گه‌مه‌ی دوا شه‌وی سووره ماسییه‌كان
چیرۆك
چاوت بڕیوه‌ته بنمیچه‌كه , ئاسمانی ژووره بچكۆله‌كه‌ت له په‌ڵه هه‌ورێكی خۆڵه‌مێشی تۆخ ده‌چێت , هه‌ورێك كه هه‌رگیز دانه‌كاته باران , ئاسمانێك كه هه‌رگیز شین‌و ساماڵا نه‌بێت‌و خۆر‌و مانگی تیا هه‌ڵنه‌یه‌ت.
له‌وه‌ته‌ی تۆ له‌م ژووره بچكۆله ده‌ژیت , یان راستتر وایه بڵێین: له‌وه‌ته‌ی ئه‌م چوار دیواره كراوه به نیشتمان‌و ماڵت, تێڕوانینت بۆ ژیان , بۆ مرۆڤ بۆ نیشتمان , بۆ هه‌موو شتێك گۆڕاوه.
جاران‌و پێشئه‌وه‌ی بخرێیته ئه‌م چوار دیواره‌وه , پێتوابوو ته‌واوی سه‌ر زه‌مین بۆ گه‌شت‌و گه‌ڕان‌و دیتنی مرۆ بچووكه, چاوی مرۆڤ زۆر له‌وه دوربینتره كه سنوورێك بۆ دیتنی دابنرێت , خه‌یاڵی مرۆ زۆر له‌وه فراوانتره كه له‌سه‌رزه‌مینێَك جێگای ببێته‌وه.
هه‌میشه قسه‌ی ئه‌و گه‌وره پیاوه‌ت دووباره ده‌كرده‌وه كه ده‌ڵێت: (زه‌مین به‌هه‌موو پانی‌و به‌رینییه‌وه, بۆشایی ئاسمانیش به‌هه‌موو نهێنییه‌كانییه‌وه , رووبار‌و ده‌ریاكانیش به هه‌موو قوڵایی‌و هاژه‌و لرفه‌یانه‌وه , له ئاقار تێڕوانین‌و تێفكرین‌و سه‌رنجه ورده‌كانی مرۆدا بچووك‌و ته‌نگه‌به‌رن , بۆیه رۆژێك دادێ هه‌موو ئه‌مانه بۆ مرۆ وه‌كو به‌ری ده‌ست ته‌خت ده‌بن, وه‌كو په‌ڕه‌ی كتێب به‌سانایی ده‌خوێندرێنه‌وه , شتێك له‌به‌رده‌م مرۆدا نامێنێت كه‌ناوی نهێنی گه‌ردوون بێت..).
ئێستا‌و ئه‌وا ساڵێكی ته‌واوه, هه‌موو گه‌ردوون بچووك‌و ته‌نگ بووه‌ته‌وه‌‌و بۆ تۆ بریتییه له ژوورێكی یه‌ك مه‌تر پان‌و یه‌ك مه‌تر درێژ‌و سێ مه‌تر به‌رز. هه‌رگیز له‌و بڕوایه‌دا نه‌بوویت ته‌نها رۆژێك چییه بتوانیت له نیشتمانێكی ئاوها چۆڵا‌و وشك‌و بریندا ژیان به‌سه‌ر ببه‌یت. لێ پێده‌چێت مرۆ زۆر له‌وه به‌هێزتر‌و دڵڕه‌قتر‌و چاوقایمربێت كه خۆی بیری لێده‌كاته‌وه , ئه‌گه‌ر وانییه كێ بڕواده‌كات كه‌سێك هه‌بێت بتوانێت ساڵێكی ته‌واو كه‌سێك شك نه‌بات قسه‌ی له‌گه‌ڵدا بكات , رازی دڵی خۆی بۆ هه‌ڵڕێژێت؟
ئه‌وه‌ی له ماوه‌ی ئه‌م ساڵه‌دا فریات كه‌وتووه‌‌و نه‌یهێشتووه وه‌كو داری بێڕه‌گ وشك ببیته‌وه, خه‌یاڵی سرك‌و زیته‌ڵه‌ت بووه. خه‌یاڵت رۆژانه ده‌یانجار له نیشتمانه ته‌نگه‌كه‌ت , له یه‌ك به‌یه‌كی سه‌رباز‌و پاسه‌وانه دڵڕه‌قه‌كان , له (ئه‌بوو عه‌بوود), ته‌نانه‌ت له جه‌سته‌ی له‌ڕولاوازی خۆشت یاخی ده‌بوو, به ئاشكراو به نهێنی خۆی راده‌پسكاند‌و ده‌چووه ده‌رێ , ده‌گه‌ڕا , پێده‌كه‌نی گه‌مه‌ی ده‌كرد.
به‌ڵام ئاخ هه‌مووكاتێك ده‌نگی ناسازی (ئه‌بوو عه‌بوود) كه‌پاسه‌وانی یه‌كه‌مت بوو , لێنه‌ده‌گه‌ڕا خه‌یاڵی چوست‌و چالاكت گه‌شتی ژیان ته‌واو بكات , رایده‌چڵه‌كاندی‌و به‌ئاگای ده‌هێنایته‌وه.
له‌م كاته‌دا خه‌یاڵیشت وه‌كو جه‌سته‌ت بێكه‌سكوژ ده‌كرا‌و به‌نیوه مردوو په‌لكێشیان ده‌كرده‌وه بۆ ناو زیندانه ته‌نگ‌و تاره‌كه‌ت. به‌ڵام هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی (ئه‌بوو عه‌بوود) كڕ‌و بێده‌نگ ده‌بوو, خه‌یاڵت جارێكیدی شێتانه فرته‌ی دهكردو ده‌چووه‌وه‌ده‌رێ.
هه‌میشه یه‌كه‌مین كه‌سێك كه سه‌ردانیت دهكردو زۆر به‌گه‌رمی له‌ئامێزی ده‌نای‌و رایده‌مووسیت و (شه‌ونم) بوو.
(شه‌ونم) له‌هه‌ركوێ بووایه , خه‌یاڵت وه‌كو هه‌ڵۆ به‌دیده‌كرد , به‌بێ له‌ده‌ركه‌دان , وه‌كو منداڵێكی سه‌رگه‌ردانی ونبوو ده‌چوو باوه‌شی, (شه‌ونم) یش زۆر به‌ئه‌مه‌گه‌وه وه‌كو عاشقێكی میهره‌بان به‌سنگی خۆیه‌وه ده‌یگوشی , دواتر‌و هه‌تا قه‌ده‌رێك ماچی ده‌كرد , به‌سۆزه‌وه ده‌یلاوانده‌وه , هه‌میشه فرمێسكی خۆی بۆ ده‌كرد به هه‌توان‌و خه‌یاڵی زامدارتی ساڕێژده‌كرد.
***
ئهمشهو به‌پێچه‌وانه‌ی هه‌موو شه‌وو رۆژه‌كانی ئه‌مساڵه‌وه , تۆ كه چاوت له بنمیچی ژووره ته‌نگه‌كه بڕیوه , كه له په‌ڵه‌هه‌ورێكی خۆڵه‌مێشی تۆخ ده‌چێت , خۆشت نه‌تزانی خه‌یاڵی (شه‌ونم) چۆن به‌دزی (ئه‌بوو عه‌بوود) ه‌وه سنووری دیوار‌و به‌نده‌كانی بڕی‌و بوو به‌میوانت…
له‌م كاته‌دا هه‌وره خۆڵه‌مێشییه تۆخه‌كه‌ی ئاسمانی ژووره‌كه‌ت كه‌ساڵێكی ته‌واوه به‌ری هه‌موو دیتنێكی لێگرتبووی‌و مۆته‌كه‌ی سه‌ردڵت بوو , چه‌خماخه‌ی داو ره‌وییوه و باران نمه نمه دایكرد , جه‌سته‌ی داخكراوتی فێنك كرده‌وه , ئاسمانی ژووره ته‌نگه‌كه‌ت بوو به‌سایه‌قه‌ی ساماڵا , له‌نا‌و ئه‌و ئاسمانه سافه‌دا (شه‌ونم) وه‌كو مانگی چوارده هه‌ڵهات , له‌به‌ر شه‌وقی , چاوه‌كانت شه‌واره بوون , زۆری نه‌مابوو هیچ نه‌بینیت , به‌ڵام دوای ئه‌وه‌ی چه‌ند جارێك چاوه‌كانت دابه‌یه‌كدا , به‌ری دیده‌ت رۆشن بوونه‌وه, تێگه‌یشتیت ئه‌وه خه‌یاڵی (شه‌ونم) ه‌و هاتووه بۆ دیده‌نیت , هاتووه ببێته میوانت , هاتووه به‌یادی جاران ده‌مه‌ته‌قێیه‌كت له‌گه‌ڵدا بكات , هاتووه ماچبارانت بكات , هاتووه برینه‌كانت ساڕێش بكات , هاتووه جارێكیدی فوی ژیان بكاته‌وه به‌به‌رتدا , چونكه زۆری نه‌مابوو به‌یه‌كجاری ماڵئاوایی له‌ژیان بكه‌یت , هاتووه.. هاتووه.. هاتووه..
ئه‌دی جگه له (شه ونم) كێی تر زاتده‌كات به‌م نیوه‌شه‌وه به‌بێ ئیزنی (ئه‌بوو عه‌بوود) خۆی بكات به‌م ژووره ته‌نگه‌دا؟
خه‌یاڵی (شه‌ونم) كه هه‌ر له‌مانگی چوارده ده‌چوو , هێشتا به‌ته‌واوی نه‌هاتبووه خوارێ‌‌و هه‌ر به‌حه‌واوه‌بوو , پێشئه‌وه‌ی بگاته باوه‌شت , (شه‌ونم) دووگمه‌كانی به‌رۆكی كرده‌وه.. خودایه چی ببینیت , خۆشت پێت سه‌یره‌‌و واق وڕما , له دوای ئه‌م دیمه‌نه چۆن نه‌مردیت؟ سنگێكی سپی بلووری , دوو مه‌مكی هه‌رمێی سه‌رگۆئاڵا , نه‌خێر دوو سووره ماسی سرك‌و لووس , تۆڕی به‌رۆكیان پساندوو ئهمشهو هاتوون له ده‌ریای خه‌یاڵی تۆدا مه‌له بكه‌ن.. تۆش لێزانانه ده‌سته‌كانت بۆ كردن به‌حه‌وز‌و هه‌ردوو سووره ماسییه‌كه‌ت له باوه‌ش گرت…
تۆ كه ساڵێكی ته‌واوه ده‌سته‌كانت جگه له كه‌له‌پچه‌‌و حه‌بل هیچی تر میوانیان نه‌بووه , ئهمشهو به گه‌مه‌ی سووره ماسییه‌كان هاتنه بزه‌و ختوكه‌یان پێداهات , كاتێك ده‌میان له په‌نچه‌كانت ده‌سوو , ته‌زوو موچڕكه‌ی عه‌یش‌و خۆشی به له‌شتدا ده‌هات…
ئهمشهو به پێچه‌وانه‌ی ئه‌م ساڵه‌ی رابردووه‌وه , كه هه‌موو شه‌وێك له‌دوای ئه‌شكه‌نجه‌یه‌كی زۆر به‌ده‌م ئازاره‌وه هه‌تا به‌یانی سه‌دان جار رۆحت ده‌كێشرا.. ئهمشهو له عه‌یش‌و له‌ززه‌تی گه‌مه‌ی ئه‌م دوو سووره ماسییه , كه له‌نا‌و حه‌وزی له‌پتدا له هه‌ڵبه‌ز‌و دابه‌زدابوون , له چركه‌یه‌كدا سه‌دان جار ده‌مردیت‌و زیندوو ده‌بوویته‌وه.. به‌و ئامانجه‌ی كه سووره ماسییه‌كان بگریت , هه‌وڵده‌ده‌یت به‌ری حه‌وزه‌كه ته‌نگ بكه‌یته‌وه , لێ ماسییه‌كان له‌وه سركتربوون به قامكی مجرۆی تۆ بگیرێن , خۆیان قوتارده‌كرد‌و رایان ده‌كرد.. ئه‌م گه‌مه‌‌و چاوشاركێیه هه‌ر به‌رده‌وام بوو هه‌تا ئه‌وكاته‌ی سووره ماسییه‌كان له خۆشییاندا سه‌رخۆش بوون‌و له ناو له‌پتدا مت بوون , ئیدی مه‌گه‌ر هه‌ر خۆت بزانیت چیت له سووره ماسییه‌كان كردوو چۆنت گوشین , به‌ڵام ئه‌وه‌ی هه‌رگیز له یادت ناچێت‌و شایانی وتن بێت, ئه‌و عه‌یش‌و خۆشی‌و مه‌كر‌و نازه‌ی سووره ماسییه‌كان بوو كه له‌گه‌ڵا هه‌ر هه‌ڵگوشینێكدا سوورتر هه‌ڵده‌گه‌ڕان‌و شه‌نگتر ده‌بوون.
(تۆ) و (شه‌ونم) ئه‌گه‌رچی زۆر دوور بوون له‌یه‌كه‌وه , به‌ڵام له‌م دووره‌وه خه‌یاڵتان ئاوێزانی یه‌كدی بوون , له ئاكامدا چه‌سته‌ی هه‌ریه‌كه‌تان ته‌واو ره‌حه‌تبوو..
***
به‌ڵام هه‌یهوو.. پاسه‌وانه‌كانتان لێتان نه‌گه‌ڕان به‌كه‌یفه‌خۆ‌و هه‌تا سه‌ر به‌م شێوه‌یه گه‌شتی ژیان ته‌واو بكه‌ن.
(تۆ) له‌نا‌و ئه‌و ژووره ته‌نگه‌دا , (ئه‌بوو عه‌بوود) و (خه‌ڵه‌ف) و (ئه‌سوه‌د) پاسه‌وانتن , (شه‌ونم) یش باوكی‌و دوو برای پاسه‌وانین..
له‌یه‌ككاتدا ده‌نگێكی ناوه‌خت گۆمی خه‌یاڵتانی شلوێ كرد‌و به‌ئاگای هێنانه‌وه..
(شه‌ونم) كه به‌خه‌یاڵا میوانی تۆ بوو, به‌ڵام له‌ماڵی خۆیان‌و له‌سه‌ر جێگاكه‌ی خۆی دووگمه‌كانی به‌رۆكی كردبوونه‌وه , مه‌مكه تورت‌و قوته‌كانی خستبوونه ده‌شت..
له‌م كاته‌دا نه‌ڕه‌و هاواری باوكی , (شه‌ونم) ی له عه‌یش‌و خۆشی كردوو هه‌موو لایه‌كی به‌ئاگا هێنایه‌وه…
(تۆ) ش ناو له‌پت دوو حه‌وزی بچكۆله‌بوون, سووره ماسییه‌كانی تیانووستبوون , (ئه‌سوه‌د) و (خه‌ڵه‌ف) به حه‌یزه‌رانێك هه‌ردوو حه‌وزه‌كه‌ی ناو له‌پتیان شكاند , سووره ماسییه‌كان بێناز كه‌وتنه سه‌ر زه‌وی , به‌به‌ر چاوته‌وه هه‌ڵبه‌ز‌و دابه‌زیان ده‌كرد.. له‌م كاته‌دا دانه‌ویته‌وه ماسییه‌كان هڵبگریته‌وه , لێ (ئه‌بوو عه‌بوود) به شه‌قێك راستی كردیته‌وه‌‌و ده‌موو لوتتی پڕكرد له‌خوێن , هه‌رچه‌ندت كرد خۆت به‌پێوه بۆڕانه‌گیرا , له‌نگه‌رت تێكچوو و به‌لادا هاتیت‌و كه‌وتیت.. (ئه‌سوه‌د) و (خه‌ڵه‌ف) راستییان كردیته‌وه , له‌پشته‌وه ده‌سته‌كانتیان به كه‌له‌پچه‌یه‌ك به‌سته‌وه , به‌په‌ڕۆیه‌كی ره‌شی زبریش هه‌ردوو چاوتیان شه‌ته‌كدا , له‌ژووره ته‌نگه‌كه ده‌ریان هێنایت , هه‌ر به‌ڕاكێشان بردیتیان , له گۆڕه‌پانی زیندانه‌كه وه‌كو مه‌سیح به‌دارێكه‌وه به‌سترایته‌وه‌‌و له‌خاچیان دایت..
له‌دوای تاوێك (ئه‌بوو عه‌بوود) فه‌رمانی به (ئه‌سوه‌د) و (خه‌ڵه‌ف)دا:
– ( له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خیانه‌تی له حزب‌و شۆڕش‌و سه‌ركرده كردووه , گووله بارانی بكه‌ن..).
له‌م كاته‌دا (شه‌ونم) یش تۆ ئاسا به دار قه‌ڵمتۆزه‌كه‌ی خۆیانه‌وه به‌ستراوه‌ته‌وه , ئه‌وداره‌ی كه ته‌مه‌نی بیست‌و سێ ساڵه‌‌و چه‌ند ساڵێك له (شه‌ونم) گه‌وره‌تره , باوكی فه‌رمانی به دوو كوڕه‌كه‌ی دا:
– ( له‌به‌ر ئه‌وه‌ی شه‌ره‌ف‌و نامووسی خێزانه‌كه‌مانی له‌كه‌داركردووه , گوله‌بارانی بكه‌ن..).
له یه‌ككاتدا (ئه‌سوه‌د) و (خه‌ڵه‌ف) و هه‌ردوو براكه‌ی (شه‌ونم) لاونیو دانیشتن , میلی تفه‌نگه‌كانیان هێنایه‌وه , ده‌ستیان به په‌له‌پیتكه‌كاندا نا .. ده‌نگی ریزه فیشه‌كێك دڕی به‌بێده‌نگی ئه‌و شه‌وه‌دا دا..
له‌مكاته‌دا خه‌یاڵتان فریاتانكه‌وت‌و بۆ چه‌ند ساتێك ته‌مه‌نی ژیانتانی درێژ كرده‌وه..
هێشتا گولله‌كان نه‌گه‌شتبوونه جه‌سته‌تان , به‌شێك له گولله‌كان له‌نێوان تۆ‌و تفه‌نگه‌كانی (ئه‌سوه) و (خه‌ڵه‌ف) داو به‌شێكی تریشیان له‌نێوان (شه‌ونم) و تفه‌نگی براكانیدا هه‌ر به‌حه‌واوه‌بوو.. ئه‌و به‌ره‌به‌یانه‌تان كه‌وته‌وه یاد كه (تۆ) و (شه‌ونم) ماڵئاوایتان له یه‌كدی كردوو دواجار تۆ ده‌ستگیر كرایت..
***
نیوه شه‌وێكی تاریكی ساڵی 1988 بوو تۆ له هاوڕێكانت دابڕابوویت , خۆشت نه‌تده‌زانی چی بكه‌یت‌و بۆكوێ بڕۆیت , ته‌واوی ئاواییه‌كانی ئه‌و ده‌وروبه‌ره , به ئاواییه‌كه‌ی ماڵی (شه‌ونم) یشه‌وه وێران كرابوون , هه‌ر ئه‌وشه‌وه خۆت گه‌یانده ناو چه‌مه‌كه , ماڵی (شه‌ونم) له‌وێ كه‌پرێكیان كردبووه ماڵا , هه‌رچۆنێك بوو فرسه‌تت هێنا‌و بۆ دواجار ماڵئاوایت له (شه‌ونم) كرد.. له گه‌ڵا گزنگدا گه‌یشتیته ناو كه‌لاوه‌كانی ئاوایی (بانگۆل) , ئیتر ده‌رفه‌تی رۆشتنت نه‌ما , چونكه دنیا ته‌واو رووناك بووبووه‌وه , دیوارێكی رووخاوت بۆخۆت كرد به‌ماڵا‌و به پووش خۆت داپۆشی .. هێشتا چاوت نه‌چووبووه خه‌و , له دووره‌وه گوێت له ده‌نگی جاش‌و سه‌بازه‌كان بوو , له چه‌ند لایه‌كه‌وه سه‌گه‌كانی ئاوایی ده‌ستیان كرد به حه‌په , به‌ڵام ئه‌وان زۆر دڵڕه‌قانه یه‌ك به‌یه‌كی سه‌گه‌كانیان كوشت.. ئینجا گڕیان به‌ردایه پوش‌و په‌ڵاش‌و دار‌و دیره‌ك‌و حه‌سیره‌كانی ئاوایی , زۆری نه‌مابوو چه‌ڕه دووكه‌ڵا بتتاسێنێت , ناچار بوویت بێیته ده‌رێ , له‌مكاته‌دا ده‌ستت به ته‌قه‌كردن كرد , نه‌تزانی چه‌ند كه‌ست كوشت‌و چه‌ندت بریندار كرد.. هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ت له‌یاده پێكرایت , به‌ڵام هێشتا هۆشت له‌لای خۆت بوو , له دووره‌وه ده‌نگی گریانی (شه‌ونم) هاته گوێت , هاواری ده‌كردوو..
ئێستا گولله‌كان له‌نێوان تۆ‌و چه‌كه‌كانی (ئه‌سوه‌د) و (خه‌ڵه‌ف) و له‌نێوان (شه‌ونم) و چه‌كه‌كانی براكانیدا به‌حه‌واوه نین‌و گه‌یشتنه جه‌سته‌تان , نه‌یان هێشت سووره ماسییه‌كان گه‌مه‌ی خۆیان ته‌واو بكه‌ن , له‌یه‌ككاتدا جه‌سته‌تان له‌خوێندا سوور بوو , به‌لادا هاتن‌و رۆحتان ده‌رچوو..
سه‌مه‌د ئه‌حمه‌د
