Skip to Content

Friday, March 29th, 2024
ساڵی نوێی خوێندن و كێشەی مامۆستایان و خوێندكاران …!!

ساڵی نوێی خوێندن و كێشەی مامۆستایان و خوێندكاران …!!

Closed
by September 16, 2008 گشتی

 ساڵی نوێی خوێندن و كێشەی مامۆستایان و خوێندكاران …!!
 شێرزاد فاتح
             
 
 ڕۆژی 15\9 یەكەمین ڕۆژی ساڵی خوێندنی 2008-2009، ڕۆژی كردنەوەی دەرگای قوتابخانەكانە بە ڕووی فێرخوازاندا ومامۆستایاندا، ئەمەش هاوكاتە لەگەڵ بەرزبوونەوەی دەنگی ناڕەزایەتی مامۆستایان و كۆكردنەوەی ئیمزا لە دژی بڕیارەكانی حكومەتی هەرێم، شایانی باسە لەسنوری پەروەردەی پارێزگای سلێمانیدا نزیكەی 12000 مامۆستا ناڕەزایەتی نامەیەكیان ئیمزا كردووە و تا كاتی ئەمڕۆ واتە ڕۆژی كردنەوەی دەرگای قوتابخانەكانیان دیاری كردووە بۆ جێبەجێ كردنی داخوازییەكانیان، ئەگەر نا ناچنە هۆڵەكانی خوێندنەوەو دەرگای قوتابخانەكان ناكەنەوە، داواكاریەكانی مامۆستایان خۆی لە چەند خاڵێكدا دەبینێتەوە لەوانە: گەڕانەوەی دەرماڵەی پیشەیی مامۆستایان، پێدانی زەوی و هێشتنەوەی ئەو بەڕێوەبەرانەی كە بڕوانامەكانیان لە خوار بەكالۆریۆسەوەیە لە پۆستەكانی خۆیاندا.
 سەبارەت بە قوتابخانەكان و پێداویستیەكانی، فێرخوازان و هەلومەرجی خوێندن و ژینگەی خوێندن و فێربوون، ژیان و گوزەرانی مامۆستایان و پێداویستی و داخوازییەكانیان، هەلومەرجی پرۆسەی پەروەردەو فێركردن و فەلسەفەی پەروەردەیی حكومەتی هەرێمی كوردستان، هەر یەك لەمانە بۆخۆی قسەو باسی زۆر هەڵدەگرێت، وە گێشەو گرفتی زۆر هەن كە پێویستیان بە وەڵامدانەوەو چارەسەركردنە بۆ ئەوەی ئەم پرۆسەیە هەنگاوێكی سەركەوتووانە بنێت و بچێتە پێشێ.
 ئەگەر چاوێك لە هەلومەرجی قوتابخانەكان و پێداویستییەكانی بكەین، ئەمڕۆ لە كوردستاندا زۆر كەم قوتابخانە دەبینین، یان دەتوانی بڵێی هەر شك نابەین كە قوتابخانەیەكی ستاندارد هەبێت بە هەموو پێداویستییەكان و هەلومەرجی خوێندنەوە، ئەگەر بڕێك لە شارەكان دوركەوینەوەو بەرەو لادێكان هەنگاو بنێن و چاوێك لە وەزعی ئەو خوێندنگایانە بكەین، لە چەندین شوێن ئێستاش منداڵان لە كەرەڤانەیەكەدا یان لە ژورێكی زۆر نەگونجاو بۆ پەرەوەردە كردن و فێربوون دەرس دەخوێنن، بەشێك لە منداڵان هەتا ئێستا لە سەر كارتۆن و كەرتە بلۆك دادەنیشن، مەسەلەی تەوالێتی پاك و خاوێن و ئاوی پاك بۆ خواردنەوەو زۆر شتی تری پەیوەند بە مەسەلەی تەندروستی، ئەسڵەن خەبەرێك نییە. دیارە هەلومەرجی قوتابخانەكانی ناوشارەكانیش لەمبارەوە هەر زۆر خراپە، تا ئەو جێگایەی بە مەسەلەی تەوالێت و ئاوی پاك بۆ خواردنەوەو شتی تری لەم بابەتە دەگەڕێتەوە.
 ئەگەر بێت و چاوێك لە بینای قوتابخانەكان و هەلومەرجی خوێندن و فێربوون بكەین، بەڕاستی كەمترین شتی مۆدێرن و پیداویستی هەلومەرجی پەروەردەیی و فێربوونی سەردەم لە قوتابخانەكانی كوردستاندا بەرچاودەكەن. زۆرێك لە قوتابخانەكان شێوەی دروستكردنی بیناكەی هەر لە زیندان دەچێت، بێكارەبایی و نەبوونی پێداویستییەكانی تاقیگاو كۆمپیوتەرو ئامیرَەكانی تری فێربون هەموو ئەمانە بەشێك و گۆشەیەكن لەو كەموكورتیانەی كە ئەمڕۆ لە قوتابخانەكانی كوردستاندا هەن و پێویستیان بە چارەسەركردن هەیە بۆ ئەوەی پرۆسەی پەروەردەوفێركردن بە ئاقارێكی دروستدا بڕوات و ئامانجی پەروەردەیی بپێكێت. كێشەیەكی تر كەمی بینای قوتابخانەیە، لە زۆر شوێن و لە چەندین جێگای تر كەمی مامۆستا، بووەتە كێشەیەكی گەورە زۆر قوتابخانە هەیە تا ئێستاش لە جیاتی یەك دەوام، دوو دەوام و سێدەوامی تێدا دەكرێت، ئەوەندە پەلە پەل و ڕاكە ڕاكە دەكرێت لە پرۆسەیەدا كە هیچ كات سودمەند نابێت بۆ منداڵان و فێرخوازان، ئەمە سەرباری ئەو هەموو كەم و كوڕیانە.
 مەسەلەیەكی زۆر گرنگی تر مەسەلەی پرۆگرامەكانی پرۆسەی پەروەردەو فێركردنە لە قۆناغە جیاجیاكانی پەروەردەو فێركردندا لە كوردستان، دیارە ئاشكرایە كە فەلسەفەی پەروەردەیی دەرهاویشتەی سیاسیەت و ئایدیای دەسەڵاتە بۆ پەروەردەو فێركردنی منداڵان. ئەو هەمووكەموكوڕیانەش كەهەن، مەسەلە نەبوونی ئیمكاناتی ماددی نییە، بەڵكو دەرئەنجامی تێڕوانینی دەسەڵاتە بۆ منداڵان لە ژێر سایەی دەسڵاتدارانی كوردستاندا. دیارە هەر ئەم ئایدیاو فەلسەفەیە لە پرۆگرامەكانی خۆێندن، وە بە گشتی لەپەروەردەو فێركردندا ڕِەنگی دەداتەوە. زۆر لایەنی گرنگ هەن كە لەپرۆسەی پەروەردەو فێركردندا جێگای خاڵییە، یەكێك لەوانە جێگەو ڕێگەی خودی منداڵان خۆیانن لەم پرۆسەیەدا، منداڵ لەم پرۆسەیەدا central  (نێوەند، مەركەزی) نییەو جێگەی گرنگیدانی سەرەكی نییە. شێوازی پەروەردەو فێركردن، شێوازێكی پڕ لە توندو تیژی نا مرۆییانەیە، هەست و خواستی منداڵان، بیركردنەوەو لێكدانەوەكانیان جێگەی پێشوازی و پشتیوانی گەورەكان و فێركەران نییە، ئەم پرۆسەیە لە جیاتی منداڵی بە جورئەت و بڕوا بەخۆبوون منداڵی شەرمن پەروەردە دەكات، سیستەمی ئیداری و بەڕێوەبردن، كاتەكانی خوێندن، پرۆگرامەكانی ڕۆژانەی خوێندنی منداڵان هەمووی سەقەت و نادروستن، دژی بەرژەوەندی منداڵان و پەروەردەیەكی تەندروست و مۆدێرنن. هونەر، وەرزش، سەردانی شوێنان و هەندێك لە دامەرزاوەكان، مانەوەی منداڵ لە دەرەوەی ماڵ و پۆلەكانی خوێندن، كە بەم شێوەیە فێر دەبێت چۆن بە توانا بێت و متمانەو بڕوا بە تواناییەكانی خۆی بكات ببەستێت و خاوەنی بڕواو متمانەبوون بە خۆی بێت، هەموو ئەمانە لە پرۆسەو پەروەردەدا لە كوردستان ئەتوانی بڵێی لە جێی نەبووانە.      
 ئەو چەند خاڵەی لای سەرەوە، وە بەتایبەتیش پەیوەندی جووڵەوهەڵس و كەوتی منداڵ بە فێربوونەوە، خاڵی سەرەكی ئەو پرۆسە نوێیەیە كە ئەمڕۆ لە دونیای پێشكەتوودا زۆر گرنگی پێدەدرێت و كاری لەسەر دەكرێت، كە من وای دەبینم ئەمە لە كوردستاندا قابیلی ئیجراكردن و جێبەجێ كردنە، تەنها و تەنها پێویستی بە عەقڵییەتێكی پەروەردەی مۆدێرن هەیە كە منداڵ گرنگ چاولێبكات، وە دابین كردنی بڕێك پارە كە بودجەی دەمی منداڵانەو بەرپرسانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە تاڵانی دەبەن و گەندەڵی سەرتاپای دەسەڵاتیانی داگرتووەو ڕۆژانە خەڵكی بە ئاشكرا و خۆشیان باسی لێوە دەكەن. كاتێك باس لە كاریگەری ئەم پرۆسەیە لەسەر منداڵان و دواڕۆژی كۆمەڵگا بكەین، بەهەر حاڵ، لەم پەروەردەیەی ئێستادا، ئاشكرایە كە نەوەیەكی توندوتیژ، پەروەردە كراو بە كۆنەپەرستی مەزهەبی و نەتەوەچێتی، گۆشەگیری و نەزانی، هەموو ئەمانە گۆشەیەكن لە كاریگەرییەكان و بەم پێشەیەش دواڕۆژێكی خراپ و ناپرشنگدار و دواكەوتوو بە دەستی نەوەیەك كە سەقەت پەروەردە كراون بونیاد دەنرێت.        
 جگە لەو كەموكوڕیانەی باسم كردن، یەكێك لەفاكتە گرنگەكانی فێربوون، كە كاریگەری بێئەندازە لە سەر بیرو جەستەی منداڵان و فێربونیان دادەنێت، ئەوەیش هەر یەك لە ژینگەی فێربوون و مامەڵەی دروست و مرۆیانەی مامۆستایان و پەروەردكارانە لەگەڵ منداڵان و فێرخوازاندا. جا لێرەوەیە ئەمە ئەوەندە كێشەیەكی گەورەیە كە بەهیچ پێوانەیەكی ستانداردی هەلومەرجی فێربوون ناتوانرێ هەڵسەنگاندنی لەسەر بكرێت. لە زۆر قوتابخانە ژووری پیس، دیواری هەڵكۆڵراو شقڵ و شڕ، دەرگاو پەنجەرەی شكاو تەختەی لەق و لۆق و نا جێگیر…هتد، جائەگەر بێت و لێرەشەوە چاوێك لە مامەڵەی مامۆستایان و پەروەردكاران بكەین، ئەوا دەبینین كە ئێستاش سزا دان و لێدان لە منداڵان هەر درێژەی هەیە"هەر تەنها دوو ساڵ لەمەوبەربوو وەزیری پەروەردە بڕیاری سزادانی قوتابیانی دەركرد، كە لەگەڵ نەفرەت و ناڕەزایەتی زۆر توند بەرەو ڕوو بوو، وە ناچاربوو چەندین پاساوی جۆراو جۆرو ڕوونكردنەوە لەم بارەوە بات"، كە بەداخەوە ڕادەی بەرزی ئەم توندووتیژیانە لە دژی منداڵان گەیشتۆتە ئاستی بێزار بوون لە قوتابخانەو خۆسوتاندن لە داخی مامەڵەی نادروست و نامرۆڤانە، یان پەرچەم  بڕین و دەست و قاچ شكاندن وەك ئەوەی ساڵی پار لە ناوچەی خورماڵ و هەڵەبجەو سلێمانی ڕوویدا، لە لایەن بەڕێوەبەرو لیژنەی ئینزباتی قوتابخانەوە. ئەم نموونانە كە لە كوردستانەوە گوێمان لێدەبێت و دەیبینین بەڕاستی نموونەی زۆر سەرسوڕهێنەرن، من ناتوانم بڵێم ئەم نموونانە لە هیچ شوێنكی تردا نین و ڕوونادەن، بەڵام بەم شێوەیەی لە كوردستاندا هەیە زۆر دەگمەن دەیبینین و دەیبیستین، سوپاس بۆ ڕۆژنامەنووسانی پێشكەوتووخوازو وهەڵسوڕان و دۆستانی مافەكانی منداڵان كە ناهێڵن ئەم تاوانانە لە تاریكداو لەچوار دیواری قوتابخانەكانداو دوور لەچاوی خەڵك ئەنجام بدرێن.
 ئەگەر چاوێك لە هەلومەرجی ژیانی مامۆستایان بكەین، دەگمەن مامۆستا دەبینی بەو مەعاشەی كە وەریدەگرێت بتوانێت بژێوی خۆی ومندالأ و خێزانەكەی دابین بكات، بەشی هەرەزۆری مامۆستایان دەبێت لەگەڵ چەندین كاری تردا خەرێك بن تا بتوانن ژیانێكی مەمرەومەژی بۆ خۆیان و خێزانەكانیان دابین بكەن، زۆر مامۆستا دەبینی كە كاری زۆر نەگونجاو بە پیشەكەی خۆیان دەكەن، كە سەختی بەڕێوەچوونی ژیان ناچاریان دەكات پەنای بۆ بەرن. لە كاتێكدا كە دەبێت مامۆستا ژینێكی تێروتەسەلی هەبێت بۆخۆی و خێزانەكەی و پەیدا كردنی نان بەهیچ شێوەیەك نەبێت بەمەشغەڵەی، بۆ ئەوەی كە بتوانێ ئەركی پەروەردەی سەرشانی بەسەركەوتووی و بە پێی پێویست ئەنجام بدات و بباتە پێشەوە، ناكرێت مامۆستا هەر تەنها لە چوارچێوەی یەك ماددەداو بە یەك شێوازێكی فێربوون و وانە ووتنەوەی كلاسیكییەوە خۆی ببەستێتەوە، وە نەتوانێت داهێنان و سەلماندن و دۆزینەوەی نوێ ئەنجام بدات. بۆیە بۆ ئەوەی مامۆستا بتوانێت ئەم ڕۆڵە ببینێت و ئەو كادرە پەروەردەییە سەركەوتوو بێت، پێویستە لەقوتابخانەكاندا هەموو پێداویستییەك لەم بارەوە لەبەردەستیاندا بێت، پێویستە وەزارەتی پەروەردە هەمیشە و بەردەوام خولی فێربوون و مەشقكردن بۆمامۆستایان بكاتەوە و لە تازەگەرییەكانی بواری زانسیتی و فێربوون بەهرەمەندیان بكات.  وە لەم بارەوە مامۆستا پێویستی بەوەهەیە كە ماوەیەكی درێژتر لە خوێندنگادا بمێنێتەوە وگرنگی زۆر بە پیشەكەی خۆی و ڕاهێنان بدات و خەركی هیچ كارێكی تر نەبێت، دیارە وەك لای سەرەوە باسم كرد، ئەمە لە كاتێكدایە كە مامۆستا مافی خۆیەتی لە ژیانێكی باش بەهرەمەند بێت و خەمی نان پەیدا كردنی نەبێت.
  شتێك ماوە بیڵێم ئەوەیە كە پیرۆزبای گەرمی خۆم بۆ فێرخوازان و منداڵان بەگشتی وە مامۆستایان بنێرم، بەهیوای بەدەستهێنانی داخوازییەكانیان و بەسەر بردنی ساڵێكی خوێندن وفێربوونی پڕ بەرهەم و سەركەوتوو، وە بە ئومێدی چارەسەری كێشەو گرفت و پێداویستی و كەم و كوڕییەكانی قوتابخانەكان، مامۆستایان و فێرخوازان.    
 sherzad_f@yahoo.com
 

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.