مهرگی پشیلهیهک، گرنگتره له مهرگی گهل و وڵاتێک
مهرگی پشیلهیهک، گرنگتره له مهرگی گهل و وڵاتێک
ئهمجهد شاکهلی
ئهم ههواڵهی خوارهوهم، دوێنێ شهو، له ماڵپهڕی (www.elaph.com) دا خوێندهوه:
(خانهوادهی سهرۆکی ئهمهریکا خهمبارن بۆ مردنی پشیلهکهیان
سێشهممه 6/1/2009
واشنگتن: خانهوادهی سهرۆکی ئهمهریکا، جۆرج بووش، ئهمڕۆ ههواڵی مردنی" پشیلهی یهکهم" ویڵی، که له تهمهنی 18 ساڵیدا مردووه، له داخۆیانیهکدا له لایهن کۆشکی سپییهوه، ڕاگهیاند و تێیدا هاتبوو:"سهرۆک و خانم لۆرا بووش و باربارا و جینا، خهمبارن به کۆچیدوایی پشیلهکهیان ئیندیا(که به ویڵی ناسراوه)، ئهو پشیله تهمهن 18 ساڵانه دوێنی یهکشهممه له کۆشکی سپی مرد".
له ڕاگهیاندنهکهدا هاتبوو، که کاتێک باربارا تهمهنی 9 ساڵان بوو، ناوی ئیندیای له پشیلهکهی نا، که بۆ خۆی ناوی ویڵی بوو، وهک سهرسامبوونێک به یاریکاری پینگ پۆنگ، ڕۆبن سیێڕا، که به (یال ئیندیۆ) بهناووبانگ بوو. که کچهکان چوونه زانستگه، پشیلهکه لهکن سهرۆک و خێزانی مایهوه و نازناوی(کیتی) یان لێ نا.
زیاتر له ڕاگهیاندنهکهدا هاتبوو، که"پشیلهکه بۆ ماوهی بیست ساڵێک ئهندامێکی خۆشهویستی خانهوادهی بووش بوو و به مردنی بێ ئهوییان پێوه دیار دهبێت". ڕۆژنامهی "داڵاس مۆرنینگ نیووز"ی ئهمڕۆ دهنووسێ"پشیله ڕهشهکه لهم ساڵانهی دواییهدا به هۆی ڕکابهری ههردوو سهگهوه، بارنی و بیزلی، دهچهوسایهوه") .
من لهوه تێدهگهم، مرۆڤ ئاژهڵی خۆش بووێت، ههر ئاژهڵێک و وهک هاوڕێ و ئهندامی خێزانیش تهماشایان بکات و بهزهیی پێیاندا بێتهوه و ههموو خۆشی و ههلومهرجێکی ژیانێکی باشتریشیان بۆ دابین بکات و خزمهتیان بکات و ئازاریان نهدات و نهیانخوات و ئازادیان بکات، لێ له کهسانێک تێناگهم، مهرگی سهدان مرۆڤ، منداڵ و ژن و پیر و لاو، کاریان تێنهکات و ههستی مرۆڤانهیان نهجووڵێنێت و بهزهییان پێدا نهیهتهوه و یهک دڵۆپه فرمێسکیان پێ نهڕێژێت، بهس بۆ پشیلهیهک، پرسه دابنێن. مرۆڤێک، ئاژهڵی خۆش بووێت، دیاره مرۆڤێکی دڵناسک و ههستناسک و سۆزدار و نهرمه و مرۆڤێکه تهواوی سروشت و ژینگهیشی، به مرۆڤهکانیشییهوه، خۆشدهوێت. مرۆڤێکه حهز به ئازار و چهوساندنهوه و ناخۆشی و لهنێوبردن و وێرانکردن و تێکدانی، نهک ههر ئاژهڵ و سروشت و ژینگه، بهڵکه به هی مرۆڤیش ناکات!
له کاتێکدا، دهیان فڕۆکهی جهنگی و ههلیکۆپتهرهکانی ئیسرائیل، بۆمبهکانی خۆیان، به سهر گهڕهک و ماڵ و خوێندنگه و کێڵگه و کارگه و منداڵ و پیر و ژن و ههژارانی دانیشتووانی غهززهدا دهبارێنن، له کاتێکدا تانک و سهربازهکانی ئیسرائیل به گولله و ئاگر، وهڵامی بهردهفڕکێی منداڵانی غهززه دهدهنهوه، له کاتێکدا، خهڵکی غهززه، ئهلهکتریک، دهرمان، ئاو و خۆراکیان چنگ ناکهوێت، له کاتێکدا، خهڵکی غهززه، ههرچی سنوور و دهرگه و دهروازهیه به سهریاندا داخراوه و له ههموو جیهان دابڕاون، له کاتێکدا، غهززه ئابڵۆقهی خراوهته سهر و ههموو خۆراکێکیان بهرهو تهواوبوون دهچێت، جۆرج بووش و لۆراخانمی ژنی و ههردوو کچانیان باربارا و جینا و کۆشکی سپی ئهمهریکا، خهمباریی خۆیان، به بڵاوکراوهیهکی ڕهسمی، به بۆنهی مردنی ویڵی(ئیندیا)، که خانمهپشیلهی یهکهمی ئهمهریکایه ، ڕادهگهیهنن.
جۆرج بووش و کۆشکی سپی، به قاقای پێکهنین و ئهوپهڕی خوێنساردییهوه، سهدان ههزار مرۆڤیان له عیراق کوشت و دهکوژن و بهکوشت دا و به کوشت دهدهن و وڵاتهکهیان وێران کرد و دهکهن، لێ مهرگی پشیلهیهک دهیانههژێنێ. جۆرج بووش و کۆشکی سپی، به قاقای پێکهنین و ئهوپهڕی خوێنساردییهوه، سهدان ههزار مرۆڤیان له ئهفغانستان کوشت و دهکوژن و بهکوشت دا و به کوشت دهدهن و وڵاتهکهیان وێران کرد و دهکهن، لێ مهرگی پشیلهیهک خهمباریان دهکات. کۆشکی سپی ڤیێتنام و گهلی ڤیێتنامی دهسووتاند و وێران دهکرد، لێ بۆ پشیلهیهک فرمێسک دهڕێژێ.
کۆشکی سپی، سوودان و لیبیای بۆمبباران کرد، لێ بۆ پشیلهیهک خهمباره.
کۆشکی سپی، دهیان ساڵه ئابڵۆقهی خستووهته سهر خهڵکی کووبا و وڵاتی کووبا، لێ بۆ پشیلهیهک دڵتهنگه.
کۆشکی سپی، له ئهفریقا و ئهمهریکای لاتین و ئاسیا، ههزاران تاوانی دژ به مرۆڤ و خهڵکی ئهنجام داوه و دهدات، لێ مردنی پشیلهیهک ئازاری دهدات. کۆشکی سپی، به بۆمبی ئهتۆم، دانیشتووانی، هیرۆشیما و ناگازاکی سووتاند، لێ مهرگی پشیلهیهک ئۆقرهی لێ دهبڕێت.
به بهرچاو و به پێزانین و به کۆمهکی کۆشکی سپی، ڕێژیمی بهعس، کوردی ئهنفال دهکرد و ههڵهبجهی ژارباران دهکرد و ئێرانی وێران دهکرد و شیعهی قڕان دهکرد، لێ مهرگی پشیلهیهک ناخی دهههژێنێت.
ئهوروپاییهکی خاوهن سهگ، که هاوسێته و تهنێ دیوارێکتان بهینه و ڕهنگه له ماوهی بیست ساڵی هاوسێیهتیتدا، بیست جار سڵاوی لێ نهکردبیت و یهکجار بهدهمتهوه ڕانهوهستابێت، ئهگهر دوای بیست ساڵان تۆیش بوویته خاوهن سهگ و لهنێو کۆڵانهکهی خۆتاندا و بۆ پیاسهی سهگ، تووشی یهکدی هاتن، ئهگهر پلهی سهرما حهڤدهی ژێر سفر بێت، ئامادهیه و دهتوانێت، بهدهمتهوه یا ڕاستتر، بهدهم سهگهکهتهوه، ڕاوهستێت و به سهعات باسی ڕهچهڵهک و ئهسڵ و فهسڵ و کێشه دهروونییهکانی سهگهکهییت لهگهڵ بکات. ههمان ئهوروپایی ئهگهر به بهرچاوییهوه زهلام زهلام بکوژێت و خوێن بڕژێت یا چوار کهس پهلاماری منداڵێک بدهن و ئازاری بدهن یا زهلامێکی خوێناوڵ و بریندار به دهیان چهقۆ له سهر ڕێگهکهیاندا کهوتبێت یا کۆمهڵه دزێک به بهرچاوییهوه ماڵێک ببڕن، ههرگیز لا له یهکێک لهو جۆره کهسانه ناکاتهوه و خۆی تێناگهیهنێت و پێیوایه ئهوه پێوهندی بهوهوه نییه!
هاوڕێیهکم باسی کهسێکی کرد، که بهنگکێش و مهست بووه و به بهرچاوی سهدان کهسهوه له سهر سهکۆی وێستگهیهکی شهمهندهفهری ژێرزهوینی باژێڕی ستۆکهۆڵم، کهوتووهته سهر هێڵی شهمهندهفهرهکه. لهو کاتهشدا شهمهندهفهرهکه له هاتندا بووه، خهڵکهکه که چاوهڕێی ههمان شهمهندهفهر بوونه، تهنێ تهماشایان کردووه و هیچی دیکه. کوردێک لهوانهی تازهکی هاتووهته ئهوروپا، دهسبهجێ و پێش هاتنی شهمهندهفهرهکه، خۆی ههڵدهداته خوارێ و کابرا ههڵدهگرێت و دهیهێنێته سهرهوه و له مردن ڕزگاری دهکات. بهرانبهر بهوه چاوهڕێ دهکات خهڵکهکه چهپڵهیهکی بۆ لێدهن و یا دهستخۆشییهکی لێبکهن، که قارهمانانه ئهو کاره ئازایانهی کردووه، لێ لهبری ئهوه، تهنێ مۆڕهی لێدهکهن و ورتهیهک له دهمیانهوه نایهته دهر!
کوردێک، که تازه بۆمببارانی غهززه دهستیپێکردبوو، دهیگوت:"ئیسرائیل مافی خۆیهتی له غهززه و فلستنییان بدا و دهستی خۆش بێت. ئێمه له ژێر کاریگهری عهرهبدا له ئیسرائیل گهیشتووین و تهماشای کێشهی فلستینمان کردووه".
کوردێکی دیکه، دهیگوت:"ئای که پێمخۆشه بۆمباکانی ئیسرائیل به سهر غهززهدا دهبارێن، لهبهر سێ شت: لهبهر ئهوهی فلستینین، لهبهر ئهوهی عهرهبن، لهبهر ئهوهی موسوڵمانن".
کوردێکی دیکه دهیگوت:"فلستینی چییان بۆ کورد کردووه، مهگهر ئهوان لهگهڵ سهددام حوسهیندا نهبوون، مهگهر مولازم موحسین فلستینی نهبوو!". کوردێکی دیکه دهیگوت:"مهحموود دهرویش یهک شیعری له سهر کورد گوتبوو، کهچی له دیوانهکهی دهریهێنا و بڵاوی نهکردهوه".
کوردێکی دیکه دهیگوت:"مهگهر پهکهکه لهگهڵ فلستینییاندا، دژ به ئیسرائیل نهبوو، ئهدی بۆ فلستینییان لهگهڵ کورددا نهبوون و نین!".
میدیای ڕهسمیی کوردستان و جادهی کوردستانیش، که کاریگهریی ئهوی له سهره، مهگهر تهنێ وهک ههواڵێک، ئهویش زۆرجاران ههواڵێک له دیدی ئیسرائیلهوه، باس له غهززه بکهن. دهسهڵاتی کوردستان و میدیای کوردستان، که باسی بۆمببارانی گوندهکانی کوردستان و قهندیل و شوێنهکانی دیکهی باشووری کوردستانیش، له لایهن فڕۆکه و هێزهکانی تورکیا و ئێرانهوه دهکهن، وهک چۆن باسی تهقهیهک یا بۆمببارانێک له فیلیپپین، گواتیمالا، کۆنگۆ، سریلانکا یا نیپاڵ بکهن، ههر ڕێک وای باس دهکهن. ئهوان، که بهرانبهر کێشه و پرس و وڵات و خهڵکی خۆیان، وا ههڵوێست بنوێنن و ڕهوتار بکهن، دهبێ بهرانبهر غهززه چ داوایهکیان لێبکرێت و بۆچی گلهییان لێ بکرێت!
ههڵوێستی دهسهڵاتدارانی عهرهب و حوکوومهتهکانیشیان، له ههڵوێستی دهسهڵاتدارانی کورد و میدیای کوردی، باشتر نییه، ئهگهر خراپتر نهبێت، ئهوانیش دهستیان به کڵاوی خۆیانهوه گرتووه تا با نهیبات و بێدهنگییان ههڵبژاردووه، ئهوانیش مانهندی زۆرینهی دهسهڵاتدارانی جیهان، دهرچووی ههمان خوێندنگهی سیاسهتن و پاشکۆی ههمان بیرکردنهوه و جیهانبینی ئهمهریکا و ئیسرائیلن و بۆ خۆیان له خزمهتی نهخشهکانی ئهواندان. نهک ههر دهسهڵاتداری عهرهب، خهڵکی سهر جادهی عهرهبیش، گهلێک خوێنسارد و بێههڵوێستن و نووزهیان لێوه نایهت.
دهسهڵاتدارانی کوردیش، مانهندی ئهوانهی عهرهب، ئهمڕۆ ههموو پشتوپهناو و هێزێکیان، ئهمهریکا و ڕۆژاوا و پاشکۆکانی ئهوانن و پشتیان کردووهته گهلان و خهڵکانی جیهان و زۆرلێکراوان و ئامێزیان بۆ دهسهڵاتدار و تێڵابهدهستی ئهم جیهانه کردووهتهوه. ئهوان پشتیان کردووهته خهڵکی سهر جاده و پشتیان کردووهته هاتوهاواری، تهنانهت نهداران و چهوساوانی وڵاتهکهی خۆیشیان. ئهوان کاریگهرییهکی وایان کردووهته سهر خهڵکی کورد، که ئهو خهڵکهش بێدهنگ بن و هیچ نهڵێن. به گوێرهی تیۆری، خهڵک له سهر ئایینی شاکانیانن(الناس علی دین ملوکهم)، ئهمڕۆ خهڵکی کوردیش چاو له دهسهڵاتدارانیان دهکهن.
وا دوو حهفهتهیه غهززه دهسووتێ. ئهمڕۆ و تا ئێستا 700 مرۆڤ له غهززه کوژراون و نزیکهی 3000 کهسێکیش بریندارن و سهدان خانوو و ماڵ و خوێندنگه و کارگه و تیمارگه و شوێنی دیکه وێران کراون. زۆر لهمێژ نییه ههمان وێرانکاری و کوشتن و قڕکردن، له خوارووی لوبنان و دژ به خهڵکی ئهوێ و حیزبوڵڵایش ڕووی دا. ئهنجامدهری کارهکه چ ئهوێ ڕۆژێ و چ ئهمڕۆ ههر ئیسرائیله.
گهلێکم پێ سهیره، کوردێک بۆ خۆی وهدووی ئازادی و سهربهخۆییدا وێڵ بێت و بهو جۆره تهماشای ئیسرائیلی دۆستی تورکیای سهرسهختترین و دڕندهترین نهیاری بکات و بهو جۆره بهزرێت و له ڕووداو و پێشهاتهکان بنواڕێت! کورد ئهوهی له یاد کردووه، که ئازادی و سهربهخۆیی له ههموو جیهاندا یهک واتایان ههیه و که داگیرکار ههر داگیرکاره له ههر کوێیهک بێت.
کورد وا خهریکه ئهوه لهبیر دهکات، که بهرژهوهندهکانی ئهو لهگهڵ گهلاندایه و که خهڵک و مرۆڤ دۆستن و که زۆرلیکراوان و چهوساوان و ئازادیخوازان پشتوپهنای ئهون، نهک ئهمهریکا و ئیسرائیل و ڕۆژاوا و دهسهڵاتدارانی دیکه.
ئهگهر ئهمجاره کورد لێی بقهومێت و گڵۆڵهی پتر بهرهو لێژی بچێت و ڕاست نهبێتهوه، هیچ مرۆڤێکی ئازادیخوازی ئهم جیهانه، مهگهر زیاد له پێویست خاوهن ویژدان بێت و زیاد له پێویست مرۆڤدۆست بێت، ئاماده نییه دهست بداته دهستی و ڕاسی بکاتهوه یا بۆی بچێته سهر جاده و داکۆکی لێ بکات!
جۆرج بووش دهڵێ، له ئیسرائیل تێدهگات، که بۆچی وا دهکات. کوردیش ههن چوون بووش دههزرێن و له خوارووی لوبنان و غهززهیی و فلستینییان تێناگهن، لێ له ئیسرائیل تێدهگهن! چ جیاوازییهک له نێوان بێههڵوێستی و لایهنگری و تێگهیشتن له ئیسرائیل و پرسهدانانی جۆرج بووش و خانهوادهکهی بۆ مهرگی خانمهپشیلهی یهکهمی ئهمهریکا، ویڵی(ئیندیا)خانمدا، ههیه!
کوشتنی به کۆمهڵی مرۆڤ و سووتاندنی تهڕ و وشک وێکڕا و سووتاندن و کوشتنی زارۆک و پیرهژن و پیرهپیاو و خهڵکی بێ چهک و بۆمببارانکردنی خوێندنگه و مزگهوت و تیمارگه ، لهبری چهکداران، ناکرێ بێجگه له تاوان و نامرۆڤیی ناویکی دیکهی لێ بنرێ.
ئهوهی داد و ڕاستی و حهق و نادادی و ناڕاستی و ناحهقی تێکهڵ دهکات و بهلای ههردوو لایاندا دایدهشکێنێت و لێکدانهوه و شرۆڤهیان بۆ دهدۆزێتهوه، تهنێ خهڵک ههڵدهخهڵهتێنێت و درۆ دهکات، دهنا ڕاستی و داد و عهدالهت و حهق، له ههموو جیهاندا و له ههموو فهرههنگهکاندا، دهبێ یهک واتایان ههبێت و یهک ڕهنگ بن، ئهوی جودایه لهوه، درۆیه و ساختهکارییه.
چ دڵڕهقی و نامرۆڤی و کارهساتێکه، مرۆڤ چهپڵه بۆ چهوسێنهر و ناداد و ناڕاست و زۆردار و داگیرکار و منداڵکوژ و جهللاد و یهزیدهکان لێدا و تف له چهوساوه و قوربانی و حوسهینهکان بکات!
7/1/2009
