زه‌نگ … حه‌مه سه‌عید که‌لاری
– 1 –
شه‌و نیه سه‌فه‌ر نه‌که‌یت ، شه‌و نیه خۆت هه‌ڵنه‌ده‌یته سه‌ر زینی ئه‌سپه سپیه‌که‌ی خه‌یاڵ و چوارناڵه تاو نه‌دات و نه‌تباته‌وه بۆ دوور ..چ سه‌راسیمه‌یه‌که ئه‌م خولیای گه‌ڕانه‌وه و گێڕانه‌وه یه ……کاسه‌ی سه‌ری تۆ چ ئێش و ” ماجه‌را “یه‌کی تیادا چڕ بوه‌ته‌وه !!
ده‌یان یاده‌وه‌ر‌یی ، زۆریان تاڵ و که‌میان شیرین ، که‌سه‌ری جه‌ڕگبڕ و زامی هه‌میشه به‌سۆ ، تاو ناتاویش به ده‌م زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌کی کاڵه‌وه هه‌ناسه‌یه‌کی شله‌تێن ،بیرکه‌دنه‌وه له ئه‌و هه‌ناسانه‌ی که پڕێکیان چنینی ته‌ونی خه‌یاڵێکی جوان و ته‌ڕ بوون و ته‌واو .
زۆر جار خۆت به خۆت ده‌ڵێیت و ده‌شزانیت ( ئه‌وه‌ی چوو چوو )، سه‌ره‌ڕای ئه‌وڕاستیه حاشاهه‌ڵنه‌گره‌ش” چه‌ند و چوون و چۆنێک ” به‌رده‌وام گێنگڵت پێ ده‌ده‌ن و تادێت ده‌روونت زیاتر په‌نگ ده‌خواته‌وه و له ناخه‌وه ده‌شڵه‌ژێیت .
له‌م ئاخر و ئۆخری ته‌مه‌نه‌دا ، ئێستا خۆت ترنجاندوه‌ته ناو چوار دیواره‌وه ، جێ خه‌وێکی زگوردیانه و ڕادێۆیه‌ک به ژوور سه‌رته‌وه ، تاک قه‌نه‌فه‌یه‌کی به‌رهه‌می ده‌ست و په‌نجه‌ی هۆستایه‌کی ناشی و کۆمپێۆته‌‌رێک و کتێبخانه‌یه‌کی بێسه‌ر و به‌ر ، ئه‌و کتێبخانه‌یه ی وه‌ک خه‌زنه‌ی مێشکت ، مێژویه‌کی ته‌ماوی به قه‌تماغه‌ی برینه‌وه ، فکرێکی کاڵ کرچ و ئه‌ده‌بێکی نیمچه باڵه‌ڕوان به‌شێعریشه‌وه ، له‌ته‌ک ڕۆمانه هه‌مه بابه‌ته‌کانیدا ، وا تێکچرژاون به یه‌کدا سه‌ریان له به‌ر ده‌رناکه‌یت ، حوجره‌که‌ت ئێستا بۆنی دووکه‌ڵی سیگار ، پیریی ، ماندوێتی و ته‌نیای لێ ده‌چۆڕێت ، ئاخر ئه‌و ڕۆژه میوانه مێردمنداڵه‌که‌ت ناهه‌قیی نه‌کرد کاتێک هاته ژووره‌که‌ته‌وه ، چاوێکی به‌په‌له‌ی به هه‌ر چوار سووچیدا گێڕا و وتی ( ئه‌وه چیه گشت شته‌کانت کۆنن ) !!!که‌چیی تۆ له ناخه‌وه هه‌ژایت و ڕاچه‌ڵه‌کایت .
ئه‌مشه‌و وه‌ک منداڵێکی ساوای عه‌جوول ، هیچ گه‌مه‌یه‌ک دادت نادات ، په‌نا بۆ خوێندنه‌وه‌ی هه‌ر کتێبێک ده‌به‌یت ، زوو لێی بێزار ده‌بیت و ده‌یخه‌یته لاوه ، دووکوتی شه‌وگار تێپه‌ڕی و تۆ وه‌ک هه‌تیته‌ی ده‌ستی کچه‌مافوورچنێک دێیت و ده‌چیت و ئۆقره ناگریت …ده‌سه‌پاچه‌یی ده‌ستی ناوه‌ته بینه‌قاقه‌ت و خه‌ریکه پشووت لێ ده‌بڕێت ، هه‌ر ده‌ڵێیت له‌زیندانێکی تاکه‌که‌سیدایت و لاگوێلێک ئۆکسجینی تیدا نه‌ماوه و وه‌خته بخنکێیت ! سینه‌ت وه‌ک کوانوویه‌کی پڕ بشکۆی گه‌شی مووشه‌دراو ، گه‌رم داهاتوه و ده‌نگی دڵت ، ته‌پ ته‌پ ، له ته‌پڵی سه‌رتدا ده‌بیسیت ، له ژووره‌که‌ت ده‌رده‌په‌ڕیت و ده‌چیته سه‌ربان تا هه‌وایه‌کی فێنک و پاک هه‌ڵمژیت ، سه‌رده‌که‌ویت و ده‌ڕوانیته ئه‌و ئاسمانه‌ی که یه‌ژیت ڕێیویه‌کی برسیی به زمان لستوویه‌تیه‌وه و تیلماسکه هه‌ورێک چیه ، به‌دیی ناکه‌یت ، ئاسمان سایه‌قه‌ی ساماڵه و هه‌ساره‌کان دور و نزیک ، تاک تاک گه‌ش و فره‌یان کز دێنه پێش چاوت ، ” هه‌ساره‌ی کۆ ” وه‌ک زڵه‌ی زامی ڕۆحت ، تۆپه‌ڵێک تیشکه و ده‌بریسکێته‌وه ، ده‌وه‌نه شه‌وپۆکه‌ی به‌ر ماڵتان کۆڵانی پڕ کردوه له عه‌تر ، لاده‌که‌یته‌وه به‌ره‌و قیبله ، تیشکی کوڵۆبه‌کان سه‌رنجت بۆ لای ” سه‌لیب “ی کڵێسا کۆن و گه‌وره‌که‌ی ” ماریوسف ” ڕاده‌کێشێت ، تۆ ده‌توانیت ئێستا به‌سه‌ر پێوه نوێژێکی کریستیانی بۆ خودا بکه‌یت ، ئاسانه ئاسان به ده‌م گوتنه‌وه‌ی ( پهروهردگار + کوڕ + ڕۆحی پیرۆز ) ، ده‌ستی ڕاستت بخه‌ره سه‌ر ته‌وێڵت وپاشان لای ڕاستی سه‌ر سینگت و دوایی لای چه‌پ ، وێنه‌ی ” خاچ “ێک ده‌کێشیت وته‌واو ، له هه‌ر کات و شوێنێکدا که په‌روه‌ردگارت هاته‌وه بیر ، ڕابمێنێ و به‌ده‌م زه‌رده‌خه‌نه‌یه‌که‌وه ، وێنه‌ی زه‌رده‌خه‌نه فێنکه‌که‌ی ڕوخساری ” بوودا ” سه‌رت به‌رزبکه‌ره‌‌وه به‌ره‌و ئاسمان و نوێژێک بکه ، له هه‌ر شوێن و کاتێکدا یه‌زدانت که‌وته بیر ، ئیتر ئه‌وێ مزگه‌وت و کڵێسا و ئاته‌شگا و په‌رستگایه و پهروهردگار نزیکتر له شاده‌ماری لاملت ،له‌وێدایه و هاوزه‌مان له ناو دڵتدایه …
به‌ده‌م هات و چۆو تێفکرینه‌وه قووڵ ڕۆچویته ، سیگارێکی تر پێ ده‌که‌یت و به‌ر له کوژاندنه‌وه‌ی ، به نیازی تووڕهه‌ڵدانی له‌سه‌ر بانه‌وه بۆ خوار ، توند فلته‌ره‌که‌ی به په‌نجه که‌ڵه و دۆشاومژه ده‌کوشیت ، دوایی په‌شیمان ده‌بیته‌وه و فڕێیده‌ده‌یته به‌ر پێت و وه‌ک ئه‌وه‌ی هه‌رچی خه‌فه‌ت و بیرکردنه‌وه‌ی ئازارهێن هه‌یه ، وه‌ک نیکۆتین و قه‌ترانی ڕه‌ش له‌ناو په‌مووی فلته‌ره‌که‌دا کۆبووبێته‌وه و ده‌ته‌وێت له‌ژێر پێتدا بیپڵیشێنیته‌وه ئاواهی به دوونیوه سووڕی نووکی پێڵاوه که‌ی پێی چه‌پت مه‌حوی ده‌که‌یته‌وه وئافاقه‌یه‌کت بۆ دێت .
ئێستا تۆ وه‌ک فه‌قێی حوجره که به‌ده‌م ” ئاڵێ بابه‌که‌م “ه وه خه‌ریکی له‌به‌رکردنی قه‌سیده ی ( قوربانی تۆزی ڕێگه‌ت بم ) بێت ، ئاوا چه‌ند جارێک به‌سه‌ر بانه‌که‌دا دێیت و ده‌چیت ، خه‌یاڵت گڵۆڵه‌به‌نێکی مووی ئاڵۆسکاوه و سه‌ری تاڵه‌که‌یت دۆزیوه‌ته‌وه ، ئیستێک ده‌که‌یت و کاتێکت به خۆ زانی له ژووره‌که‌تدا به‌سه‌ر جێخه‌وه‌که‌ته‌وه له‌سه‌ر کازه‌ره‌ی پش ڕاکشاویت ، ده‌ست بۆ میلی ڕادوێکه‌ت ده‌به‌یت و قرت ، ده‌یقرتێنیت ، فه‌یروزت به‌خه‌یاڵدا دێت ، ( سکن اللیل ) ،هێشتا کاتی چڕینی نه‌هاتوه ، گه‌ر هه‌شبێت ، گۆرانیه‌که کورته و دڵت داناکه‌وێت ، هه‌ڵده‌ستیت و ده‌چیته پشت کۆمپیۆته‌ره‌که‌وه و بێ بێرلێکردنه‌وه سی دی یه‌کی ” یانی ” له چه‌کمه‌جه‌که ده‌رده‌هێنیت ، بۆ ئه‌وت هه‌ڵپژارد ؟ خۆتیش نازانیت ، شانۆ کۆنه گریکیه‌که‌ی شاری ئه‌سینا ، جممه‌ی دێت له ئاماده‌بووان ، دایکی ” یانی ” له پێشی پێشه‌وه داینشتوه ، ئه‌و مێوانێکی ئێسک سووکه و ڕۆخساری میهره‌بانیی و ئاسووده‌یی لێ ده‌بارێت ، یانیی به ڕوخسارێکی پڕ له خه‌نده و شانازیه‌وه ده‌ست بۆ دایکی درێژ ده‌کات و وه‌ک ده‌روێشێکی حاڵ لێهاتوو پرچه ڕه‌شه درێژه‌که‌ی ده‌شه‌کێته‌وه ، به‌ده‌م زیکرێکی نه‌شئه‌به‌خشه‌وه ، پاڕچه مۆسیقایه‌کی پێشکه‌ش ده‌کات .. ، کچه که‌مانجه ژه‌نه‌که ، هه‌ڵده‌ستێته سه‌ر پێ و شێتانه ، به‌ده‌م نه‌رمه سه‌مایه‌که‌وه ، گه‌مه به ته‌لی که‌مانجه‌که و هه‌ر دوو مه‌مکی ده‌کات ، خه‌یاڵت له‌گه‌ڵ ئاواز و ئه‌و دیمه‌نه نمایش ئاسایه‌نه‌دا ده‌ڕوات ، سه‌رتاپا جه‌سته کرژبووه‌که‌ت به‌ره‌و خاو بوونه‌وه ده‌چێت و ڕۆحت وه‌ک ئه‌و ده‌مه‌و به‌یانه خه‌ریکه ڕۆشن ده‌بێته‌وه ، له‌پڕێکدا (( دایک )) له خواری خواره‌وه به‌ده‌نگێکی به‌رز و تۆنێک که نه‌ختێک بۆنی وه‌ڕسیی کوردانه‌ی لێدێت ، بانکت ده‌کات :
– ئه‌و زیقه زیقه چیه ؟؟
به‌لێ خانمی گوڵ ،ئه‌و زیقه زیقه ” یانی ” برامه و هه‌ر ئێستا پێیده‌ڵێم ده‌می دابخات . په‌رده‌که لاده‌ده‌یت و لاپه‌نجه‌ره‌یه‌ک ده‌که‌یته‌وه ، کات مه‌لا بانگدانه و هه‌میشه ئه‌م نیوه دایکه‌ی تۆ ، مه‌لایه‌کی نوورانی و ده‌نگخۆشی له ناخدا هه‌ڵاژاوه و پێنج فه‌رزه‌ی خوا ، له‌م گاورستانه‌دا بانگی موحه‌مه‌د ده‌چپێنێته گوێی دڵیدا .
هه‌ڵده‌ستیته سه‌ر پێ ، ده‌رگاکه له‌سه‌ر خۆت داده‌خه‌یت و ئه‌و په‌نجه‌ره‌یه که ده‌ڕوانێته سه‌ر چۆڵایه‌که‌دا ، هه‌ردوولاکه‌ی ده‌که‌یته‌وه و ده‌یا‌نخه‌یته سه‌ر پشت ، زرنگ زرنگ زرنگ ، ده‌نگی زه‌نگی کڵێسا دێته به‌ر گوێت و بیرت ده‌ڕوات ، بۆ یه‌که‌مجار که گوێت به ده‌نگی هه‌مان زه‌نگ زرنگایه‌وه ، شه‌وێک بوو له زیندانی ئه‌و سه‌ربازگه‌یه‌دا میوان بوویت ، زیندانی ئه‌و سه‌ربازگه‌یه که ئێستا شوێنه‌که‌ی به باڵه خانه و مۆڵ و هۆتێلی چین له‌سه‌ر چینی بڵند و تاوه‌ری نێته‌کان پڕبوه‌ته‌وه و سه‌ر له قوببه‌ی شینی ئاسمان ده‌سوون ……
تۆ که وه‌ڕسیی و دڵته‌نگیی وروژمت بۆ ده‌هێنێت و ڕابوردوو وه‌ک ڕه‌شمار کسپه له ناخ و ڕۆحت هه‌ڵده‌ستێنێت ، زۆر جار په‌نا بۆ (( ئه‌و )) ده‌به‌یت ، ئه‌و‌ێک ، سه‌رابێک بوو قه‌ت تینیویه‌تییت نه‌شکاندیت ، له‌و ده‌مه‌دا ( به‌ڵقیسا ) ت دێته‌وه بیر ، ئه‌و به‌ڵقیسایه که زۆر جار له‌پی ده‌کرده ته‌پڵه‌ک بۆ سوتووی سیگاره له‌بیرکراوه‌که‌ی نێو دوو په‌نجه‌ی ( نه‌زار قه‌بانی ) کاتێک به‌ده‌م شیعرنووسینه‌وه نوقمی بیرکردنه‌وه و خه‌یاڵ ده‌بوو ….
ئێستا ده‌مه‌و به‌یانه ، چۆله‌که‌کان به جریوه بانگ بۆ یه‌کتر ده‌خوێنن و تۆش هێشتا نه‌خه‌وتویت ..به‌سه‌ر سووچێکی سپی به‌جێماوی پارچه کاغه‌زێکی کۆنه مسوه‌ده وه ده نوسیت :
له دووره‌وه ده‌نگی زه‌نگ دێ
ئه‌وه زه‌نگی کڵێسایه ، یا دڵی تۆ؟
له ئاسمان چنگێ زه‌نگیانه ده‌جریوێنێ
ئه‌و ورشه‌ی گۆناته ، یا هه‌ساره‌ی کۆ ؟
له‌م شه‌وه‌دا بۆنی عه‌تر مه‌ستم ده‌کات
ئه‌وه بۆنی په‌رچه‌مته ، یان گوڵه شه‌وبۆ ؟
من نازانم تۆ هیچ ناڵه ناڵ ده‌بیسیت ؟
قرچه‌ی ده‌رونت گوێ لێیه ؟
ئه‌ی نازانیت ئه‌و شێته ده‌سووتێ کێیه ؟
……….
– 2 –
ئیتر تۆ هیچ ڕێگایه‌کی ترت له پێشدا نیه جگه له نوسین ، هه‌تا له ژیاندایت بخوێنه‌وه و بیر بکه‌ره وه و بنووسه ، بۆ ئه‌وه‌ی چۆک به مه‌رگ دابده‌یت ، تا چۆکی پێ دانه‌داویت بنووسه ، تا له که‌سانی ئاسایی ته‌مه‌نێکی زیاتر بژێیت ، شتێک بنووسه بایه‌خدار و شایانی خوێندنه‌وه بێت ………………………
