
كراسكرنا وێنهیێ شعری و (ئاواز نهێلی) وهك نمونه
پتریا ئهڤ كهسێن شعرێ دنڤیسن یان بهحسێ خوه دكهن دهما شعرێ دنڤیسن، دبێژن شعر ئیلهامه و نڤیسینا وێ چ گرێدان ب دهمی ڤه نینه و مهرج نینه كهنگی ئهو ئیلهام دهێت و بو ڤێ چهندێ ژی هندهك دبێژن، ئهم قهلهم و كاغهزێن خوه ددانینه بهر دوشهكا خوه یا نڤستنێ و ههر گاڤا ئهو ئیلهامه هات، ئهم وێنهیێ خوه یێ شعری دنڤیسین و هندهك ژی دبێژن، ئهز د ترومبێلێ دا بوم و من كاغهز یا ژ بهریكا خوه ئینایه دهر و من شعر یا نڤیسی! ههر چهنده بابهتێ من ئهو نینه ئهز ڤان كهسان رهت بكهم یان ژی پهسهندا وان بكهم، لێ بهزرا من ههمی كهسان جوره ئیلهامهك بو دهێت و ههمی كهسان تا راددهیهكی ئیلهاما شعری لدهف ههیه و بههرهمهندی لدهف ههیه، لێ ههر ئێكی لدویڤ گرنگیپێدانا وی، كا مژولاهیێن وی چنه و گرنگیێ ب چ ددهت، بو نمونه، ئهگهر هوزانڤان بیت، دێ ههمی ههستێن خوه ل سهر پهیداكرنا وێنهیهكێ شعری كومڤهكهت و هوسا بو چیروك نڤیسی، شێوهكارهكی، سینارستهكی و ههر كارهكێ هزركرن و بیركرن تێدا ههبیت. ههر كهسهك ژی دێ ههولدهت، ئهو تشتێ هاتیه دهزرا وی دا یان ب پێش چاڤێن وی كهتی یان گوهـ لێبوی، وێنهكی یان بیروكهیهكێ ژێ دروست بكهت.
دا بزانین ئهو سنعهتكاریا پشتی ئیلهامی دهێت چهند یا گرنگه، دێ ههولدهین، چهند نمونهیهكێن شعری وهربگرین. دشعرا (خهونا دپهنجهرێ دا)، یا هوزانڤانا كچ (ئاواز نهێلی)، چهندین وێنه دكهڤنه بهر چاڤێن مه و دههمیان ژی دا مروڤ دزانیت هوزانڤانێ زێدهتر ژ ههر تشتهكی سهربور دنڤیسینا شعرێ دا ههنه و شعر وێ ئالوز و مژویل دكهت، ئهو ژی وهك وان كهسان یێن قهلهم و دهفتهرێن وێ دبهریكێ دا و لهیڤیا ڤێ ئیلهامێ كا دێ ژ كیش نشكێ ڤه ئهجنێن شعرێ بو دهركهڤن. هوزانڤان ل سهرێ شعرا خوه ب سێ وێنهیان دهست پێدكهت و ئهگهر ل سهر وێنێ ئێكێ راوهستین:
(خوناڤ یا چاڤێن داربهریا دشووت)، ئهگهر وهك ئیلهاما شعری لڤی وێنهی تهماشه بكهین، دێ بینین كو هوزانڤانێ شیایه مفای ژ ئیلهاما شعری وهربگریت، لێ ئایا ئیلهام بتنێ بهسه كو وێنهیێ وێ یێ شعری كراسهكێ جوانیێ ژی بچیته بهر! ئهز باوهردكهم، چ ژ فهرههنگا وێ و چ ژی ژ كێم ل سهر راوهستیان، هوزانڤانێ یا خوه د سهر ڤی وێنهی را بازدای. ئهگهر وهك جوانی تهماشه بكهین، ژبهركو بهلگێ بهریێ ژ بهلگێن هشكه و دارابهریێ ژ وان دارانه یێن خوه ل بهر گهرمێ و سهرمایێ دگرن و ب سالان ل سهر بنێ خوه دمینن، بهلگێ وێ ژی تا وی راددهی یێ هشكه، دهما مروڤ ددانته سهر دهستێ خوه و پف دكهتێ، دێ بینیت تژی توز ل سهر رادبیت. یانكو هوزانڤان، دشیا بو وێنێ خوه یێ شعری، ل بهلگهكێ نازكتر بگهریت ژبهر ڤان خالان، ئێك دارێن بهریێ زێدهتر ل دهرڤهی گوندی دهێنه دیتن یان ل چیایی ههنه و جهێ ژ ههمیان نزیكتر ژی، ئهگهر ل ناڤ گورستانهكێ ههبن، دڤی حالهتی ژی دا، وێنه دێ یێ مری بیت، دڤیابا بهلگهكێ گولهكێ، شینكاتیهكی ئینابا، دا گهلهك جوانتر بیت، بهزرا من ئهگهر هوزانڤانێ خوه بڤی وێنهی ڤه ماندیتر كربا، دا شێت كراسهكێ جوان كهته بهر و خاندهڤای ل سهر راوهستینیت.
دوێنێ دوێ دا، (كهسك و سوری یا خو دنزارێ بهروژی ئالاندی)، دێ بینین، ئیلهاما شعری ژی تێدایه و ژ لایهك دیڤه سنعهتكاری ژی بو هاتیه كرن و بڤی سالوخهتدانێ، هوزانڤانێ شیایه ب داهێنانهكا جوان، وێنهكی بكێشیت كو خاندهڤایێ وێ ژێنهبوریت.
دوێنهیێ سیێ ژی دا، (چاڤێ روژێ دل نادهت پهلاتینكێن رهنگین ژ خهو راكهت)، ئهڤ وێنهیه ژی گهلهك یێ جوانه و هوزانڤان، شیایه برێكا بهلاتینكان و چاڤێ روژێ، وێنهكی دروست بكهت، بو تشتهكێ گهلهك بهێز و دبهرامبهر دا، تشتهكێ گهلهك لاواز و بێ هێز و لڤێره یا شیایی جوانی و نازكیێ بگههینته ئێك، كو ژیان هونهره و جوانیه و حهژێكرنه، ئهگهر مروڤی زانی وێ ژیانێ كراسهكێ جوان بكهته بهر و وهك بویكهكێ ب خهملینیت.
عبدالرحمن بامهرنی