جەدەلی جەهالەت و خیانەت

 

 

 

 

(١)

بەشی دووەمی وتاری جەدەلی دین و جەهالەت، بە ناوی [[ مەلا و جەدەلی وتارخوێن و وتارنووس]] بوو..

 سەدی یەک، سەدی سفر، نە هیرشی تێدا بوو بۆ سەر مەلا، دین، وتارخوێن نە تەنانەت رەخنەش. 

کەچی بە دەیان وشەی ناشیرین، جوێن، هەڕەشە، باسی  دایک و خوشک و ژن، لە لایەن ئەو بەرێزانەوە لە فەیسبووکەکەم نووسرا کە خۆیان بە مرۆڤی دین و پارێزەری ئیسلام دەزانن.

 دووبارەی دەکەمەوە سەدی سفر هێرش لەو وتارەدا بۆ سەر دین و بە خراپباسکردنی مەلاو مزگەوت و ئایین نییە و ئەوە وتارەکەیە وەک بلاوکراوەتەوە دوو بارە بیخوێننەوە، 

http://www.rahellpost.com/?p=13837

بەلکو تەواو بە پێچەوانەوە، ئەوەم بۆ ئەوە نووسی کە لێکدانەوەیەک بۆ ئەو پیکهەڵپڕژانە بکەم کە ناو بە ناو لە نێوان بەناو مەلاکان و رٶشنبیران دروست دەبێت و بەرەی رۆشنبیران بە تاوانباری سەرەکی  بزانم نەک وتارخوێنان.  

ئەو وتارەش وەک روونکرابۆوە، هی ئێستا نەبوو، هی  سالی ٢٠١٠ بوو کە لە سایتی ستاندەر دا بلاو بۆوە، وەک هەمووش دەزانن ئەو سایتە و خاوەنە بەرێزەکەی مەیلێکی دینیی ئاشکرایان هەیە.

بە مەبەست لە ناونیشانی ئەو وتارەدا  ئەم سێ لایەنەم جیاکردبوونەوە، 

١.وتارخوێن مەبەستم لە وتارخوێنانی مزگەوتە کە دەشێ خەلکی جۆراوجۆیان تێدا بێت، بەلام من لە روانگەی خۆمەوە پێم ناخٶشە ناوی (مەلا) یان بۆ بەکار بێت. چونکە مەلا لای من و لە ئەزموونی خۆمەوە. وشەیەکی پیرۆزە، پیرۆزیی بە مانای میتافیزیکییەکەی نا، بە مانای هەستکردنی خۆشەویستییەکی قووڵی بێ مەبەست جگە لە هەست و ویژدانی ئینسانی، کە مرۆڤێک بەرامبەر مرۆڤێکی تر یان دیاردەیەک هەستی پێ دەکات. ئەمە لە وتارێکی تردا بە درێژیی باس دەکەم.

٢. وتارنووس: مەبەستم ئەو نووسەرو رۆشنبیرانەی کە خۆیان بە عەلمانی، دیمۆکرات، رووناکبیر، نەتەوەیی، مارکسی هت دەزانن بەلام لە خۆپەرستیی و بەرژەوەندییخوازیی و قبولنەکرنی بیرواری جیاوازداو خزمەتکردنی راستەوخۆ یان ناراستەوخۆی دەسەلاتدا یەکدەگرنەوە . 

هەموو وتارەکە تاکە یەک وشەیەکی ناشیرینی بەرامبەر مەلا یان تەنانەت وتارخوێنیش تێدا نییە. 

هەموو رەخنەکە بەرامبەر نووسەران و رٶشنبیرانی ژیر دەسەلاتی کوردیی کراوەتەوە. واتە ئەوانەی خۆ بە عەلمانی دەزانن هەرچەند من بەکارهێنانی ئەو دابەشییە: عەلمانی و دینیی یان ئیسلامی بە جەریمەیەکی ئەخلاقی دەزانم و داوای لێبورد ن دەکەم بە ناچاری بۆ ئاماژە بۆ دیاردەکە لێرەدا و لەو نووسینەی پێشوودا بەکارم ‌هێناوە.

ئەگینا وەک لە وتارەکەدا کەمێک روونکراوەتەوە جیاوازیی دینیی و عەلمانی داهینراویکی تری سەهیۆنیزمە و زیادکردنی دابەشییەکی تری ئایدیۆلۆجی وەهمی بێ بناغەیە لە ناو کۆمەلگای کوردییدا بە تایبەتی بۆ مێشکشتنەوەو تێکبەردانی گەنجەکان و رێگە گرتن لە زانست و پێشکەوتنی هونەریی و زانستیی پێشەسازیی وتەکنۆلۆجی کە بە هۆیەوە ئیسرائیل و غەرب و زۆربەی دەولەتە مۆدیرنەکانی ئێستا گەیشتوونەتە ترۆپکی پێشکەوتن و دەسەلات، بەلام تەنانەت فیشەک و بۆمباکانی خۆتەقاندنەوە کلاشینکۆف و قەناصەو ئارپیجی و تۆپەکانی یەکتر قرانکرن لە ناو کۆمەلگاکانی عەرەبییدا دەبێت لە کافرەکان بکڕدرێت!

لەوتارەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە رەنگە هەندێ جار تاک تاکە وتارخوێن هەبن کە توندرەون بەلام ئەوەش هەقی خۆیانەو لە هەموو دنیادا ئەوە هەیەو تەنانەت بۆ ئەو مامۆستا بەرێزەش کە وشەی لغاوی بۆ رۆشنبیران بەکارهێنابوو نووسیومە: 

 [[هەروەکو چۆن یەکێک لەو مەلا بەرێزانە جارێک، لە چاوپێکەوتنێکی ئاوێنە دا، راشکاوانە داوای لغاوکردنی رۆشنبیرانی کردبوو]]

وا بزانم لەم رستانەی خوارەوەش روونتر بۆ دیفاع لە مەلایانی وتارخوێن و تاوانبرانکردنی رۆشنبیرانی بی هەلوێست ئاشکراتر ناوترێت. 

 

[[گەر رۆشنبیران ئاستی سەرەتایی عەقڵ بەکاربێنن کە بە ئینگلیزی پێێ دوترێت: کۆمن-سێنس واتە کۆژیریی، [واتە هەندێ شت ئەوەندە ئاشکراو دیارە کە لە ئاستی سەرەتایی غەریزەیی بەکارهینانی هۆشیارییدا دەتوانین دەرکی پێ بکەین،] لەم ئاستەدا  دەبوو ئەوە بزانن کە وتارخوێنێکی بەرێز هەرچی بلێت: ئەو دەسەلات نییە، حکومەت نییە، یاسا نییە، ئەو دەزگای نییە،  حیزبی نییە، عەشیرەتی نییە، لەشکری نییە، ئەمن و ئیستیخباراتی نییە، دەزگای راگەیاندنی نییە، کۆمەڵێ نووسەرو غەزەلنووس و رۆشنبیر و بێرۆکراتی بەکرێگیراوی نییە، ئەو تەنیا قسەی خۆی دەکات و دەبڕێتەوە، قسەش باش یان خراپ، شل یان توند، سەهۆڵیی یان ئاگراویی،  لە ناو هەموو کۆمەلگایەکدا دەکرێ]]

 

ئەمانە هەندێکن لەو کۆمێنتانەی بۆ ئەو وتارە نووسراون، دیارە جوانەکانم هەلبژاردووە:

Agren Ahmad Kanbe تو سه یر ئه و عه قله ی تو ج كاریكت هه یه باسی وتار خوین و وتار نوسی ده سه لات ده كه ی ئه گه ر ده ته وی كیشه جاره كه ی برو به عام بیربكه وه نه وه ك سیاسیانه باش بو نه بوی به هیج

Salar Khdir دکتۆر ده‌ستت خۆش بێت بۆ ئه‌و سه‌دیقه‌یه‌ت و ئه‌و نوسینه‌ت، به‌س له‌ سه‌ره‌تا با ئه‌وه‌ بڵێم تۆ وا چاکه‌ فۆکه‌س له‌سه‌ر نوسین بکه‌ی نه‌ک هه‌وڵده‌ی ببیه‌ سه‌رۆک، تۆ نوسه‌رێکی باش ئه‌بی به‌س خه‌ونی سه‌رۆکایه‌تی هه‌موو شتت لێ تێک ئه‌دات……ئه‌سلی باسه‌که‌، باشه‌ که‌ سه‌رۆک ئۆباما و نمونه‌کانی گریانیان بۆ چه‌ند هاولاتیێکی خۆیان له‌ قورگه‌ بۆ جارێکیش فرمێسکێک بۆ هیرۆشیما، کوژراوانی ئه‌فغانستان و پاکستان به‌ ته‌یاره‌ بێ فرۆکه‌وانه‌کان، منداله‌ هه‌تیوه‌کانی عیراق، 5 هه‌زار کیماده‌رخوادراوه‌کانی هه‌له‌بجه‌ له‌ کاتی خۆی، ده‌یان خه‌سته‌ی سوتاوی موسلامانانی بۆرما، ئێستاش کوژراوانی میسر نارێژن….دکتۆر، ئه‌گه‌ر تۆ له‌وه‌ تێنه‌گه‌ی که‌ ئه‌و که‌سانه‌ هێچیان له‌ سه‌رکرده‌کانی ئێمه‌ پاشتر نینه‌، به‌س ئه‌وان چاکتر سیاسه‌ت ئه‌که‌ن، بۆ کوژراوێکی خۆیان له‌به‌رده‌م تڤ ئه‌گرین تا هه‌ستی ته‌نانه‌ت دکتۆرێکی وه‌ک تۆش بۆ خۆیان راکێشن،،،،،ئه‌گه‌ر نا رۆژانه‌ ده‌یان ئمریکی ئه‌مرن ته‌نها به‌ هۆی تاقیکردنه‌وه‌ سه‌قه‌ته‌کانی خۆیان بێ ئه‌وه‌ی که‌س له‌سه‌ری بوه‌ستێت

Mariwan Jamal تۆ ئه‌گه‌ر یه‌ك زه‌ره‌ی خه‌می شیركۆتبا ئه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ته‌رمه‌كه‌ی ئه‌هاتیه‌وه‌ كوردستان هه‌ی شێت و شور تۆ زۆر له‌وه‌ بچوكتری خه‌ڵك موعجه‌ب بێت به‌ نوسینه‌ ته‌زویره‌كان ئاخر تۆ جیاوازی قل و فل نازانی باسی دین و وتار بیژی ئه‌كه‌ی هه‌ی جاهیل به‌س یه‌ك شت ناكه‌مال بۆهه‌لبژاردنی ئه‌م جاره‌ش هیوادارم خۆت كاندید بكه‌ی خخخخخخخ

Ahmed Wahid زؤر بة جوانى جى بةس ئةزاني فةلسةفة ليدا ئةمانة خؤيان بة كةساني بلةيةك لةسةرو خةلكةوة ئةزانن وا ئةزنيت بةم وشة ريك خستنة تةواوة نةخير برام ميشكت برة لة ئينتيهابات ,,,وةلا نةم زاني هيندة لة خؤ بايي و ميشك شيواوي حاشا دةنك بة تؤ تازة هةر نادةين ,,,بؤ خؤي دانيشتوة لة أوروبا قسةي زلةكات كة كاتي هةلبزاردن ديي را ئةكاتةوة كوردستان!!

هاوڕێ شوشە هەق وایە تۆش لغاو بکرێیت چونکە پیس دەڕشێیتەوە باشە خەڵک فکرەى تۆشیان بۆ دەرکەوت ئەم جارە دەنگ زۆر ناهێنى ئەوە بزانە

Rekar Jamal baxwa wabzanm kamalesh baraw xalafan arwat

Syamand Qader مامة كةمال بوباسي علمانية ديموكراسيةكاني ميسرمان بوناكةي جون وائيسلاميةكان وةك درندة قتلو عام دةكةن

Sherwan Shad له سه ر وه زنى جه ده لى رؤشه نبيرو سه خافه ت

Shahram Kurdish دكتؤر براي بةريزم من تي ناكةم ئةكةر بمانةويت دين لابةين دةبيت ئيمةش قةتل و عاميك بكةين ئةمةش نةهامةتي كورد زياتر ئةكات …كةس بةكةس لةناو ناجيت …باشترين حةل ئةوةية وةك راما كريشماي هيندي باوةرمان بةهةموودينةكان بيت..كةس عاجز نةكةين يان ئةم شيعرةي ابن عةرةبي بكةين بة دروشمي بيكةوه‌ ژیان………………………………………………………………

ابن عربي

“لقد صارَ قلـبي قابلاً كلَ صُـورةٍ .. فـمرعىً لغـــــزلانٍ ودَيرٌ لرُهبـَــــانِ

ِوبيتٌ لأوثــانٍ وكعـــبةُ طـائـــفٍ .. وألـواحُ تـوراةٍ ومصـحفُ قــــــرآن

أديـنُ بدينِ الحــــبِ أنّى توجّـهـتْ .. ركـائـبهُ ، فالحبُّ ديـني وإيـمَاني”

Dawran Kfri ئه ى بيقيمه ت واتان زانى زيره كى انسان له وه يه كه شهاده يه ك يان بله يه كى هه بوو دزايه تى دينى خواى كه وره بكات ئه ى بي له غاو جونكه له غاو له ده مه بانه كه ت بووايه كوت نه ده خوارد داواكارم له خواى كه وره ليم خوش بيت كه بؤ ته نياجاري به نجه م مور كرد بؤ جه نابت دوو بشك بيدايه بيوه به نجه م ئه وكاره م نه كردايه خه لكينه توخوا ئاكادربن ئه زه نديقه غه رب و اسرائيل بؤ دزايه تى دين ئه مه يان ناردووه

دكتور انس محمود بخوا كره ئوه دكتوري جية من بيم وانيه وافكري بي ئه وه له كووي زياوه نازانم باسي جي دكا يعني واكه يش دزي دينو وخوا ببي ….مردن له كويه خواي كوره وا له بيرش نه كه ن بسم الله الرحمن الرحيم ..(الله يعزو من يشاء ويذلوا من يشاء )ئه وه له ازلاله كانه باورتان بي ودنكو باسشي لي ئه بستين ؟؟

Jalal Masod جا تو بةشةريت خائين

Hassan Sharef هه ركه سيك له دزى دينى خوا بجه نكيت مه سيرى كوتا يى رسوا بوونيكى سه خته له لاى خوا زورمان بينى وزياتريش ئه بينين ته نانه ت به سه ر شورى وزه ليلى دنيا به جئ ئه هيلن

ساباتى سؤز هيج و بوج وايش بةتةماى خؤت كانديد بكةيت بؤ سةرؤكايةتى هةريم لة كاتيكدا وةكو سةك حةبةت ديت بةرامبةر ئيسلام بؤ خؤت بوةرِة بةرامبةر خؤرى ئيسلام دلنيابة ( خؤرى ئيسلام كةرمة تينى باوةرى …… ئةوةى بةدكؤيى بةرامبةر دةربرى …….. دلنيابن سةكيكةو بةخؤر وةرى

Mhamad Ahmad كةمال من لةجياتى تؤ بم نةك ئةو بابةتة هةر بةيجةكةم رةش دةكةمةوة …

جليل جمعة بةراستى كةمال تو شايستةى ئةوةنيت ئةو بينوسةت لةدةستدابيت ئةسلةن تو ريز لة هيج ئاين ناكرى

جليل جمعة بةراستى ئةكةر توزيك ميزكت هةبى تو هيج بةلاو ناكةيةوة جونكة لةكوى 30 تةعلي تةنها كةسيك وةكوتو بى ميزك بةباش بوت لةقةلةمى داوة هيوادارم بةخوتةوة بجى

Nzar Omer ئه‌وه‌ی من تێگه‌یشتووم كاك كه‌مال دژایه‌تی دینی نه‌كردووه‌ به‌ كورتی ئه‌لیت وتار خوێن و مه‌لاكان كاری خۆیان بكه‌ن و رۆشنبیرانیش با قسه‌ی خۆیان بكه‌ن و بنوسن هه‌ریه‌كه‌ له‌بیر وبۆچونی خۆی دا باسه‌ربه‌ست بێت و كه‌س به‌وی تر نه‌ڵێت پێویسته‌ لغاو بكرێیت،،، من وائه‌زانم برایانی به‌شدار له‌كۆمێنتدا ته‌نها برگه‌ی یه‌كه‌می نوسینه‌كه‌یان خویندۆته‌وه‌ له‌و هه‌موو نوسینه‌ دورودریژه‌ كه‌ ئه‌و برگه‌یه‌ كاك كه‌مال خۆشی نكوڵی و دژایه‌تی ئه‌كات ئه‌گینا ئه‌صله‌ن باسی ده‌ركردنی دینی له‌ ده‌وڵه‌ت نه‌كردووه‌ و دژایه‌تی دینی تیانی یه‌ بگره‌ پیچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌یه‌

Mahmood M. Khorsheed باشبو تو ئه و نوسينه به لاو كرد بو ئه وه ي كه س جاريكي تر ده نك به توي نه دات تو ووتار خويني مزكه وت وه ك نوسه ريك له روزنامه ده زاني به لام زور غه له تي به راي من فكري تو وه كو منال وايه جونكه تو ده ربرين له ولاتاني روزئاوا بو خه لكي كوردستن به كا ئهيني

Sherzad Noori وةلاى دكتؤر كةمال من زؤر بة كورتى بيَت دةليَم دزايةتى مةلاو ميمبةرو مزكةوت مةكة . هةر ئةوةت لةبةر جاو بيَت لة سنورى كةرميان سليمانى هةموو مةلاكان هةموو ئيسلاميةكان دةنكيان بة بةريَزت دا . بةس بيت دةليَم ئةو نوسينة سحب بكةرةوة بئ سفةت بةد نمةك مةبة ئةكةرنا متمانةى خؤت لة دةست دةدةى ووردة ووردة دةجيتة ريزى مةريوان هةلةبجةى زئيَمةش هةموومان دةنكمان بةتؤ دا وة من لة مزكةوتةكانيش بانكةشةم بؤ كردى . وامةكة من بكةومة دزايةتيت . هةرجى بكةين دةكةريَنةوة بةردةم حسابو كتابى خواى كةورة با لة خوا بترسين برات .م شيرزاد بازيانى

بەختیار کۆیى كةمال تؤ زؤر لةسةركردة كافرةكانى هةريم زياتر دوزمنى دينى خةيالت خاوة ببيته سةرؤكى هةريم هةر بؤ خؤت كةباب لة شيش دة

Khalid Ahmad تؤ بؤ وا ده وه ر ى به ئيسلام ، يانه به كريكيراوى به ريتانيه كانى حه بؤل ، بزانه مه لاكانى ئيمه توند ره ون يان ئه وانه ى كه تؤ بيان هه لاده لييت و مه سيحى و عه لمانيه كان ، عه لمانيه كان ده بينين ، له ميسر ج ده كه ن ئه وه ش كه نيسه يه بيبينه حه بؤل

Mamosta Suhud كة ئةو وتارةى تؤم خويندةوة وامزانى مةسيحيةكى دزة ئيسلام نوسيويةتى با بيت بليم تا خاوةنى ئم عةقلة بيت نابيتة سةرؤكى كيلكةيةكيش

Khalil Karim بةراستى بياويكى بى هةلويست بوو بةرامبةر بياوانى ئاينى سةرؤكة بى وةفايةكةى رابردوو

Hawkar Ali هه‌ی گێله‌ به‌و عه‌قله‌ته‌وه‌ ته‌نها ده‌ببیه‌ خاوه‌نی ئاوده‌سته‌كه‌ی مالتان

Parezar Adnan Shaker هه زار روشنبيرى وه ك تو هه بيت له م كوردستانه هه ندى ده رزيه ك مافى ئه وه ى نيه ده ست بو بيروزيه كانى خه لك و كه لتورو داب و نه ريتى ئه م وه لاته ببات

Parezar Adnan Shaker جاريكى تريش بى ريزى به مزكه وت و مه لا نه كه يت بوتيش نيه

Parezar Adnan Shaker بوجى باسى هه ره شه و جنيو سووكايه تيه كانى روشنبيره كان ناكه يت به رامبه ر به مه لا و ئيسلام و مزكه وت

Bahman Omer کاک کمال به راست ئه وه هه موو مه عریفه که ته ؟؟؟

 

لەو بابەتەشدا لە سەر شیرکۆ بێکەسی رەحمەتیی نووسیبووم دەیان رستەی جنێوو کافرکردن بەرامبەر شاعیری گەورەی کورد نووسراون کە بە زوڵم و ناشیرینی دەزانم نموونەیان بنووسمەوە.

(٢)

دیارە هەموو مرۆڤین و ناتەواوین و شایانی هەلەین، شایانی ئەوەین بێتاقەت بین، توورەبین ، هەست بە ئازار بکەین، بەلام خوداوەند عەقڵ و زمان و سۆزو میهرەبانی داوینێ تا لە یەکتر  بگەین، هەڵەی یەکتر راست بکەینەوە، لە یەکتر ببوورین، رێزی زانایان و ئەدیبانمان بگرین، لە ئاستێکی عەقلیی و زانستیی بالاتردا جەدەل بکەین. لە مەش زیاتر یەکترمان بوێ و یەکترمان خۆش بوێت و جیاوازیی بیرورای سیاسیی نەکەینە جیاوازیی ئینسانیی و نەتەوەیی.  نەک

١: ریزو کەرامەتی ئینسانیی مرۆڤ نەزانین وەک ئەو خۆشەویستانە کردوویانە. 

٢. باوەرمان بە جیاوازی بیرو راو مافی ئەوی تر نەبێت کە بیروراکەی با هەڵەش بێت دەریبرێت. تا هەلە نەبێت جۆن دەزانین راستیی چییە؟

 ٣. خێرا هەلچین و هەڵەشەیی و هەڵە بکەین و بێ تێگەیشتن باز دەین بۆ ئەنجام و بە ناهەق حوکمی خراپ بدەین 

٤. هەلوێست و بیری جیاوازی خۆمان نیشان نەدەین و روون نەکەینەوە لە جیاتی ئەوە هیرش بکەینە سەر کەسی بەرامبەر

 ٥. وشەو قسەی ناشیرین و ناشایستە بەکاربێنین کە کەرامەت و کەسیتی ئەوی تر برینداربکات.

 ٦. توانای جەدەل و گفتوگۆو ئاخاوتنمان نەبێت و هەوڵ نەەدین ئەو توانایە دروست کەین و خۆمان رۆشنبیرو زانا بکەین.

 بەلام ئەوە ئەرکی ماۆستایانی ئایینی راستەقینەیە، گەر مابن و ئینشاڵلا ماون، کە ئەو گەنجانە بخەنە سەر رێگەی راست و تێیان بگەیەنن کە دین بژاردەی ئازادی هەر کەسێکەو گەر مسلمانیکیش بیەوێت رێگەیەک کە خۆی بە راستی دەزانێت نیشانی خوشک و برایەکی  کوردو هاولات و هاودینی بدات ئەوە تەنیا بە رەچاوکردنی ئەم ئایەتە پیرۆزە دەبێت:

[ادع إلى سبيل ربك بالحكمة والموعظة الحسنة وجادلهم بالتي هي أحسن إن ربك هو أعلم بمن ضل عن سبيله وهو أعلم بالمهتدين ]] يقول تعالى آمرا رسوله محمدا  

 

– صلى الله عليه وسلم – أن يدعو الخلق إلى الله ) بالحكمة) 

واتە خودا تەنانەت فەرمان بە پێغەمبەری خۆشی دەدات کە وریا بێت لە بەکارهێانی زمان و شێوازی گەیاندنی پەیامی خوداو دەفەرموێت؛

[[ بانگی رێبازی خوداوەندی خۆت بە حیکمەت و ئامۆژگاریی باش بکە؛

 و بەوەی باشرین و چاکترینە جەدەلیان لەگەڵ بکە و ئەوەش بزانە [ کە تۆ ناتوانی حوکم بدەیت و ] ئەوە خوداوەندی تۆیە کە باشتر دەزانێت کێ ڕێگای خودای ون کردووەو کێ هیدایەتدارە.]]

[[بۆ لیکدانەوەی زیاتری ئەم ئایەتە بڕوانە:

http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=989&idto=989&bk_no=49&ID=10]]07

حیکمەت لێرەدا بە مانای فەلسەفە دێت و جەدەل بە مانای دایەلۆگی فەلسەفیی دێت. وجەەدلی باشتر مانای سەبرو ئارام و لێکدانەوەو بیرکردنەوە لە هەمیشە بەلگەی جوانترو راستر دێت، ئامۆژگاریش مانای شیوازی ئەخلاقیی   و ئەدەبی و جوان دیت. ئامۆژگاری بێگومان هێرش و جوێن و کەرامەتشکاندن و هەڕەشەکردنی بە ناهەق و تاوانکارانە نییە.

(٣)

كێ تاوانبارە دەنگ هەڵبڕێت؟

بەلام وەک لەو وتارەدا بە درێژیی روونم کردۆتەوە، ئەوە گەنجەکان نین کە گوناهبارن لەوەی چۆن بیر دەکەنەوەو رەفتار دەکەن، ئەوە دەسەلات و کلک و دەستەکانی دەسەلاتن بە پیی ئەو حەدیسەی: الناس علی دین ملوکهم – کە ئەم کەلتووری جوێن و هیڕش و دارزانی نەتەوەیی و ئەخلاقیی و کەلتوورییان دروستکردووە.

کەواتە دەبێ بپرسین:

كێن کەسانێکی ئەم نەوەیەی ئێمەیان ئاوا فێر کردووە؟ 

بیرنەکاتەوە، نەخوێنیتەوە، تێنەگات، هیچ بایەخ و بەهایەکی ئینسانیی نەبێت؟ 

بەلام دەمی بکاتەوە، یا قسەیەک دەربرێت، جوێن و هیڕش و رق و کینەی ناکۆکیینانەوە بیت؟ 

تەنیا لە سەر جیاوازییەکی بیرو ڕایەک کە تێی ناگات، لە جیاتی بیرکردنەوە بڕشێتەوە، لە جیاتی تەساموح وەک تیمساح پەلامار دات، لە جیاتی گوێگرتن، گ… تێگرتن.

داوای لێبوردن دەکەم ئەو وشە نەشیاوانە بە کار دەهێنم بەلام ئەم شتانەن  کە لە دەمی هەندێ لەو نەفاماوانەوە هەڵدەڕژێن کە خۆیان بە خاوەنی دین دەزانن. ئەمەش بێگومان ئەوە دەردەخات کە مێشکییان چی تیدایە، چونکە وەک عارەب دەلێت: قاپ ئەوە هەلدەرێژێت کە تێیدایە.

گەر ئەمە ئەوەندە باو نە بایە وەک دیاردەیەکی کۆمەلگای کوردییی بەربەریی حیزبیی لە ئارادا بێت، بە هێچ شێوەیەک ئاماژەم پێنەدەکرد، بەلام دیاردە ناشیرینەکان گەر ئاگاداریان نەبین دەبن بە نۆرم و ئاساو یاسای کۆمەڵ.

كێ ئەم کەلتوورەی جنێوو رق  و کینەو وەحشییەتی هێناوەتە باشووری کوردستان؟

كێ ئینسانی کورد دەکاتە ئینسانێکی بەرەلا کە دین لای ئەو  رق و جوێن و   خۆفرۆشتن و گۆشتخواردن و خوێنخواردنەوەی ئینسان بێت؟

کێ گەنجانێکی فێر کردووە بەر لەوەی گوێ بگرن بشیرێنن، بەر لەوەی مانای ئەدەب و ئەخلاق فێر بن،  بیئەخلاقیی بکەن بە دین، بە ئینسان، بە نەتەوە، بە مێژوی گەلەکەیان، بە زمانەکەیان، بە کەڵە شاعیران و زانایانی ؟ 

بەر لەوەی خۆیان بناسن و زمان و مێژوو کەلتووری  پیرۆزیی ئاییینی و ئەدەبیی و رۆشنبیریی نەتەوەکەی خۆیان بناسن و شانازیی پێو ەبکەن، (حب الوطن من الایمان)  بکەنە رێبازیان،  شانازیی بەوەوە بکەن کە ببنە قۆندەرەی ئەردۆگان و ئەتاتورکەکان؟ بکوژەکانی شێخ سەعیدی پیران و سەیدرەزاو شێخ قادرو هەزاران شەهیدی بێ تاوان؟  ئەوانەی دژ بە ئایاتی پیرۆزی یەزدان کە زمان بە ئایاتی خودا دەزانێت، ئەوە سەد سالە نایەلن منالی کورد بە زمانی خۆی بخوێنیت، دەیان هەزار کورد لە بەر دەربرینی کوردێتییان لە زیندانن. ومەزنترین شانازیی تورک ئەوەیە   سەری سەربردراوی کوردێک بە نووکی نێزەکەیەوە بەرزبکاتەوە وەک لە دەیان وێنەدا دەیبینین؟  

ئەردۆگان لە ئەتاتورکیکی  پیسی ئەم سەردەمە زیاتر نییە، قرانکردن و جینۆسایدی خەلکی سوریا بە پلەی یەکەم  زۆر زیاتر لە ئەسەد، ئەو تاوانبارە موجریمە لێی بەرپرسیارە، پیاوکوژەکان، چەکەکانی رەشبکوژیی، پارەو تەقەمەنی و کەلوپەل، تەنانەت ژنەکانی جیهادی نیکاح، ئەردۆگان بۆ سوریایان دەنێرێت.

ئەمڕۆ ئۆکسفام بلاوی کردەوە کە یەک ملیۆن مندالی سووریی خوار تەمەنی ١١ سالی دەربە دەر بوون زۆریان هەتیوو بێکەس بوون. ملیۆنێک منالی تری سەروو ١١ تا ١٧ ساڵ بی ماڵ و حال و ئاوارە بوون،  حەوت ملیۆن سووریی لە شارو زێدی خۆیان هەڵکەندراون. نزیکەی نیو ملیۆن و کوژراوو بریندار هەیە. شار، شارۆچکە، گەرەک، مزگەوت، شوێنەواری میژوویی  لە سوریا نەماوە وێران نەکرا بێت.

(٤)

ئیمان و زانست، دین و جەهالەت

دین جیایە لە ئیمان. هەر جاهیل و مونافیقێک دەشی بلێ من دیندارم و بە روالەتەکانی نوێژو رۆژوو یان لە بەرکردن و بەکارهێنانێکی جاهیلانەی ئایەتی قورئان وای نیشان بدا دیندارە.

 بەلام  دینداریی نابێتە ئیمانداریی، ئیمانداریی سەرەتایەکەی عەقڵ و ناوەراستەکەی ئەخلاق و کۆتاییەکەی: عیلمە ، تەنیا زانایانی گەورەی بیرمەندی خاوەن زانستی نهێنیی و ئۆقیانووسی دەتوانن ببنە ئیمانداری راستەقینە. ئەمە لە دەیان ئایەتی قورئانی پیرۆزدا جەختی لەسەر کراوە هەروەک بەم زوانە لە وتاریکی شیکارییدا روونی دەکەمەوە..

 جا جاهیلێك نەتوانێ وتارێکی سادەو روون بخوێنیتەوە، تێی بگات، نەک عەرەبی زمانە کوردییەکەی خۆشی نەزانێت، هەست بەو بەرپرسیارە ئەدەبیی و ئەخلاقییە نەکات کە رێزی ئینسان وەک ئینسان بگرێت، رێزی بیرورای جیاواز بگرێت، فێری هونەری جەدەل و دایەلۆگ بێت، و لە پێش هەموو شتێکەوە نێت و نیازی پاک و چاک بێت و دین و باوەرو زانستی و ئەخلاق هەمووی بۆ ئاشتی و تەبایی و خۆشیی خەلک و کۆمەلەکەی خۆی بە کاربێنێت، کەسی وا جاهیل چۆن دەتوانێ مانای دین و ئیمان بزانێت؟ چۆن دەتوانی دەم لە دین و قورئانەوە بدات؟ 

هبیوادارم ئەو خۆشەویستانە بە خۆیاندا بچنەوە، هەموو کەس مرۆڤێکی جیایەو ئازادە جٶن بیر دەکاتەوە، بەلام نەوەی ئێستا بەختەوەرە کە ئەو هەموو زانستەی بە ئاسانی لە بەردەمدایە، دەتوانێ چ زانیارییەکی بوێت بە ئاسانی دەستگیریی ببێت، هەر باوەرێک کە لە سەر بنەمای دایەلۆگ و زانست و بەلگە دانەمەزرابێت دەبێتە گومرایی و جەهالەت و ئاخریی تاوانکاریی، گەر تۆ باوەرت بە ئیسلام هەیە سەرچاوەی ئیسلام قورئانە دەبێت بزانیت قور ئان چۆن پێناسەی ئیمان دەکات و دەوری عەقل و عیلم چییە کە دوژمنانی خوداو ئینسان و ئیسلام دەیانەوێت مسلمانان لە بەهرەی عەقل و زانست بیبەری کەن و بە شەری کۆنەرق و تایەفەگەری جەهالەتی رابردووەوە مەشغوڵ و خۆکوژو دۆراویان بکەن.

 

 

د. کەمال میراودەلی