نامه‌یه‌كی کراوه بۆ به‌ڕێز به‌ختیار عه‌لی …. نه‌زه‌ند به‌گیخانی
بابه‌ت: ”نامه‌یه‌كی کراوه بۆ برا رۆژنامه‌نووسه‌کانمان“…..
ئه‌مه‌ی سه‌ره‌وه ناونیشانی نامه‌یه‌کی ئێوه‌یه که له رۆژی 16 ی مانگی دیسێمبه‌ر له رۆژنامه‌ی هاوڵاتی و دواتریش له سایتی هاوڵاتی بڵاوبۆه‌‌وه. ئه‌گه‌ر ئه‌و نامه‌یه وه‌کو هه‌ڵویست و داکۆکیکردن له ئازادیی راده‌ربڕین و رۆژنامه‌گه‌ریی ئازاد له کوردستان جێگای تایبه‌تی هه‌بێت، ئه‌وه له هه‌مان کات بۆ که‌سانی یه‌کسانیخواز و داکۆکیکار له مافی مرۆڤ به ژن و پیاوهوه جێگای نائومێدیه.
تۆ نامه‌که‌ت ئاراسته‌ی 'برا رۆژنامه‌نووسه‌کانمان' کردووه، وه‌کو ئه‌وه‌ی له کوردستان ته‌نها پیاو خاوه‌ن قه‌له‌م و ئه‌هلی فیکر بن. ئهمهش واتای به‌ده‌ره‌وه‌نانی ده‌نگ و قه‌له‌می ژن ده‌گه‌یه‌نێ له خه‌یاڵی گشتی ئێوه. ئه‌گه‌ر نامه‌ی ناوبراو له لایهن نووسه‌رێکی داهێنه‌ر و به‌رگریکار له چه‌وساوه و مافخوراوه‌کانی وڵاته‌که‌م نه‌نووسرابا، له‌وانه‌بوو وه‌کو ستراتیژیه‌تێکیش ببینرێ بۆ بێده‌نگکردنی ژنانی نووسه‌ر و رۆژنامه‌نووس و پته‌وکردنی زیاتری کۆنترۆلی پیاو.
ئه‌م نووسینه‌ی من بۆ تۆ هه‌وڵێکه بۆ دروستکردنی دیالۆگ، مه‌به‌ستم له دیالۆگ دوورکه‌وتنه‌وه‌یه له گوتاری سه‌ر به ستایش و سه‌رزه‌نشت، له جه‌مسه‌ره تونده‌کانی مۆنۆلۆگ و شه‌ڕ، واته جه‌مسه‌ره‌کانی خۆدووباره‌کردنه‌وه و جوینه‌وه‌ی قسه‌ی باو و هێرشکردن. ئهمهش به مه‌به‌ستی به‌رگریکردن له‌و پرینسیپانه‌ی که باوه‌ڕم پێیان هه‌یه، به‌و قه‌ناعه‌تانه‌ی که له ره‌فتارمدا ره‌نگ ده‌ده‌نه‌وه، به یه‌كانگیری نێوان وتن و کردن، ئایدیا و پراکتیک.
گومانی تێدانیه که پیاوانێکی زۆری سه‌ر به 'هۆزه لانه‌وازه‌که‌ی من' به بیر و وتن زۆر پێشکه‌وتوون، به‌ڵام قه‌ناعه‌ته‌کانیان له ژیانی رۆژانه‌یاندا ره‌نگ ناده‌نه‌وه، ئهمهش پچڕانێکی دروستکردووه له نێوان بیر و کرده‌وه‌کانیان، له نێوان نووسین و ره‌فتاریان، واته دڕانی خود و که‌سایه‌تیان. دیاره پیاوانێکی زۆری به ناو رۆشنبیر له کۆمه‌ڵگه‌ی کوردیدا له سایه‌ی خزمه‌تی ژن و به‌کارهێنانی تواناکانی ژن بۆ به‌رژه‌وه‌ندیی خۆیان چوونه‌ته پێشه‌وه و جگه له رۆشنبیر وه‌کو 'شۆڕشگێڕیش' ناسێنراون، به‌ڵام ئه‌و شۆڕشه‌ی ئه‌وان بۆ رزگارکردنی هه‌ردوو ره‌گه‌زی ژن و پیاو و ئازادیی مرۆڤ به گشتی نیه. چونکه ئه‌و شۆڕشه ئه‌گه‌ر رووبدات ئه‌و ژیانه‌ی زۆربه‌‌ی پیاوانی وڵاته‌که‌م پێی راهاتوون له سایه‌ی خزمه‌ت و ده‌سته‌مۆکردنی ژن و دابڕانی له بواری گشتی و په‌یوه‌ندییه‌کانی کار و ئاڵوگۆڕی فیکری و کۆمه‌ڵایه‌تی ده‌که‌وێته مه‌ترسییه‌وه، بۆیه سه‌ره‌ڕای هه‌موو قه‌ناعه‌ته‌کانی به پێشکه‌وتن و ئازادی و ماف و دادوه‌ری، ئه‌و جۆره پیاوانه به‌لایانه‌وه گرنگه په‌یوه‌ندییه‌كانی ژن و پیاو گۆڕانکارییان به‌سه‌ردا نه‌یه‌ت و ژیانی خێزان به شێوه ته‌قلیدییه‌که‌ی به‌رده‌وام بێت تا به‌ر‌ژه‌وه‌ندییه‌كانیان نه‌که‌ونه ژێر مه‌ترسییه‌وه.
هه‌رچه‌نده قسه‌کردن له‌سه‌ر زاڵبوون و چه‌وسانه‌وه‌ی پیاو بۆ ژن مه‌به‌ستی من نیه لێره، به‌قه‌د ئه‌وه‌ی ده‌مه‌وێ ئه‌و بۆچوون وگوتاره شیبکه‌مه‌وه که به شێوه‌یه‌كی ئاگایی یا نائاگایی پاکانه بۆ ئه‌و زاڵبوونه ده‌کات و میسداقیه‌تی پێده‌به‌خشێ. ئه‌و نووسینه‌ی ئێوه 'من' ی برا و پیاو ده‌خاته کاتیگۆرییه‌که‌وه و جیای ده‌کاته‌‌وه له 'ئه‌ویتر'ی ژن که له خه‌یاڵی گشتی پیاوانی وڵاته‌که‌م نزم و بچووکتر له 'من' ی پیاو و باڵا وێنا کراوه. ره‌فتاری پیاوه‌کانیش له‌گه‌ڵ 'ئه‌ویتر'ی نزم له‌سه‌ر بنچینه‌ی ئه‌و وێناکردنه دیاریکراوه. ئه‌مه چه‌شنی راستییه‌ک خۆی سه‌پاندووه که ده‌ره‌نجامی هێز و په‌یوه‌ندییه‌کانی ده‌سه‌ڵاته، ده‌سه‌لاتی پیاو له‌سه‌ر ژن.
واته نامه‌که‌تان بۆ 'برا رۆژنامه‌نووسه‌کانمان' هاوکێشه‌ی هێز و ده‌سه‌ڵاتی نێوان 'من' و 'ئه‌ویتر'، 'ئێمه' و 'ئه‌وانیتر' ده‌خاته‌وه بیرمان که له ئایدیۆلۆژیای ره‌گه‌زپه‌رست و فاشیه‌کان ره‌نگده‌داته‌وه. ئه‌و ئایدیۆلۆژیایه‌ی که ره‌گه‌زی 'من' ی سپی، ئاری، ئه‌وروپی، پیاو په‌سه‌ند ده‌کات به‌سه‌ر 'ئه‌ویتر' ی بێگانه، ره‌شپێست، رۆژهه‌ڵاتی، ژن. له‌م بۆچوونه‌دا، 'من' ی باڵا به‌ها گه‌ردوونیه‌کان به‌رجه‌سته ده‌کات که ده‌بێ په‌سه‌ند بکرێن و جیهان و ژیانیان پێ بپێورێ. 'ئه‌ویتر' ی بێگانه‌ش له ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و فه‌زا جوگرافی و کولتورییه زاڵ و په‌سه‌ندکراوه‌ی 'من' ی بکه‌ر و باڵایه، واته نزم و بێبه‌هایه و بۆ قبوڵکردنی ده‌بێ خۆی له به‌ها باڵاکانی 'من' ی سه‌ردار و پیاودا بدۆزێته‌وه.
له‌سه‌رووی هه‌موویه‌وه، به ئاراسته‌کردنی نامه‌که‌تان بۆ 'برا رۆژنامه‌نووسه‌کانمان'، هه‌ڵوێستی ئێوه وه‌کو گوزاره‌‌یه‌ك له بۆچوونی پیاوسالارانه و نایه‌کسانیخواز ده‌بینرێ. لێره‌دا من ناتوانم وه‌کو به‌ته‌نگه‌وه‌هاتنێکی دڵسۆز بیبینم بۆ مافی مرۆڤ و ئازادی و دادوه‌ری. واته هه‌ڵویسته‌که له‌م ئاسته‌دا بۆ منی ژن شه‌رعیه‌ت له هێز و ده‌سه‌ڵاتی پیاوانه وه‌رده‌گرێت نه‌ک له خه‌م و به ته‌نگه‌وه‌هاتن بۆ ماف و ئازادیی مرۆڤ. ئهمهش جێگای نائومێدیه بۆ هه‌موو ئه‌وانه‌ی به قه‌ناعه‌ت و کرده‌وه کار ده‌که‌ن بۆ دابینکردنی مافی مرۆڤ و ئازادیی تاک به ژن و پیاوهوه.
دڵنیام هاوڕان له‌گه‌ڵ من که به‌ته‌نگه‌وه‌هاتنمان بۆ مافی مرۆڤ و ئازادی و دادوه‌ری کۆمه‌ڵایه‌تی، پێویستی به ئیدانه‌کردنی نایه‌كسانی و چه‌وساندنه‌وه‌ی ژنه‌وه هه‌یه جا چ له لایهن ده‌سه‌ڵاتی سیاسیه‌وه بێت، چ له لایهن پیاو (برا و باوک و هاوسه‌ر) ه‌وه بێت که هه‌ردوولا عه‌قلیه‌تی پیاوسالاری به‌رجه‌سته ده‌که‌ن.
دروستکردنی سیسته‌مێکی سیاسی له کوردستان که دابینکه‌ر و پارێزه‌ری ماف و ئازادی و ئاسایشی هاوڵاتیان بێت، هاوتا له‌گه‌ڵ دامه‌زراندنی کۆمه‌ڵگه‌یه‌كی مه‌ده‌نی هۆشیار و ره‌خنه‌گر، پێویستیان به که‌سانی یه‌كسانیخواز و مافپه‌روه‌ر و ئازادیخواز هه‌یه، به تایبه‌تی له مه‌یانی پیاواندا، چونکه له کۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌‌دا ده‌سه‌ڵات له‌سه‌ر هه‌موو ئاستێک له بازنه‌ی پیاو و پیاوانه‌دا چڕکراوه‌ته‌وه. بۆ دروستکردنی سیسته‌مێکی سیاسیی دیموکراسی و کۆمه‌ڵگه‌یه‌كی مه‌ده‌نی هۆشیار ده‌بێ ئاستی خه‌ڵک، به تایبه‌تی پیاوانی کۆمه‌ڵگه‌که‌مان به رۆشنبیر و نارۆشنبیره‌وه گه‌یشتبێته ئاستێکی پێشکه‌وتو و یه‌کسانیخوازی وا که به گوتار و کرده‌وه باوه‌ڕی به ماف و ئازادیی تاک به ژن و پیاوهوه هه‌بێت و هه‌وڵی دابینکردنیان بدات. دابینکردنی ماف و ئازادی پێویستی به‌وه هه‌یه که هه‌موو ده‌سه‌ڵاتێکی چه‌وسێنه‌ر‌ه‌وه‌ی پابه‌ند به ئایین، نه‌ریت، ئه‌خلاقییه‌ت یا باوه‌ڕێکی گشتیی چه‌وسێنه‌ره‌وه له‌سه‌ر ئاستی سیاسی و کۆمه‌ڵایه‌تی نه‌مێنێ. منی ژن که ئازادیم داگیر بکرێ و بچه‌وسێنرێمه‌وه و لێمبدرێ، 'جه‌للاده‌که‌م' پۆلیسێک بێت یا ئه‌ندامێکی خێزان و کۆمیونیتێکه‌م (برا، باوک، هاوسه‌ر)، بۆ من هه‌ریه‌که و هیچ له هاوکێشه‌که ناگۆڕێت.
من هاوڕای ئێوه‌م ده‌رباره‌ی یاسای رۆژنامه‌گه‌ریی کوردستان و هه‌وڵه‌کانی ده‌سه‌ڵات بۆ سه‌رکوتکردنی ده‌نگ و وشه‌ی ئازاد، دڵنیام ئێوه‌ش هاوڕان له‌گه‌ڵ من که له کوردستان ته‌نها (برا) و (پیاو) خاوه‌ن قه‌ڵه‌م و ده‌نگی ئازاد نین و ئه‌و یاسایه هه‌موان ده‌گرێته‌وه. داکۆکیکردنیش له مافی رۆژنامه‌نووس و نووسه‌ران نابێ دابه‌ش بکرێ به گوێره‌ی جه‌نده‌ر، واته به گوێره‌ی ژن و پیاو، خوشک و برا. بۆیه نامه‌که‌ی جه‌نابتان بۆ که‌سانی یه‌كسانیخواز و مافپه‌روه‌ر ناته‌واوییه‌ک پیشان ده‌دات که پێویسته کاری له‌سه‌ر بکه‌ن. ئه‌و ناته‌واوییه‌ش تایبه‌ته به وێناکردنی ژن له سایکۆلۆژییه‌تی ئێوه و وه‌ده‌رنانی له پرۆسه‌ی مێژوو. من دڵنیام تۆی داهێنه‌ری چه‌ندان کاره‌کته‌ری ژن له رۆمانه‌کانتا که من لێره باڵاترین نمونه‌یان که دالیا سیراجه‌ددینه ده‌هێنمه‌وه، دژی سیسته‌می پیاوسالاری و چه‌وسانه‌وه‌ی جه‌نده‌رن، به‌ڵام وه‌کو که‌سێکی سه‌ر به کولتوری پیاسالارانه‌ی کورد و به‌شێوه‌یه‌كی نائاگایانه هه‌ندێ نۆرم به‌رهه‌م دێننه‌وه که دژی پرینسیپه‌کانی یه‌کسانی و ماف و ئازادی ژنه، واته دژی ماف و ئازادی مرۆڤه. ئهمهش پێویستی به هۆشیاری و کارکردن هه‌یه بۆ خۆپاککردنه‌وه به ته‌واوی له‌و کولتوره و قبوڵکردنی ژن وه‌کو مرۆڤێکی کارا و بکه‌ری ناو پرۆسه‌ی مێژوو، نه‌ک ته‌نها له رێگای منداڵنانه‌وه و رۆلی له‌بواری تایبه‌تیی ناوماڵ و خێزان، به‌ڵکو وه‌کو خاوه‌ن بیر و قه‌له‌م، وه‌کو مرۆڤێکی داهێنه‌ر و خاوه‌ن هه‌ڵوێست و گوتار.
دیاره له پرۆسه‌ی به‌رگریکردنمان له ئازادی و ماف، ئامانجی ئێمه ته‌نها ئه‌وه نیه بزانین شته‌کان چۆن بوون و چۆن رووده‌ده‌ن، به‌ڵکو ده‌مانه‌وێ بزانین پێویسته چۆن بن، واته هه‌ڵوێست وه‌رگرتن له‌سه‌ر رووداو و دیارده‌کان پێویسته ئاراسته‌یه‌كی باشتر و مرۆڤانه‌تر بۆ داهاتووی کۆمه‌ڵگه له‌سه‌ر هه‌موو ئاستێک دیاری بکات نه‌ک ته‌نها راده‌ربڕین بێ له‌سه‌ر دیارده و رووداوه‌کان.
دڵنیام که ئێوه هاوڕان له‌گه‌ڵ من که زانین نزیکمان ده‌کاته‌‌وه له حه‌قیقه‌ت، ئه‌وه له کاتێکدا ئه‌و زانینه ئه‌وه بێ که ئێمه‌ی مرۆڤ به ژن و پیاوهوه خۆمانی تێدا بدۆزینه‌وه. به مانایه‌كی دیکه، ئایدیا فه‌لسه‌فیه ئه‌بستراکته‌کان کاتێک به‌های مرۆڤ به‌رجه‌سته ده‌که‌ن که هه‌ڵوێستێکی ئه‌خلاقی و سیاسیمان هه‌بێ له به‌رامبه‌ریان. دیاره بیروڕا فه‌لسه‌فیه‌کان کاریگه‌ریی کرده‌ییان هه‌یه؛ ئه‌گه‌ر چی گوتار مێژوو دروست ناکات، به‌ڵام پاسیڤ نیه له دروستکردنی مێژوو. کاتێک دێینه گۆ، ئه‌وه ده‌زانین که ئه‌و گوتاره، ئه‌و ئایدیایه‌ی ده‌ریده‌بڕین وه‌کو هێزه کۆمه‌ڵایه‌تی و ئابوورییه‌كان كاریگه‌ری داده‌نێت له‌سه‌ر بۆچوون و دواتر ره‌فتار و کرده‌وه‌ی خه‌ڵک، به‌تایبه‌تی کاتێ ئه‌و گوتاره هی به‌ڕێزتان بێ، چونکه خه‌ڵکێکی زۆر شه‌یدای نووسینه‌كانی ئێوه‌ن و بۆ که‌سانێکی زۆر وته‌کانی جه‌نابتان چه‌شنی حه‌قیقه‌ت وه‌رده‌گیرێن و له رۆژنامه‌کان ریپۆرت ده‌کرێنه‌وه (بڕوانه ئاوێنه 18/12)، ئهمهش مه‌ترسیداره له زۆر رووه‌وه، به پله‌ی یه‌كه‌م له قبوڵکردن و به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ی بۆچوونه‌کانتان به‌جۆرێ که کاریگه‌رییان هه‌بێ له‌سه‌ر په‌یوه‌ندییه‌كان و دیاریکردنی ره‌فتاری خه‌ڵک.
هیوادارم له ئایینده به ته‌نگه‌وه‌هاتنی ئێوه بۆ ماف و خۆبه‌ستنه‌وه‌تان به ئایدیالی دیموکراسی، ته‌نها هه‌ڵوێستێکی عه‌قلانی نه‌بێت، به‌ڵکو تێکه‌ڵ بێت به خود و خوێنتان. ئه‌گه‌ر نا ئه‌وه ئه‌و کاره ئۆبژێکتیڤانه‌ی ده‌یانکه‌ن، به‌هاکانی ئێوه وه‌کو سه‌بژێکت ده‌سڕێته‌وه. ئهمهش نایه‌کانگیری و دڕان دروست ده‌كات له که‌سایه‌تیتان، جۆره پچڕانێک دروست ده‌کات له نێوان قه‌ناعه‌ت و ره‌فتار، بیر و کرده‌وه، ئایدیال و پراکتیکی رۆژانه، پچڕان له نێوان فاکته‌ر و به‌هاکان که نووسه‌ری فه‌ڕه‌نسی به ره‌سه‌ن بولگاری تۆدۆرۆڤ به ته‌ڵاقی کامڵی نێوان وتن و ژیان ناوی ده‌بات.
فه‌ره‌نسا، 28/12/2007
هاوڵاتی ژماره 385 یه‌کشه‌ممه 6/ 1/ 2008 ل13
