Skip to Content

Tuesday, March 19th, 2024
رۆژە رەشەكان….سەلام مارف

رۆژە رەشەكان….سەلام مارف

Closed
by September 14, 2008 گشتی

 رۆژە رەشەكان
 بەبیانوى ئیعترافەكانى عادل باخەوان
  سەلام مارف

 چاوپێكەوتنەكەى “عادل باخەوان” لە ژمارە (48)ى رۆژنامەى ئاڵادا بۆ من جێگاى سەرنج بوو، نەك لەبەر ئەوەى كە پێموابێت چاوپێكەوتنێكى زانستى كاراكتەرێكى بوارى زانستى كۆمەڵناسى بێت، بەڵكو لەوێدا دانپیانانى كەسێك لە كەسە پلە چلو پەنجاكانى بزووتنەوەیەكى روو لەدواى كوردستانم بینى كە كەم تا زۆر بۆ من جێگاى سەرنج بوو.
 رۆژگارێك كەسێك دێتو لەناو چیرۆكە دروستكراوەكانیدا، چیرۆكى “نامەى كچێكى كۆمۆنیست بۆ عادل باخەوان” بڵاودەكاتەوەو هەر ئەو كاتیش زۆر بە پشت ئەستورییەوە باس لەوە دەكات كە ئەمە چیرۆكێكى راستەقینەیەو لە بنەڕەتدا ئەمە نامەى كچێكە بۆ جەنابى عادل باخەوان. ئەو كاتەى كە جەنابى باخەوان لەناو ئاپۆڕەى جەماوەرەكەیدا لە هۆڵەكانى كوردستاندا چیرۆكەكەى دەخوێندەوە، بۆ من ئەوە جێگاى پرسیار بوو كە دەبێت ئەم شەوە سورانە لە كوآ رویان دابێت. چونكە لە بنەڕەتدا ئەو جۆرە سێكسە مێگەلییەى كە ئەو باسى دەكرد، دەمێكە سەردەمى بەسەرچووەو تەنیا دەتوانرێت لە لاپەڕەكانى مێژوو، یان لە تێوژینەوەكانى مۆرگانو ئەنگلس یان لەگێڕانەوەكانى ویل دورانت دا یان لەناو بەشێك لەو خێڵانەدا باو بوبێت كە هێشتا پێیان نەناوەتە ناو شارستانێتییەوە (نازانم ئێستا باخەوانى خوێندكارى بوارى كۆمەڵناسى لەمە تێدەگات یان ناچارم زیاتر لەبارەیەوە بنووسم).
 ئەو كات بۆ ئێمە جێگاى پرسیار بوو كە ئەو كەسە كێیەو بەو جۆرە لەم دونیا لێواولێوە لە خەڵك پەناى بردوەتە بەر جەنابى باخەوان، زۆر هەوڵمان دا ئەو كەسە بناسین، بەڵام جەنابى باخەوان لەسلێمانى دەیوت ئەو كچە لە هەولێرەو لە هەولێریش دەیوت لە سلێمانییە. بەڵام زوو ئامانجى دروستكردنى ئەو چیرۆكەم بۆ روون بوەوە، چونكە من دووراو دوور جەنابى باخەوان لە رووى حاڵەتە نێرجسییەكەوە دەناسم، دەزانم كە ئەو هێشتا مراهیق بووەو تینوى ناو دەركردنو دەركەوتن بووە بەهەر نرخێك، حەتمەن لەناو شەپۆلێك لە نەخوێندەوارو كەسانێكدا كە هەرگیز پرسیارییان لەوەى كە دەوتراو لەوەى پێیان لەبەر دەكرا نەدەكرد، ناو دەركردنى باخەوان ئاسان بوو. ئاسان بوو لەو لایەنەوە كە نەوەیەك لە گەنج شوێن بزووتنەوەى ئیسلامى كەوتوبوون كە هەرگیزو لەهیچ كاتێكدا پرسیاریان لە هیچ شتێك نەدەكردو كەرەستەیەكى باش بوون بۆ دروستكردنى بآ دەنگىو گەمژەیى بیركردنەوەو سیاسەتو وتنەوە توتی ئاساكان. مەخابن ناودەركردنى ئەو سنورى هەبوو، چونكە هەر ئەوانەى گوێیان بۆ دەگرت دواتر زانیان چ قارەمانێكەو بە چ سەرشۆڕییەك ریزەكانیان بەجێدێڵێتو قوباد واتەنى دەگەڕێتەوە بەردەم ئەو جەلادانەى كە هاوڕێكانیانى كەولأ دەكرد.
 ئەم حیكایەتى شەوە سورانە وەك هەر حیكایەتێكى پیرێژنانەى تر لەگەلأ تەپو تۆزى رووداوەكاندا چوونو شوێنەوارییان بەشوێن خۆیاندا بەجێنەهێشت، ئەم حیكایەتەش بوونە بەشێك لە ئەدەبیاتى ئەو سەردەمەى كە دەتوانین بڵێین لۆژیكى گەمژەیى جێگاى بیركردنەوەى لۆژیكى عەقڵانەو لێوردبوونەوەیان گرتبووەوە، (وەنەبێت ئێستایش ئەم دۆخە زۆر بەقوڵى گۆڕابێت). بەڵام كاتێك چاوپێكەوتنەكەى جەنابى باخەوانم بینىو بەتایبەت ئەو كلكە وەڵامەى كە لەبارەى حیكایەتى شەوە سورەكانەوە هەڵیبەستبوو بۆ من جێگاى رامانو راوەستان بوو. نازانم لەكاتى وەڵامدانەوەى ئەو پرسیارەدا باخەوان چەندە عارەقى كردوەتەوەو چۆن خۆى لەو ئیحراجییە دەربازكردووە كە كاكى ئامادەكەرى دیدارەكە بەهۆى ئەو پرسیارەوە بۆى دروست كرووە، بەڵام دەزانم كە چۆن دەیەوێت سەرپێییانە بەسەر ئەو پرسیارەدا گوزەر بكاتو چۆن “بە روویەكى پێست قایمیەوە” دەڵێت ” چیرۆكى شەوەسوورەكان… بەشێك بوون لەو چەكە سیاسیانەى ئێمە بەكارمان دەهێنا.. من ئەكتەرێكى سیاسیم كۆمەڵێك خەون و ئامانجم هەیە هەمووشتێك دەكەیت لەپێناو گەیشتن بەئامانج ” كەواتە باخەوان بەو جۆرە پآ لەسەر راستییەك دادەگرێت كە ئەو چیرۆكانە هەڵبەستراوى خۆى بوونو لەپێناو ئامانجێكى سیاسیدا دروست كراون. ئەم دانیاپیانانە بۆ خۆى جێگاى ستایشن، بەڵام ئەمە باخەوان دەخاتە بەردەم چەندان پرسیارەوە، یەكەمین پرسیاریش ئەوەیە كە ئێستا چۆن پەشێمانى لەبەردەم ئەو كەسانەدا دەردەبڕێت كە خۆىو بزووتنەوەكەى مێژووییەكەیان لە لەكەداركردنیاندا هەیە، خۆ ئەگەر زیاتر بڕۆین، ئەو چۆن پەشێمانى خۆى لەبەردەم ئەو كەسانەدا دەردەبڕێت كە بەهۆى جۆرە بوختانێكى ترى لەوشێوەو ، بەزۆریش سیاسى، فتوا دەدرانو تیرۆر دەكران (تیرۆركردنى فەرهاد فەرەج وەك نمونە).
 من دەزانم كە باخەوان ئێستا دەیەوێت وەك پیاوى ناو كێڵگەكانى زانست دەربكەوێت، وەك بڵێیت كەسەكان خۆیان جۆرى دەركەوتنی خۆیان دیارى دەكەن، ئەویش دەزانم كە ئەو هەرگیز پیاوى كاراى ناو سیاسەت نەبووە، لەوانەیە لەباشترین حاڵەتدا ئەو مەقاشێك بووبێت بەدەست ئەو سیاسیانەوە كە ئێستایش بەهەمان بیركردنەوە “كۆنەكان!”ى باخەوانەوە كار دەكەنو پێیان وایە دونیا لەشەوە سورەكاندایە.
 بەهەرحالأ، دەبێت ئەوەیش بڵێم كە ئەم نوسینە لەوانەیە پێویستى نەكردایە، بەڵام لەبەر ئەوەى كە بوێرىو جەرائەتم لە باخەوان (و بەدڵنیشەوە هاوشێوەكانی باخەوان) نەبینى، بوێرییەك كە كە هانى بدات داواى لێبوردن لەو كەسانە بكات كە بوختانیان بۆ هەڵدەبەستو بوێرییەك بۆ داواى لێبوردن لەو مونافیقییەى لەگەلأ هاوڕێیەتى ئەو كچەى كە ناسینێكى سەرپێیانەى (خوشكانە!) نامەیەكى دروستكراوو چیرۆكێكى لەو جۆرە پڕ نێرجسىو مراهیقانەى لێ دروست دەكرێت. دەبوایە باخەوان بە جەرائەتەوە داواى لێبوردنەى بكردایە، ئەمە تەنیا بوعدێكى شەریفانەى نییە، بەڵكو بوعدێكى یاساییشى هەیە.
 ئەم لومپنییە لە سیاسەتو راگەیاندن بەتەنیا بەرۆكى باخەوان وەك تاكە كەسێك ناگرێتەوە، بەڵكو باخەوان نمونەیەكى قوربانیكراوى ئەو شێوازەیە كە بزووتنەوە ئیسلامییەكان، بەپلەیەكى زۆرتر لەچاو بزووتنەوەكانى، تر بە (پاكو پیسیانەوە) بۆ هێنانەدى دنیایەكى رەشتر دەستیان بۆ بردووە. ئەگەرچى ئێستا راگەیاندنى ئیسلامى كڕیارێكى وەهاى نییە، بەڵام لەگەلأ ئەمەیشدا دەبێت ئەوە بڵێین ئەوەى باخەوان كردوویەتى، بەشێك بووە لەو سیاسەتەى كە ئەدەبیاتى ئیسلامى وەك جۆرێك لە ئەدەبیاتى باوى ئەمڕۆى دنیاى سیاسەت دەستى بۆ دەباتو چەندانو چەندان حیكایەتى لەو جۆرە دروست دەكەنو خۆیشیان بە شەریفى مەككە ناگۆڕنەوە. دەزانم باخەوان لە كۆمەڵناسییەوە وا فێر بووە كە بڵێت هەموو شتێك بۆ گەیشتن بە ئامانج رەوایە، دەڵێم لەكۆمەڵناسییەوە ناڵێم لە بیرى سیاسییەوە، چونكە باخەوان ئێستا پێى خۆش نییە كە وەك كەسێكى سیاسى ئاماژەى بۆ بكرێت، لەكاتى چاوپێكەوتنەكەیشدا ئەو واتەنى ” لەم چركەیەدا ئەكتەرێكى سیاسى” نییە، بەڵكو ئەكتەرێكى زانستییە (ماشاالله) نیازیشم نییە لێرەدا حیكایەتى ئامانجو وەسیلەى ماكیافیلیى بیر كەس بخەمەوە. خۆش لەوەدایە كە باخەوان لە فەڕەنسایش فێر نەبووە كۆمەڵناسى چییەو سیاسەت چییە، شتێك فێر نەبووە كە ئەگەر منداڵێك بەگوێگریش داخل كرابێت دواى یەك دوو سالأ تێیدەگات، ئەو هێشتا بەهەمان لۆژیكى كارەكتەرە سیاسییەكان وەڵام دەداتەوەو تەنانەت ئەوەندە سود لە شێوازى سیاسیى وەردەگرێت كە دەیەوێت مەسەلەكە لاى كاكى ئامادەكەرى چاوپێكەوتنەكە كەم نرخ بكاتەوەو پێى دەڵێت ” واباشترە بچیتە سەر مەسەلە جدیەكانى ئێستا” وەك بڵێت قسەكردن لەبابەتێكى لەو جۆرە كارێكى سەرپێیانە لاوەكىو زیادە بێت. باخەوان لەوە تێناگات، یان تێیان نەگەیاندووە، یان خۆى گێلدەكات، كە بۆ زانستێكى وەك زانستى كۆمەڵناسى هیچ شتێك لاوەكىو ناجدى نییە، بەتایبەت شتێكیش كە بووبێتە دیاردە.
 ئامانجى ئەم نوسینەى من ئەوە نییە بڵێم كە شەوە سورەكان رویانداوە یان نە، هەرگیز، چونكە بەدواداچوونى ئەو بابەتە لەمڕۆدا كارێكى گەمژەییە، گەمژەییە بە قەدەر باڵاى ئەو گەمژەییەى كە كراوە، بەڵكو دەمەوێت لە دانپیانانێكەوە ئەوە بڵێم كە راگەیاندن لە كوردستاندا چۆن كارى كردووەو شەڕى ئایدیۆلۆژى تا چ ئاستێك لەگەمژەیى هاتۆتە خوارەوە. دەبێت بە نەوەیەك بڵێم كە چۆن ئەوانەى دامو دەزگاكانى راگەیانیان بەدەستەوە بووە، جا چ میدیاكان بێت یان مزگەوتەكان، بەخراپترین شێوە كارییان لەسەر گەیاندنى درۆ لەجێى راستىو كاریان لەسەر گەمژەیى لەجێى هوشیاركردنەوە كردووە. دەمەوێت ئەوە بڵێم كە چۆن راگەیاندنى رابردووى هێزە رەشەكان ئەوەندە پڕە لە شەرمەزارى كە تەنانەت خۆیشیان ناتوانن چاوپۆشى لێبكەن، شەرمەزارییەك مەگەر ئادەمى بآ روو، ئادەمى دوور لەهەر جۆرە ئاكارێك بتوانێت خۆى لێبدزێتەوە. عادل باخەوانیش بەشێكە لەو گەمژەییە، بەڵكو لەو مێژووەدا رۆڵێكى باشى هەبووە، چونكە ئەو یەكێك بووە لە رۆشنبیرە موسڵمانە دیارەكان! ئەو رۆشنبیرەى كە شەرمى لە هۆنینەوەى درۆو بوختان نەكردووەتەوەو ئێستایش پێى وایە قسەكردن لەبابەتێكى لەو جۆرە كارێكى سەرپێىو ناجدییە. ئەم جۆرە لە شێوازى راگەیاندن، شێوازى بڵاوكردنەوەو نوسین ئێستایش درێژەى هەیە، بۆیە دەبێت بە خراپترین شێوە ریسوا بكرێتو رەد بكرێتەوەو واى لىَ بكرێت كە كەس نەتوانێت بە ئاسانى دەستى بۆ بباتەوە، دەكرێت لەم لایەنەوە سود لە چۆمسكى وەربگرین، ئەمەیش لەپێناو هیچ نا، بەڵكو تەنیا لەپێناو پاراستنى كەرامەتى مرۆڤ دا چونكە مرۆڤ گەورەترین سەرمایەیە كە دەبێت بپارێزرێت.
 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.