Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
گێچەڵ کردنی سێکسی بە ژنانی کرێکار لە شوێنی کار جۆرێک لە بەربەریەتە!

گێچەڵ کردنی سێکسی بە ژنانی کرێکار لە شوێنی کار جۆرێک لە بەربەریەتە!

Closed
by May 1, 2013 ژنان

 

 

 

 

بەپێی هەواڵێکی دەزگای وارڤین ئەمڕۆ كارگێڕی راگەیاندنی سەندیكای كرێكاران (ئاڵا كەمال)بەبۆنەی یەکی ئایار ڕۆژی جیهانی چینی کرێکارەوە باسی لە کۆمەڵێک کێشەی کرێکارانی ژن کرد لە شوێنی کاریاندا. 

ئاڵا کمال دەڵێت: “ژنان لە كارگەكاندا و لە شوێنی كاركردنیاندا وێڕای زیان لێکەوتنیان بە ماددە كیمیاییەكان، وەك رەگەزی ژن كۆمەڵێك كێشەی دیكەیان بۆ دێتە پێش”.

لە بارەی ئەو كێشانەوە، (ئاڵا كەمال)، روونیكردەوە، ژنانێك كە لە میوانخانەكان كاری پاككردنەوە و شووشتن دەكەن لە سەعات هەشتی بەیانییەوە تا چواری ئێوارە كاریان پێدەكرێت و تەنیا یەك كاتژمێر مۆڵەتی پشوودانیان دەدرێت و هەندێك لەو ژنانە بە هۆی ماددە كیمیاییەكانی پاككردنەوەوە رووبەڕووی گرفتی تەندروستی وەك نەخۆشی رەبۆ و هەستیاری پێست بوونەتەوە.

 

هەروەها گوتی: “بۆ ژنان ئەركەكە قورسترە، چونكە زۆرجار ژنان گێچەڵیان پێدەكرێت و ناتوانن باسیشی بكەن و بەرگری لە خۆیان بكەن، لەبەر ئەوەی ئەگەر گێچەڵ بە ژنێك كرا و رازی بوو، ئەوا لە خاوەنكارێكەوە بۆ یەكێكی دیكە دەستدرێژیكردنە سەری بەردەوام دەبێت و سەرەنجام ژنەكە تووشی كێشەی لەشفرۆشی دەكەن”.

 

ئەوەشی گوت: “ئەگەر ژنێك رازی نەبێت و بەرەنگاری خاوەنكارەكەی ببێتەوە؛ ئەوا راستەوخۆ سزادەدرێت و لە كارەكەی دەردەكرێت، ئەگەر لە ماڵەوەش باسی بكات، دیسان رووبەڕووی كێشەی خێزانی دەبێتەوە و متمانەی نامێنێت و رێگری لە كاركردنی دەكرێت”

لەم ساڵانەی دوواییدا بەهۆی ئاڵوگۆڕە سیاسیەکان و پاشان کرانەوەو جموجۆڵی بازار و ناوەندەکانی کار، ڕێژەیەکی بەرچاو لە ژنان هاتنە مەیدانی کارەوە لە کەرتە تایبەتەکان، دیاردەی هاتنە بازاڕی کار بۆ ژنان خۆی لەخۆیدا شتێکی زۆر باش و پۆزوتیڤە، نیشانەی ئەوەیە ژنانێش کۆت و زنجیری ماڵەوە دەپچڕێنن و ئیش دەکەن وە هەر وەها دەبنە خاوەن ئابوری سەربەخۆی خۆیان و لە ژێردەستەیی ئابوری رزگاریان دەبێت و چیتر ملکەچی ئابوری پیاو نابن، سەربەخۆیی ئابووری بۆ ژنان بنەمایەکی گرنگە کە دەتوانێت کەسایەتی و بوونی ژن بپارێزێت لە هەموو دۆخێکدا، لە پرۆسەی زەواج، ژیانی خێزانی و تادەگاتە دۆخی جیابوونەوە.

بەداخەوە واقعیەتی کۆمەڵگای کوردستان ئەوەیە کە سێ مادەی ژەهراوی و دژە ژنە وەک تاری جاڵجاڵوکە پەلو پۆی کۆمەڵگایان گرتوە، ١/ کۆنەپەرەستی مەزهەبی، ٢/دابو نەریتی پەرپوت ٣/ دەسەڵاتی مافیاو بێ قانونی دەرئەنجامی کۆی ئەم سێ مادەیە پیاوسالاری بێ جلەوە دژی ژنان.

مادەی یەکەم و دووەم نیشانی دەدەن کە ژن خاوەن کەسایەتی نزمە، بێ دەسەڵاتە، زەعیفەیە، سەربەخۆ نیە، لە پیاو کەمترە، نابێت روبەڕو ببێتەوەو ئابڕوی خێزان بە باد نەدات و ..هتد. لە ژێر حاکمیەتی عەشیرەتی کوردیشدا هیچ لێکۆڵینەوە و لێپرسینەوەیەکی ئوسوڵی  و زانستیانە نیە. 

  بە پێی ئەم فاکتەرانەی سەرەوە ئاساییە خاوەنکار ماف بە خۆی بدات کرێکاری ژن بە کۆیلەی خۆی بزانێت و هەرجۆرێک پێی خۆشبێت بەکاری بهێنێت، ناوی بگۆڕێت، مەزهەبی بەسەردا بسەپێنێت، خاوەنکار لە نیزامی گەندەڵی سەرمایەداری سەردەمدا، تەنها قازانجو بەرژەوەندیەکانی خۆی لامەبەستە. هەستی ئینسانی، وویژدان، سۆزی ئینسانبوون هیچ بایەخی نیە. خەسڵەتو و تایبەتمەندی سەرماێەدار ڕەگەزو سنوور ناناسێت، لە هەرکوێ بن خەسڵەتیان هاوبەشە، ئەویش قازانجی زیاترە.

ئەوە کۆمەڵگایە دەبێت بەربەست و جلەویان بۆ دانێت و ملکەچی یاسایان بکات. لە ووڵاتێک کە یاسانەبێت سەرمایەداری چاوچنۆک ئاسەواری مەدەنیەت بنەبڕدەکات. لیبراڵیزمی نوێ ئەمرۆ لە ئوروپاش کەوتەتە بنەبڕ کردنی رەفاهیاتی کۆمەڵگاو ئاسەواری مەدەنیەت. بۆ لیبراڵیزم ئاساییە هەلپەرەستانە بە کەیفی خۆی کرێکار بچەوسێنێتەوەو جێگەورێگەی کرێکار ئیستغلال بکات و کرێکار دابەش بکات بە پێی جنس، مەزهەب وە یان خۆماڵی و دەرەکی تەنها لە بەر قازانجی زیاتر.

دۆخی ژنان بە گشتی و ژنانی کرێکار بەتایبەت و ژنانی هاتوو یان دەرەکی تایبەتی تر هەر چۆنێک بێت دەسەڵات بەر پرسە، دەوڵەت دەبێت یاسای گونجاوی هەبێت و زەمانەتی چێبەجێ کردنیشی بکات. دەسەڵاتداران کاتێک دەتوانن یاسای گونجا چێبەچی بکەن کە خۆیان برا بەشی شەریکەکان نەبن.

هاتنە مەیدانی کار بۆ ژنان تەنها بە قازانجی خۆدی ژنان نیە بەڵکو کۆمەڵگا بە هاتنە مەیدانی ژنان دەبوژێتەوەو پوتانسێلێکی یەجگار زۆر لە هێزی کار ئازاد دەبێت. 

  ئەمەش ژنانی ڕوبەڕوی کۆمەڵێک کێشەی تازە کردۆتەوە. بۆ نمونە ئەو ژنانەی کە کاری پاککردنەوە لە کۆمپانیاو هۆتێلەکان دەکەن، ڕۆژانە لەگەڵ موادی کیمیاوی جۆراو جۆر ڕوبەڕون بەبێ ئەوەی هیچ سەلامەتیەک یاخود پارێزگاریەکیان هەبێت، ئەمەش کاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر هۆڕمۆنەکانی ئینسان هەیە. زۆر جار بەکارهێنانی ئەم مەوادانە دەبێتە هۆکاری توشبونی نەخۆشی سەرەتان، یاخود ڕێگە لە دوو گیان بوون دەگرێت، وە بۆ ژنانی دوو گیانیش کاریگەری لەسەر سەلامەتی منداڵەکە دادەنێت، بەجیا لەمانە کاریگەری لەسەر گەرو سی هەیەو لەهەمانکاتدا هۆکاری چەندین نەخۆشی جۆراو جۆری ترە.

بەپێی لێدوانەکەی ئاڵا کمال ژنان ڕوبەڕوی گێچەڵ دەبنەوە لەلایەن خاوەنکارو کەسانیتر، زۆر جار ژنان بەهۆی خراپی باری ئابوری و گوزەرانیانەوە ناچارن قبوڵی بکەنو ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە بکەونە بازاڕی لەشفرۆشیەوە.

وەئەگەر ئەو کرێکارانە نەچنە ژێر باری گێچەڵی خاوەنکارەکانیان ئەوە لەسەر کار دەردەکرێن و دەبێتە هۆی لەدەستدانی متمانەیان لەلایەن خێزانەکانیانەوەو ڕێگای کارکردنیان لێدەگیرێت.

بەجیا لەمانە زۆر جار بینیومانەو بیستومانە هەڵسوڕاوانی کرێکاری لە ڕێکخراوی کرێکارانی بیناسازی باس لە یەکسان نەبونی کرێ دەکەن لەنێوان ژنان و پیاوان، ئەوە ئەمە دەگەیەنێت کە کرێی کاری یەکسان لەنێوان کرێکاری پیاوو ژن نیە! 

کێشەیەکی تر کە ئەمڕۆ لە کوردستان هەیە کێشەی کرێکاری هاتوە کە بەشێکیان ژنن و بۆ خزمەتکردنی ماڵان لەلایەن کۆمپانیاکانەوە هێندراونەتە کوردستان. بەپێی ڕاپۆرتێکم دەربارەی کرێکاری هاتوو بۆ دەزگای هاوپشتی، ئەوەمان بۆ دەرکەوت کە ئەوان ڕوبەڕوی کێشەی زۆر گەورەن وەکو دەستدرێژی، گێچەڵ، بەکارهێنانیان بۆ کاری لەشفرۆشی، بەزۆر کردنیان بە موسڵمانو حیجاب پێکردنیان، سوکایەتی پێکردنیان لەلایەن هەندێک لە ماڵەکانو چەندین کێشەی تر.

بەپێی ئەمانەی کە لەسەرەوە ئیشارەتم پێدا بزوتنەوەی یەکسانیخوازی ژنان جیا لەو خەباتەی کە ئێستا دەیکات دەبێت خەباتیان بۆ بەدیهێنانی مافە ڕەواکانی کرێکاران دەستپێبکەن. دەبێت ڕوی سازمەندەییان بکەن لە کارگەکانو شوێنەکانی تری کار، لەناو کرێکاراندا ڕابەرانی ڕاستەقینەی خۆیان بدۆزنەوەو لەدەوری مافە ڕەواکانیان سازمانیان بدەن.

دەبێت فشار بۆ حکومەتو وەزارەتی کار بهێنن کە شەخسیەتو کەرامەتی کرێکارانی ژن پارێزراو بێتو بەیاسا ئەمنیەتی کار بۆ ژنان دابینبکرێت، وە هەر خاوەن کارێک سەرپێچی بکات دەبێت ڕوبەڕوی سزای توند بێتەوە.

لە هەمانکاتدا لیژنەی تایبەت هەبێت سەردانی ئەو ژنانە بکات کە لە ماڵان یان لە هۆتێلەکان کار دەکەن و عقدێک بە ئامادەبونی نوێنەری ڕێکخراوی ڕاستەقینەی ژنان و کرێکاران بە خاوەن ماڵو شوێنی کارەکان ئیمزا بکرێت کە مەترسی هیچ جۆرە فشارو گێچەڵێک لە ژێر ناوی نەتەوە، مەزهەبو یان هەر شتێکی تر بۆ ئەو ژنانە لەئارادا نەبێت، وە چاودێری ئەو کرێکارانەو بارو دۆخیان بکات بۆ ئەوەی دڵنیا بن لەوەی کە بارودۆخیان باشەو لە ژێر هیچ جۆرە فشارێک نین.

مێژوی ململانێی خەباتی چینایەتی دەمێکە ئەوەی سەلماندوە کە ئەمنیەتو ئاسایشی شوێنی کار، حورمەتو کەڕامەتی کرێکار، مافە ڕەواو ئینسانیەکانی کرێکار هیچ کاتێک خێرو سەدەقەی سەرمایەداری چاوچنۆک یان دەوڵەتەکانیان نەبووە. ڕونو ئاشکرایە کە کرێکارو سەرمایەدار بەدرێژایی مێژو دوو جەمسەری کێشمەکێشێکی بەردەوام بوونە. یاسا کاری گونجاو کە بتوانێت زامنی پاراستنی مافە ڕەواکانی کرێکاران بە ژنو پیاوەوە بکات لە گرەوی هاوسەنگی هێزی چینی کرێکاردایە لە بەرامبەر سەرمایەداریدا. بە هێزبونی کرێکاریش تەنها بە ڕێکخراوبون و پتەوکردنی هاوپشتی چینایەتی وە کۆبونەوە لەدەوری ڕێکخراوی ڕاستەقینەو سەربەخۆی خۆیان کە بتوانێت بەبێ هیچ مساوەمەیەک نوێنەرایەتی داخوازیەکانیان بکات.

 

 

لاوژە جواد

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.