جەنگێکی ئەتۆمی لە نیمچە دورگەی کۆریادا چاوەڕوانکراوە

چین لە گەمارۆی ئەمریکادایە؛ جەنگێکی ئەتۆمی لە نیمچە دورگەی کۆریادا چاوەڕوانکراوە

بەبیانوی درێژکردنەوەی گەمارۆ ئابورییەکانی سەرکۆریای باکور و مناوەرەی سەربازی  هاوبەشی کۆریای باشور و ئەمریکا، قەیرانی نێوان هەردوو کۆریا چووە ئاڵۆزترین قۆناغی خۆیەوە و دەوڵەتی کۆریای باکور هەڕەشەی موشەکبارانی ئەتۆمی خاکی ئەمریکاو بنکە سەربازییەکانی لە ئۆقیانوسی ئارامدا کرد. لەچەند ڕۆژی ڕابردوویشدا دەوڵەتی پیۆنگ یانگ ڕایگەیاند کە لەمڕۆ و سبەیدا جەنگ ڕوو دەدات. لەبەرامبەریشدا ئەمریکا دەستی بە ئامادەکاری سەربازی زیاترکرد و بڕیارە لە زووترین کاتیشدا موشەکە قەڵەغانییە ئەتۆمییەکان لە جزیرەی گوامدا جێگیر بکات.

بەبۆچوونی نووسەری ئەم وتارە، گەیشتنی قەیرانی نیممچە دورگەی کۆریا بەم ئاستە لە ئاڵۆزبوون، بە جەنگێکێ وێرانکەر یەکلایی دەکرێتەوە. ئەو چاودێرە سیاسییانەی کە پێیان وایە جەنگێک ڕوونادات و ئەم بارگرژییەی نیمچە دورگەی کۆریا  تەنها مناوەرەیەکی سیاسیی و ئیعلامی ڕژێمی بنەماڵەی کیم ئیل سۆنگی دەسەڵاتداری کۆریای باکورە بۆ وەڵامدانەوە بە بارودۆخی سیاسیی و کۆمەڵایەتی ناوخۆیی ئەو وڵاتە، بەهەڵەداچوون. هەڕەشەکانی پیۆنگ یانگ لە ئەمریکاو کۆریای باشور، ئەمڕۆ یان سبەی دەچنە قۆناغی جێەجێکردنەوە و شەڕێکی ئەتۆمی لە نیمچە دورگەی کۆریادا ڕوو دەدات!. ئەم شەڕە بۆچی دەبێت ڕوو بدات و پێویستی ڕوودانی چییە؟…. بەبۆچوونی من، بە خوێندنەوەی ستراتیژی جیهانی ئەمریکا لە دوای جەنگی ئەفغانستان و عێراق و قەیرانی ئابوریی ساڵی ٢٠٠٧- ٢٠٠٨، لەلایەک و کێشمەکێشی مێژوویی چین و ئەمریکا لەسەر چەسپاندنی دەسەڵاتی ڕەها بەسەر نیمچە دورگەی کۆریادا لەلایەکی دیکەوە، دەتوانین وەڵامی پرسیارەکەی پێشەوە وەربگرینەوە.

مێژوو دووبارە دەبێتەوە؛ کۆریای باکور پاژنەی ئاخیل!

نیمچە دوورگەی کۆریا لە کۆتاییەکانی سەدەی نۆزدەهەمەوە تا شکستی ژاپۆن لە جەنگی دووەمی جیهانیدا، مستعمرەی ژاپۆن بووە و جەنگی یەک ساڵەی نێوان چین و ژاپۆن[ ١٨٩٤- ١٨٩٥ ] و ڕوسیا و ژاپۆن [١٩٠٤ – ١٩٠٥ ]  لەسەر باڵادەستی ئابوریی، سیاسیی سەربازی بووە بە سەر هەمان نیمچە دورگەدا. لە ساڵی ١٩٤٥- ١٩٤٨ باکوری نیمچە دورگەی کۆریا لەژێر دەستی یەکێتی سۆڤیەت و باشوریش لەژێر دەستی هێزە سەربازییەکانی ئەمریکادا بوو. پاش چوونە دەرەوەی هێزەکانی ئەمریکا و سۆڤیەت لە نیمچە دورگەی کۆریادا، سەرئەنجام لە ساڵی ١٩٤٩دا دوو وڵاتی کۆریا بە دوو دەوڵەتی جیاوازەوە پێکهێنرا؛ کۆریای باشور و کۆریای باکور.

لەهاوینی ١٩٥٠دا کۆریای باکور بەفیتی حکومەتی ماوییەکانی چین پەلاماری کۆریای باشوریدا و سوئێلی پایتەختی خستە ژێر دەستی هێزە سەربازییەکانی خۆیەوە، بەڵام ئەمریکا کاردانەوەی سەربازی بەرامبەر بە کۆریای باکور لەخۆ پیشانداو لە ماوەیەکی کورتدا نەک هەر سوئێلی پایتەخت، بەڵکو پیۆنگ یانگی پایتەختی کۆریای باکوریش لەهێزە سەربازییەکانی دەوڵەتی کیم ئیڵ سۆنگ پاکردەوە!. دەوڵەتی ماویستی چین فریای دەوڵەتی لە پایتەخت هەڵکەندراوی کیم ئیل سۆنگ کەوت و بە کۆمەکی لۆجستیکی و سەربازی، توانی هێزە سەربازییەکانی ئەمریکای لە پیۆنگ یانگ ڕابماڵێت و دووبارە سیئۆلی پایتەختی کۆریای باشوریش لەدەستبگرێتەوە، بەڵام هێزەکانی چین و کۆریای باکور دووبارە کەوتنەوە بەرهێرشی سەربازی ئەمریکاو هێزەکانی نەتەوەیەکگرتووەکانەوە و پایتەختی کۆریای باشور لەدەستیان دەرهێنرایەوە و لە هاوینی ساڵی ١٩٥٣ وە ئیمزای ئاگربەست لە نێوان هەردوو کۆریادا کرا.

 بە درێژایی ساڵانی سەردەمی جەنگی ساردی نێوان ئەمریکا و سۆڤیەت، ڕژێمی کۆریای باکور پەیوەندی هەمەلایەنەی لەگەڵ سۆڤیەت و چیندا هەبووە و ڕژێمی کۆریای باشوریش لەگەڵ ئەمریکا، ژاپۆن و ئەوروپادا. بەدوای کۆتایی جەنگی سارددا، ئەمریکا کۆریای باکوری خستە خانەی ئەو وڵاتانەوە کە بە ” تەوەرەی شەڕانگێز”ی ناویان دەبات. بەبیانوی پەرەپێدان بە تەکنەلۆژیای موشەکی و ئەتۆمی، ئەمریکاو ئەوروپا گەمارۆکانی خۆیان لەسەر دەوڵەتی پیۆنگ یانگ توونترکردەوە. ئامانجی ئیمپریالیزمی ئەمریکاو ڕۆژئاوا لە تووندکردنەوەی گەمارۆکانی سەر کۆریای باکور، ئیفلیجکردنی ئابوریی، سیاسیی و سەربازی ئەو وڵاتە بوو وەک بەربەستێک لە بەردەم هەیمەنەکردن ئابوریی و سیاسیی تەواوەتی ئەمریکا بەسەر نیمچە دوورگەی کۆریا و ئیحتواکردنی چین بوو لە ئۆقیانووسی ئارام و ئاسیادا.

بەدوای شکستی ئەمریکا لە ئەفغانستان وعێراقدا لەلایەک و لەلایەکی دیکەشەوە بە دوای قەیرانی ئابوریی ساڵی ٢٠٠٧ – ٢٠٠٨ دا، پایەکانی سەرکردایەتی و پۆلیسی ئەمریکا بەسەر جیهاندا لەق بووە. لەهەمان پرۆسەدا، چین گەشەی ئابوریی بە خۆیەوە بینیوە و سوپاکەی بە تەکنەڵۆژیای سەربازیی نوێ چکدارکردووە. لەگەڵ کۆمەڵێک دەوڵەتی بەهێز لەڕووی ئابوریی، سەربازی و مرۆییەوە لە ئاسیا، ئەوروپا، ئەفریقا و ئەمریکای لاتیندا گروپی بریکسی پێکهێناوە.

پێشبینی دەکرێت  تا ساڵی ٢٠٢٠ ئابوریی چین بۆڕی ئابوریی ئەمریکا بداتەوە و ئەو وڵاتە ببێتە گەورە هێزێکی ئابوریی بێ ڕەقیب لە دنیادا. ئەمریکا دەیەوێت بە گەمارۆدانی دیپلۆماسی و لە ئەنجامیشدا بە پەلاماردانی سەربازی چین بەر بەو پرۆسە ئابورییە بگرێت!. پرۆژەی ” سەدەی ئەمریکا لە ئۆقیانوسی ئارامدا America،s Pacific Century “، پرۆژەی هیلاری کڵنتۆنی وەزیری دەرەوەی پێشووتری ئەمریکایە بۆ هەیمەنەکردنی ئابوریی، سیاسیی و سەربازی بەسەر ئۆقیانوسی ئارام و ئۆقیانوسی هینددا. هیلاری کڵنتۆن لە ئۆکتۆبەری ساڵی ٢٠١١دا  ئەوپرۆژەیەی لەشێوەی وتارێکی دوور و درێژ لە سایتی” U.S. Department of State ” و فۆرین پۆڵەسیدا بڵاوکردەوە و لەهەمان وتاردا بە ڕاشکاوانە دەڵێت ” ئاسیا بڕیار لەسەر ئایندەی سیاسەت دەدات، نەک عێراق و ئەفغانستان. هەقی خۆیەتی ئەمریکا لە ناوەنددا دەستبەکار بێت: http://www.state.gov/secretary/rm/2011/10/175215.htm “. کڵینتۆن لەهەمان وتاردا [ کە لەڕاستیدا لە وتار دەرچووە و پرۆژەیەکی ستراتیجی دیموکراتەکانە بۆ هەیمەنەکردنی تەواوەتی ئەمریکا بەسەر جیهاندا] چەندین جار جەخت لەسەر ئەوە دەکاتەوە کە وەڵامدانەوە بە کێشە ئابورییە ناوخۆییەکانی ئەمریکا لەڕێگای باڵادەستی ئەمریکاوە بەسەر ئاسیا و ئۆقیانوسی ئارامدا مەیسەرو مسۆگەر دەبێت. ئۆباماش لەسەفەرەکەی مانگی ئۆکتۆبەری ساڵی ٢٠١١دا بۆ ئوسترالیا، زۆر بە ڕاشکاوانە وتی” کەمکردنەوەی بودجەی بەرگری سەربازی ئێمە، خەرجییە سەربازییەکانمان لە ئۆقیانوسی ئارامدا ناگرێتەوە. ئێمە هاتوینەتە ئۆقیانوسی ئارامەوە بۆئەوەی لێرەدا بمێنینەوە!: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2062577/We-stay-Obama-tells-Australia-ensure-peace-region.html “. بەبۆچوونی دۆکترینی سیاسیی و ستراتیژیستەکانی ئەمریکای دوای قەیرانی ئابوریی ٢٠٠٧- ٢٠٠٨، ناوەند و خاڵی لێوەهەستانی باڵادەستی ئەمریکا بەسەر جیهاندا، نەک عێراق و ئەفغانستان، یان خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵکو ئۆقیانوسی ئارام، باکورو باشوری خۆرهەڵاتی ئاسیایە و پایە لەرزۆکەکانی سەرکردایەتی جیهانی ئەمریکای دوای قەیرانی ئابوریی لە ئۆقیانوسی ئارامدا پتەودەکرێنەوە.

 ئۆقیانوسی ئارام یەکێکە لە ناوەندە هەرە ستراتیژییەکانی جیهان کە نەوت و غازێکی یەدەکی زۆری هەیە. لەوەش گرنگتر ئەمەیە کە هەرجۆرە بارگرژییەک لە ئۆقیانوسی ئارامدا، دەتوانێت زیانی گەورە بە ئابوریی چین بگەیەنێت، چونکە نزیک بە لە ٨٠%ی بازرگانی دەرەوەی چین لەڕێگای ئۆقیانوسی ئارامەوە ئەنجام دەدرێت.

 ئەمریکا دەیەوێت لەڕێگای دروستکردنی قەیرانێکی سیاسیی و سەربازییەوە لە ئۆقیانوسی ئارامدا، چین ڕابکێشێتە بواری پێشبڕکێیەکی خۆ پڕچککردن و ململانێیەکی سەربازییەوە [هەروەک ئەوەی کە لەسەردەمی جەنگی سارددا یەکێتی سۆڤیەتی خستە ناو داوی پێشبڕکێی خۆپڕچەکردنەوەو ئەنجامەکەشی بە داڕمان و نابودکردنی ئابوریی ئەو کۆتایی هات.] و لەو ڕێگایەوە ئابوریی چین تووشی قەیران و داڕمان بکات. چینییەکان بە ووردی لەو پلانەی ئەمریکا تێگەیشتوون و کۆریای باکوریان وەک بەربەستێک خستۆتە بەرامبەر ئەو پلانە ئەهریمەنییەی ئیمپریالیزمی ئەمریکاوە. چینییەکان لەوە دڵنیان کە ئەمڕۆ یان سبەی، ئیمپریالیزمی ئەمریکا جەنگ و کارەساتێک لە ئۆقیانوسی ئارام و لە نیمچە دورگەی کۆریادا دەخوڵقێنێت، کارەسات و جەنگێک کە ئامانجەکەی زیان گەیاندن بە ئابوریی و چین و پاوەنکردنی تواناییە ئابورییەکانی ئەو وڵاتەیە. کلیلی ئەو جەنگ و کارەساتەی ئەمریکاش کۆریای باکورە. دەوڵەتی پیۆنگ یانگ لە یەک دەیەونیوی ڕابردوودا بە تووندی خراوەتە ژێر گوشارە ئابورییەکانی ئەمریکاو ئەنجومەنی ئاسایشەوەو بە بیانوی خۆپڕچەکردنی ئەتۆمی، تووندترین سزا ئابوریی و بازرگانییەکانی بەسەردا سەپێنراوەو لەوە دڵنیایە کە لەستراتیژی ” سەدەی  ئەمریکا لە ئۆقیانوسی ئارام “دا مەحکوم بە مەرگکراوە. لەبەرئەوە، دەبێت خۆی بۆ شەڕی مان و نەمان لەگەڵ ئەمریکادا ئامادە بکات و هەوڵبدات بە بۆمبە ئەتۆمییەکان بوون و مانەوەی خۆی بپارزێت!.

هاوهەڵوێست نەبوونی چین لەگەڵ ئەمریکا و ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکاندا دژ بە پرۆژەی چەکە ئەتۆمییەکانی کۆریای باکور و درێژەدانی پەکین بە کۆمەکە ئابورییەکانی ئەو وڵاتە، ئاماژەیەکی ڕاشکاوانەیە بەوە کە  چین دەیەوێت ڕژێمی بنەماڵەیی کیمیەکانی پیۆنگ یانگ وەک قەڵغانێک بەرامبەر بە ئەمریکا لە ئۆقیانوسی ئارام و نیمچە دورگەی کۆریادا ڕابگرێت. ئەمریکاش بۆ بە چۆکداهێنانی چین و داڕوخانی ئابوریییەکەی، دەیەوێت دەوڵەتی پیۆنگ یانگ لەسەر ڕێگای ئەو ستراتیژییەیدا هەڵبگرێت. بە کورتییەکەی کۆریای باکور، پاژنەی ئاخیلەو هەریەک لە چین و ئەمریکا تیری خۆی لێبدات، دەتوانێت ئەویتر لە سیاسەتی جیهانیدا نابود بکات.

ئەنجامگیری:

ڕژێمی کیمییەکان، نە ڕژێمی قەزافییەو نە ڕژێمی سەدام و ئەسەد، بەڵکو ڕژێمێکە کە ئەزمون و مێژوویەکی لە جەنگ و ململانێی خوێناوی لەگەڵ ئەمریکادا هەیە و بە پشتیوانی چین لە ساڵی ١٩٥٠- ١٩٥٣دا چەندین جار ئەمریکای تووشی شکستی گەورەی سەربازیکردووە. زۆربەی خەڵکی کۆریای باکور، پشتیوانی ڕژێمی دەسەڵاتدارن و  ڕق و کینەیەکی مێژووییان لەسەر شەڕە خوێناوییەکانی ساڵانی ١٩٥٠- ١٩٥٣ بەرامبەر بە ئەمریکا هەیە و بەتووندی دژی پلانگێڕییەکانی دەوەستنەوە. ڕژێمی پیۆنگیانیش هەم توانایی ئەتۆمی هەیە و هەم توانایی سەربازی فراوان. لەبەر ئەو فاکتەرانە، ڕوخاندن و لەناوبردنی ڕژێمی دەسەڵاتداری کۆریای باکور، پرۆسەیەکی زۆر لەوە ئاڵۆزتر و دژوارترە کە ستراتیژیستەکانی “سەدەی ئەمریکا لە ئۆقیانوسی ئارام “دا پێشبینیانکردووە.

ئێستا دەوڵەتی پیۆنگ یانگ ئامادەیی تەواوی هەیە بۆ تەقاندنەوەی قەیرانەکە لەڕێگای بەرپاکردنی شەڕێکی ئەتۆمی ماڵوێرانکەرەوە. ئیمپریالیزمی ئەمریکا زیاتر ڕژێمی دەسەڵاتداری کۆریا دەبزوێنێت بۆ بەرپاکردنی شەڕ و تێوەگلانی چین لە قەیران و جەنگێک کە بە ناچاری دەبێت لە نیمچە دوورگەی کۆریاو ئۆقیانوسی ئارامدا ڕوو بدات. هەڕەشەکانی پیۆنگ یانگ جدین و وەک لەڕاگەیاندنەکانی ڕژێمی دەسەڵاتداری ئەو وڵاتەشدا ئاماژەی پێکرا، بەرپابوونی جەنگ لە ئان و ساتدایە. ئەوەی کە بڕیاردەری بەرپاکردنی جەنگی کۆریای باکورە دژ بە ئەمریکا و کۆریای باشور، نەک دەوڵەتی پیۆنگ یانگ، بەڵکو دەوڵەتی پەکینە!. ئێستا دەوڵەتی چینیش لەلایەن ئەمریکاوە گەمارۆی دیپلۆماسی و سەربازیدراوە و لەژێر گوشاردایە. لەبەرئەوە، چاوەڕێ دەکرێت کە لە هەر چرکە ساتێکی درێژەکێشانی قەیرانەکەی نیمچە دورگەی کۆریادا چرای سەوز بۆ پیۆنگ یانگ دابگیرسێنێت تا بۆمبە ئەتۆمییەکانی بکێشێت بەسەر کۆریای باشور، ژاپۆن و ئەمریکادا!.

لینکی پەیوەست بەم بابەتە:

ئەمریکاو ڕوسیا لە جەنگی ساردی یەکەمەوە بۆ جەنگی ساردی دووەم

http://www.kurdistanpostinfo.com/ViewItems.aspx?id=688

هێنری کیسنجێر : جەنگی جیهانی سێیەم نەخشەی بۆداڕێژراوە و کەسانێک دەنگی تەپڵی جەنگ نابیستن، ئەوانە کەڕن !

http://www.kurdistanpostinfo.com/ViewItems.aspx?id=607

4/7/2013

تاهیر ساڵح شەریف: