شەپۆلەکانی ئازادیی وپەرکەمی دەسەڵات!!

*      ئەم مۆدێل و بیچمە عاجباتییەی دەسەڵاتی سیاسی کە لەکوردستاندا بەرهەمهێنراوە، مۆدێلێکی زەمەن بەسەرچووەو دەبێ شوێن بۆ مۆدێلێکی تری حوکمڕانیی چۆڵبکات !!
* هەر دەسەڵاتێک بە ئاگروئاسن رووبەرووی ئاپۆرای مەدەنییانەی خەڵك ببێتەوە, بە گژ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا دەچێ و بەرەو مەرگ هەنگاو دەنێت!!
* نەوەی نوێ  بە داستانەکانی مێژوو فریو ناخوات، چونکە قۆرتە تاریکەکانی ئێستا دەبینێ!!
*داخوا سیگناڵەکان بە دەسەڵات گەیشتوون، کە گەمەکان لە تەواوو بووندان و کات کووشتن و ماندووکردن و مانۆڕسازیی خەتەرن!! ؟.

 * چیتر دەسەڵات ناتوانێت  بە پێوەری “سێڕکبازیی” کۆمەڵگە بەڕێوە بەرێ !!
 * دەسەڵاتدارانی هەرێم کۆمەڵگە بە ئامیری  “تۆشیبا و سامسۆن ”  دەزانن کە بە مەرج و گەرەنتی چوار ساڵ کڕیبێتیان!!
* “ئاژاوەگێڕان” دەزانن ئەو داهات و بوودجە زەبەندەی کە دەبوایە بۆ چارەسەری  کێشەکان خەرج کرابان، دەبنە سامانی کێ و کام تاقم و گرووپی پێ بوونەتە ملیاردێرو میلیۆنێر!!!
* با دەسەڵات  STOP نامەیەک بۆ میدیاکانی خۆی بنێرێ و  کۆدەکانی “ئیدی بەسە” و “بێدەنگ نابین” وەک خۆیان بخوێننەوە!!
* سامناکیی گەلە گوورگە ناوخۆییەکان لە مەترسیی گەلە گوورگە  دەرەکییەکان کەمتر نییە !!
 * تا ئێستا لە باری سیاسیی و فکرییەوە  بزووتنەوەی گۆڕان، لە دەسەڵات و حزبەکانی، کامڵترو وردبینترو دووربینتر دەرکەوتووە!!
 * خۆپیشاندانەکانی ئێستاو چالاکییەکانی کۆمەڵگەی مەدەنیی دەبێ لە هەر ژنبەژنێکی سیاسیی نێوان ئۆپۆزیسیۆن و دەسەڵات بە ئاگاو وریابن، جا  لە فۆڕمی   سیغەییدا بێت یان کۆپیی کوردانەی زەواجی عوورفیی !!
  * ئەگەر حوکمڕانان رێگای لاساریی بەرامبەر کۆمەڵانی خەڵک بگرنە بەر،  گومان دەکرێت بتوانن چوار ساڵەکەیان بەرنە سەر،  ئەگەر بۆشیان بچێتەسەر، هەر رۆژەی  رۆحکێشانێک دەبێ بۆیان!!

 
سەرانسەری باشووری کوردستان، بە ناوچە دابڕاوەکانیشەوە هەنگاو بە هەنگاو بەرەو تەقینەوەیەکی کۆمەڵایەتیی دەڕوات. ئەمەش ئاکامێکی سروشتیی ئەو بێزاریی و ناڕەزایەتییە کەڵەکەبووەیە کە کۆمەڵگەی ئێمەی تەنیوەتەوەو وڵامێکی راستەوخۆی ئەو ستەمە کۆمەڵایەتیی و ئەو رێبازە تاڵانکەرو سیاسەتە چەوتانەیە کە ماوەی 20 ساڵە دەسەڵاتی سیاسیی دەرهەق بە کۆمەڵگە پەیرەوی دەکات و، درۆو فێڵ و ترساندن و فەرامۆشکردنی کردۆتە ستراتیژیای مامەڵەکردن لەگەڵ کۆمەڵانی خەڵک و رەخنەگران و ئۆپۆزیسیۆندا.
سێ هەفتەیە خۆپیشاندانەکانی پارێزگای سلێمانی و دەڤەری گەرمیان کە نزیکەی سێیەکی دانیشتوانی کوردستانیان تیا دەژی، بەردەوامە.
دروشم و داخوازییەکانی خەڵک و، فرە رەنگیی هێزە کۆمەڵایەتییە بەشداربووەکان، بە تایبەتی لاوان و خوێندکاران و ژنان و توێژە کەمدەرامەتەکان کە لە توێژاڵە هەرە زیانبەرکەوتووەکانی دەستی گەندەڵیی و ناعەدالەتیی و نایەکسانیین، قووڵیی برینەکانی ستروکتۆری کۆمەڵایەتیی گەلێک دەردەبڕێت، کە یەک سەدە  بۆ ئازادیی و مافی چارەی خۆنووسین و خۆ بەرێوەبردن، قوربانیی داوە.
رەفتاری دڵڕەقانەی دەزگا ئەمنییەکانی دەسەڵات و میلیشاکانی حزب، لە گووللەبارانکردنی خۆپیشاندەران و شەهیدکردنی 8 هاووڵاتیی و بریندارکردنی زیاتر لە100 خۆپیشاندەر، دڕندایەتی دەسەڵاتی سیاسیی دەردەخات و ئەوە دەسەلمێنێ کە ئەم دەسەڵاتە نەک هەر ئامادە نییە گوێ لە خۆپیشاندەران بگرێت و  وەڵامی داخوازییەکانیان بداتەوە، کە لە سادەترین مافەکانی هاووڵاتیبوونە، بەڵکو خەریکی مانۆڕسازیی و کاتکووشتن و پاساوهێنانەوەیە.
 هەڕەشەکانی سەرۆکی هەرێم 17-2-2011و  دووبارەکردنەوەی ئەو هەڕەشانە لە زاری سەرۆکی حکومەت و سەرۆکی پەرلەمان و پەیامە حزبیەکانیان و  شەیپوورلێدانی میدیاکانی حزب و سێبەرە تۆخ و کاڵەکانی ئەو میدیایە نەیانتوانی دەنگی خۆپیشاندەران کپ کەنەوە.
بەپێچەوانەوە دروشم و پەیام و پانتایی و فرەڕەنگیی مۆرکی کۆمەڵایەتییانەی خۆپیشاندەران گەیشتۆتە شوێنێک، ئەگەری ئەوە هەیە ببێتە ڕاپەڕینێکی سەرتاسەریی و ئەو شارو شارۆچکانەش بگرێتەوە کە ئێستا لە دۆخی ژانگرتندان، لە پێشەوەیان هەولێرو دهۆک.
 ئەم مۆدێل و بیچمە عاجباتییەی دەسەڵاتی سیاسی کە لەکوردستاندا بەرهەمهێنراوە، مۆدێلێکی زەمەن بەسەرچووەو دەبێ شوێن بۆ مۆدێلێکی تری حوکمڕانیی چۆڵبکات، کە وەڵامدەرەوەی پرسیارەکانی ئێستا بێت و، نرخ و بەها کۆمەڵایەتییەکان بۆ  تاکەکانی کۆمەڵگە بگێڕێتەوەو،  بەهای هاووڵاتیبوون بە سەر ئینتیما بچووک و لاوەکییەکاندا زاڵبکات.
لەم وڵاتەی ئێمەدا  لەشکرێکی دەرچووی زانکۆو ئامادەییەکان بە کچ وکوڕەوە بێکارن و دانامەزرێن، کەچی لە بودجەی ئەم وڵاتە و بەناهەق مەعاشیان بۆ  دەیان هەزار مشەخۆری حزبیی بڕیوەتەوە. کاتێکیش ئەم لاوانە داوای مافی سروشتیی خۆیان و  رەخساندنی هەلی یەکسانی کارو دامەزراندن دەکەن و  دژی گەندەڵیی و ناعەدالەتیی دەنگ هەڵدەبڕن، بە  ئاژاوەگێڕو گێرەشێوێن ناو دەبرێن و بە ئاگرو ئاسن وەڵام دەدرێنەوە.
ململانێ و ناکۆکیەکانی ئەمڕۆی کۆمەلگەی کوردستان لەمەڕ “کوردبوون و زێدەکوردبوون” نییەو ، با کەس خۆی لەم پیشە قەڵبە نەداو، ئەزموونی وڵاتانی عەرەب لە کوردستاندا بەرهەم نەهێنرێتەوە، کە نیو سەدەیە عەقڵییەتی سیاسی و سیستەمی حوکمڕانیی وڵاتانی عەرەب   بە ناوی كێشەی فەلەستین و خەتەری ئیسرائیلەوە، نووزەیان لە گەلەکانیان بڕیوەو،  گەلەگوورگێکی گەندەڵ و پیاوکووژ بەناوی هەقانییەتی کێشەی فەلەستینەوە،  خۆیان بەسەر گەلانی وڵاتەکانیاندا سەپاندووەو تا بیناقاقایان لە قەیرانێکی قووڵ و هەمەلایەنەدا نووقم کردووە. ئەو باهۆزەی توونس و میسرو لیبیاو یەمەنی …. گرتۆتەوە، شەپۆلی نەوەی نوێی ئەو وڵاتانەیە بۆ دونیایەکی جوانترو شایستە بە گەلەکانیان، کە  ئازادیی و دادپەروەرییان بۆ بێنێ.

شەپۆلەکانی ئێستای کوردستانیش، شەپۆلی نەوەکانی راپەڕینن کە لە سایەی دەسەڵاتی خۆماڵییدا گەورەبوون و، چیتر دەسەڵات ناتوانێت بە فەلسەفەی رابردوو بەنجیان بکات ، یان بە کەلاوەکانی مێژوو دڵیان بداتەوە. 20 ساڵ خۆی لە خۆیدا مێژوویەک پێکدێنێ.
ئەم نەوەیە دەزانێت  دادپەروەریی و ئازادیی و بەرزراگرتنی هەیبەتی تاکی کورد لە هەمبەر دەسەڵات و پاراستنی مافی مرۆڤ و دەنگ هەڵبرین دژی ستەم و گەندڵیی لە بەشە رەسمییەکەی کوردستاندا کە هەولێرو سلێمانی و دهۆکە،  زیان بە بەشە دابڕاوەکەی کوردستان ناگەیەنێت کە لە بەدرەو جەسانەوە دەستپێدەکات بەسەر کەرکووکدا بەرەو شەنگال؟ بەڵکو پێچەوانەکەی راستە؟
ئەم دەسەڵاتە لە هەردوو قۆناغی پێش و پاش نغرۆبوونی دەوڵەتی عێراق و بە درێژایی 20 ساڵ بە هۆی سەرقاڵیی بە  شەڕی شێتانەی ناوخۆو شەڕی “ئاودیوکردن” ەوە، فریای ئەوە نەکەوت کێشە بنەڕەتییە خزمەتگوزارییەکانی کۆمەڵگە  لە پێشەوەیان کارەباو ئاوی پاکی  شایان بە خواردنەوەو تۆڕی رێگاوبان و خزمەتگوزارییە پەروەردەیی و تەندرووستییەکان دابین بکات.
کاتێکیش لە 2003 وە بۆ یەکەمین جار سەرمایەی دەوڵەت لە کوردستاندا کەڵەکە بوو ، کەوتە دەستی دەسەڵاتێکی خۆماڵیی،  چاوەڕوانی ئەوە  لە ئیلیتی حوکمڕان  دەکرا ئەم بوودجە و توانا زەبەلاحە بۆ ئاوەدانکردنەوەی وڵات بەکار بهێنێ و کۆڵەگە بنەڕەتییەکانی ژێرخانی پێ بنیاتبنێ.
کەچی بە پێچەوانەوە ئەم ئیلیتە مۆدێلێکی گەندەڵیی بۆ حوکمڕانیی داهێناو سامان و داهاتی  ئەم وڵاتەی وەک رەزەباخ و موڵکایەتییەکی پریڤات بۆ دەوڵەمەندبوونێکی سەرسووڕهێنەرانەو خێرای چەند بنەماڵەیەکی خاوەن حزب و چەند سەرکردەیەک و تۆڕێک لە خزم و کەسوکاریان خستە گەڕ.   بۆ شاردنەوەو دێزە بە دەرخۆنەکردنی  ئەم تاڵانییەش،  بازنەیەکی مشەخۆری سیاسیی و رووناکبیر و هەراجخانەیەکی میدیایی بە دەوری حزب و سەرکردەکانیدا پەپکەدا، تا کۆمەڵانی خەڵکیان بۆ بخەنە دۆخی سەرقاڵیی و غەفڵەت و خڵافاندنەوە، لە هەمان کاتدا ئەم گەندەڵییەی بە فۆڕمی “دڵۆپ دڵۆپ” بۆ ناو کۆمەڵگە شۆرکردەوە. ئەوەتا دەبینین چەندان فەیلەقی مشەخۆرو مۆدێلێکی نوێی فەوجە خەفیفەکانی لە حزبدا خرکردۆتەوە ، تا گشت شوبهەو گومانێک لە سەرچاوەو قوڵایی گەندەڵییەکە دووربخاتەوەو، لە کاتی ناچاریشدا دەستی چەوری خۆی بە سەری کۆمەڵگەدا بسڕێ و، کۆمەڵگەی کوردەواریی و کوولتوورەکەی بە سەرچاوەی گەندەڵییەکە تاوانبار بکات.
ئەم دەسەڵاتە، لە گەندەڵییشدا بە جیا هەڵکەوتووەو لە دەسەڵاتە گەندەڵەکانی تری دنیا ناچێت.  لە جیاتی ئەوەی بایەخ بە پیشەسازیکردن و بووژاندنەوەی مۆدێڕنانەی کشتوکاڵ بدات. رووی کردۆتە زەوی و زارو ئوتێل و مووتێل و مۆڵ و چاڵاکیی بازرگانیی، بە تایبەتی ئەو بەشانەی بە ئاسانیی پارەی ڕەشی تیاسپی دەکرێتەوەو لەماوەیەکی کورت و خێرادا دەوڵەمەندبوونێکی قەبەی بۆ زامن دەکات و، پاشماوەو ئاسەواری کەتنەکانیشی بۆ دەشارێتە وە.
ئەم خۆپیشاندانەی ئێستا، وەک فۆرم و وەک ناوەڕۆک، دەنگ و رەنگی نەوەیەکی نوێیە، کە بە ئایەتەکانی دڵنیابوون ماڵیی نابێ و بە داستانەکانی مێژوو فریو ناخوات، چونکە قۆرتە تاریکەکانی ئێستا دەبینێ. ئەم نەوەیە وڵاتی بۆ هاوڵاتیی دەوێ، نەک (ئیمپراتۆریا بۆ حزب و ، حزبیش بۆ سەرکردە).
نەوەی ئێستا کوردستانێکی دەوێ پانتاییەکانی  شوێنێک بێ بۆ جوانیی و سامان و داهاتەکەیشی بۆ هەمووان بێت. مارشی ئەم نەوەیە بۆ کوردستانێکی نوێیە، کە رەنگی هاووڵاتییەکانی بگرێ. کەچی شیوەنی حزب بۆ کوردستانێکە لە رەنگی خۆی و بیچمی سەرکردەکانی. کوردستانەکەی حزب پاڵتۆیەکی یەک ژمارەو یەک ئەندازەو یەک رەنگە. ئەگەر زۆر کەڵەگەت بیت، حزب قاچەکانت دەبڕێتەوە، ئەگەر کورتەبنەش بیت حزب راتدەکێشێ و درێژت دەکاتەوە، تا پاڵتۆکەی حزب خەوشدار نەبێت.
بەڵام ئەو کوردستانەی نەوەی  ئێستا دەیخوازێ، دروست پێچەوانەی کوردستانەکەی حزبە،  میلیۆنان پاڵتۆیە و هەر هاووڵاتییەک ژمارەو ئەندازەو رەنگی خۆی تیا دەدۆزێتەوە.
ئەم خۆپیشاندانانە بە هەر کوێیەک بگەن، ئامانجەکانیان بسەلمێنرێن. یان تەشەنە بکەن بەرەو راپەرینی سەرانسەریی، یان لە ئێستادا  بەنج کردن زەفەریان پێ بەرێ ، بە دڵنیاییەوە ئەو بەنجە بەریان دەداو جارێکی تر  بە گژ ناعەدالەتیدا دەتەقنەوە.  لەگشت بارێکدا ئەم خۆپیشادانانە پرۆڤەیەکی کۆمەڵایەتییە بۆ کۆتاییهێنان بەم مۆدێلە حوکمڕانییەی حزب، کە تیایدا خۆی و گەندەڵییەکانی سەروەرن.
درەنگ یان زوو ئەم مۆدێلە دەبێ بپێچرێتەوەو حوکمڕانییەک شوێنی بگرێتەوە، کە یاسا سەروەر بکات و سامان و داهات  بۆ ئاوەدانیی  وڵات و جوانیی هاووڵاتییەکانی، بگێڕێتەوە.
ئەگەر هەڵبژاردنەکەی تەممووزی 2009 ئۆپۆزیسیۆنێکی چالاکی گەیاندە پەرلەمان و سەرجەمی پرۆسەی سیاسیی لە وڵاتدا بە چەشنێک کارا کرد،  کە چیتر دەسەڵات نەتوانێت وەک پێشان بە پێوەری “سێڕکبازیی” کۆمەڵگە بەڕێوە بەرێ.
ئەوا بە دڵنییاییەوە خۆپیشاندانەکانی ئێستا، قۆناغێکی ترە بە هەمان شاڕێدا بەرەو کۆتایی هێنان بە مۆدێلی سێرکبازیی لە حوکمڕانیدا. ناوەڕۆکی حقووقیی و فەلسەفیی وکۆمەڵایەتیی  خۆپیشاندانەکانی ئێستا ئەوەیە کە ئەم مۆدێلە حوکمڕانییە لە سەرەوە بۆ خوارێ بە مۆدێلێکی  حوکمڕانیی شانۆیی بگۆڕدرێ، کە تیایدا دەنگدەران تەنیا تەماشاکار نین، بەڵکو چاودێرن بەسەر حکومەت و چالاکییەکانییەوە. دەسەڵاتدران کۆمەڵە ئەکتەرێکن و ئەرکی سەرەکییان گەیاندنی تێکست و دەقێکی دیاریکراوە، هەر کاتێک لەم تێکستە لابدەن، یان بە پەیامێکی تری بگۆڕن، کۆمەڵانی خەڵکی دەنگدەر لە شانۆ دەیانهێننە خوارێ.
 کێشەی گەورە لە رۆژهەڵاتدا بە کوردستانەکەی ئێمەشەوە، ئەوەیە کە حوکمڕانیی کراوە بە “ماف” و مۆرکە وەزیفییەکانی لێوەرگیراوەتەوە. بۆیە هەردەنگ هەڵبڕینێک بە رووی حوکمڕاناندا بە ناهەقیی دەزانن و بە ئاگروئاسن وەڵامی دەدەنەوە. تەنانەت لەو کاتانەش کە رووکەشانە دەچنە پرۆسەی هەڵبژارنەوە هەموو ساختەو رێگاو شوێنێک دەگرنە بەر تا ئەم”ماف” ە نەدۆڕێنن.
لەو وڵاتانەی رۆژهەڵاتدا کە بە کۆمەڵێک غەلوغەشەوە پرۆسەی هەڵبژارنیان تیا ئەنجام دەدرێت، براوەکان ئەگەر سوور بزانن وڵاتەکەیان نغرۆ دەبێت ، تا چوار ساڵەکەیان تەواو نەکەن، هیچ بەرنامەو چارەسەرێکیان بۆ پێشگرتن لە نغرۆبوونەکە قەبووڵ نییە و هەر قسەکردنێک لەسەر قەیران و بە بنبەست گەیشتن و دەست لە کارکێشانەوەی حکومەت و سازدانی  هەڵبژاردنی پێشوەخت، بە کۆدەتاو دەستی بێگانە… لێکدەدەنە، کاتێکیش ناچاری قسەو دیالۆگ ببن و پێ لە نغرۆبوونەکە بنێن، بیانووی ئەوە دێننەوە کە هێشتا چوار ساڵەکەیان تەواو نەکردووە.  ئەمجۆرەحوکمڕانانە کۆمەڵگە بە ئامیری  “تۆشیبا و سامسۆن ”  دەزانن کە بە مەرج و گەرەنتی چوار ساڵ کڕیبێتیان.
 هەر وڵاتێک دیموکرات  یان نیمچە دیموکرات بێت  یان حەزبکات خۆی بە دیموکرات بناسێنێ، کاتێک  دووچاری قەیران و کێشەو سامناکیی ببێتەوە  تەنانەت  بەهۆی بوومەلەرزەو لافاوهەستانیشەوە بێت کارێکی ئاسایی و نۆڕماڵە ئەگەر داوای هەڵوەشاندنەوەی حکومەت بکرێ و، حکومەتێکی نوێ پێکبێ و هەڵبژاردنی پێشوەختی پەرلەمان سازبکرێ ، جا ئەم داوایە لەلایەن ئۆپۆزیسیۆن یان رای گشتیی، یان خودی حکومەتەوە بێت.
دەسەڵاتی سیاسیی کوردستان 20 ساڵە درۆ لەگەڵ گەلەکەی خۆیدا دەکات، کەچی کاتێک باسی بێمتمانەیی خەڵک بە حکومەت دەکرێت پێی قەڵس و ناڕەحەت دەبێ. باشە با کێشەی کارەبا بەنموونە بێنینەوە، کە لە کێشە هەرە گەورەکانی خزمەتگوزارییەو،  باسکردنی پێشکەوتن و خۆشگوزەرانیی لەهەر کۆمەڵگەیەکدا، بەبێ دابینکردنی کارەبای پێویست و ئاوی شایان بە خواردنەوەو تۆڕی رێگاوبان و پێداویستییەکانی خوێندن و پەروەردەو لەشساغیی، جگە لە باڵۆنێکی بەتاڵ و هەرایەکی بێفەر، ناتوانن شتێکی تر بن. با دەسەڵاتدارانی هەرێم  ئاوڕێک لە میدیاکانی خۆیان بدەنەوەو سەر‌نجێکی ئەو هەموو گفت و بەڵێن و پرۆژەو قسەو راگەیاندنانەی  خۆیان بدەن کە لە ماوەی هەشت ساڵی رابڕدوودا سەبارەت بە کێشەی کارەبا بە کۆمەڵگەی کوردستانیان داوە، بزانیین چ ناوێک لە خۆیان دەنێن!!.
ئەی رێگە دەدەن  وەک راپڕسیی  لیستێکی 5000 ناویی لە خێزانی بەرپرسەکانی حزب و دەسەڵات هەر لە زاخۆوە تا خانەقی ئامادە بکرێت و پێمان بڵێن لە ماوەی 20 ساڵی رابردوودا بە شەڕی ناوخۆییشەوە، کێ لە ئێوە یەک سەعاتیش بێکارەبا گوزەراندوویەتی؟ ئەی داخوا خۆتان و خێزان و منداڵەکانتان ئەو ئاوە دەخۆنەوە کە دەرخواردی چەندان میلیۆن خەڵکی ئەم وڵاتەی دەدەن؟  ئەمە یەکێکە لەو دەیان گەندەڵییە تایبەت و جیاوازییە دۆزەخاوییەی دەسەڵاتەکەی ئێوە بەرهەمی هێناوە.  تەنیا ئەم نموونەیە بەسە بۆ ئەوەی نەک دەست لەکاربکێشنەوە، بەڵکو رادەستی دادگاکانێش بکرێن.
نەوەی نوێ کە بەلای ئێوەوە ئاژاوەگێڕە، ئەم ستەمە قەبووڵ ناکات.  ئەم “ئاژاوەگێڕانە” دەزانن ئەو داهات و بوودجە زەبەندەی کە دەبوایە بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشانە خەرج کرابان، دەبنە سامانی کێ و کام تاقم و گرووپیان  پێ بوونەتە ملیاردێرو میلیۆنێر!!!
چەکدارانی حزب و دەسەڵات، خەڵکی مەدەنییان دایە بە ر دەسترێژو ژمارەیەک خۆپیشاندەریان خەڵتانی خوێن کرد، کەچی هەر سێ سەرۆکایەتییەکەی هەرێم ، لە یەکەمین دەرکەوتنیاندا لەجیاتی ئەوەی داوای دەستبەجێ راگرتنی تەقەکردن لە خۆپیشاندەران بکەن و، لەماوەی 24 سەعاتدا هەموو ئەو چەکدارانەو ئەوانەی بریاری تەقەکردنەکەیان داوە، راپێچی دادگا بکرابان، هاتن هەرەشەیان لە خۆپیشاندەران کردو، داوای پێکهێنانی لیژنەی لێکۆڵینەوەیان کرد بۆ سزادانی زیاتری  قوربانییان. لە هەر شوێنێکی  دنیادا ئەگەر لانی کەمی ئازادیی هەبێ و مافی مرۆڤ بە هەند وەرگیرێ،  بەوریایی و دووربینی و سنگفراوانییەوە رەفتار لەگەڵ خۆپیشاندانی تووڕەیی و بێزاریی خەڵکدا دەکرێت، کەچی ئەم سێ سەرۆکایەتییە لە یەکەمین تاقیکردنەوەی لەم چەشنەدا پشتی جەللادیان گرت و شەرعییەتیان بە تەقەکردن و کووشتنی خەڵکی مەدەنیی دا.  ئایا ئەم سێ سەرۆکایەتییە لە یەکەمین راگەیاندنەکانیاندا چ پەیامێکیان دا بە ئێمەو چ سیگناڵێکیان بۆ رای گشتی دنیا نارد: سەروەریی یاسا؟ یان سەروەریی زەبروزەنگ و گەندەڵییەکانی حزب؟.
رەنگە زیادەڕۆیی نەبێت ئەگەر بڵێین لە هیچ قوناغێکی مێژوودا، هەلومەرجی وەک ئێستا لەبار بۆ خەباتی مەدەنییانە لە پێناوی دادپەروەریی و ئازادییدا نەڕەخساوە، کوردستانەکەی ئێمەش بەشێکە لەم جیهانە ئیلکترۆنییەی ئەمڕۆو، لە هەر گۆشەیەکی ئەم دنیایەوە چاودێریی و کۆنترۆڵ دەکرێ، دەتوانێ سیگناڵەکانی خۆی بۆ هەرچ گۆشەیەک بنێرێ و لە هەرچ قووژبنێکی جیهانیشەوە سیگناڵ وەربگرێ‌. دزێوی هەر دەسەڵاتێک بگاتە ئەوەی بە ئاگروئاسن و راوەدوونان، رووبەرووی ئاپۆرای مەدەنییانە ببێتەوە، درەنگ یان زوو بە گژ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا دەچێ و بەرەو مەرگ هەنگاو دەنێت.
ئێستا ئێمە شاهیدی ئەوەین، کە دوای بادانەوەکەی سەرۆکی هەرێم و سەرۆکی حکومەت و سەرۆکی پەرلەمان لەیەکەمین پەیامیان و  ، پاش دەرکردنی 17 خاڵەکەی پەرلەمان، چەکدارەکانی دەسەڵات لە تەقەکردن و کووشتن وبریندارکردن و سەرکوتاندنەوەی خۆپیشاندەراندا بەردەوامن. ئەی ئێستا ئەم سێ سەرۆکایەتییە چیتریان پێیە بۆ کومەڵانی خەڵک و رای  گشتیی جیهان.
 خەڵکی کوردستان، بە گرووپە بێزارەکان و ئۆپۆزیسیۆنییەوە، ئاڵترتیڤ و پەیامی خۆیان داوە بە دەسەڵات ، کات درەنگە بەڵام بووار بۆ عەقڵ ماوەتەوە، با دەسەڵات واز لە کۆبوونەوە داخراوەکان و ئەو زمانە کەڕووڵێنیشتووەی موخاتەبە بێنێت کە لە شاخڕا فێری بوەو  STOP) نامەیەک(یش بۆ میدیاکانی خۆی بنێرێ و  کۆدەکانی “ئیدی بەسە” و “بێدەنگ نابین” وەک خۆیان بخوێنێتەوەو لەوەش ناڕەحەت نەبێ کە ئەم کۆدانەی سەرای ئازادیی و کۆدی “کفایە” ی “ساحەی تەحریری قاهیرە” تێهەڵکێش دەکرێن،  ئەو کۆدەی کە کچە میسرییەکی هاوتەمەنی ئەو کیژە خۆپیشاندەرانەی سەرای ئازادیی، لە  رێگەی کۆمپیوتەرەکەیەوە بڵاوی کردەوەو توانی بێزاریی و تووڕەیی هەشتا میلیۆن مرۆڤی وڵاتەکەی  دژ بە ناعەدالەتیی و گەندەڵیی فیرعەونە گزگلەکانی میسر بهێنێتە سەرشەقام. ئەم دروشمە یەک وشەییە دەربڕی ئێش و ئازاری دەیان ساڵی کڵۆڵیی و بەدبەختیی وڵاتێک بوو.  لاوانی میسر  لە ڕێگەی ئەم وشەیەوە بە دەسەڵاتی وڵاتەکەیان وت  ئیدی بەسە نۆرەی ئیمەیە قسەی خۆمان بکەین، نیو سەدەیە ئێمە گوێگرو ئێوە قسەکەرن. ئەنجام میسرییەکانیش لەوە گەیشتن کە سامناکیی گەلە گوورگە ناوخۆییەکان لە مەترسییەکانی ئەو گەلە گوورگانە کەمتر نییە کە نیو سەدەیە قەولە لە سەحرای سیناوە دزە بکەن و میسر بخۆن.
خۆپیشاندان و ئۆپۆزیسیۆن!!
بەردەوامیی خۆپیشاندانەکان تا بەدیهێنانی ئامانجەکانی زۆر گرنگە، هاوتەریب   پێویستە درزو کەلێنەکان  قایمبکرێن  تا دەسەڵات نەتوانێ‌ کەوش لەپێکانی خۆی بخزێنێتە ناو ئاپۆرای خۆپیشاندەرانەوە.
زۆر گرنگە چالاکییە مەدەنییەکان، رەنگ و دەنگ و پەیامی بە جیاهەڵکەوتوو بن لە هاوشانی ئۆپۆزیسیۆندا تا پێکەوە ئاپۆڕاو فشارەکان بەرینتر بکەنەوە.  بۆ ئەوەی لە ئێستاوئاییندەشدا، خەباتی مەدەنیی لە کایەکانی خۆیدا کار بکات و لە  شەقام هەژاندن و چالاک کردنی رای گشتییدا کاریگەرتر بێت، پێویستە دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆن بەهەر 24 خاڵەکانیانەوە(17+7) ،  یان 39 خاڵەکانیان (17+22) راکێشرێنە سەرای ئازادیی.  ئۆپۆزیسیۆنیش بۆ ئەوەی لە ژیانی سیاسیی و کۆمەڵایەتیدا تۆکمەترو چالاکتربێت،  نابێ چاوی لە دەستتێوەردان و بە پاشکۆکردنی رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنیی بێت.
بزووتنەوەی گۆڕان بەو قوورساییەی کە لە سەرجەمی پڕۆسەی سیاسیی و لەناو کۆمەڵگەدا هەیەتی، لەیاقەتی ئەوەی هەیە بە هەنگاوی خێراتر لە ئێستای  بەشێکی کاریگەری ئاڵترناتیڤی ئەم قەیرانە خنكێنەرەی ئەمڕۆ بێت.
تا ئێستا لە باری سیاسیی و فکرییەوە  بزووتنەوەی گۆڕان، لە دەسەڵات و حزبەکانی، کامڵترو وردبینترو دووربینتر دەرکەوتووە. بەڵام زۆر گرنگە بەهەمان ئەندازە بتوانێت خۆی لەو جۆرە تووندوتیژیی و شەڕو گێچەڵانە بپارێزێ، کە دەسەڵات و حزبەکانی رۆژانەو بە چەشنێکی ناسیاسییانە دەیورووژێنن. هەروا بە هیچ شێوەیەک هەڵنەخزێتە ئەو حەنەحەپەشێ بازارییانەی میدیاکانی دەسەڵات و حزبەکانی دژی گۆڕان  بڵاویان دەکەنەوە.
خۆپیشاندەرانی  ئێستاو چالاکوانانی کۆمەڵگەی مەدەنیی دەبێ لە هەر ژنبەژنێکی سیاسیی نێوان ئۆپۆزیسیۆن و دەسەڵات بە ئاگاو وریابن، جا ئەم ژنبەژنە لە فۆڕمی  سیغەییدا بێت یان وێنەی کوردانەی (زەواجی عوورفیی . (
 
هەروا هەردوو حزبی دەسەڵات، لە پێناوی مانەوە لە حوکمدا هەم ئامادەی گشت ئاڵووێرێکن هەم بە ئەندازەی کیشوەرێک  لە هەرانانەوەو هەلسازاندا شارەزان. هەر خاوبوونەوەیەکی گۆڕان لە پەیامە 7 خاڵییەکەی، دەبێتە هۆی دۆڕاندنی پێگە کۆمەڵایەتییەکەی بە قازانجی دەسەڵات.  رەنگە لە رۆژانی ئاییندەدا ئەو 7 خاڵەش پێویست بە دەستکاریی و چاوخشاندنەوەیەکی ئەوتۆ بکات، کە نوێکارییەکانی شەقام بگرنە خۆیان.
دەسەڵاتیش ئەگەر بییەوێ لێرەدا بووەستێ و زیاتر دەستی بە خوێنی گەلەکەی سوور نەکات، پێویستە راستەوخۆ  گوێ لە ئۆپۆزیسیۆن و نوێنەری خۆپیشاندانەکان بگرێت و، دان بەم قەیرانە سیاسیی و کۆمەڵایەتی و ئابوورییە هەمەلایەنە خنكێنەرەدا بنێ کە بەرهەمیهێناوەو  ئامادەی هەڵوەشاندنەوەی حکومەتە دەستەپاچەکەی بێت و مل بە پێکهێنانی حکومەتێکی تەنگانەو تکنۆکرات بدات بۆ  پەڕینەوە لەم قۆناغە، بەرەو هەڵبژاردنێکی پێشوەختی پەرلەمان و  هەڵبژاردنێکی درەنگ وەختی پارێزگاکان. لەم رێگەیەشەوە دەسەڵات دەتوانێ رۆڵێکی پۆزەتیڤ بگێڕێ.
بەڵام ئەگەر دەسەڵات و دوو حزبەکەی بخوازن درێژە بە رێبازی 20 ساڵی رابردوویان بدەن و پێیان وابێ بە ئاگروئاسن دەتوانن  شەقام لە ئاپۆڕای خەڵکی بێزارو تووڕە چۆڵ بکەن و  بە هەندێ چەکووشکاریی و ریفۆرمی رووکەشانەو خۆڵ پەرژێن، لاوان بنێرنە ماڵەوەو بە گەمەی فەرامۆشکردن ئۆپۆزیسیۆن بخنکێنن، ئەوا هەڵەن و، گومانیش دەکرێت بە لاساریی کردن لەگەڵ کۆمەڵانی خەڵکدا  بتوانن چوار ساڵەکەیان بەرنە سەر، خۆ ئەگەر بۆشیان بچێتەسەر، ئەوا بەدڵنییاییەوە هەر رۆژێکی حوکمڕانییان رۆحکێشانێک دەبێ بۆیان.
حوکمڕانان  دەبێ دان بەوەدا بنێن کە حکومەتەکەیان لە سەرەوە بۆ خوارێ گەندەڵە و ئەم سیستەمی بەڕێوەبردنە مۆدێلێکی سەقەتەو، سەرجەمی بارودۆخەکەش کوردستانیان  بە بنبەست گەیاندووە.  داننان بەم راستییانەدا  سەرەتای هەنگاونانە بە رێگایەکدا کە کوردستان و گەلەکەی  لە تووندوتیژیی و خوێنڕشتنی زۆرتر بپارێزێ و سەرجەمی کۆمەڵگە بە دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆن و  شەپۆلەکانی ئازادییەوە لە  دیالۆگ و ڕێگەچارەی واقیعبینانە نزیک بکاتەوە.
شەپۆلی ئازادیی و  ئاپۆرای کۆمەڵانی خەڵک و ئۆپۆزیسیۆن پەیامی خۆیان  بۆ چارەسەرو پەڕینەوە لەم قەیرانە خنکێنەرە خستۆتە روو. بەڵام ئایا وتراوو نەوتراوەکانی دەسەڵات بەم ئاقارەدا کار دەکەن؟  داخوا سیگناڵەکان بە دەسەڵات گەیشتوون، کە گەمەکان لە تەواوو بووندان و کات کووشتن و ماندووکردن و مانۆڕسازیی خەتەرن!! ؟.

هاشم کۆچانی