تا كوڕه‌كان جێگای باوكیان بگرنه‌وه ئه‌زموونی دیموكراسی سه‌ركه‌وتوو نابێ
له‌ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا مرۆڤ كاتێ له‌دایك ده‌بێ له‌نێو چه‌وساندنه‌وه‌ی سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابوریدا خۆی ده‌بینێته‌وه , هۆیه‌كه‌شی ئه‌وه‌یه كه دوره له‌په‌روه‌رده‌ی لیبڕال , ئه‌و په‌روه‌رده‌یه‌ی ده‌توانێ مرۆڤ له‌كۆت و به‌ندی كۆیلایه‌تی و به‌ندایه‌تی ڕزگاربكات , په‌روه‌رده‌ی لیبڕاڵ واتا كۆمه‌ككردن و هه‌وڵدان بۆ به‌رزكردنه‌وه‌ی ئاستی هۆشیاری تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا , بۆئه‌وه‌ی هه‌موو تاكێك له‌و ژینگه ڕۆحی یه‌دا خۆی بدۆزێته‌وه كه تێیدا ئۆقره ده‌گرێ , په‌روه‌رده‌ی لیبڕال ئه‌وه‌یه كه كه‌سایه‌تی بۆ مرۆڤ دروست بكات و وزه‌وتوانای پێ ببه‌خشێ بۆ بڕیاردان و ڕاده‌ربڕین سه‌باره‌ت به ئاینده‌ی خۆی و پرسه چاره‌نووس سازه‌كان , به‌ڵام له‌م وڵاتانه‌دا مرۆڤ به نه‌فه‌سێكی حیزبی و مه‌زهه‌بی گه‌وره ده‌بێ بۆیه كۆنتڕۆڵی له‌ده‌ست خۆیدا نیه‌و ده‌بێ ده‌ستێك هه‌بێ بیجولێنێ و چۆن بیه‌وێ ئاراسته‌ی ده‌كات , له‌م جوگرافیایه‌دا كه پێی ده‌گوترێ خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست سیسته‌مه سیاسییه‌كان هه‌ڵگری هیچ پڕه‌نسیپێكی دیموكراسی نین , بۆیه له‌سه‌ره‌تای په‌یدابوونیانه‌وه كه گه‌یشتنه سه‌ر كورسی ده‌سه‌ڵات هه‌وڵ ده‌ده‌ن مرۆڤه‌كان بكه‌ن به‌كۆیله بۆئه‌وه‌ی نه‌توانن له‌جه‌وهه‌ری مه‌سه‌له‌كاندا ئاگاداربن , ئه‌گه‌ر ئاگاداریش بن جوڕئه‌تی ئه‌وه‌یان نه‌بێ ڕای خۆیان ده‌ربڕن و خاوه‌ن بڕیاری خۆیان بن , ڕووداوه‌كانی ئه‌م دواییه‌ی تونس و میسر ڕه‌نگدانه‌وه‌ی ئه‌م واقیعه پڕله‌مه‌ینه‌ته‌ن ,خۆپیشاندانه‌جه‌ماوه‌رییه‌كه‌ی میسر كه رۆژی هه‌ینی زیاتر ته‌شه‌نه‌ی سه‌ندو وه‌ك بوڕكانێك به‌ڕووی ده‌سه‌ڵاتدا ته‌قییه‌وه , نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه كه دكتاتۆره‌كان له‌هه‌ر قوژبنێكی دنیادا چه‌ند به‌هێزبن ناتوانن خۆیان له‌به‌رانبه‌ر ڕكی پیرۆزی جه‌ماوه‌ردا ڕابگرن , ڕووداوه‌كانی میسر ئه‌وه‌مان پێ ده‌ڵێ كه ئیراده‌ی جه‌ماوه‌ر هه‌میشه له ده‌سه‌ڵاتی دكتاتۆره‌كان به‌هێزتره , جه‌ماوه‌ر ئه‌گه‌ر ڕاپه‌ڕێ ده‌توانێ چیای قاف بڕوخێنێ نه‌ك ته‌خت و تاجی دكتاتۆرێك , جا پێویسته له‌م وڵاتانه‌دا به وڵاتی خۆشمانه‌وه ده‌سه‌ڵاته دكتاتۆره‌كان به‌خۆیاندا بچنه‌وه , چونكه ئێمه شاهێدی سته‌مكاییه‌كی گه‌وره‌ین كه ئه‌زموونی عه‌لمانیه‌ت و پیاوه خۆبه‌مۆدێرن زانه‌كان لێی به‌رپرسن , له‌م وڵاتانه‌دا هه‌موو ناعه‌داله‌تی و نایه‌كسانییه‌ك حیزبه خۆبه‌مۆدێرن زانه‌كان به‌رهه‌می ده‌هێنن , هه‌رحیزبه خۆبه‌مۆدێرن زانه‌كانن كوڕه‌كانیان واپه‌روه‌رده ده‌كه‌ن كه جێگای باوكیان بگرنه‌وه كه ئه‌مه‌ش به‌هه‌موو مانایه‌ك لێدانی پڕه‌نسیپه‌كانی دیموكراسییه , پڕۆژه سته‌مكاریه‌كانی حیزبه خۆبه‌مۆدێرن زانه‌كان وایان له‌تاكی ئه‌م كۆمه‌ڵگایانه كردووه بۆ په‌یداكردنی قووتی ڕۆژانه‌یان له‌هه‌موو ده‌رگایه‌ك بده‌ن , به‌ڵام ئه‌وه‌ی له‌ده‌رگای حیزب بدات زیاتر ده‌بێته كۆیله‌و ته‌سلیم به‌ئیراده‌ی حیزب ده‌بێت و ئیراده‌ی خۆی له‌ده‌ست ده‌دات , بێگومان ئه‌وه‌ش له‌واقیعی ئه‌م وڵاتانه‌دا هاتۆته دی و له باكوره‌وه هه‌تا باشور له‌خۆرهه‌ڵاته‌وه تا خۆرئاوا هه‌ندێك مرۆڤی ناو حیزبه‌كان ده‌بینم به‌ڕاستی كۆیله‌ن , مه‌رج نیه ئه‌و مرۆڤانه‌ش ئاستی رۆشنبیرییان نزم بێت به‌ڵكو هه‌ندێكیان له‌ئاستی به‌رزدان به‌ڵام واقیع تووشی ئه‌م حاڵه‌ته‌ی كردوون , ئه‌مه‌ش له‌سه‌رده‌مێكدایه كه پێی ده‌گوترێ سه‌رده‌می عه‌وله‌مه‌و مافی مرۆڤ و دیموكراسی لیبرالی , ئه‌وجۆره مرۆڤانه گه‌ر ببنه ده‌سه‌ڵاتداریش ته‌نها بیر له‌به‌رژه‌وه‌ندی خۆیان ده‌كه‌نه‌وه بۆیه له فه‌رمانڕه‌وایه‌تییاندا هه‌میشه نیگبه‌تی و ماڵوێرانی بۆ گه‌له‌كانیان ده‌هێنن , حیزبه ده‌سه‌ڵاتداره‌كان یاخود حیزبه خۆبه‌مۆدێرن زانه‌كان گه‌ربیانه‌وێ ده‌روازه‌یه‌كی نوێ به‌سه‌ر دنیای ئازادو دیموكراسیدا بكه‌نه‌وه ده‌بێ سه‌ره‌تا گۆڕانكاری له پڕۆگرام و په‌یڕه‌وی ناوخۆیاندا بكه‌ن , ده‌بێ ئه‌زموونی فاشیلی چه‌ند ساڵه‌یان وازی لێ بێنن و سود له ئه‌زموونی وڵاته پێشكه‌وتووه‌كان وه‌ربگرن , ده‌بێ ده‌رفه‌تی ئازادی بۆ خه‌ڵك بڕه‌خسێنن ده‌بێ ده‌رفه‌تی كاریان بۆ بڕه‌خسێنن , بۆ ئه‌وه‌ی دۆخێكی ئارام بێته كایه‌وه كه هه‌موو تاك و گروپه‌كانی ناوكۆمه‌ڵگا بێ ترس و له‌رزو دور له‌هه‌موو فشارێك بژین و هه‌ستبكه‌ن كه قۆناغێكی نوێ له‌ژیانی سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابورییانه‌وه ده‌ستی پێكردووه , ئه‌وه‌ی تاكی ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه ئه‌مڕۆ یان سبه‌ی پێویستی پێیه‌تی عه‌قڵی نوێ و بیركردنه‌وه‌ی نوێیه كه بتوانێت پێداویستی یه‌كانی ژیان به‌رهه‌م بێنێت و ڕه‌گ و ڕیشه‌ی گه‌نده‌ڵی ده‌ربێنێ بۆ ئه‌وه‌ی ئاسۆیه‌كی نوێ و پڕشنگدار به‌ڕوویاندا بكرێته‌وه , ئێستا خه‌ڵكی ئه‌و وڵاتانه به‌هه‌موو چین و توێژه‌كانیانه‌وه چاوه‌ڕوانی گۆڕانێك ده‌كه‌ن كه له ده‌سه‌ڵاته سته‌مكارو گه‌نده‌ڵه‌كاندا بكرێت , به‌ڵام حیزبه خۆبه‌مۆدێرن زانه‌كان زۆر به‌دڵه‌ڕاوكێوه چاوه‌ڕانی ده‌كه‌ن و پێیانوایه هیچ گۆڕانێك له‌به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌واندانیه , له‌كاتێكدا ئه‌م دڵه‌ڕاوكێ و مه‌ترسی یه له‌جێگای خۆیدا نیه چونكه هه‌رگۆڕانێك به‌ویستی میلله‌ت بێ له‌به‌رژه‌وه‌ندی هه‌مواندایه , له‌پڕۆسه‌ی دیموكراسی دا هه‌روایه یه‌كێك له‌م قۆناغه‌دا شكست دێنێ و ده‌كه‌وێ ده‌توانێت له‌قۆناغی داهاتوودا هه‌ڵبستێته‌وه ئه‌گه‌ر چاو به‌هه‌ڵه‌كانی خۆیدا بخشێنێته‌وه‌و خوارو خێچی یه‌كانی خۆی ڕاست بكاته‌وه , له‌وڵاتانی خۆرئاوا و له‌وڵاتانی ده‌ورو به‌ریشمان ململانێی سیاسی له‌نێوان حیزبه‌كان هه‌ر وابووه یه‌كێك ئه‌مڕۆ دۆڕاندوویه‌تی به‌ڵام سبه‌ینێ به‌گڕوتینێكی تره‌وه هاتۆته‌وه مه‌یدان , هیوادارین له‌وڵاتی ئێمه‌شدا پڕۆسه‌ی سیاسی و ململانێی حیزبایه‌تی به‌ئاراسته‌یه‌كدا بڕوات كه ڕێڕه‌وێكی دیموكڕاسییانه وه‌رگرێت ,
بێگومان خه‌ڵكی وڵاتانی شه‌رقی ماوه‌یه‌كه خه‌ون به‌دوارۆژێكی پڕشنگداره‌وه ده‌بینین كه گۆڕان به‌سه‌ر عه‌قڵی به‌سته‌ڵۆكی ده‌سه‌ڵاتداراندا بێت و بێدار ببنه‌وه , چونكه له‌سایه‌ی ئه‌و سیسته‌مه گه‌نده‌ڵ و ده‌سه‌ڵاته تۆتالیتارانه‌دا خه‌ڵك ناتوانێ هه‌ناسه‌یه‌كی ئازادی وه‌ربگرێت و به‌كامه‌رانی بژی , له‌سایه‌ی ئه‌و سیسته‌مه نادیموكراسی و ناعه‌داله‌تی و نایه‌كسانییه‌ی كه له‌و وڵاتانه‌دا هه‌یه كۆمه‌ڵگاكانیان رۆژ له‌دوای رۆژ زیاتر له‌گه‌شه‌كردن ده‌كه‌ون و ده‌كه‌ونه دۆخێكی زیاتر چه‌قبه‌ستوو و دوگماوه كه ناتوانن ته‌كانێك به‌خۆیان بده‌ن , ده‌بێ ئه‌م عه‌قڵه نوستووانه جوله بكه‌ن و له‌پێستی خۆیان بێنه ده‌ره‌وه‌و ته‌ماشای ئه‌زموونی گه‌لانی ده‌ورو به‌رمان و دنیای ده‌ره‌وه بكه‌ن و سودی لێ وه‌رگرن , چونكه كۆمه‌ڵگا ناتوانێ هه‌تاهه‌تایه باجی هه‌ڵه‌ی ئه‌وسه‌ركردانه بدات كه ناتوانن گه‌شه به‌سیسته‌می سیاسی خۆیان بده‌ن و ده‌رگای به‌ختیاری و خۆشگوزه‌رانیش به‌سه‌ر خه‌ڵكدا بكه‌نه‌وه , پێویسته عه‌قڵه به‌سته‌ڵۆكه‌كان جوله بكه‌ن و ڕۆڵی چالاكانه‌ی خۆیان ببینن له بنیات نانی كۆمه‌ڵگایه‌كی هاوچه‌رخدا كه هه‌موو تاكێك تێیدا به‌ختیاربێ ,
