ئینتیما بۆ نیشتیمان …. هاونیشتیمانی بوونمان
پرۆسه‌ی به‌هاووڵاتی بوون قسه و باسێكی زۆر هه‌ڵده‌گرێ و مشت و مڕێكی زۆر له كایه تێفكرین و عه‌قڵیه‌كاندا ده‌خوازێ ، بۆ ئه‌وه‌ی له‌چه‌مكی به هاووڵاتیبوونمان بگه‌ین به كرده‌نی هه‌نگاوی بۆ هاوێژین پێویسته ئه‌و جوغز و به‌ربه‌ست و قۆزاغانه بشكێنین كه گۆشه‌گیرمان ده‌كات له‌ئاست پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندییه گشتییه‌كان و خوێندنه‌وه‌یه‌كی گشتگیر و سه‌رتاپاگیر و واقیعیانه‌مان هه‌بێت بۆ په‌یوه‌ندییه هه‌مه‌لایه‌نه ڕۆحیه‌كانی تاك و كۆ له‌كۆمه‌ڵدا، هاوكات ده‌سه‌ڵات له هه‌وڵ و ته‌قه‌لای كوشتنی ئه‌و ئاوه‌ز و بیرانه بێت كه زاڵ بوونی به‌رژه‌وه‌ندی تاك به‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندی كۆمه‌ڵ و ده‌سه‌ڵات ڕاده‌گه‌یه‌نێ ده‌بێت زه‌مینه‌ی بۆ بڕه‌خسێنێت ئه‌مه‌ش له هه‌ره‌می ده‌سه‌ڵاته‌وه خۆی گشتاندن و سه‌رتاپاگیر ده‌كات بۆ سه‌رله‌به‌ری تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه .
ده‌سه‌ڵاته دیموكراتیه‌كان زاده و هه‌ڵقوڵاوی ناو ده‌روون و هه‌ناوی كۆمه‌ڵگه‌ن و تاكیش یه‌كه‌یه‌كی بنچینه‌یی و بنه‌ڕه‌تیه له‌پێكهاته‌ی كۆمه‌ڵ په‌یوه‌ندییه‌كی توند و تۆڵی تۆكمه و حه‌یاتیان پێكه‌وه هه‌یه ، هیچ ده‌سه‌ڵاتێك بۆ بابه‌تی به‌هاووڵاتی بوونی تاكی سنوری قه‌له‌مڕه‌وی خۆی ناتوانێ له‌ڕێگای فشار و گوشاره‌وه ئامانجه‌كانی خۆی ده‌سته‌به‌ر بكات بیهێنێته‌دی و ئه‌م بابه‌تگه‌ل و ڕه‌وشه ده‌سته‌مۆ و فه‌رزبكات ، به‌ڵكو به‌رپرسیاریه‌تێكی مه‌بدئی و ئه‌خلاقییه په‌یوه‌سته به خودی تاكه‌وه بۆ توانه‌وه‌ی خۆی و له بۆته‌ی به هاونیشتیمانی بوونییه‌وه له دووتوێ و ڕوانگه‌ی به‌رژه‌وه‌ندیه گشتییه‌كان به‌رژه‌وه‌ندی خۆی ببینێت و به‌دڵ و به‌گیانی قه‌ڵغانی پاراستنی ده‌ستكه‌وته میللی و جه‌ماوه‌ری و گشتییه‌كان بێت .
هاووڵاتی ئه‌و كه‌س و تاكه‌یه كه ئه‌رك و مافه‌كانی سه‌ر شانی ڕاده‌په‌ڕِێنێ به شێوه‌یه‌كی پڕاكتیكی و مه‌بدئیانه پابه‌ند و مه‌لكه‌چ بوونی بۆ یاسا ڕابگه‌یه‌نێ ، ته‌فرو تونا كردنی و شكاندنی ئه‌و كۆت و جوغز و بازنانه‌ی كه هه‌ره‌می ده‌مارگیری و مه‌زهه‌بی و ئاینی و ئایدۆلۆژی قوت ده‌كه‌نه‌وه و هه‌ڕه‌شه له مرۆڤ سالاری و یاسا سالاری ده‌كه‌ن یه‌كێكه له وه‌زیفه سه‌ره‌كیه‌كانی به هاووڵاتیبوون سه‌رباری ئه‌وه‌ش تواندنه‌وه‌ی تاك له كۆمه‌ڵدا له‌پاشان له‌گۆمه‌ڵگا و نه‌ته‌وه‌دا وه شه‌ته‌ك و گرێدانی تاكو كۆی كۆمه‌ڵگه به مه‌سه‌له چاره‌نوسساز و سراتیژه هاوئامانج و هاومه‌به‌ست و هابه‌شه‌كانه‌وه بۆ پاراستنی قه‌واره نه‌ته‌واتیه‌كان فه‌راهه‌م كردنی ئازادی و سه‌روه‌ریه‌كانی خه‌ڵك بۆ به‌ده‌سته جه‌معی كردنی له هه‌مبه‌ر فه‌رمان و ڕاژه‌كانیدا و وه‌لائی نیشتیمانی نه‌ته‌وه‌یی بخوڵقێنێ له نێوان تاكه‌كاندا .
كورد سه‌دان ساڵه گیرۆده‌ی ئه‌و ده‌سه‌ڵات و ڕژێمه دیكتاتۆری و تۆلیتار و شۆڤێنی ڕه‌گه‌زپه‌رستانه‌یه كه ڕه‌وت و شیرازای به‌هاونیشتیمانی بوون به هاووڵاتی بوونی و به‌كۆمه‌ڵ بوونی ده‌شێوێنێ به چه‌پ و ڕاستیدا قڕمان ده‌كه‌ن له هه‌ناوی تاكی كوردیدا گرێ كوێره له‌مه‌ڕ مه‌یل و وه‌لائی نیشتیمان دروست ده‌كه‌ن وه ته‌گه‌ره و كۆسپ و له‌مپه‌ر ده‌خه‌نه نێوان تاك و كایه مه‌عریفی و سیاسیه‌كانی كۆمه‌ڵ و ده‌سه‌ڵاته‌وه و ده‌رگای چوونه سه‌رخه‌تی به‌رجه‌سته بوونی سیسته‌می دیموكراتییه‌كان به‌داخراوی و كڵۆم دراو هێشتۆته‌وه ، به‌و سۆنگه‌یه‌وه شه‌ڕیكی ئه‌زه‌لی و هه‌میشه‌ی له‌ناوه‌وه‌ی تاك به‌رامبه‌ر ده‌سه‌ڵات هاتۆته ئاراوه ،تاكی كوردی له‌ژێر كاریگه‌ری داپلۆسێن و زه‌بر و زه‌نگدا به‌رده‌وام له ده‌سه‌ڵات سه‌لمَیوه‌ته‌وه و ترس و بیمێكی گه‌وره سه‌رتاپای جه‌سته‌ی ته‌نیوه‌ته‌وه له‌هه‌مبه‌ر به‌هێز بوونی ده‌سه‌ڵاتدا ،ناهه‌قی نه‌بووه چونكه به‌هێز بوونی ده‌سه‌ڵات هه‌ڕه‌شه و گوڕه‌شه‌ی زیاتر بووه بۆ جینۆساید و كۆمه‌ڵ كوژی و زه‌وتكردنی به‌ها سه‌رخانی و ژێر خانیه‌كانی كۆمه‌ڵگه كه تاك ئه‌ندامێكی بنچینه‌ی و جه‌وهه‌ری كۆمه‌ڵگاكه بووه ، ئه‌و هزر و بۆچوون و ئایدیانه ئه‌وه‌نده زاڵ بووه پانتایه‌كی زۆری له ئاوه‌زی تاكی كۆمه‌ڵگه‌دا به گه‌وره‌و بچووكه‌وه دابڕ كردووه ، كاردانه‌وه‌ی له‌سه‌ر هه‌ڵسوكه‌وت و ڕه‌فتاری ئه‌و منداڵانه هه‌بووه كه له قۆناغی سه‌ره‌تایی بوون بو یاخی بوون له ده‌سه‌ڵات هه‌ر له‌منداڵیه‌وه سه‌رپێچی و لاساریان ده‌كرد ته‌خته و ڕه‌حله و په‌نجه‌ره‌یان ده‌شكاند و له هزر و زه‌ینی خۆیان وایان له‌یه‌ك ده‌دایه‌وه به‌م كاره زه‌ره‌ر و زیان به ده‌سه‌ڵات و زۆردار و خۆسه‌پێن ده‌گه‌یه‌نن ، ئه‌م تێڕوانین و بۆچوونه نه‌خش و ڕه‌نگدانه‌وه‌ی له‌سه‌رتاپای ژیانی ئه‌و كه‌سه‌دا هه‌بووه تاكو گه‌روره‌ش بوون هه‌میشه به‌گژ ده‌سه‌ڵاتدا چوونه‌ته‌وه ئه‌گه‌ر له ناخه‌وه‌ش بێت ، هاوكات له‌بری په‌روه‌رده‌كردن و فێر كردن و گۆش كردنی وه‌چه له‌دوای وه‌چه و نه‌وه له‌دوای نه‌وه به كه‌لتورێك كه كۆمه‌ڵگا له داهاتوودا پشتی پێ ده‌به‌ستێت و سود و فه‌ڕی لێوه بگیرێت بۆ چاره‌سه‌ركردنی دۆز و پرسه‌كان به‌زمانی دیالۆك و دانوستان ، ترساندن و سه‌ركوتكردنی دار و فه‌لاقه ئه‌لته‌رناتیفی ئه‌و جۆره شێوازه په‌روه‌رده‌كردنه بوو ، بۆیه به‌رده‌وام و بێ پسانه‌وه به‌گژ ده‌سه‌ڵاتدا چووه‌ته‌وه ، ئه‌مه میتۆدێكه برست و پرزه‌ی گه‌شه‌و به‌ره‌و پێشڤه‌چوونی له‌تاكی كورد بڕیوه له‌به‌رامبه‌ر قۆناغبه‌ندی كۆمه‌ڵگادا
ڕه‌شكوژی و كۆمه‌ڵ كوژی و بێ سه‌روشوێن كردن و مه‌ینه‌تیه‌كانی تر وا به‌رچاوی تاكی كوردیان ته‌ڵخ و لێخن كردووه كه له‌زێد و ماڵ و مه‌ئواو ووڵاتی خۆیدا هه‌ست به‌نامۆ بوون بكات و خۆی به میوان بزانێت، بۆ سه‌لماندن و بوونی خۆی به‌ره‌نگاری له ناسنامه‌ی نه‌ته‌وایه‌تی وگوزارشت له هه‌ست و نه‌ستی خۆی تاقه چه‌ك كه به‌كاری هێناوه هانا بردنه به‌ر شۆڕش و ڕاپه‌ڕین بووه ، بۆیه ئه‌گه‌ر بابه‌تیانه و لۆژیكانه له ڕه‌هه‌ند و مانا و مه‌دلوله‌كانی شۆڕش و سه‌رهه‌ڵدانه‌كان بڕوانین و مه‌غزاكانی به وردی و جدی بخوێنینه‌وه ، تێڕامانێكی قوڵ ده‌خوازێ بۆ به‌ده‌سته‌وه دانی شرۆڤه‌ی ڕه‌هه‌ند و چه‌مكی فراوان و ئه‌ركه دیار و به‌رچاو و مه‌زنه‌كانی ، چونكه ئه‌و باره‌گرانه‌ی كه به‌هۆی زه‌بر و زه‌نگه‌وه كه‌وتبووه سه‌رشانی تاكی كۆمه‌ڵگای كورد تاكو بیناقاقای نوقمی گێژاوێكی سامناكی كردبوو هاوزه‌مان خانه و جینه‌كانی نه‌شو نما و پێشكه‌وتنێكی كۆمه‌ڵگه‌ی په‌ك خستبوو و له‌به‌ر یه‌ك هه‌ڵوه‌شاندبووه‌وه ، به‌ڵام شۆڕش توانی متمانه به‌كه‌سێتی تاك ببه‌خشێ ده‌رگایه‌كی فراوان بۆ ڕزگار بوونی له‌كۆت و زنجیره‌كانی چه‌وساندنه‌وه ئاواڵه بكات مامه‌ڵه‌یه‌كی به‌ره‌نگاریانه و په‌رچدانه‌وه بكات و ناسنامه‌ی نه‌ته‌وه‌ی و نیشتیمانی له‌فه‌وتان ڕزگار بكات
بۆ گه‌یشتنمان بۆ دوا وێستگه‌و دوا مه‌نزڵ پێویسته تاك ئه‌ركی خۆی بناسێ كه‌مته‌رخه‌می و خه‌مساردی له ڕاپه‌ڕاندی ئه‌ركه‌كانی نه‌كات تاكو هاووڵاتیه‌تی خۆی ده‌چه‌سپێنێ بۆ ئه‌م تێڕوانین و بیردۆزه جان جاك ڕۆسۆ ده‌ڵێت :(نابینه مرۆڤ تاكو نه‌بینه هاووڵاتی) كه‌واته هاووڵاتی بوونمان مه‌رجی سه‌ره‌كیه بۆ پاراستنی ده‌ستكه‌وته‌كان و ده‌سته‌به‌ركردنی ماف و ئازادیه‌كانی گشت ئه‌ندامانی كۆمه‌ڵگه ته‌كانی به‌ره‌و پێش چوونمان سه‌باره‌ت به مه‌سه‌له‌ی به هاونیشتیمانی بوون .
پێویسته ده‌سه‌ڵاتی كوردیش هه‌میشه خۆی چاودێر بێت به‌سه‌ر خۆیه‌وه و هه‌وڵی بنبڕكردنی گشت ئه‌و دیاردانه بدات كه ده‌بنه هۆكار و فاكته‌ری دڵ ساردكردنه‌وه‌ی تاكی كوردی بۆ ولائی نه‌ته‌وه‌ی و نیشتمانیان ،كارێكی وا بكات هه‌موو تاكه‌كان به ده‌سه‌ڵات و حكومه‌تی خۆیانی بزانن و هه‌وڵ بۆ پێشكه‌وتنی بده‌ن ،ئه‌وه‌ی نیگه‌رانی دروست ده‌كات تاكو ئێستا ئه‌م ده‌سه‌ڵاته نه‌یتوانیووه ره‌كیزه و پایه‌كانی خۆی له هه‌ناو و ئاوه‌زی تاكه‌كه‌ندا جێگیر بكات .
یه‌كخستنه‌وه‌ی ئیراده‌كان له‌ژێر سێبه‌ری ده‌سه‌ڵاتدا دسپلینی تاك و كۆ به‌بڕیاره‌كانی یاساوه بناغه‌ی به‌دیهێنانی ئاوات و ئامانجه‌كانی گه‌له له‌م ڕووه‌وه گه‌وره هزرمه‌ندی فه‌ڕه‌نسی ئۆگیست كۆنت ده‌ڵێت :(مه‌رجی بنچینه‌ی به‌دیهێنانی ئیستاتیكانی كۆمه‌ڵایه‌تی بریتیه له پێكه‌وه گونجاندنی گشتی هه‌موو لایه‌نه‌كان ) به‌م پێوه‌ندانگه به هه‌موومان ده‌توانین ئه‌و كۆمه‌ڵگایه‌ی كه‌له بیرو هزرماندا وێنای ده‌كه‌ین به‌شێوه‌یه‌كی پڕاكتیكی له‌سه‌ر ئه‌رزی واقع به‌رجه‌سته‌ی بكه‌ین .
بۆ ده‌رباز بوونمان له‌و قه‌یران و گێژاو و ئاسته‌نگانه‌ی كه شوێنه‌واری خراپ و نێگه‌تیڤانه‌ی له‌سه‌ر دید و ئاوه‌زی ئێمه دروست كردووه له‌مه‌ڕ چوست و چالاكیمان بۆ كارا كردنی به‌هاوڵاتیبوونمان هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌رمانێكی حه‌تمیه له خود زۆر گرنگه و بایه‌خ به وورد و درشتی پرسه‌كان بده‌ین و خوێندنه‌وه‌یه‌كی واقعبینانه‌مان هه‌بێت بۆ ئاشكرا كردنی به‌رامبه‌ر به‌رپرسیاریه‌تی مێژوومان به‌رامبه‌ر به‌یاسا و نیشتیمان و نه‌ته‌وه ، له‌دوای ڕاپه‌ڕینه‌وه وه‌رچه‌رخانێكی گه‌وره بۆ پڕاكتیزه كردنی دیموكتراتیه‌ت ڕه‌خساوه و ڕه‌وشێكی نوێ تاكی كوردی خستۆته ژێر پرسیاره‌وه كه ئه‌م ده‌سه‌ڵاته خۆماڵیه له یه‌ك به یه‌كی كورد ده‌خوازێ دڵسۆزی و پشتیوانی خۆی چه‌ند پات بكاته‌وه ده‌ستكه‌وته گشتیه‌كان به‌وه بزانێ به‌شه پشكی خۆی تێدایه و گرانتی پاراستنی مافه‌كانی بێت ، هه‌ر له‌و سوسه‌وه ده‌سه‌ڵات سه‌روه‌ریه‌كانی خۆی ده‌پارێزێت به‌رپه‌رچی هه‌موو هه‌ڕه‌شه‌یه‌كی لاوه‌كی و ده‌ره‌كی ده‌داته‌وه و نایه‌ڵێت كوردستانت ببێته په‌یگه و بنكه‌ی نامۆ به‌جه‌سته‌ی كۆمه‌ڵگای كورده‌واری ئه‌مه‌ش به‌هاریكاری و هاوده‌نگ و هاوڕایی نێوان تاك و ده‌سه‌ڵات به به‌رهه‌م دێت .
هاوزه‌مان ده‌بێت ده‌سه‌ڵات شه‌فافانه كردار و ره‌فتار بكات و بۆ هه‌مووان وه‌كو یه‌ك بێت بێ جیاوازی و فه‌رق و سوو .
