دێر فلیگنده هۆلێنده‌ر … پۆڵا سەعید
به‌شی یه‌که‌م:
دێر فلیگنده هۆلێنده‌ر داستانی کاپیتانێکی هۆڵندییه به ناوی “بێرنارد فۆککه، Bernard Fokke”وه. مێژووی ئهم داستانه مێژوویه‌کی نادیاره، به‌ڵام له سه‌ده‌کانی هه‌ژده و نۆزده‌دا قسه‌یه‌کی زۆری له‌سه‌ر کراوه و یه‌کێک له دیارتریین و سه‌رنجڕاکێشتریین به‌رهه‌م له‌سه‌ر ئهم داستانه ئۆپێراکه‌ی ڕیشارد ڤاگنه‌ریه. بێرنارد فۆککه‌ی کاپیتێن به‌رنه‌فره‌تی خوداکان ده‌که‌وێت، نه‌فره‌تێک که هه‌تا ڕۆژی لێپرسینه‌وه خۆی و که‌شتییه‌که‌ی له ده‌ریادا بمێننه‌وه و نه‌گه‌ن به هیچ ده‌ربه‌ند و وشکانییه‌ک. ئهم نه‌فره‌ته وه‌ها دهکات، که کاپیتێن و ده‌ریاوانه‌کان و که‌شتییه‌که‌ی نه‌گه‌ن به مه‌رگ و به مردن ده‌ربازبن له‌م نه‌فره‌ته، به‌ڵکوو به زیندوویی ده‌مێننه‌وه بێئه‌وه‌ی شانسی ئه‌وه‌یان هه‌بێت بگه‌ن به هیچ که‌نارێک.
من له‌ژێر ڕۆشنایی ئهم داستانه و موسیکه‌که‌ی ڤاگنه‌ردا ئۆپه‌راسیۆنێک به نووسیین له‌سه‌ر کاری یه‌کێتیی نیشتیمانیی ده‌ستپێده‌که‌م و ناوی ده‌نێم “ئۆپه‌راسیۆنی دێر فلیگنده هۆلێنده‌ر”.
خوداکانی دێر فلیگنده هۆلێنده‌ره‌که‌ی من سه‌رانی یه‌کێتیین و کاپیتێنه‌که‌ی “شه‌هید ئارام” و ده‌ریاوانه‌کانیشی ته‌واوی شه‌هیده‌کانی یه‌کێتیین، که هه‌تا ئێستا ئارامیی خۆیان نه‌دۆزیوه‌ته‌وه و نایدۆزنه‌وه. مه‌حاڵه یه‌کێتییه‌کی خاوێن و ڕاسته‌قینه بیت و ئهم ترسه‌ی دێر فلیگنده هۆلێنده‌رت تێدا دروست نه‌بێت. ڤاگنه‌ر له یه‌که‌م سه‌فه‌ریدا به که‌شتیی تووشی ئهم ترسه ده‌بێت و هه‌رئه‌مه‌ش وه‌ها دهکات، که موسیکی دێر فلیگنده هۆلێنده‌ر بنووسێت. هه‌ر خوێنه‌رێک ویستی گوێگرتن بێت له‌م موسیکه ده‌توانێت کلیک له‌م لینکه‌ی خواره‌وه بکات و له یووتووب گوێیلێبگرێت.
http://www.youtube.com/watch?v=OS66Z5YTwH0
ئێکسیتێنسی هێزێک وه‌ک ئاڵته‌رناتیڤ
زاناکانی یه‌کێتیی نیشتیمانیی ئه‌و زانایانه‌ن، که دوای ڕووداو دێن قسه له‌سه‌ر ڕووداوه‌که ده‌که‌ن. زانای ڕاسته‌قینه ئه‌و زانایه‌یه، که پێش ڕووداو قسه له‌سه‌ر فاکتۆره‌کانی ڕوودانی ڕووداوێک دهکات. کوونده‌په‌پووی مینه‌رڤا بۆیه ئێواران ده‌ست به فڕینی خۆی دهکات، هه‌تاوه‌کوو له تاریکیی نیوه‌شه‌ودا ڕاستیی سبه‌ینێ به‌دی بکات، کاتێک ئهم ده‌نوێت، به‌یانیان فیلۆسۆفان شه‌ڕ له‌سه‌ر ناسینه‌وه‌ی ڕاستیی ده‌که‌ن.
نه‌ک به‌ته‌نها یه‌کێتییه‌کان، به‌ڵکوو ته‌واوی نووسه‌رانی کورد به هه‌ڵه قسه له‌سه‌ر باڵندهی شتراوس ده‌که‌ن، “وشترمه‌ل، نه‌عامه”. باڵندهی شتراوس خۆی له ڕاستیی گێل ناکات، به‌ڵکوو نایه‌وێت ئه‌و هه‌ڕه‌شانه ببینێت، که به‌ره‌وڕووی ئهم دێن. ئالێره‌دا ئهم باڵنده‌یه چاوه‌کانی به‌رانبه‌ر ڕیالیتێت داده‌خات، سه‌ر ده‌کاته ژێر لمه‌وه. یه‌کێتیی هه‌میشه ویستی بینینی ئه‌و هه‌ڕه‌شانه‌ی نه‌بووه، که به‌ره‌وڕووی دێن، هه‌میشه سه‌ری خۆی خستۆته ژێر لمه‌وه و چاوه‌کانی له بینینی ڕیالیتێتدا داخستووه.
له ڕاستییدا باڵندهی شتراوس له سروشتی بوونی خۆیدا، سه‌ر دهکات به‌ناو گڵدا بۆ خواردن ده‌گه‌ڕێت، هه‌روه‌کوو چلۆن قاز و مراویی سه‌ر ده‌که‌ن به‌ناو ئاودا و بۆ خواردن ده‌گه‌ڕێن. مرۆڤ ئهم سروشته‌ی شتراوس له ده‌ربڕییندا به‌رانبه‌ر به مامه‌ڵه‌کانی خه‌ڵکانێک به‌کارده‌هێنێت، بۆ نموونه سیاسه‌تی شتراوس، سیاسیی شتراوس یاخوود شتراوس له ئالگۆریتموسدا. یه‌کێتیی له هه‌موو قه‌یران و کێشه‌کانیدا خاوه‌نی کۆمه‌ڵێک بیر بووه بۆ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌کانی، به‌ڵام چاوی خۆی له‌به‌رانبه‌ر هه‌موویاندا داخستووه، هه‌ربۆیه ده‌توانم لێره‌دا یه‌کێتیی به ئالگۆریتموس شتراوس ناوبه‌رم. هه‌میشه ده‌سته ده‌سته‌ڵاتداره‌که‌ی ناو یه‌کێتییش شتراوسی یه‌که‌م و دواهه‌مینی ناو یه‌کێتیی بوون.
بۆ من هه‌بوونی یه‌کێتیی نیشتیمانیی بوونێکی گرنگ و پێویسته، ئێکسیستێنسی هێزێکه وه‌ک ئاڵته‌رناتیڤ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی گرنگ نییه، ئه‌وه‌یه که ڕۆحی یه‌کێتیی له گۆڕاندایه یان له یه‌کێتیی نیشتیمانیی خۆیدا. له سه‌رهه‌ڵدانی ڕه‌گه‌وه ئه‌ندامانی گۆڕان چالاکانه له هه‌وڵی گوێزانه‌وه‌ی ڕۆحی یه‌کێتییدان له یه‌کێتییه‌وه بۆ گۆڕان. گوێزانه‌وه‌ی ڕۆحی یه‌کێتیی پرۆسێسێکی قورسه، هه‌ربۆیه کارکردن بۆی، کارکردنێکی زریزه‌ییه. ئه‌کتیڤیسته‌کانی گۆڕان به‌شێکیان له‌ناو یه‌کێتییدان، به‌شێکیان له ده‌ره‌وه‌ی یه‌کێتیی و به‌شه‌که‌ی تریان وان له‌ناو ماڵی گۆڕاندا. ڕۆحی یه‌کێتیی له‌ناو ماڵی یه‌کێتییه‌وه ده‌گوێزرێته‌وه ده‌ره‌وه له‌وێشه‌وه ده‌گه‌یه‌نرێت به ماڵی گۆڕان، هه‌ربۆیه ئه‌و به‌شه‌ی ناو یه‌کێتیی به‌ده‌رله‌وه‌ی، که ئه‌رکێکی قورسیان له‌سه‌ر شانه هه‌مانکاتیش کرێکارێکی کۆمپانیایه‌کن، که ناوی ده‌نێم کۆمپانیای یه‌کێتیی نیشتیمانیی کوردستان. ئهم به‌شه‌ی ناو یه‌کێتیی خاوه‌نی پۆست، شوێنی کار، موچه‌ی باشی خۆیانن، که ژیانی خۆیان پێ سه‌قامگیرکردووه. تێکۆشانی ئه‌مانه تێکۆشانه بۆ یه‌کێتیی، به‌ڵام یه‌کێتییه‌که‌ی ئه‌مان وا له ماڵی گۆڕاندا، ئه‌مانه به‌هیچ شێوه‌یه‌ک خاوه‌نی هه‌ستی ناپاکیی نین به‌رانبه‌ر یه‌کێتیی، به‌ڵکوو خۆیان به ڕزگارکه‌ری یه‌کێتیی ده‌زانن، که ده‌شتوانم بڵێم ڕاسته.
یه‌کێتیی نیشتیمانیی هه‌ر شتێک بکات توانای ڕزگارکردنی یه‌کێتیی نه‌ماوه، چونکه ڕزگارکه‌رانی یه‌کێتیی له به‌رزکردنه‌وه‌ی ده‌نگی نه‌وشیروان مسته‌فاوه ئه‌کتیڤن، له دروستکردنی ڕه‌گه‌وه، گۆڕانه‌وه ئه‌کتیڤن. ئه‌و ده‌سته ده‌سته‌ڵاتداره‌ی ناو یه‌کێتیی، که پلێنیۆم Plenum و کۆنگره بۆ ڕزگارکردنی یه‌کێتیی ڕێکده‌خه‌ن هیچ ناکه‌ن بێجگه له ڕزگارکردنی خۆیان، ده‌سته‌ڵاته‌کانیان، سه‌رمایه‌‌کانیان.
یه‌کێتیی بێڕێزیی نه‌ک به ئه‌ندامان و سه‌رانی گۆڕان دهکات، به‌ڵکوو بێڕێزیی به ئه‌ندامان و سه‌رانی خۆیشی دهکات، ئه‌وه‌شی پراکتیزه‌که‌ری ئهم کاره‌یه بریتیین له ده‌سته ده‌سته‌ڵاتداره‌که و گالیسکه‌کانیان. یه‌کێتییه‌کان به‌وپه‌ڕی شانازییه‌وه ده‌نگیاندا به گۆڕان، به‌بێ هه‌ستکردن به خه‌تا، چونکه ئه‌وان یه‌کێتیی له‌ناو گۆڕاندا دهبینن نه‌ک له‌ناو ئهم یه‌کێتییه‌دا. که‌سوکاری پێشمه‌رگه دێرینه‌کان به شانازییه‌وه ده‌نگیاندا به گۆڕان، چونکه دهبینن که یه‌کێتیی چلۆن مامه‌ڵه‌ی کوڕه‌کانیان، خاڵه‌کانیان، مامه‌کانیان …هتد. دهکات.
هه‌میشه هێزێکی ئۆپۆسیزیۆن پێویستییه‌کی سه‌رده‌مییه، چونکه ته‌نها به هه‌بوونی ئۆپۆسیزیۆن ده‌توانرێت گۆڕانکاریی بکرێت. ئه‌و خێزانه‌ی منداڵه‌کانیان فێری ئه‌وه نه‌که‌ن، که خاوه‌نی بۆچوونی خۆیان و ڕه‌خنه بن، هه‌رگیز نه ده‌توانن له ئاینده‌دا جیاوازتر له دایک و باوکیان ده‌ربچن، نه ده‌شتوانن گۆڕانکاریی له شێوازی ژیانی خێزانه‌که‌دا بکه‌ن. هه‌نووکه ده‌نگی ئۆپۆسیزیۆن له‌ناو یه‌کێتییدا له هه‌مووکات زیاتره، من دڵنیام ئهم ده‌نگه هه‌تا بێت بڵندتر ده‌بێت، بڵندبوونێک، که ده‌سته ده‌سته‌ڵاتداره‌که‌ی ناو یه‌کێتیی توانای بیستنیان نه‌بێت. تێکۆشانی ئهم ده‌نگه ئۆپۆسیزیۆنه‌ی ناو یه‌کێتیی تێکۆشانه بۆ گۆڕان، چونکه ئه‌وان یه‌کێتیین و ده‌ستبه‌داری ڕه‌نج و ماندووبوونی خۆیان له‌ناو یه‌کێتییدا نابن. ئه‌ندامی چالاک و دڵسۆزی ڕێکخراوه دیموکراتییه‌کانه و ده‌نگ و ویستی هی گۆڕانه، چونکه یه‌کێتیی ده‌وێت. ئه‌ندامی چالاک و دڵسۆزی مه‌کته‌بی ڕێکخستنه و ده‌نگ و ویستی هی گۆڕانه. ئه‌ندامی چالاک و دڵسۆزی مه‌کته‌بی بیر و هۆشیارییه و ده‌نگ و ویستی هی گۆڕانه. ڕاگه‌یاندنه‌‌کانی یه‌کێتیی به گشتیی و ڕێکخستنه‌کانی یه‌کێتیی به‌تایبه‌ت پڕن له ده‌نگی ئۆپۆسیزیۆن و ڕۆحی یه‌کێتیی به له‌پی ده‌ست له یه‌کێتییه‌وه ده‌گوێزنه‌وه بۆ گۆڕان.
09.10.2013
