گەڕانەوە بۆ چەكی پێشمەرگە ..

 گەڕانەوە بۆ چەكی پێشمەرگە ..
   دیوێكی ترى شكستەكانی سەركردایەتی سیاسی كوردی نیشاندانین .
 
 
 محەمەد حسین
 
 لەهەرێمی كوردستاندا چۆن ئیدارەى قەیرانەكان  ئەكرێت ؟  ئەمە ئەوپرسیارە سادەیە كە تا زیاتر بەدواى وەڵامەكانیدا بگەڕێین زیاتر ڕەشبین و نائومێدمان  ئەكات   .. ساتەوەختی قەیرانەكان كاتێكی زۆر باشن  بۆ بینین و ناسین وتاقیكردنەوەى ئادائى هەر سەركردایەتیەك , هاوكات بۆ بڕیاردان لە سەر دروستى و گونجاوی هەر ئەجێندایەكی سیاسیش  . دیارە  هەموو قەیرانێك سەركردەى پێویستى خۆى دروست ئەكات , بەڵام هەموسەركردایەتیەك  تونای چارەسەركردن و تێپەڕاندنی قەیرانەكانی نیە , كە بێگومان مێژوی هاوچەرخی كورد پڕە لەم مۆدێلەى سەركردایەتیكردن .
  ئەو ڕۆژەى دەنگوباسی جوڵە سەربازیەكانی سوپاى عێراق و هێزی پێشمەرگە لەناوچە كوردستانیەكانی دیالە دەستى پێكرد  , زنجیرەیەكی ترى شكستە سیاسیەكانی سەركردایەتی ئەمڕى كورد كەوتەوە ڕو  ,  ئەگەر چى وتارى باوی میدیا حیزبیەكان و نەغمەى لێدوانە سەربازیەكان هەمیشە ئەیویست وێنەى پێشمەرگەیەكی ئاشتی پارێزمان نیشان بدات كە لە سەنگەرى ڕاوەدونای تیرۆر و پاككردنەوەى ناوچەكەدایە و ئەوە سوپاى عێراقە هاتووە شەڕی پێ ئەفرۆشێت , بەڵام باكگراوەندى كێشەكەو  وردبونەوە لەڕیشە مێژویى و جوگرافیەكانی شتێكی ترمان پێ ئەڵێت , لانی كەم ئەوەمان نیشان ئەدات : پێنج ساڵی ڕابردوو ئەم سەركردایەتیە ئەوەندەى خەریكی گێرە و كێشەى  ( پارە ) بوون , ئەوەندە لەخەمی یەكلایى كردنەوەى مادەى 140 و كێشە نیشتمانی و نەتەوەییەكانی ئەم ناوچانەدا نەبوون , ئەوەندەى مەسەلەى بوجە  و گرێبەستە نەوتیەكان و  شاردنەوەى داهاتە گومركیەكانی كوردستان سەرقاڵى كردبون , دیارى كردنی چارەنوسی 20% خاكی كوردستانیان بەلاوەگرنگ نەبووە , لەكاتێكدا ئەم ناوچانە هەرە دەوڵەمەندترین ناوچەكانی هەرێمی كوردستانە و كەس لارى لەوە نیە كە چ دوراییەكی ستراتیژى گرنگیش پێك دێنێـت لەنەخشەى ئاسایشى نەتەوەیى ئەم وڵاتەدا   .
 ئێستا كاتی ئەوەیە بپرسین ,  گەر ئەم سەركردایەتیە پاراستنى خاك و چارەسەرى كێشە مێژوییەكانی  كوردستانی لە ئەولەویاتی خۆیدا دانەناوە , ئیتر ئەرك و ڕۆڵیان چی بووە  ؟ ئایا مەعقولە هەستیان بەوە نەكردبێت  خوڵقاندنی كێشەگەلێكی زیادە و بێ ماناى وەك : هەڵنەكردنی ئاڵاى عێراق , پاكتاونەكردنی حساباتى خاڵەگومركیەكانی هەرێم , پەلەپەلكردن لە گرێبەستە نەوتیەكان و … هتد , تەنها ژمارەى دوژمنەكانی كورد زیاتر ئەكات و  دۆستە كانیشى نیگەران و بێزار . ئایا ئێستا كاتی ئەوە نەهاتووە دەنگدەرەكانی ئەم سەركردایەتیە پرسیار لە ئەهمیەت و بەهاو كاریگەرى ڕێكەوتن و هاوپەیمانیە چوار قۆڵى و دوقۆڵیەكانیان بكات لەگەڵ لایەنە شیعی و سونیەكاندا . ئایا گومانێكی دروست و بەجێ نیە گەر پێمان وابێت بەرژەوەندی بچوكی حیزبی و تایبەتی و ڕۆژانە ئەو ڕێكەوتن و هاوپەیمانیانەى ڕەنگڕێژ ئەكرد , نەك سیاسەت و ئامانج و خەونێكی ستراتیجی و نەتەوەیى , وەك ئەوەى بانگەشەى بۆ ئەكرا ..  ئەگەر وانیە بۆ لەبەردەم گرفتێكی بچوكی وەك یاسای هەڵبژاردنی پارێزگاكاندا یەكسەر توشى شڵەژان و پەرتەوازەیى بوون  , توشى شۆكی ناماقوڵی و فشۆڵى ڕێكەوتن و هاوپەیمانیەكانیان بوون ؟
  بێگومان كێشە هەڵواسراوەكانی ناوچەكانى ململانێ چارەسەریەكی ورد و عاقڵانەو هێمنانەى سیاسی ئەوێت , ئەگەر بە دەستور و بەپێى مادەى 140 چارەسەر بكرێت , یان بەگوێرەى خوڵقاندنی ( دیفاكتۆ) یەكی گونجاو بێـت  وەك ئەوەى ئەمڕۆ لە خانەقین هەیە , هەر هێشتا سیاسەتێكی حەكیمی پێویستە , ڕازی كردنی لایەنەكانی ترى توركمان و عەرەب پێشمەرجی سەركەوتنی هەر چارەسەریەكە كە قابیلى مانەوەو درێژە كێشان بێت , لەوانەیە  ئەم چارەسەریە زۆر زەحمەت بێت  , بەڵام  مەحاڵ نیە , گەر سەركردایەتیەكی حەكیم  هەبوایە و بیزانیایە لەكاتى گونجاودا  كارتەكانی بەكار بهێنایە  , بیتوانیایە متمانەى پێكەوە ژیانێكی سەلیم لاى عەرەب و توركمانەكانی ناوچەكە دروست بكات , ژیانی ئابورى وسیاسی و ئیدارى هەرێمی كوردستانیان هێندە بەباشی ڕێك بخستیایە , تا سەرنجی میللەتانی ترى ئەم ناوچانەى ڕابكێشایە , لەجیاتی هەڵپەى خۆدەوڵەمەندكردنی كادرەحیزبیەكانیان , هەوڵیان بدایە نموزەجی دەسڵاتێكی دێموكراسی و پاك و دامەزراوەیى مۆدێرنیان لەو ناوچانە پێشكەش بكردایە . بەڵام هەمومان ئەزانین نەك هەر ئەمانە نەكراوە , بەڵكو بەشێكی زۆرى دانیشتوانە كوردەكەى ئەو ناوچانەیشیان نائومێد كردووە  . ئەو بنبەستەیش ئەمڕۆ كێشەكانی تیا چەقیوە  تاڕادەیەكی زۆر ئەنجامی سیاسەت و هەنگاوە خراپ و لاوازەكانی  ئەم سەركردایەتیە بووە , دواتر پیلانی وڵاتانی دراوسێ و شۆڤێنیەتیى عەرب و توركمانەكان و …  , دیارە  سەركردایەتیەك دواى حەڤدەساڵ نەیتوانیبێت خەڵكی دهۆك و سلێمانی و گەرمیان لەخۆى ڕازی بكات , نابێت پێمان سەیر بێـت كاتێك توركمانێك ئەڵێت " پێمان خۆشە بمانخەنە سەر دەوڵەتی چین نەك هەرێمی كوردستان " .
  چوار ساڵی ڕابردوو دەرفەتی گونجاو و لەبار هەبوو بۆ جێبەجێ كردنی مادەى 140 و چارەسەر كردنی بەشێكی گرفتەكان , لە دەستدانی ئەو دەرفەتانەیش زیانی گەورەى بەچارەسەرى دەستوریانەى كێشەكان گەیاند و هێندەى تر گرفتەكانی ئاڵۆزتركرد و  كارتەكانی كوردیشى لاوازتر كرد . چونكە  دواخستنی یەكلایكردنەوەى كێشەكان لەبەرژەوەندی لایەنی بەرامبەرى كوردە و تێپەڕینی كاتیش چەندە عێراقی عەرەبی بەهێزتر و تۆكمەتر ئەكات , ئەوەندەیش كاریگەرى كارتەكانی كورد لاواز ئەكات و هەلومەرجی جێبەجێكردنی مادەى 140 یش ئاڵۆزتر  ..
  بەڵام ئەوەى لەقەیرانی خانەقین دا تێبینی ئەكرا , ئەو خێرا شپرزە بونەى سەركردایەتی سیاسی كورد بوو لەمامەڵە كردنی لەگەڵ پێشهاتەكاندا  , لەڕاستیدا  هەڵسوكەوتى پەشۆكاویان و بێ باكی لێدوانەكانیان ئەوەندەى لە كاردانەوەى سەركردایەتیەكى  میلیشیایى یاخی ئەچوون  , لەپیاوێكی دەوڵەتی نەئەچون كە خاوەنی بەرپرسیارێتی وڵاتێك بێت  . ئەوە بوو هەرلەسەرەتاوە ئەم بەڕێزانە مینبەرەكانیان دایەدەست سەركردە سەربازیەكانەوە , وەك ئەوەى بیانەوێـت ئەوەى بەسیاسەت بۆیان بەدەست نەهاتووە  بەهەڕەشەو گوڕەشەى سەربازى بەدەستى دێننەوە  , لەكاتێكدا تەواو پێچەوانەى ئەمە ڕاستە , ئەو سەكرایەتیەى نەتوانێـت بە ڕێگە چارە سیاسیەكان  چارەسەرى گونجاو بخوڵقێنێت ,  ئەوا  لە سەركەوتنە سەربازیەكانیشدا ناتوانێت سودوەربگریـَت .
  بۆ چارەسەرى هەر قەیرانێكیش هەزار و یەك ڕیگەى جیاواز هەیە , خراپترینیان و دواهەمینیان ڕێگەچارەى سەربازییە .. كەى سەركردایەتیەك كلیلیى چارەسەرى دایەدەست سەربازەكانیەوە , ئەوا بەماناى ڕاگەیاندنی شكستى خۆى دێـت لە وەدیهێنانی چارەسەریەكی دروست . گەر ئەم لۆژیكەى فەشەلى سیاسیەكان بۆ هەر شوێن و كاتێكی تر جێگەى گفتوگۆكردن بیـَت , ئەوا بۆ واقعی ئەمڕۆى هەرێمی كوردستان تەواو دروست و ڕاستە , لەبەر ئەوەى هەموومان ئەزانین كێشەى ناوچەكانی ململانێ بەپێشمەرگە چارەسەر ناكرێـت , گەرهات و سەركەوتنێكی سەربازیش لەمەیدانەكەدا بەدی هات ,  ئەوا بەدڵنیاییەوە چارەسەریەك نابێـت قابیلى مانەوەو درێژە كێشان بێت , چونكە هاوسەنگی هێز , لە هەمو ڕەهەندە سەربازی و ئابورى و دێمۆگرافی و ستراتیجیەكانەوە لە بەرژەوەندی هەرێمی كوردستاندا نیە ,  بۆیە هەر لەسەرەتاوە خیارى سەربازی خیارێكی نادروست و بێفەڕە بۆكورد .
 ئاسانە تێبگەین لەوەى بۆچی سیاسیەكانى كورد  بەو خێراییە پەنایان برد بۆ چەكی پێشمەرگە ,چونكە هێنانە مەیدانی پێشمەرگە باشترین ڕوپۆشێكە بۆ ئەوەى چوار ساڵى خراپ بەڕێوەبردن و  تێكشكانی خۆیانی پێ ڕوپۆش بكەن ,  بەڵام ئەوەى بۆ تێگەیشتن زەحمەتە بۆچونی ئەو بەڕێزانەیە كە لە میدیاكانەوە كار لەسەر كێرڤی حەماسەتی خەڵك ئەكەن , بەشێكی زۆرى ئەمانە تائێستایش  بەمیزاجی سەردەمی شۆڕش و لەسەر (ڕیتمی فەرهاد سەنگاوی ) قسە ئەكەن , بێ لانی كەمی هەست كردن بە بەرپرسیارێتی و مەوزوعیەت بەرامبەر ئەو قسانەى كە ئەیكەن , وەك ئەوەى دەرمانی دەردی كورد هەر ئەو ئینشا حەماسیانە بێت , كە ئەمڕۆ زۆر بەزەحمەت لەشەقامی كوردیشدا كەسێكت دەست ئەكەوێـت گوێی بۆڕاگرێ  , ئەمە جگە لەو ڕاستیانەى كە پێشمەرگەى ئەمڕۆ 100% جیاوازە لەو پێشمەرگانەى ساڵانی هەشتاكان بەم گوتارە حەماسیانە پەروەردە ئەكران . ئەو سیاسەتەی ئەمڕۆ ئیدارەى هێزی پێشمەرگەى كوردستان ئەكات پێویستە تەواو جیاواز بێـت لەسیاسەتی وروژاندنی حەماسی جەماوەرى , چونكە ئەو پێنج ملیۆن خەڵكەى لەهەرێمی كوردستاندا ئەژى پێویستى بەسەقامگیرى سیاسی و ئابورى و كۆمەڵایەتی هەیە  , چونكە ئەو دەستكەوتانەى 17 ساڵى ڕابردوو لەسەر حسابی ژیانی ئاسایى خەڵكی كوردستان بەدەست هاتووە ناكرێـت هەر وا بەئاسانی بخرێتە گرەوێكی چارەنوسنادیارەوە  , هاوكات ئەو سەركردانەیش  بڕیارى سیاسی بۆپێشمەرگە دروست ئەكات ئەمڕۆ (پیاوانی دەوڵەتی ) Statesman كۆمارى عێراقی فیدراڵ و هەرێمی كوردستانن , نەك گروپێك چەكداری پارتیزان كە هیچ شتێكیان نیە  لە ململانێكەدا بیدۆڕێنن .  muhemedhusen@yahoo.com
 …………………………..
 
 ئەم نوسینە لەژمارە 464 ڕۆژنامەى هاوڵاتیدا بڵاوبوەتەوە , ئێستا بەكەمێك دەستكاریەوە بڵاو ئەكرێـتەوە .