Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
هاوشێوەى نامەیەك یان نیمچە نامەیەك

هاوشێوەى نامەیەك یان نیمچە نامەیەك

Closed
by September 24, 2008 ئەدەب

 هاوشێوەى نامەیەك یان نیمچە نامەیەك

 بۆ………………………؟!
 بۆ ئەوەى ریتمى دنیاى هێمنانەى ئێوە نەشێوێنم، ناچارم لە ناخى خۆمەوە، زۆر بەكپى، خامۆشانە، تەنانەت لەدەرەوەى دنیاى دەنگەكان، بڵێم: ئەم كاتەتان باش؟!…
 دەشزانم گەورەترین گرفتى ئێمە لەوەدایە هیچ كاتێكمان نییە باش بێت، نەشیاوە باشى لەساتەوەختەكانى ئەم زەمەنەدا ببینینەوە.
 دوا نامەتان زۆر كارى تێكردم و ویستم لەڕێى ئەم نامەیەوە بگەینە یەك و پێكەوە رێگەى سەفەرێكى سەیر و سەمەرە بگرینە بەر، بەڵام سەفەر بۆ كوآ؟!…
 با وادانێین لەڕێى خەیاڵ و وێنە زەینییەكانمانەوە سەرەتا دەگەینە لاى " ئەمیل سیۆران"، ئەو نووسەرە سەیرەى كەدەڵێت:" من ماكبێسم".. دیارە لەخۆڕا وا ناڵێت و وەك خۆى دەڵێت:" من خۆم بەماكبێس بەراورد دەكەم هەرچەندە كەسم نەكوشتوە؟!.. بەڵام لەناوەوە هەڵگرى هەمان ئەو چەشنە ژیانەم كە ئەو تێیدا ژیاوەو ئەوەى كە ئەو گوتویەتى منیش دەتوانم بڵێم". ئەم نووسەرە دەستبەردارى زمانى زگماكى خۆى بوو لەنووسینداو دەستیدایە نووسین بەزمانى فەڕەنسى، وەك دەڵێت: " نووسین بەزمانێكى بیانى ئازادبوونە، رزگاربوونە لەڕابردوو".
  دیارە ئەوەى كەدەمانكوژێت، یادەوەریى و ساتەوەختەكانى رابردووە بەهەموو شێوەو شكڵەكانییەوە، بەهەموو دەنگ و سەداو وێنەو دیمەنەكانییەوە، چونكە رابردوو هەمیشە ئەو شوێنەیە، ئەو زەمەنەیە كەئێمە تێیدا دۆڕاوین، چونكە ئیدى ئەو شوێن و زەمەنانەمان لەدەستداو لەدەستدانى شوێن و زەمەنیش یەكێكە لەكارەساتە گەورەكان.. ئیدى هێدى هێدى بەتەمەنتر و بەتەمەنتر دەبین و لەویش موسیبەت تر مەرگە، مەرگێك كەناخۆشترین ساتى بۆگەنكردنمانە، چوونە ژێر گلأ و راكشانى ئەبەدیمانە، نەبینین و نەبیستن و هەستنەكردن و لەدەستدانى هەموو شتەكانمانە.. ئیدى بۆ هەین و ئاستەمە كەس لەحیكمەتى بوونمان حاڵى بێت، وەك سارتر دەڵێت:" هیچ مانایەك لەوەدانییە كەبژین و پاشان بمرین؟!"..
 بێگومان لەم دنیایەدا گەڕان بەشوێن هیوادا زەیفێكى گەورەیە، خۆ هەڵخەڵەتاندنێكى بێوێنەیە، ئێمە بەتەواوى نغرۆى عەبەسێكین كەناوى ژیانە.
 بابچینەوە بۆ لاى "ئەمیل سیۆران"، ئەم نووسەرە لەماوەیەكى ژیانیدا كاتێك لەشوێنێكدا دادەنیشت كورسییەكیشى بۆ"شكسپیر" دادەناو چاوەڕێى هاتنى دەكرد، تەنانەت جارێكیان بەگژ برادەرێكى خۆیدا چۆبووە كەویستبووى لەسەر ئەو كورسییە دابنیشێت، كەتایبەتە بە"شكسپیر"، تەنانەت بەتووڕەیییەو گوتبووى:" تۆ شكسپیرى؟!".
 رەنگە هەبێت پێى وابێت كەلەوانەیە ئەو پیاوە شێت بووبێت، بەڵام ئەو زاتە یەكێكە لەبیرمەندە بەتواناكان و ئەوەى كەكردوویەتى تەنها لەوەوەیە كەئەو كەسێكى یاخییەو قایل نییە بەهیچ پێودانگێكى تەقلیدى و ئەمەش لەبونیادى پسكیۆلۆژى ئەو پیاوەدا مەوجودەو لەیەكەمین كتێبیدا بەچەشنێك هێرشى كردە سەر مەسیحییەت، كەسەرەتا بەئاستەم پاش رەفزكردنى كتیبەكەى لەلایەن دەزگاكانى بڵاوكردنەوەوە، شوێنێكى چنگ كەوت بۆى چاپ بكات، لەكتێبەكەیدا باس لەزۆر شت دەكات لەهەموویان سەیرتر باسكردنێتى لەحەزى خۆى بۆ لەباوەشگرتنى راهیبەكان و زۆر شتى تر كەكەم كەس هەن بتوانن خۆیانى لێبدەن، بەتایبەت كەخودى ئەو لەخێزانێكى ئایین پەرەوەرى مەسیحیدا گەورەبووە، بەڵام هیچ كاتێك بەیەقینەوە نەیڕوانیوەتە ئەوەى كەلەبارەى ئایینەوە دەگێڕدرێتەوە.
 هەوڵدانى بەردەواممان بۆ ئازادبوون، وتەیەكى "بودا"م بیردەخاتەوە كەدەڵێت:" ئازادبوونى تەواو بەواتاى ئازادبوون لەهەموو رزگاركاران دێت".
 ئێمە لەنێو بێدەنگییەكى فیساگۆریى زۆر سامناكدا دەژین، لەزەمەنى كوژران و لەخاچدانى خەیالأ و میسۆبییەتدا دەژین.. ناچارین بڕوانینە هەلوەسەى هەموو ئەوانەى لەدنیا تێناگەن، ئەگەر خەون بینینمان سەرەتاى وەئاگاهاتنەوەمان بێت، ئەوە شوێنێك نەماوە خەونى تێدا ببینین، هەوڵدانى ئێمە بۆ نزیك بوونەوە لەو مەجهولەى كەدەمانەوێت، گوتەیەكى غەزالى- یم بیردەخاتەوە كەدەڵێت: " لەدواى هەموو نزیكییەكەوە نزیكییەكى تر هەیە، گەیشتنە دوا پلەكانى نزیكیش مەحاڵە".
 سەبارەت بەزۆرێك لەتێكست و نووسینە جددییەكان، ئەگەر لەسەرەتاشدا وەك گەمەیەك هاتبێتنە پێش چاو، بەڵام رەنگە دواجار دەرئەنجامى ئەو گەمەیە بۆ نووسەرەكەى زۆر تراژیدیى بووبێت، دەسەڵاتدارێكى بەڕەچەڵەك مەغۆلى متەسەوفى وەك"دارا" كاتێك كتێبى " بەیەكگەیشتنى موحیتەین" ى نووسى و لەدوو توێى كتێبەكەیدا داواى یەكبوونى ئایینەكانى كردو گوتى لەبنەڕەتدا هیندۆسییەت و ئیسلامییەت یەكن، نەیدەزانى هەر خودى"ئۆرانزیپ" ى براى خۆى  كە كەسێكى سەلەفیى ئیسلامى بووە، لەسەر ئەو كتێبە دەیكوژێت و پێش كوشتنیشى بۆ ریسواكردن و رەجمكردنى بەڕووت و قووتى لەسەر فیلێك بەنێو شاردا دەگێڕێت.
 پێوەندى نووسین و خوێن رژان پێناچێت چارەسەرێكى هەبێت، بەتایبەت لەمڕۆیەكدا كەزەمەنى باڵادەستبوونى "فەنەتیك"ەكەكانە، وەك "پیركینیسۆن" دەڵێت:
 " فەنەتیك دۆگماتیكە، فەنەتیك- كەكان تیۆریى و ئایدیۆلۆژیا و بیرو بۆچوونى خۆیان پآ راستە.. ئەوانە جاهیلن".
 ئیدى لەنێو جەهلى چەندینى وەك ئەواندا هەین و دەژین، نووسین یەكێكە لەو نهێنییانەى كەسانا لێى حاڵى نابین و رەنگە نەزانین بۆ دەنووسین؟!.. گەرچى هەن دەزانن بۆ دەنووسن، وەك ئەم نووسەرە تەقلیدییە مەغریبییەى كەناوى
 " سەعید ئاحبات"ە و سەبارەت بەكردەى نووسین دەڵێت:
 "نووسین لەبەرانبەردا خۆشەویستى خەڵكیت پێدەبەخشێت، دەبێتە مایەى زیاد بوونى هاوڕێكانت و جوانى نووسینیش لەمەدایە".. دەبێت چەند نووسەرى ئاوا لاى خۆمان هەبن و ئاوا لەنووسین حاڵى بووبێتن؟!.. ئەمە تەنها تێڕوانینى " سەعید ئاحبات" نییە، هەن گەرچى دەرینابڕن، بەڵام نووسین هۆكارێكە بۆ گەیشتنە ئامانج و دەسكەوتێكى شەخسى، یان تەنها هۆبیی و هەوڵدانە بۆ شوێن داگیركردن، هەوڵدانە بۆ بوونە ناو و زۆر شتى تر.. دیارە ئێوەش پێتان وایە تێڕوانینێكى ئاوا بۆ نووسین، سەقەت و نوقسان و ئیفلیجە، بەو پێیەش ناشیرینە وەك هەر ناشیرینییەكى دیكەى ئەم دنیایە.
 "خوان رۆلفۆ" بۆچوونێكى جوانى سەبارەت بەخۆى هەیە، دەڵێت:" زۆرجار وابیر دەكەمەوە كەمن نیم؟!".. ئەم نووسەرە پاش نووسینى"كۆردیلیرا"، كاتێك زانى ئەو جددیەتەى تێدا نییە كەئەو مەبەستییەتى و بەتێڕوانینى خۆى جوان نییە، تێكستەكەى دڕاند و ئیدى زانى لەبەردەم دەركەیەكى كڵۆم دراودایەو چیدى هیچى دیكەشى نەنووسى. بەڵام لاى ئێمە گرنگ نییە نووسەر چى دەنووسێت؟!.. گرنگ ئەوەیە تا دوا نەفەسى ژیانى بەردەوام بێت و ئیدامە بەناوى خۆى بدات، نەك هەر ئەوەندە بەڵكو شەڕ لەسەر پێشەنگێتى خۆشى بكات و هیچ كاتێكیش ئامادە نەبێت لەسەر ئەو عەرشە وەهمییەى كەئەو پێى وایە تەنها خۆى بۆى هەیە لەسەرى دابنیشێت بێتە خوارەوە. هەوڵدانى میكاڤیلییانە بۆ پاراستنى ناو، نەرجسیەت تێپەڕدەكات.. كەسێك ئەگەر جدیەتییەكى هەبووبێت لەنووسیندا، ئەوە باش دەزانێت دەبێت لەڕۆژگارێكدا بۆخۆى رابوەستێت، نەك پاش خڵەفانیشى هەر بەردەوام بێت؟!.
 لەكاتێكدا سەرقاڵى نووسینى نیمچە یان هاوشێوە نامەكەم گوێشم لەسترانێكى " باربارا كارلۆتى" یە، یەكێكە لەو ستران بێژە فەڕەنساییانەى حەزم بەگوێبیستى دەنگێتى، ئەم هونەرمەندە پێش ئەوەى هۆنراوەى گۆرانییەكانى بنووسێتەوەو دواتریش ئاوازیان بۆ دابنێت، هەر ئەوەندەى بیرۆكەكەى بەخەیاڵدا هات سەرقاڵى نیگاركێشان دەبێت و پاشان هەر خودى ئەو نیگارانە دەكاتە سەرەتاى ئەوەى كەدواتر لاى ئەو دەبێتە گۆرانى، ئەم جۆرە جدییەتە لەكاركردندا سەرسامم دەكات..
  دەبێت ئەوەش بڵێم هەر وەك چۆن پاش تەواو بوونى گۆرانییەكانى"باربارا كارلۆتى" هیچ هەست ناكەم كەتەواو بووە، ئاواش پاش تەوابوونى ئەم هاوشێوەى نامەیە، یان نیمچە نامەیە، هەست ناكەم تەواو بووە، راستیەكەى بیركردنەوە لەتەواو بوون نیگەرانم دەكات، بۆیە وایدادەنێم كەئەمە یەكەمین بەشى نیمچە نامەو هاوشێوە نامەیەكى درێژەو من لەمڕۆدا هەر ئەوەندەم پێنووسرا، بەهیواى بەردەوام بوون و پێك گەیشتنەوەیەكى دیكە لەگەلأ ئەم كۆپلە شیعرییەى "بیكیت"دا جێت دەهێڵم:
 "بچۆرە ئەوآ و كۆتایى بێنە
 بەڕۆژێكى خۆش
 لەوآ تا ئەم كاتەش نەبووە
 هێندەى كەبگوترێت
 لەكوآ ببێت، باببێت؟!
 چ كاتێك بێت، باببێت؟!"
 
                            هەردەم ئازیزن
 یوسف عیزەدین
 
 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.