عەقڵانییەتی بزوتنەوەی گۆڕان، لە نەورۆزدا!

لەنەورۆزی ئەمساڵدا نەوشیروان مستەفا، وەک رێکخەری گشتیی بزوتنەوەی گۆڕان لەپەیامێکدا کۆمەڵێ سەرخەتی سیاسیی و  کولتووریی باسکرد کە بۆ یەکەمین  جارە سیاسییەکی کورد بەو شێوە عەقڵانیی و مەدەنیی و پراگماتییە، دوور لەخۆهەڵکێشانی نەتەوەیی و حەماسی ناسیۆنالیستیی و دروشمی کوێرە کوردایەتیی کیشوەربڕ، باس لە بۆنەی نەورۆز و سەربەخۆیی کوردستان و  ئەگەری جیابوونەوەی هەرێمی کوردستان بکات. لە ماوەی دوو ساڵی رابردوودا کۆمەڵێ دیبەیت و ئارگیومێنتی جیاواز لەسەر ناسیۆنالیزم و کوردایەتیی و جیاوازیی نێوان چەمکە نیشتمانیی و نەتەوەییەکان لە میدیای کوردییدا نووسران، خۆشبەختانە رەنگدانەوەی پۆزەتیڤی ئەو وردەکارییانە بە پەیامەکەی نەوشیروانەوە تەواو دیار بوو. ئەمەش جێگەی خۆشحاڵییە کە ئەم پیاوە بەوردیی دەخوێنێتەوەو تەتەڵەی بیروبۆچوونە جیاوازەکان لەگەڵ دەوروبەرەکەیدا دەکات.

راستییەکەی لەڕووی مێژوویی و کولتووریی و جیۆگرافیی و سیاسییشەوە، جەژنی نەورۆز بەتەنیا چەژنی نەتەوەیی کورد نییە. بەواتایەکی تر ئەگەر ناسیۆنالیستە  کوردەکان ئەم فاکتە بپەژرێنن، ئەوە دەبێ بوێرین لەمەودوا بڵێیین  نەورۆز جەژنێکی نەتەوەیی کوردان نییە، بەڵکو جەژنی کۆمەڵێ نەتەوەی جیاوازە. جەژنی فارسەکان و تاجیکەکان و ئەرمەنییەکان و کوردەکان وئەفغانییەکان……….تاد. لەنەورۆزدا، ئێمەی کورد پێویستییمان بە جەختکردنەوەی ئاشتیی و تۆلێرانس و دۆستایەتیی  هەموو ئەو نەتەوەو ئێسنیکە جیاوازانە هەیە( بە ٣٥٠ میلۆن خەڵک دەقەبڵێنرێن) کە ئاهەنگی نەورۆز دەگێڕن، نەک وەک ناعەقڵانییەتی هەندێ ئێسنۆناسیۆنالیست و بە نازناو ئەکادیمیستی توندڕۆی نەتەوەیی کورد، شیروتیر لەنەتەوەکانی تر رابوەشێنین.
ئەگەر هەریەک لە هەرێمی کوردستانی عێراق، یان کوردستانی باکوور( نەک باکووری کوردستان)، یاخود کوردستانی رۆژهەڵات لەڕووی سیاسیی و ئابووریی وکولتوورییەوە سازو ئامادە بن بۆ راگەیاندنی دەوڵەتی کوردستان ( نەک کوردیی)، برینێکی قووڵی بێ دەوڵەتیی و بێ قەوارەیی کورد چارەسەر دەبێ. لەسەر ئەرزی واقیع ئەمە هێشتا ماویەتی، جیا لە نەبوونی ئیرادەی سیاسیی لای حیزبە سیاسییەکان، هێشا لاشەی کورد لەناوخۆیدا بە نەزیفێکی ناوخۆییەوە دەتلێتەوە و دەیان کێشەی فیکریی و سیاسیی و گەندەڵیی ………یەخەی حیزبە دەسەڵاتدارەکانی گرتووە.
جیاوازییەکانی نێوان نیشتمانییبوون و نەتەوەییبوون، زۆر سەختەو وردەکاریی و خوێندنەوەی قووڵی دەوێ. سەرەڕای لێکچوونی  هەندێ ئەجێندای ناسیۆنالیزم و نیشتمانییبوون لە خراپییەکانیاندا بەڵام هێشتا جیاوازییان زۆرترە. دەکرێ بڵێیین ناسیۆنالیزم میلیتانت و بکوژ و ببڕە، هەست بەبەرپرسیارییەتی ناکات و غروری نەتەوەکەی خۆی زۆر بڵند دەقەبڵێنێ، تەنیا یەک کەس یان یەک حیزب، یاخود کۆمەڵێ حیزب و سیاسیی، هەموو نەتەوەکە بەرەو هەڵدێر دەبەن. ناسیۆنالیزم، بیانوو بۆ تاوانی تاکەکانی رەگەز و نەتەوەکەی خۆی دەهێنێتەوەو داکۆکییان لێ دەکات و هەمیشە بەدوای قەیران و شەڕدا دەگەڕێ. بە پێچەوانەوە نیشتمانییبوون پەیامی ئاشتیی و پێکەوەژیانە، خۆشەویستیی ژیان تێکەڵ بە بەهاکان و مۆراڵی مرۆڤ دەکات، رەگەز و ئایین و پێستی جیاواز و نەتەوەی جودا ………هەموویان  لە پێکهێنەرانی تاکەکانی کۆمەڵگەکەن و هاوڵاتییبوون بناغەی مرۆڤی ئازادە.  بە زمانی کوردەواریی و خۆماڵیی، نەتەوەییبوون هارە و پەلارمار دەدات، بەڵام نیشتمانییبوون ئاشتییخوازەو داکۆکیی  لە خۆی دەکات. 
خەختکردنەوە لەچەمک و بەها نیشتمانییەکان، بایەخێکی مۆڕاڵیی گەورەی هەیە. ئەم هەموو تێکەڵکردنانەی دەوڵەتی کوردستان و کوردیی، نیشتمانیی و نەتەوەیی…تاد، زۆربەی لەئەنجامی  کەمی زانیاریی و مەعریفەی رووکەشی نەتەوەییەکانەوە سەرچاوە دەگرێ. ئاخر ئاراستەی ئینتیماکان تا هەنووکە بۆ حیزب و هۆز و بنەماڵە و ناوچە و دایەلێکتێک ( لەسەر حیسابی زمانی فەرمیی) بێ چۆن ئەو دەوڵەتە عاتیفییە بە فوویەکی دەوڵەتەکانی دەوروبەر ناڕووخێ؟ پارتیی دوو شاری بەدەستەوەیە، زمانی کارگێڕیی و پەروەردەی شارێکی جودایە لە پایتەختەکەی، ئەم گاڵتەجاڕییە لەکوێی ئەم دنیایەدا هەبووەو هەیە؟ ئابووریی هەرێمێک بخرێتە خزمەتی کۆمەڵێ پیرە سیاسیی دوو حیزبەوە چۆن خەلانۆکەی دەوڵەتی کوردیی دروست دەبێ؟  بەم دارشەقی کوردایەتییەوە، کۆمەکۆمی دەوڵەتی نەتەوەیی ( بە لۆژیکی خۆیان)، جارێک بەحەماس و خۆسوورکردنەوە ( جار جاریش بە پاڕانەوە) چۆن دروست دەبێ؟
وێڕای فۆرمە جیاوازەکانی ناسیۆنالیزم، بەڵام پێوەندییەکی قووڵ لەنێوان نەتەوە و دەوڵەتدا هەیە. سەرەکییترین و بناغەییترین پێوەندییش لەنێوان ناسنامە( ئایدێنتیتی) ی نەتەوەیی و ئابووریی سیاسییدا هەیە لە لایەک و لە لایەکی تریشەوە پێوەندییەکی توند لەنێوان ئینتێگرەیشنی( ( integration نەتەوەیی و سەربەخۆیی سیاسییدا هەیە. ئەوانە، ئەلفبێ نەتەوەو دەوڵەتی نەتەوەیین، بەڵام بەداخەوە زۆربەری ناسیۆنالیستەکانی ئێمە بەس بە عاتیفەی رەشۆکیی و حەماسیی میلیشیایی و خولیای هەرزەکارانەوە لەو وردەکارییانە دەڕوانن.  دەوڵەتی نەتەوەیی بۆ کورد هیچ پێویست نییە  ئەگەر دەوڵەتی کوردستان بەڤێرژنی نیشتمانیی ( لەهەر پارچەیەکەوە بێ) دروست ببێ.
 چۆن ئایدیۆلۆژیای ئیسلامی سیاسیی و کۆمۆنیزم زیانی قورسیان بە ئازادیی گەلانی ژێر دەست(  کورد بەتایبەتیی) گەیاندووە، هەمیشە بوونە بە رێگر و بەبار بەسەر داوا سیاسیی و  کولتوورییەکانی گەلانی ژێردەستەوە، بەهەمان میتۆدیش ناسیۆنالیزمی ناسیۆنالیستە کوردەکان زیانی کەمەرشکێن لە مافی مرۆڤ و ئازادیی و بەها نیشتمانییەکانی تاکی کورد و گەلانی کوردستان دەدات. ناسیۆنالیستەکان زۆر مەترسییدارترن لە ئیسلامییەکان و لە کۆمۆنیستەکان، چونکە ئەمان زۆر کوێرانە و رادیکاڵانە بیر دەکەنەوە. لەسەردەمێکدا کە باوی دەوڵەتی نەتەوەیی لەسەر بونیادی فیکریی و کولتووریی یەک نەتەوە دابمەزرێ نەک هەر نەماوە، بەڵکو ئەو دەوڵەتە نەتەوەییە( قەومییە)، خۆبەخۆ دژی گەلانی فارس و تورک و عەرەب، دەبێ. ئەو دەوڵەتە نەتەوەییە بەسروشتیی دژایەتیی ئەو گەل و نەتەوەو ئێسنیکە جیاوازانە دەکات کە لەسەر خاکی کوردستان دەژین. دەوڵەتێکی لەوچەشنەش شۆڤینیزم و راسیزم بەرهەم دەهێنێ.
لە پەیامەکەی نەوشیرواندا عەقڵانییەت هەبوو، زۆر گرینگە بە شێوەیەکی رێکخراوەیی بۆ ناو ریزەکانی بزوتنەوەکەی خۆی دایبگرێتە خوارەوە. کارەساتی سیاسیی ئەوەیە زۆرێک لە کادیرە زۆر پسپۆڕەکانی گۆڕان تا هەنووکەش نازانن حیزبەکەیان، حیزبێکی نەتەوەییە یان نیشتمانییە! سەرگەردانییەکەیان گەیشتووەتە ئەو ئاستەی کادیرەکانی ئەو بزوتنەوەیە لە وڵاتی ئەمێریکاوە( ئەنجوومەنی گۆڕان لە ئەمێریکا) بەیاننامە دەربکەن و بە شەهیدانی خۆپیشاندانەکانی پارساڵ بڵێین لە پێناوی (کورد و کوردایەییدا) شەهید بوون؟ ئەمە بۆ جەهلی سیاسیی و کولتووریی و بێ مەعریفەیی و نەشارەزایی دەگەڕێتەوە. بەشێکی بەرچاوی کادیرەکانی گۆڕان زۆر کۆڵەوارن، توانای ریزکردنی چوار جیاوازیی نێوان نیشتمانییبوون و نەتەوەییبوونیان نییە. ئەگەر هەیانبووایە، ئەو گەنجانەی لە پێناوی دابینکردنی ئازادیی و نەبوونی لای کەمی عەدالەتی کۆمەڵایەتیی و بەگژداچوونەوەی سیستمی گەندەڵییدا شەهید بوون، نەدەکران بە شەهیدی کاروانی “کوردایەتیی” بە عەقڵ و قەڵەمی هەندێ گۆڕانخواز لە ئەمێریکاوە.
 ئەو عەقڵانییبوون و پراگماتیزمەی لە پەیامەکەی نەوشیرواندا، بۆ رای گشتیی هاتبوو، کارێکی چاکتر دەبوو ئەگەر ریزی کادیرە بێ تاقەت و بێ تواناکانی گۆڕانی پێ ببردرایەتە سەر، چونکە دروستبوونی دەوڵەتی کوردستان پێش هەموو شتێ پێویستی  بە گەڵاڵەیەکی فیکریی هەیە. هاوکات پێویستی بە دامودەسگاییکردن و بەنیشتمانییکردنی فیکر و رەهەندە سیاسییەکان هەیە و پێویستی بە خوێندنەوە و لێکدانەوەی ئارگیومێنتە فیکریی و سیاسییە جیاوازەکان هەیە. سەرەنجام ئەوە قەدەری کوردە، دەیان رۆشنبیر و نووسەر، ئەو قسانەی نەوشیروان مستەفایان زۆر دەمێکە و بەزیادەوە کردووە، بەڵام یەک لەسەر دەی پەیامەکەی ئەو کاریگەریی بۆ ناو ریزەکانی گۆڕان نییە.  لە کۆتاییدا گرینگە ئەو عەقڵانییبوونەی نەوشیروان مستەفا، وەک پەیامێکی رۆژگار بەڕێکردن نەگوزەرێ. گۆڕان( لەسەرەوە بۆ خوارەوە) کارێکی باشی دەکرد بەجدیی لەسەر چەمکە نیشتمانییەکان راوەستێ و چەمکە نەتەوەییە رادیکاڵەکان بەلاوە بنێ.

ئەم وتارە، لە ئاوێنەی ژمارە ٣١٨ ی ٢٧/٣/٢٠١٢ دا بڵاو بووەتەوە.

کامیار سابیر