژان و شپرزەیی و ترس لەو   بە هەڵەیدا برد کە مامەڵەیەکی توندی بنوێنێت بەرامبەر ئەو بەیاننامەیە.
 داخوازی هەلوەشاندنەوەی حکومەت و پەرلەمان، لە ووڵاتانی تر هەموو ڕۆژێک لە لایەن ئۆپۆزسیۆنەوە دەکرێت، ناویش نانرێت کۆدەتاچی، لە کەنەدا لەوەتەی کۆنسەرڤاتیڤەکان حکومەتی کەمینەیان بەدەستەوەیە، لیبراڵەکان هەموو کات داواکارن حکومەت هەلوەشیتەوە و هەڵبژاردن بکرێت، بۆ ئەوەی ئەم هەوڵەی لیبراڵەکان سەرنەگرێت، کۆنسەرڤاتیڤەکان بەردەوام ناچارن تەنازل بکەن و خواست و پڕۆژەی حیزبەکانی ئۆپۆزسیۆن کە شەریکی حکومەتن جێبەجێ بکەن.
بە پێچەوانەوەی لێکدانەوەی حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاری کوردستان ئەو بەیانە نەک خواستی خەلکی بە لارێدا نەبرد، نەک لەباری نەبرد، بەڵکو شەپۆلی نارەزایەتی لە کوردستانی زیاتر کرد، بە پێچەوانەوەی هەوڵی هەمیشەیی بزووتنەوەی گۆڕان کە دەیانەوێت سەرنجی خەڵک بۆ ئاشتی نیشتمانی، سندوقەکانی دەنگدان، ئیحترام گرتنی قانون، بە پێچەوانەی هەموو ئەمانەوە، لە ناو خەلكدا نەفەسی ڕاپەرین، هێرش ، پەلاماردان و روخاندنی دەسەڵات زیادی کرد. هێنانە پێشەوەی ئەو هەل مەرجە نە خواستی بزووتنەوەی گۆڕانە و نە چاوەڕوانیشیان بوو.
بەڵام خۆ هەموو ئەوانە بابەتی هەمە ڕۆژەی لایەنی تەحریزی و بانگەوازی  بزووتنەوە شۆرشگێر و چەپەکانە بۆ جەماوەر، ئایا پەرەگرتنی نەفەسی شۆرشگێرانە لە قازانجی چەپ نیە؟ ئایا ئامادەیی جەماوەر بۆ رووبەروو بونەوە لە گەڵ دەسەڵات لە قازانجی گەشەی بزووتنەوەی چەپ نیە؟  ئیتر بانگەوازی پاسیفستی و  ووتنەوەی هەمووڕۆژەی شیعاری خۆ جیاکردنەوە، ریزی سەربەخۆ، پێکهێنانی شوراو رێکخراوە کرێکاری یەکان و  دواتر دەست بردن بۆ ڕاپەرین و شۆرش بێمانا ترین سیاسەت و هەڵوێستە کە لەم ڕۆژانە لە لایەن بەشێک لە کۆمۆنیزمی کرێکاری یەوە بانگەوازی بۆ دەکرێت. خۆ ئەوان بروایان بە لینین هەیە ،بە ووتەی لنین (شۆرش و ڕاپەڕین قوتابخانەیەکە جەماوەر تیایدا بە قەد سەد ساڵ فیردەبن)، لە جەوی ئاوادا فرسەت بۆ ئێوەیە جەماوەر هۆشیار بکەنەوە، ئێستا جەماوەر گوێی کراوەیە بۆ قبوڵردنی نەخشەو سیاسەتی پێشرە و ڕادیکاڵ، ئامادەی هەیە لە دەوری حیزب و بزووتنەوەی پێشڕەو کۆبێتەوە و ریزەکانی گەورەبکات.
لەجیاتی خۆخەریک کردن بە ڕەخنەگرتن لە بزووتنەوەی گۆڕان،خستنە تەرازوی ئەو بزووتنەوەیە وەک هاوشێوەی دەسەڵات، کە لەسەر بنەمای ڕق نەک سیاسەتی حەکیمانەو خوێندنەوەی واقعیەتی کۆمەڵگای کوردستان بنیات نراوە، لە جیاتی ئەوەی لە بێ توانایی خۆت لە بەرامبەر گەورەی ئامادەیی جەماوەر  پاسفیزم بیت و بانگەوازی جەماوەر بکەیت بۆ دانیشت بە بیانوی خۆ جیا کردنەوە لە رێزی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن، باشترە ئەو باوەشەی جەماوەر کردوێتیەوە تۆش باوەش بە جەماوەردا بکەیت. ڕاستە دەسەڵات هەڕەشە دەکات،مەترسی هەیە و چاوەڕوانی هەموو خراپی یەکی لێ دەکرێت بۆ سەرکوتی جەماوەر،وە دەبێت لە دەست بردن بۆ هەرکارێ حسابی جدی بۆ ئەو هەڕەشەیە بکرێت ، تاکتیکی گونجاو بگیررێتە بەر بۆ پوچەڵ کردنەوەی ئەو هەڕەشانە و کەم کردنەوەی زیانەکانی. بەڵام لە کوێ ی دنیا وا نەبووە، ساڵی پار لە کەنەدا کە لەوانەیە بە ئاشتی و دیموکراتی ترین ووڵاتی دنیا بناسێنرێت، لەخۆپیشاندانەکانی ئاشتایانەی دژی کۆبوونەوەی سەرانی ووڵاتانی پیشەسازی ( G20) پۆلیس بەدڕندانە ترین شێوە کەوتنە سەرکوتی خۆپیشاندەران.
هێشتا فرسەت زۆر ماوە ڕوخاندنی حکومەتی میسر ئەم شەپۆلی نارەزایەتیەی کوردستان زیاتر دەکات. ئەم فرسەتەش لە دەس نەدرێت باشە.

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.