گۆڕان و یەکیەتی کێن ؟ …. کاوە هادی

(( باڵا بەرز و سـەوزەکەی یەکیەتی هەر بە نەونەمامی دەسـتی کرد بە چەمانەوە ، ئەودەمەی کەسـێک پەیدا نەبو دەسـت
بگرێت بە باڵایەوە ، ئێسـتا یەکیەتی کۆتەرەدارە هەرچی دێـت و دەسـتێک دەگرێـت بە باڵایەوە )) .
کاتێـک یەکیەتی لە ســەر و بەندی چـاکسـازی  و پاکسـازی  و پەلەقـاژێی کۆنفرانـس و پلیـنـێومـدا بو ، کەسـێک ئەم چەند
وشــە ڕاسـت و پڕ ئازارەی نارد بۆ سـەرانی یەکیەتی . شـەرمەزارم کە نێوی ئەو نووسـەرە و ئەو ڕۆژنامـەیەم نایەتەوە
یاد دەنا بەوپەڕی دەسـتپاکیەوە لە پاڵ ئەو ڕیزە مرواریەی خۆیدا نێوەکەیم دەنووسـی ، ئەگەر من ڕۆمان نووسـێکی باش
بومایە ئەوا دەمـتوانی ڕۆمـانێکی ٣سـەد ٤سـەد لاپەڕەی بە نرخ و لێوان لێو لە کارەسـات و مەرگەسـاتەکانی لێ چێکەم ،
خۆ ئەگەر فـیلم سـازێکی ئازا و زیرەک بومایە ئەوا فـیلمـێکی هێند بەهێز و بەنرخم لێ سـاز دەکرد نەک تەنها کورد و
کوردسـتان بگرە هەمو جیهانم پێ دەهەژاند ، ئەوەی لە توانامدایە ئەو چەند وشـە بە پێزە بکەمە هەوێنی ئەم نووسـینە کە
سـەبارەت بە دو بزوتنەوەی سـیاسـی جیاوازن  لە هەمان کاتدا خاوەنی یەک مـێژو و هەمان بنکە و پێگەی جەماوەریین .
من هیوا خوازبوم لە بری هەمو وشـەیەکی یەکیەتی بمـنووسـیبایە کۆمـەڵە بەڵام بەداخەوە کۆمـەڵەیان  هەر بە مەلۆتکەیی
زیندەبەچاڵ کرد و بو بە خاکێکی بەراو بۆ باڵا بەرز و سـەوزەکەی (( ی ن ک )) . من بە نیازی ئەوە نیم لا پەڕەکانی ئەو
مـێـژوە ڕەشـە هەڵدەمەوە کە چلۆن خوێنی میللەتێکیان بەدەسـتی خۆیان ڕژاند ، هەتا سـەروەریرک تۆماردەکرا سـەدان
خیانەت و جاشـایەتی تۆماردەکران ، ئەوەی پاک و شـۆڕشـگێڕ و ڕۆشـنبیربون بە جۆرێک لە جۆرەکان لە ناودەبران    
تەنانەت لە گەرمەی شـەڕی ڕوبەڕوی دوژمـندا فیـشەکی خیانەت لە پشـتەوە دەنرا بە هاوڕێ و هاوسـەنگەری خۆیانەوە ،
ئەمانە و سـەدان هەڵەی مێژویی دی بونە هۆکاری ئەوەی (( ی ن ک ))یش ببێتە یەکێک لەو کۆتەرەدارانەی دیکەی کێڵگە
زەرد هەڵگەڕاوەکەی ئەم نیشـتمانە ، مالومە کەمەی کۆتەرەدار بە هیچ کەسـێک ڕاسـت نابێتەوە ئەوجا بە کەسـانێک کە
 باڵای خۆیان لە کەمەی گـۆچان خوارتربـێـت .
هەرچەندە هەتا ئێسـتا لەم میللەتەی ئێمەدا مێـژو نووسـێکی بێـلایەن و دڵسـۆز پەیدا نەبو کە ئەو ڕابوردوە نزدیکەمان بۆ
بنووسـنەوە ، بەڵام هەرچۆنێـک بێـت چەند نامـیلکە و چەند دانە کتێبێکی کەم لـێرە و لەوێ نووسـراوە ســەبارەت بە چەند
ڕوداوێکی تایبەتی و چەند کەسـانێکی ناسـراو و بەرچاو بەڵام ڕۆژگار گـۆڕا هەر خۆیان زۆر شـتی ژێر بەڕەیان هـێنـایە
سـەر بەڕە هەرچەندە ئەو زانیاریانە  قەترە ئاوێکـە لە ئاوی دەریا بەڵام دڵنیام هەر ئەو کـڵاوڕۆشـنە گچکانە بەشـی ئەوە
 دەکەن ، لە ڕاسـتی و دروسـتی ئەو کەسـانە تێبگەین کە بە تۆپزی سـواری کـۆڵـی مـیللەتـبون و لە سـەر پشـتی ئەسـپی
شـوڕشگێڕی نایەنە خوارەوە ، مەگەر مەرگ جار جار بەسـەریان کاتەوە .
سـەرئەنجام  و بەرهەمی ئەم بزوتنەوە چەکداری و سـیاسـیانەی کورد میللەتێکیان گەیاندە لێوارەکانی مەرگ ، جگە لەو
هەمو کوردەی لە سـێدارەدران و ئەو هەمو منداڵەی بێ باوکران  ئێمە ئەنفال کراین و کیمیاباران کراین ، وێڕای ڕێز و
قەرزارباریمان بۆ هەمو قەترە خوێنی شـەهیدێک و قەترە فرمێسـکێکی هەمو دایکێکی جەرگسوتاو، ئەوەی ڕزگاری کردین
لە لێواری مەرگ بزوتنەوەی چەکداری و حیکمەتی سـەرگەورەکانمان نەبو ، دەسـتی هـیچ فـریادڕەسـێک نەبو ، ئەوەی من
بتوانم کـورد وتەنی … نێوی لێنێم  (( ئێمە گوڵە جۆ بوین و بە هۆی گوڵە گەنمـێکەوە ئاومان خواردەوە )) دەنا بە هیوای
سـەرانی کورد بوینایە دەبوایە تا ئێستا چاوەڕوانی ڕەحــمەتی …  قەزافی و ئەسـەد و خومـەینی و ئەتاتورک بوینایە .
ناکرێت نەمانی ئەو دوژمـنە سـەرسـەختەی نیشـتمـانەکەمان و گەلەکمان ، بە کارێکی سـاکار و ئاسـایی چاوی لێ بکرێت
وە دامەزراندنی هەرێمێکی گچکەی نیمچە سـەربەخۆ بە هەند وەرنەگیرێت سـەر لەنوێ  ئاهێکمان وەبەر هاتەوە  هەمو
ئاواتەکان  هەمیسان  سـەوزبونەوە  ،  خەندە و هیوا و سـەربەرزی بونەوە مـێوانی نەوەی نوێ و دایکانی جەرگسـوتاو
بەڵام مـەخابن زۆری نەخایاند ئەم هیوا و ئاواتانەمان بەرباکران  شـەڕی براکوژی و کۆنەقـین و گەلکوژی سـەر لە نوێ
هەڵگیرسـایەوە ، سـەرئەنجام خاک و سـامان و دەسـڵاتیان وەک نوقـڵ و نەبات بە سـەر خۆیاندا دابەشـکرد  ئەو کەسـەی
لایەنێکی هەڵدەبژارد ئیدی گرنگ نەبو بۆیان ئەم کەسـە لە ڕابوردودا  چی کردوە و چی نەکردوە گرنگ ئەوەبو دژی
لایەنێک قەڵەم یان تفـەنگ بکاتە شـان ، ئەم لاپەڕە ڕەشـە قەترانیە چوە پاڵ لاپەڕەکانی مـێژوی خەباتیان . هێندەی نەبرد
هاوکێـشەکان گۆڕان ، بۆن و بەرامی نەوتی ڕەش و سـەوزە دۆلار هێند سـڕییکردن کە وەک دو ماری ئاشــقە و ماشـقە
ڕەفـتار دەکەن ، یان بەئاشـکرا وەک دو پەری ئاسـمان لە سـەر یەک کورسـی بە نۆبەت دیلانێ دەکەن .
ئەم دو حیزبە بەو سـڕی و بێهۆشـیەوە بۆ حاڵی خۆیان زۆر بە ئاگان هەر زو بە زو نان و خاک و ئاویان لە بۆ
خۆیان قۆرخ کرد ئێمەی مـیللەت بە توتکە سـەگ دەزانن پارچە ئێـسـکمان بۆ فڕێدەدەن و ئەوجا چاوەڕێن بە کـلکە لەقێ
وە دویان کەوین ، ئەگەر کەسـێک زاری هەڵـهـێنایەوە و پەردەی لە سـەر ڕاسـتیەک لادا ئەوا دەفرمون … قەیدی چیە خۆ
(( سـەگ بە مانگەشـەویش دەوەڕێـت )) .
خەڵکانی بەشـخوراو ، خەڵکانی ڕۆشـنبیر و بەویژدان ، خاکپەروەر و مرۆڤپەروەرەکان ، لێ نەگەڕان هەر ملکەچ و بێ
دەنگبین ، دەنگی ناڕەزایی لە هەمو کوچە و کۆڵانێکی شـار و شـارۆچکەکانەوە بەرز دەبونەوە ، جار جار خۆپیشـاندان و
مانگرتن لێرە و لەوێ سـەریان هەڵ دەدا دەسـەڵات بەزەبری چەک و پڕوپاگەندەی زیرەکانە ، گڕ وکـڵپەی خەڵـکیان
دائەمرکانەوە . ناکرێت ڕۆڵی ئەو نووسـەر و شـاعیر و ڕۆژنامە ئازا و ئازادانە لە بیربکەین  کە لەو تاریکسـتانییەدا بون
بە مانگەشـەو .
باڵ باڵێن و کوتـلەبازی و کێشـمە كێشـی شـەخسـی یەکەم  و دوهەمی ناو یەکیەتی گەیشـتە کۆڵانێکی بنبەسـت ،
 جیابونەوەی دو هاو سـەنگەر و  دو هاو خەبات بو بە ڕاسـتیەکی حاشـا هەڵنەگر ، شـەخـسـی یەکەم پشـکی شـێری
بەرکەوت  لە سـەروەت و سـامان شـەخـسـی دوهەم هاوشـێوەی خانەنشـینێک بە خانەنشـینیەکی مامـناوەند دەسـتی لە
سـەروەت و سـامان هەڵگرت و پشـکی شـێری بەرکەوت لە زۆری سـەروەریەکان زۆر بە زیرەکانە  شـەخسـی یەکەم و
هەمو شـخسـە دوهەمەکانی ئێسـتای ناو یەکیەتی گەیاندە لێواری مەرگ بگرە هەمو یەکیەتی گەیاندۆتە حاڵێک کە تەمەنی
درێژی یەکیەتی بەندە بە دڵـێکەوە کە هێندەی داوە دەزویەکی پێوە مـاوە ، دوای پسـانی ئەو داوە دەزوە دو چارەنووس
چاوەڕوانی ئایندەی یەکیەتیە ، یان … لەو گۆڕەیدا دەبێتە پاشـاگەردانی ئۆخەی ئۆخەی هەر کەس بۆ خۆی .
یان بە وەسـیەتێک ئەو عشـرەت و کادێر و ئەندامە بە وەفایانە دەبنەوە قوتابی ئەو قوتابخانەیەی کە سـکرتێری  هەوەڵ
 و ئاخیری یەکیەتی ، یەکەم وانەی کوردایەتی تیا خوێـنـدبو ، زۆر ڕاسـت ومەنتیقە کاتێک دو حیزبی سـیاسـی هیچ دیدی
جیاوازیان نەبێت بۆ هیچ فیکر و گرفت و چارەیەک ، بۆ وەک ڕوبار و دەریا یەک نەگرنەوە ، دەسـت لە دەسـت قوەت
لە خودا ئاهەنگێکی قەشـەنگ وخوانێکی چەور هەمو برینەکان سـاڕێژ دەکات .
ئەوجا ئەسـتێرەی بەختی گۆڕان ڕو لە کـشان دەکات ، ئەو ئەندام یەکیەتیانەی ئێـسـتا خۆیان بە خاوەنی ئەرز و ئاسـمانی
کوردسـتان دەزانن ئەوکاتە ئەو کەسـانە بە (( العائیدون ))* وەرناگیرێنەوە .
ئاشـکرایە بزوتنەوەی گۆڕان ڕەگ وڕیشـەی لە یەکیەتیەوە وەرگرتوە ، جگە لە کۆکردنەوەی ئەو دەنگە ناڕەزییانەی ناو
کۆمەڵگەی کوردی و هێنانی لاوان و کەسـانی نەناسـراو بۆ گۆڕەپانی سـیاسـەتبازی ، لە ڕاسـتیدا گۆڕان نەبو وە
ناشـبێت بەو فریاد ڕەسـەی کە ئەم خەڵکە هیوای بۆ دەخواسـت ، تەنیا سـەنگەر گۆڕین و هەڵگرتنی ئاڵایەکی ڕەنگا و
ڕەنگ مانای ئەوە  نابەخشـێت ئەو کەسـانە بەدیدهێنەری ئەو مـێژوە دەبن کە بانگەشـەی بۆ دەکەن ، بۆ نمونە ٦٠سـاڵە
(( پ د ک )) دیموکراتە و ٦٠سـاڵە کوڕ و باوکێک سـەرۆکایەتی ئەوپارتە دەکەن ، (( ی ن ک )) سـۆسـیالدیموکراتە و
خاوەنی داهێنانی سـکرتێری (( ئەووەل و ئەخیر ))ە .
ئەو هێمای پرسـیارەی ڕۆژی یەکەم لەسـەر گۆڕان دروسـت بو … ئایا گۆڕان دەمامکێکی نوێوە بە ڕوی یەکیەتیەوە  ؟
یان ئەوە یەکیەتیە ڕایەڵەی بەربەسـت و پتەو دروسـتدەکات لە بەردەم باهۆزی گۆڕانێکی ڕاسـتەقینەدا ؟
گۆڕان بە ماوەیەکی کەم بو بە یەکێک لە بزوتنەوە کاریگەرە گرنگەکانی سـەر گۆڕەپانی سـیاسی کوردسـتان و ڕێچکە
شـکێنیان لە زۆر بواردا کرد ، گەلەک پەردەیان لە سـەر گەندەڵی و گەندەڵان هەڵـماڵی ، دروسـتکردنی مـیدیایەکی
چاونەترس و هاندەر و ئاڕاسـتە بۆ چینی بەشـخوراوان کە بە بڵندی دەنگی خۆیان هەڵبڕن بە ڕوی دەسـەڵاتدا . ئەو
گۆرانکاریانە جێگای شـانازیە بەڵام لەبیرمان نەچێت گۆڕان دیسـان وەک هەمو یاریزانەکانی سـەر کۆڕەپانەکە بازی
دەکەن ، کەسـی یەکەم و دامەزرێنەری بزوتنەوەکە خاوەنی دەسـەڵاتی رەها وبێ سـنورە ، گوتە ئاسـایی و ڕا و
بۆچونەکانی ئۆتۆماتیکی دەبێتە پەیڕە و پڕۆگرام ، باوەڕ ناکەم هەمو لایەنگرێکی گۆڕان ئاگایان لە (( سـەوابیتەکانی ))ی
ئیسـلام بێت ، دەنا هیچ گۆڕانخوازێک بێدەنگ نەدەبوو لە بەرامبەر ئەو گوتە چاوەڕوان نەکراوەی سـەرۆکی بزوتنەی
گۆڕان کە گوایە ئێمە لە هیچ سـەوابیتێکی ئیسـلامی لانادەین !!.
پاراسـتنی خاکی عێراق لە پارچەپارچە بون و نەبونی سـیاسـەتێکی سـتراتیژی بۆ چارەنووسـی باشـوری کوردوسـتان و
 باکور و ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوایەوە ، ئەمە ئەو سـیاسەتە لاسـتییکیەیە کە گۆڕان پەیڕەوی دەکات .
نەوروژاندن و چاو پۆشـین لە هەمو تەرانتەرێنی پیاوانی دەزگا سـیخوڕیەکانی وڵاتە دراوسـێکانمان لە هەمو شـار و
 شـارۆچکەکانی کوردوسـتاندا . هەرچەندە ئەمە کاری دەسـەڵاتە بەڵام پەردەپۆشـکردنی دەچێتە خانەی خیانەتەوە ،
 ئەوکارە کارێکی زۆر گەورەیە و پەیوەندی بە مـێژوی هەمو سـاڵەکانی شـۆڕشـگێڕی هەمو لایەنە سـیاسـیەکانەوەیە من
تەنها سـێ نمونە باس دەکەم … (( پ د ک )) شـان بە شـانی سـوپای پاسـداران لە شـەڕی دەسـتە و یەخەدابون دژ بە برا
پێشـمەرگەکانی ڕۆژهەڵات دەرئەنجامەکەی داگیرکردنەوەی هەمو شـارە کوردیەکانبو لە لایەن سـوپای ئیسـلامی ئێرانەوە
وەدەرنانی هێزە کوردیەکان و ئاوارەبونیان .
 ناو لێ نانی پێشـمەرگەی  (( ی ن ک )) بە پێشـمەرگە  موسـڵمانەکانی (( ی ن ک )) لە تەواوی ڕادوێ و تەلەڤیزوێن و
ڕۆژنامە گرنگەکانی کۆماری ئیسـلامی ئێراندا ، لە کاتێکدا بە بەردەوامی سـەرانی یەکیەتی ڕۆژانە مێوانی مێوانخانەکانی
تاران و شـارە کوردنشـینەکانبون ، ئەوەی من بزانم سـەرانی یەکیەتی نەک زاتی ناڕەزایی بگرە سـوکە گـلەییان نەبو لەو
دەوڵەتە و بنەمای ئەو ڕێکەوتن نامەیەی لە نێوانیاندا بو .
سـاڵی ١٩٨٧ لە شـاری دیمەشـق سـەرانی حـیزبە ئۆپۆزیسـۆنەکانی عێراق بە چاودێری کۆماری ئیسـلامی ئێران ،
گرێبەسـتێکیان واژۆ کرد (( حکومەتی ئایندەی عێراق دەبێت حکومەتێکی ئیسـلامی بێت .. وەسـلامون علێکم وەڕحەمە
تەوڵاهی وەبەرکاتوهو)) سـکرتێری((ی ن ک)) و سـەرۆکی ((پ د ک)) بە هەر دە پەنجەیان مۆری گرێبەستەکەیان کرد .
بزوتنەوەی گۆڕان هیچ تەپ و تۆزی ئەو ڕۆژگارانەی پێوەنیە بەڵام هەڵدانی بەیداخێکی نیلی لە نێوان دو بەیداخی سـەوز
 و پیرۆزدا باوەڕ ناکەین هیچـی بۆ ئێمە لێ سـەوزببێت ، تەنها ئەسـتور کردنی لاپەڕەکانی مێژوە لەو گێژەڵوکەدا .

————————————-

(( * )) لە دوای هەرەسـی سـاڵی ١٩٧٥ ئەو پێشـمەرگانەی گەڕانەوە بەردەسـتی ڕژێمـی بەعـس ، لەسـەر کارنامە و
ناسـنامەی کەسـایەتیان دەنووسـین (( العائیدون )) ئەمە هێمای خائین و هاوڵاتی پلە نزمی دەبەخـشی .