Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
گروپی کۆمونیستی ئەنتەرناسیونالیست لەنێوان «لێنینیزم» و «كۆمۆنیزم» دا

گروپی کۆمونیستی ئەنتەرناسیونالیست لەنێوان «لێنینیزم» و «كۆمۆنیزم» دا

Closed
by December 25, 2008 گشتی

 گروپی کۆمونیستی ئەنتەرناسیونالیست لەنێوان «لێنینیزم» و «كۆمۆنیزم» دا
 زاهر باهر
 له‌نده‌ن سێپتەمبەرى 1996
 به‌شی یه‌که‌م

 هەڵەى لێنین لەوەدا نەبوو كە بیناى دیكتاتۆری پڕۆلیتاریاى لە شێوەى دەوڵەتەكەى ماركس دا كرد، لەوەدا نەبوو كە ئەو ڕێگا چارەیەى گرتیەبەر بۆ لابەلاكردنەوەى كێشەى نەتەوەكانى شورەوى كرا بەپێوەرێك بۆ چارەسەركردنى كێشەى هەموو نەتەوەكانى ئەم سەر زەمینە، لەوەدا نەبوو كە دژى بزووتنەوەى خۆبەخۆى كرێكاران وەستایەوە… هەروەها لەوەشدا نەبوو كە ڕوسیا نەبووە قەڵایەکی سەخت بۆ پشتگیریكردنى بزووتنەوەى كرێكارانى ئەڵمانیا و ئیتالیا بەتایبەت و جیهان بەگشتى…
    بەڕاى من لێنین هەرلە بنەڕەتەوە لە پیادەكردنى ئایدۆلۆژى و بیناكردنى پارتى بۆلشەڤى دا هەڵەبوو كە زۆر بەكەف وكوڵ و بێ شاردنەوە باس لەگرنگى دەستەبژێر   "نخبە" و هۆش و هۆشمەندى و ڕۆڵى سەركردە و پێشڕە و دەكات…. باس لە (ژات) خود و خودى خود، گەورەكردنى خـود و بەرگرى كردن لێى و پاراستنى ئەو خۆیەتییه‌ ئەگەرچى لەسەر حسابى ملێۆنەها كرێكارو دەیەها دەوڵەتى تریش بێت…
   خـود، خودى سەركردە، خودى پارت، خودى دەوڵەت… هەموو شتێك بوو. خۆ ئەگەر لێنین لە نیوەى ڕێگاش بكشایەتەوە و بوێرانە خودەكانى ڕەتكردایەتەوە دەشیا مێژووش بەوجۆرە بەرپرسیارى نەكردایە… یان هەر هیچ نەبێ لەم سەردەمەدا نەدەبووە جێگەى لۆمەو تانەى دەیەهاو ڕەنگە زیاتریش گروپ و ڕێكخراو كە هەندێكیان  زۆر بە ناڕەوا هێرش دەكەنە سەرخۆى و هێڵەكەى. كە دەڵێم بە ناڕەوا مەبەستم ئەوەیە كە خۆشیان هەر بەڕووكەش و بە بەكارهێنانى هەندێ ووشەى پەلاماردەر لەگەڵ لێنین ولێنینزمدا جیاواز دەبینرێن، دەنا لە ناوەڕۆكدا هەمان پراكتیك و كارو ڕەفتار پیادە دەكەن.
    ئەوە ڕاستییه‌و مێژوو فەرامۆشى ناكات، ئەو كەسەى، ئەو گروپ و پارتەى، هەتا ئەو دەوڵەتەش كە نە توانێ دەستبەردارى ناوى گەورەو خۆپەرستى و خۆیەتى بێت، هیچكات خزمەت و دڵسۆزى و لێبران و هەوڵدانى بۆ بەرەوپێش بردنى بزووتنەوەى پڕۆلیتاریا لە لێنین زیاتر نابێت.
    بۆ بەدبەختى ئێمە سەركردەو ڕابەرەكانى پڕۆلیتاریا هەرچیان گوتووە و كردووە، گشتیان بەسەرماندا شكاندۆتەوە (تعمیم) كردۆتەوە، لەكاتێكدا ڕەنگە ئەو شتانەى كە كردوویانە و گوتوویانە تەنیا بۆ ساتە وەختێکی مێژوویى یان لەسەر پارچە زەویەك ڕاستییان بەدەستەوە دابێت. لەوەش نەگبەتىتر ئەوەیە كە ئێمەش هەر بەوشێوە گشتییه‌ وەریدەگرین، بەبێ لەبەرچاوگرتنى كات و شوێن و (خەسڵەتى) تایبەتمەندێتى مێژوویى خودى بزووتنەوەكە، جا ئەمەش بۆتە هۆى ئەوەى كە بە هەردوولامان گەورەترین زیان بە بزووتنەوەكەمان بگەیەنین. بە واتایەکیتر ئەوەى كە بۆمان ماوەتەوە و بووە بە تیۆرى شۆڕشگێڕانەى دەستمان، ووزە و هێزى پراكتیكمان،  ڕووداوە مێژووییەكانى خەباتمان نەبوون  وەك ئەزموونێکی پەیوەست بەكات و شوێنەوە، بەڵكو گوفتارو فتواكان بوون. خود، مەزنى خود، خودى پیرۆز تا گەیشتە ئەوەى خود بووە ئەو ڕوانگەیەى كە لەوەوە دەڕوانرێتە هەموو شتێك:- جەماوەر، بەرژەوەندییه‌كان، بزووتنەوە پڕۆلیتاریەكان و نەتەوە چەوساوەكان، هەتا جیهانبینى و كێشەى جەنگ و ئاشتیش. لە ئێستاش دا ئەو خودە كە زۆر بە زەقى لە شێوەى جیاجیادا دەردەكەوێت. خۆ بە مامۆستا زانین، قسەكردن بە ناوى سەرجەم پڕۆلیتاریاى جیهانەوە، خۆ قەبەكردن و خۆ بەسەنگ و پێوەرى ڕاستى دانان، بەکۆمونیست نەزانینى كەسان، گروپ و پارتەكانى دەرەوەى خۆ. نەخشەو سیاسەت كێشان بۆ پڕۆلیتاریاى جیهان…. ئەمانەو زۆرىتریش كە دەتوانین لە قاڵبى ووشەى خود وخۆیەتى بدەین.
    لەناو ئەو كۆمەڵ وگروپ و پارتانەى كە ئەمڕۆ لەگۆڕێدا هەن و بڵاوكراوەیان بە چەند زمانێکی وەك فەرەنسىو ئینگلیزى و كوردى و عەرەبى و ئیسپانى دەردەچێت گروپی کۆمونیستی ئەنتەرناسیونالیستە.
    هەڵبەت لاى من ئەوە گرنگ نییه‌ بە چەند زمان بڵاوكراوەى ڕێكخراوێك دەردەچێت، یان ژمارەیان چەندە و  قەوارەیان چۆنە، لەكەییەوە لەگۆڕەپانى خەباتدا ئەسپی تێكۆشانیان تاودەدەن، یان كام نووسەرو كامە ناودار لەگەڵیاندا كار دەكات. ئەوەى لاى من گرنگە تێڕوانین و چۆنیەتى بیركردنەوەیانە، هەڵوێست و بۆچونیانە لەمەڕ پەرتووكە زەرد هەڵگەڕاوەكان، چەندە بوێرانە هەڵوێست و بۆچونى سەركردەكانى پێشوو ڕەت دەكەنەوە، تا چ ڕادەیەك ووتەى باو نەماو باكێ گووتبێتى دەدەنەلاوە، گیانى خودى و خودى تاكەكەس و خێزان و سەركردایەتى نەزعەى پارتایەتیان لانەماوە، گیانى خۆبە مامۆستا زانین و بوونە ناوەندى هەموو گروپێکیترى لاوەناوە… چالاکی و تێكۆشانى لە پێناو كەسایەتى خۆى و پارتەكەى و زەحمەتكێشان دایە، تا چ ڕادەیەك ئەو چالاكییه‌ خزمەت بەو مەسەلەیە دەكات و بزووتنەوەكە بەرەو پێشەوە دەبات.
    بەداخەوە كە دەڵێم ئەو شتانەى كە دەست نیشانم كردن گروپ بە لایاندا ناچێت و هیچیان بەدى ناكرێت لە بڵاوكراوەكانى گروپ و پێشنیاركراوەكاندا كە بەلاى خۆیانەوە هاوتاى "مانیفێستى کۆمونیست"ە.
    برادەرانى گروپ وا دەزانن كە لە نووسینەكانیان دا كە پەلامارى لێنین و لێنینیزمیان دا، ناوى سەركردەى دژە شۆڕشیان هێنا، بەردبارانى دیموكراسى و ئازادى و عەدالەتیان كردو دروشمى ڕیفۆرمیستانەیان هێنایە خوارەوە، لەولاشەوە (پێشنیاركراوەكان)یان بۆ پڕۆلیتاریاى جیهان دەركرد… ئیتر ئەمانە زۆر لە لێنین  و لێنینیزم جیایان دەكاتەوە ،  لەڕاستیدا هەر هەموو ئەمانە شتێکی جیا و  شتێکی جیاواز لە پارتە لێنینیەكان ناڵێنەوە. بەڵگەم بۆ ئەم قسانەم پێشنیاركراوەكانیانە جا خۆیان هەرچۆن لێى تێبگەن هیچ لە ناوەڕۆكەكەى ناگۆڕێ، كە هەر لە یەكەم بەندییه‌وە تا دوا بەندى بەرگرییەکی سەرومڕە لە بابەتەكانى لێنین و لێنینیزم وەكو پارت، هوشیارى، پێشڕەو و سەركردە و دەستەبژێر… دیكتاتۆرێتى پڕۆلیتاریا و لە پاڵیشیدا جوینەوەى هەندێ ووتەى ماركس و ئەنگلس كە سەردەم و بەسەر چووە. بۆ سەلماندنى ئەمەش وا بەكورتى پەنجە بۆ چەند مەسەلەیەك ڕادەكێشم:-
 
 1- خودى پێشنیاركراوەكان :- پێشنیاركراوەكان 58 بەندن، ئەوەى لاى منە كوپی دەقە عەرەبییه‌كەیەتى، كە گروپ لە دەركردنیدا لاسایى ماركس و ئەنگلس یان كردۆتەوە لە (مانیفێست)دا.  
    گەر سەرنج بدەین هەر لە سەرەتاوە تاكۆتایى ووتاردانێكە، ڕێنوێنییەكە، چاوساخیێكە بۆ پڕۆلیتارى جیهان بە بانگەوازكرنیان كە وابكەن و وانەكەن. بەوە ڕازى بن و ئەمە ڕەت بكەنەوە، ئەمەیان كارى ئێوەیە و ئەوەیان كارى بۆرژوازییه‌، ئەمەیان شۆڕشگێڕانەیەو ئەوىتریان دژە شۆڕشییه‌… هتد.
    دروست تر وابوو كە گروپ بەو شێوەیە بەرخوردى  بە مەسەلەكانیان نەكردایە، دەبوایە قسەیان لە ڕوانگەى بۆچوونى خۆیانەوە (بەڕاى ئێمە) یان (بە بۆچونى ئێمە) بكردایە، ئەوكاتە هەست دەكرا كە جۆرە نەرمیێکی سیاسیان هەیە، هێڵى ڕاست و چەپ كێشان لەنێو دەچوو، ڕازیبوون بەمە و ڕەتكردنەوەى ئەوىترش لە ئارادا نەدەبوو.
    ئەوەى كە گروپ بەم زمانە نە دواون، لە ساویلكەیى و نەزانینەوە نییه‌، بەڵكو لە خۆ قەبەكردن و خۆ بە مامۆستا زانینەوەیە. هەركەسیش لەمە بەگوومانە ، با بۆ تەنیا جارێك چاوێك بە پێشنیاركراوەكاندا بخشێنێت.
    پێشنیاركراوەكان تێكەڵەیەكن لە نێوان وتنەوەى شتەكانى ماركس و ئەنگلس كە لە(مانیفێست) داهاتوون لەگەڵ ئایدیا و بۆچوونى خۆیان، كە خەباتەى بیروئایدیاى گروپ وەهاى تێكەڵ نەكردووە كە بناخەیەکی پتەو و بەهێز پڕبكاتەوە تا چینێ بخاتە سەر دیوار و سەنگەرى شۆڕشى پڕۆلیتاریا، زۆربەى خاڵەكانى دووبارە و سێ بارە دەبنەوەو هەندێكیان زۆر بەزەقى لە دژى ئەوانىتریان دەوەستنەوە. من لێرەدا تەنیا یەك نموونە دەخەمە پێش چاو، بە خوێندنەوەى ئەم كورتە نووسینەش لە زۆر جێگاى جیاجیادا ئەو ڕاستییه‌ دەردەكەوێ. دەڵێن "فالچمان الوحید هو فی شمولیە اچگلاعنا او فی انتمائنا لیس الى مجموعە أو حزب أو قائد.. بل الى الشیوعیە، الى الحركە الفعلیە من اجل تدمیر كل مایفێلنا عن ژاتنا. لكن هژه الحركە لاتوجد دیالكتیكیاً، إلا عندما تتمركز  وتنڤم وتقود نفسها، وبكلمە أخری عندما تتحول الى حزب… " ل8. هەر یەكسەر دواى ئەوە دەڵێن " فالتنڤیم والتحچیر والبنا و الژاتی و قیادە الحزب، هی الحێیله‌ اللاشخێیە للأجزاو  و المجموعات  والمناچلین المچگلعین على الدوام بمجهود وتشكیل الكیان الاممى للعنێر الپوری وتهیئە القیادە العالمیە لپورە الشیوعیە…" هەمان لاپەڕە.
 
 2- گروپ و پێداویستى پارتى پێشرەو، پێشڕەو و دەستەبژێر، پێشڕەو و ناوەندێتى:ـ  گەرچى گروپ هەمیشە ئەیانەوێت لە لێنین و لێنینیزم بدەن و وا لە خەڵکی بگەیەنن، كە ئەمان شتێکی جیاوازن، بەڵام نەك هەر نەیانتوانیوە ئەمە بكەن، بەڵكو زۆر زیاتر لە لێنین و لێنینیستەكان باس لە پارت و پێشەوایەتى و سەركردە دەكەن، باس لە بیناى پارتى بۆلشەڤى دەكەنەوە لە ژێر ناوى گروپی کۆمونیستی ئەنتەرناسیونالیستدا، بۆ پشتگیرى ئەم ڕایەشم، با سەرنج بدەینە بەندى 31 پێشنیاركراوەكانیان كە دەڵێن " وفقگ بالأعتماد على هژه الفێائل الگلیعیە ( التی هی اقلیات بالچرورە خلال فترە السیرورە السابقە على الانتفاچە بل  وحتى بعدها مباشرە ) ، تستگیع الحركە الهدامە فی هژا المجتمع ان تعبر عما هی علیه فعلاً، ناهچە عندئژ مع شعارات كشعار  ( الغاو العمل المأجور) وما شابه التی تنفی المجتمع الحالی ێراحه " لێنین له (ما العمل. المختارات المجلد2 ل118) دا ئەڵێ "لایمكن ان یێبح گلیعە للقوى الپوریە فی زمتنا غیر الحزب الژی ینڤم تشهیر یسترعی انتباه  الشعب كله حقاَ".
    گروپ ناتوانن یا نایانەوێت ڕەزامەندى بە خۆیان بكەن كە ئاستى بزووتنەوەى پڕۆلیتاریا لەوەدایە كە ئەمانە قبوڵ بكات هەر بۆیە گروپ بانگەوازى ئەوە دەكات كە متمانە و باوەڕ بكرێتە سەر گروپێکی پێشڕەو دەنا كار لەكار دەترازێت و پڕۆلیتاریاش شۆڕشگێڕێتى خۆى لەدەست دەدات بەمەش بوونى چینایەتى نامێنێ. وەكو گوتراوەو دەگوترێتەوە ( الگبقە البرولیتاریا اما پوریە اما لاوجود له) پڕۆلیتاریا لاى گروپ و پێشنیاركراوەكانى مرۆڤ نییە، ئەم چینەى سەردەم نییه‌، بەڵكو زیندەوەرێكە سەرى لە ئاسمان بەند دەبێ و لاقى لەزەوى دەبڕێ، تا ئەو ڕادەیەى دەیگەیەنێتە دواپلەى هۆشمەندى و ئامادەیى بۆ شۆڕشى تێدا دەبینێ، خۆڕێكخستنى لە سه‌ندیکادا پێ ڕەتدەكاتەوە، لە كۆڕ و كۆمەڵ و ڕێكخراوەكانى وەك ئافرەتان و دژە نازى و فاشى و نەژادپەرستى و… هتد، بەو كەسایەتییه‌ یان ئەوچینە پێگەیشووەیان ئەزانێ كە هەڵە ناكەن ولەدژە شۆڕشدا خۆیان ڕێكناخەن، بەرەنگارى ڕیفۆرم و دیموكراسى و ئازادى و… هتد دەوەستنەوە، هەر لەم كاتەدا گروپ لە ناكۆكییەکی گەورەدا خۆى دەبینێتەوە، دژى ئەوەى كە لە سەرەوە باسمانكرد دەوەستێتەوە، بادەداتەوە، دەیانكاتە چینێکی نەزان و ناهوشیار و ناشۆڕشگێڕو گێل بۆیە کۆمونیستەكانیان لێ ڕاست دەكاتەوە و دەیانكات بەڕابەر و سەركردەى شۆڕشەكەیان، هەروەك لە بەندى 43دا كە باس لە توندوتیژى شۆڕشگێڕانە دەكەن بۆكۆتایى هێنان بەئازارو ئەندێشە و لەدایكبوونى كۆمەڵگایەکی نوێ، كە دەڵێن: " فان الشیوعیین لیسوا فقگ لا یعارچون هژا العنف انما على العكس، یتموچعون على رأسه لقیادته" لە خاڵى 43ج دا پێمان دەڵێن كە سەرمایەدارى دەتوانێ بە شێوەیەكی تر دەست بەسەر بزووتنەوەكەماندا بگرێت، بە دروستكردنى جەنگە ناوچەیییه‌كان. پرۆلیتاریا دەبێتەوە بەسووتەمەنى ئاگرى ئەم جەنگانە، هەمیشە پێدادەگرن لەسەر ئەوەى كە ئەم شتانە دەگونجێ ڕووبدەنەوە، ئەویش لەبەر نەبوونى سەركردایەتییه‌کی ناوكۆیى چەقبەستوو. دیارە ئەمەش دیسانەوە پێداگرتنەوەیە لەسەر بوونى سەركردایەتییه‌کی بلیمەت، لێهاتوو و هۆشمەند. بڕوانە كە دەڵێن " كل هژا یێبح مرە اخرى ممكناً بفێل الفترە التأریخیە لپورە المچادە كل هژا یێبح ممكناً بفعل عدم وجود قیادە ممركز تستند على مجموع التجارب والبرنامج الشیوعی، القیادە التی تستگیع وحدها تكپیف ومركزە هژه‌ القوى المنشقە من جدید وهژه‌ الاقلیات البرولیتاریە فی النچال چد كامل راس المال.." یان هەر ئەوەى كە چەند دێرێ خوارتر دەڵێن" لهژا فان الامر یتعلق بمركز هژه‌ القوى البرولیتاریە وباعگائها نفس القیادە التی تعرف عملیاً وبشكل خلاق ان تجمع النقد مع نقد السلاح وتعرف أیچا ان تجابه النزعە السلمیە على كافە الاێعدە و ان مكافیح الاێلاحیە لجمع تعبیراتها اژن، ان هژه‌ القیادە ستنشق لیس فقگ چد النزعە السلمیە ورفچ الارهاب بشكل عام، اِنما أیچا چد الاێلاحیە تحت كافە اشكالها وخێوێیا چد الاێلاحات المسلحە..".
    پارت و ڕێكخستنى پارتیانە مەسەلەیەکی گرنگە لاى گروپ، هۆكارێکی بە هادارە بۆ شۆڕش بەلایانەوە. شۆڕش بەبێ پارتى کۆمونیستی جیهانى ناكرێ. بۆ گرتنە ئەستۆى ئەم ئەركە مێژوویییه‌ پارتى کۆمونیستی جیهانیش پێویستى بەسەركردەیەکی خاوەن ئەزموونى كارامەى ناكۆیى هەیە، سەركردایەتیش بۆ ئەوەى توشى شەلەل نەبێ پێویستى بە دیسپلینێکی بەهێز هەیە، چونكە بێ ئەم توند و تۆلییه‌ پارت ناتوانێ كرێكاران هۆشیاركاتەوە بۆ ئەمەش لە چەند شوێنێكدا پەنجەیان بۆ ڕاكێشاوە، وەكو لە بەندى 48دا دەڵێن "… من اجل ژالك، فان المركزیە، التنڤیم الچروری الممكن انجازه فی أعلی ێورته‌ للبرولیتاریا فی حزبها امر لابد منه. وحده الحزب الشیوعی  المتمسك بقوە ببرنامجه التأریخی یستگیع ان یگور فعلا متمركزاً و ممركزاً الژی یمنع التبعپر المحلی والارهاب الاداریە".
   لێنین له (ماالعمل المختارات المجلد2)دا دەڵێت " وسنتناول فما یأتی من البحپ الواجبات السیاسیە والتنڤیمیە التی تلقیها على عاتقنا مهمە تحریر الشعب كله من نیر الحكم المگلق. وبودنا فقگ ان نشیر هنا الى انه لایستگیع القیام بدور مناچل الگلیعیه‌ الا حزب سیترشد بنڤریه‌ الگلیعیه‌" یان لە بەندى 49دا دەڵێن " ان المركزیە و القیادە الفعلیە للحركە الشیوعیە لابد وان تكون واحدە وعالمیە ". دروستبوونى پارت لاى گروپ ئەوەندە گرنگە كە بەو ڕادەیە لاى لێنین و لێنینستەكانى سەردەم گرنگ نییه‌، تەنیا بە هۆیەکی شۆڕش زانراوە و ئەزانن، ورە و توندى لێنین بۆ هەرگیز نەى خستۆتە هەڵەیەکی ئەوەندە مێژوویییه‌وە كە گروپ تێى كەوتووە، كە دەڵێن " كخاتمە یبدوا چروریا هنا اشارە الى الچرورە الحاسمە للحزب الشیوعی، ان البرولیتاریا لاتوجد كگبقه‌ وكقوە تأریخیه‌ من دون تشكیلتها الحزبیە" بەندى 51. كێ هەیە ئەوەى سەرەوە بسەلمێنێ ؟! كرێكاران وەكو چین بوونیان هەبووە، وە دەشمێنن تاوەكو كۆمەڵگەى سۆشیالستى دادەمەزرێت، مەرجیش نییه‌ كە خۆیان لە پارتیشدا ڕێكبخەن. پێناسەى ڕۆڵى مێژوویى و بوونى چینایەتى كرێكاران بەوە ناكرێ كە قاڵبى پارتى وەردەگرن یان وەرناگرن. هەموو لایەك دەزانن كە ڕۆڵى مێژوویى كرێكاران لەكوێوە هاتووە و چییه‌، وە جیاوازیان لەگەڵ جوتیاران و كۆیلەكان چییه‌.
 
 *دەقى ئەم نووسینە پێشتر لە شێوەى دەستنووسدا لەنێو كۆمەڵێك هەڵسووڕاودا بڵاوكراوەتەوە، دواتر له‌ ژماره‌ یه‌کی جانیوه‌ری 2000ی گۆڤاری دالیان دا بڵاوکراوه‌ته‌وه‌.‌
 
 
 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.