Skip to Content

Thursday, March 28th, 2024
ئۆپۆزیسیۆن گه‌مه‌ی خۆپیشاندانی دۆڕان

ئۆپۆزیسیۆن گه‌مه‌ی خۆپیشاندانی دۆڕان

Closed
by May 5, 2011 گشتی

 
ماوه‌ی دوو مانگی ته‌واو پرۆسه‌ی خۆپیشاندانی جه‌ماوه‌ری هه‌ر سێ لایه‌نی ئۆپۆزیسیۆنی په‌رله‌مانیی كوردستان له‌ سنووری پارێزگای سلێمانی به‌رده‌وامبوو، گه‌رچی چه‌ق و قورسایی خۆپیشاندانه‌كان له‌ سه‌نته‌ری شاری سلێمانیدا بوون، به‌ڵام به‌شێوه‌ی پچڕ و پچڕ و كه‌م تا زۆر له‌ شارۆچكه‌كانی ده‌وروبه‌ری شاریش هه‌مان پرۆسه‌ی خۆپیشاندان به‌ڕێوه‌چووه‌، ماوه‌ی هه‌فته‌یه‌ك زیاتریشه‌ ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی له‌ كوردستان له‌ ژێر ناونیشانی ره‌تكردنه‌وه‌ی خۆپیشاندانی بێ مۆڵه‌ت، رێگریی ده‌كات له‌ به‌رده‌وامیی ئه‌و پرۆسه‌ی خۆپیشاندانه‌ی ماوه‌ی دوو مانگ بوو له‌ سلێمانی به‌ڕێوه‌ ده‌برا. به‌ده‌ر له‌ هه‌موو ئه‌مانه‌ ئه‌گه‌ر ئێمه‌ شیكردنه‌وه‌یه‌كی میتۆدیی و دوور له‌ لایه‌نگریی بۆ ره‌وتی رووداوه‌كان و ئه‌نجامگیرییه‌كانی پرۆسه‌كانی خۆپیشاندان بكه‌ین، ده‌بینین دواجار ئۆپۆزیسیۆن گه‌مه‌كه‌ی دۆڕاند، بێگوومان دۆڕان به‌و مانایه‌ی نه‌یانتوانی ئه‌و ئامانجانه‌ی ده‌ستنیشانیان كردبوو بیهێننه‌دی. وه‌لێ به‌ بڕوای من ده‌رفه‌تی زۆر ماوه‌ بۆ به‌رده‌وامی و سه‌رهه‌ڵدانه‌وه‌ی خۆپیشاندانه‌كان و پرۆسه‌ی ناڕه‌زایش به‌ جۆر و شێوازی تر بوونی هه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌گه‌ر ته‌ماشای ده‌رئه‌نجامه‌كانی خۆپیشاندان بكه‌ین له‌ سه‌ره‌تاوه‌ هه‌تا نهۆ، به‌و راستییه‌ ده‌گه‌ین خۆپیشاندان سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ستنه‌هێنا و به‌دیاریكراویش هێزه‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌كان به‌ دۆڕاویی لێی هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌. ئه‌وه‌ی به‌لای ئێمه‌وه‌ گرنگه‌ قسه‌ی له‌سه‌ر بكه‌ین ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئۆپۆزیسیۆن له‌سه‌ر چه‌ندین ئاست گه‌مه‌كه‌ی دۆڕاندووه‌، به‌ڵام له‌م ده‌رفه‌ته‌دا ئێمه‌ سه‌رنج بۆ سه‌ر چوار ئاستی گرنگ راده‌كێشین:
ئاستی یه‌كه‌م: خۆپیشاندانه‌كان به‌درێژایی شه‌ست و یه‌ك رۆژ نه‌یانتوانی سنوورێكی دیاریكراو كه‌ پارێزگای سلێمانییه‌ تێبپه‌ڕێنن، ئه‌مه‌ش هێنده‌ی تر فۆرمی ناوچه‌ییبوونی خۆپیشاندانه‌كانی خسته‌ڕوو، تا ئه‌و ئه‌ندازه‌یه‌ی ئه‌و بۆچوونه‌ی كرده‌ بۆچوونێكی باو و به‌ربڵاو كه‌ جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كرده‌وه‌ ئۆپۆزیسیۆن به‌شێوه‌یه‌كی گشتیی و بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان به‌ تایبه‌تی هێزێكی ناوچه‌یین و ناتوانن به‌ یه‌ك ئاست و وزه‌وه‌ له‌ سه‌رتاسه‌ری وڵاتدا كار بكه‌ن. ئه‌گه‌ر یه‌كێك له‌ فاكتۆره‌كانی سنوورداریی جوگرافیای خۆپیشاندانه‌كان بۆ ئه‌وه‌ بگه‌ڕێته‌وه‌ بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان وه‌ك داینه‌مۆی هێزه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن، بزووتنه‌وه‌یه‌كی ناوچه‌ییه‌ و تابعێكی سلێمانی وه‌رگرتووه‌، به‌ دیوه‌كه‌ی تریدا كۆمه‌ڵێك فاكتۆری تر رۆڵی به‌رچاویان هه‌بوو له‌ سنوورداربوونی ئه‌و پرۆسه‌یه‌ وه‌كوو، یه‌كه‌م بێ پلانی هێزه‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌كان له‌مه‌ڕ شێوازی به‌ڕێوه‌بردن و ده‌ستپێكردنی پرۆسه‌ی خۆپیشاندانه‌كان، چوونكه‌ بێ ئاماده‌كارییه‌كی ئه‌وتۆ و پلانێكی تۆكمه‌ و له‌ژێر كاریگه‌ریی و هه‌ڵچوونی خێرای رووداوه‌كانی باكووری ئه‌فه‌ریكا ده‌ستكرا به‌ جۆشدانی جه‌ماوه‌ر. دووه‌م: هه‌ڵبژاردنی سلێمانی وه‌ك یه‌كه‌م شوێن بۆ به‌ڕێوه‌بردنی خۆپیشاندان تیایدا هه‌ڵه‌یه‌كی تری ئۆپۆزیسیۆن بوو، چوونكه‌ ئه‌گه‌ر دیقه‌ت بده‌ین له‌ تونس و میسر خۆپیشاندانه‌كان له‌ پایته‌خته‌وه‌ سه‌ریانهه‌ڵدا و ناوچه‌كانی تری گرته‌وه‌، كه‌چی له‌ كوردستان هاوكێشه‌كه‌ سه‌د و هه‌شتا پله‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌ بوو، ئۆپۆزیسیۆن ده‌یتوانی سه‌ره‌تا له‌ هه‌ولێر ده‌ستبداته‌ خۆپیشاندان یان پلانی هه‌بووایه‌ له‌ یه‌ك كاتدا له‌ سه‌رتاسه‌ری كوردستاندا پرۆسه‌ی خۆپیشاندان به‌ڕێوه‌ ببات. ته‌نانه‌ت لێدان له‌ باره‌گای لقی چواری پارتی هه‌ڵه‌یه‌كی تر بوو، كه‌ پارتی له‌ هه‌ولێر بێدار كرده‌وه‌ و هه‌موو حه‌زه‌رێكی بۆ ئه‌گه‌ری روودانی خۆپیشاندان له‌ هه‌ولێر كرد. سێیه‌م: په‌له‌په‌لكردن و شپرزه‌یی به‌مه‌به‌ستی ئه‌نجامدانی خۆپیشاندان له‌ شاره‌كانی كوردستان به‌ تایبه‌ت له‌ سلێمانیدا. خۆ ئه‌گه‌ر كه‌سێك به‌یاننامه‌ حه‌وت خاڵییه‌كه‌ی گۆڕانی له‌ كۆتایی مانگی كانوونی دووه‌م بخوێندایه‌ته‌وه‌، ده‌یزانی گۆڕان كه‌ چۆن وا به‌خێرایی له‌ هه‌ڵپه‌دایه‌ بۆ به‌ڕێخستنی خۆپیشاندان له‌ كوردستان به‌ ئامانجی كۆتایهێنان به‌ ده‌سه‌ڵاتی پارتی و یه‌كێتی.
ئه‌م سێ هۆكاره‌ سه‌ره‌كییه‌، له‌ په‌نا كۆمه‌ڵه‌ هۆكارێكی تری لاوه‌كی بوونه‌ خۆركه‌ی خۆپیشاندانه‌كانی سلێمانی و نه‌یانهێشت له‌وه‌ زیاتر فراوانتر بێت، ته‌نانه‌ت به‌پێچه‌وانه‌ی خۆپیشاندانی وڵاتانی عه‌ره‌بییه‌وه‌ كه‌ خۆپیشاندان له‌ چه‌ند سه‌د كه‌سێكه‌وه‌ ده‌ستیپێده‌كرد و ده‌گه‌یشته‌ ملیۆنان كه‌س، ئه‌و خۆپیشاندانانه‌ی سلێمانی به‌تێپه‌ڕینی كات له‌ رووی ژماره‌شه‌وه‌ رووی له‌ كه‌می بوو. به‌ڵام گورزی كوشنده‌ ئه‌وكاته‌ به‌ر پرۆسه‌كه‌ كه‌وت دوای چه‌ندین هه‌وڵ نه‌توانرا خۆپیشاندان بگه‌یه‌نرێته‌ هه‌ولێر، گه‌رچی لایه‌نه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن هه‌میشه‌ پاساوی ئه‌و شكسته‌یان به‌وه‌ ده‌دایه‌وه‌، پارتی هێزێكی داپڵۆسێنه‌ره‌، كه‌چی له‌ واقیعدا ئه‌م پاساوه‌ ئه‌رزشی نه‌بوو، چوونكه‌ ئه‌گه‌ر پارتی داپڵۆسێنه‌ریش بێت ناگاته‌ ئاستی ئه‌سه‌د و قه‌زافی و عه‌لی عه‌بدوڵڵا ساڵح، ئه‌ی كه‌واته‌ بۆچی له‌و وڵاتانه‌ و له‌ سایه‌ی ئه‌و حوكمه‌ پۆلیسییه‌ سه‌ركوتكه‌رانه‌دا خۆپیشاندان زۆر به‌ به‌هێزتر له‌وه‌ی كوردستان ده‌كرێت؟.
ئاستی دووه‌م: پلانی سه‌ره‌كیی ئۆپۆزیسیۆن هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكوومه‌ت و په‌رله‌مانی كوردستان بوو له‌ رێگه‌ی فشاری خۆپیشاندانه‌كانه‌وه‌. ئۆپۆزیسیۆن نه‌یتوانی حكوومه‌ت و په‌رله‌مان بڕوخێنێت، ئه‌مه‌ش هێنده‌ی تر شكست و دۆڕاندنی ئه‌وانی به‌رجه‌سته‌تر پیشانی كۆمه‌ڵگه‌ دا. قسه‌ی ئێمه‌ لێره‌دا له‌سه‌ر ره‌وایی حكوومه‌ت و داموده‌زگاكانی ده‌وڵه‌ت نییه‌، چوون له‌ سترۆكتۆره‌وه‌ چه‌مكی ره‌وایی بابه‌تێكی قانوونی و ده‌ستووریی پڕ ئیشكالییه‌ت و ورده‌كارییه‌. به‌ڵكو ئێمه‌ ده‌مانه‌وێت باس له‌وه‌ بكه‌ین هه‌ر سێ لایه‌نی ئۆپۆزیسیۆن ته‌ماحیان له‌ ده‌سه‌ڵاتدا هه‌بوو، لێ ئه‌وه‌ كارێكی ناشه‌رعی و نایاسایی نییه‌، به‌ڵام فۆرم و میكانیزمه‌كانی وه‌رگرتن و ته‌نانه‌ت رووخاندنی حكوومه‌ت له‌لایه‌ن ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌ هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌ی تێدابوو، به‌لایه‌نی كه‌مه‌وه‌ ده‌بوو به‌ پێی پرۆسه‌یه‌كی درێژ و هه‌مه‌لایه‌نه‌ جه‌ماوه‌ریان بۆ ئه‌و ئه‌جیندا سه‌خت و پڕ گرێ و گۆڵه‌ی خۆیان كۆبكردایه‌ته‌وه‌، پاشان ده‌بوو ده‌ستبردن بۆ بانگه‌شه‌ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكوومه‌ت به‌پێی پلانێكی ورد و چڕتر و پرۆسه‌یه‌كی قۆناغ به‌ قۆناغ بوایه‌، چوونكه‌ هیچ حكوومه‌تێك له‌ دونیا به‌ به‌یاننامه‌ و میتینگی بچووكی وه‌ك ئه‌وه‌ی به‌رده‌ركی سه‌را ناڕوخێت، له‌ بناغه‌وه‌ رووخاندنی حكوومه‌ت یه‌كێكه‌ له‌ كاره‌ هه‌ره‌ قورسه‌كانی پرۆسه‌ و كرده‌ی سیاسیی، بۆیه‌كا چاوه‌ڕێمان نه‌ده‌كرد به‌و شێوه‌ خێرا و ئاسانه‌ ئۆپۆزیسیۆن بانگه‌شه‌ی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكوومه‌ت بكا، هه‌ر نه‌بێت ده‌بوو چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌ی بكردایه‌ كارته‌كانی ده‌سه‌ڵات هێشتا له‌ كارته‌كانی ئه‌و به‌هێزترن، تا ئه‌و رادده‌یه‌ی پاساوه‌كانی ده‌سه‌ڵات به‌ ئه‌ندازه‌ی پاساوه‌كانی ئۆپۆزیسۆن قه‌ناعه‌تپێكه‌ر بوون.
پرسی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكوومه‌ت و په‌رله‌مان یه‌كێك بوو له‌و وێستگه‌ زۆر گرنگانه‌ی ئۆپۆزیسیۆن تێیدا دۆڕاندی، لێ هێشتاش سووربوونی خۆیان له‌سه‌ر ئه‌م داواكارییه‌ سیاسییه‌ ده‌رده‌بڕن، به‌ڵام به‌ به‌راوورد به‌ سه‌ره‌تای خۆپیشاندانه‌كان ئومێده‌كانیان به‌ ته‌واوه‌تی به‌ رووخانی حكوومه‌ت كاڵ بۆته‌وه‌. جیا له‌مه‌ش من وه‌ك خۆم گومانم له‌ خواستی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكوومه‌ت هه‌یه‌ به‌ تایبه‌ت لای ئیسلامییه‌كان، به‌ راشكاویش ده‌ڵێم من گومانم هه‌یه‌ له‌ دیموكراسییه‌ك ئیسلامییه‌كان چێی بكه‌ن، چوونكه‌ ئه‌زموونی ئیسلامی سیاسیی جگه‌ له‌ نموونه‌ی داد و گه‌شه‌پێدانی توركیا كه‌ ئه‌ویش به‌رهه‌می ژینگه‌ی ئیسلامی مته‌سه‌ویفی توركی و سكۆلاریزمێكه‌ كه‌ خه‌ریكه‌ ته‌مه‌نی ده‌گاته‌ سه‌ده‌یه‌ك، ئه‌زموونێكه‌ دژی سكۆلاریزم و دیموكراسیی و كۆمه‌ڵی مه‌ده‌نی، به‌ هه‌مان شێوه‌ گومانم هه‌یه‌ له‌و دیموكراسییه‌ی گۆڕان له‌ رێگه‌ی میكانیزمی شۆڕشگێڕانه‌وه‌ بانگه‌شه‌ی بۆ ده‌كات، چوونكه‌ ئه‌زموون پێمانده‌ڵێت شۆڕش، ڤیدڵ كاسترۆ و پۆل پۆت و ماوتسی تۆنگ و ستالین و دیكتاتۆره‌كانی نیشتمانی عه‌ره‌بی به‌رهه‌مهێنا و هیچی تر.
ئاستی سێیه‌م: یه‌كێك له‌ ئه‌جیندا زۆر سه‌ره‌كییه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن به‌ تایبه‌ت بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان له‌ دروستكردنی فه‌زایه‌كدا چڕ ده‌بۆوه‌، یارمه‌تیده‌ر بێت بۆ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی رێككه‌وتننامه‌ی ستراتیجی نێوان پارتی و یه‌كێتی. دیاره‌ رێككه‌وتنی نێوان پارتی و یه‌كێتی پرسێكی تایبه‌ت به‌ خۆیانه‌، به‌ڵام هه‌روه‌ك ده‌وترێت نه‌وشیروان مسته‌فا له‌ نه‌یارانی سه‌رسه‌ختی ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ستراتیجییه‌یه‌ و ته‌نانه‌ت یه‌كێك له‌ پاڵنه‌ره‌ به‌هێزه‌كانی هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌شی له‌ یه‌كێتی بریتیبوو له‌و نزیكایه‌تییه‌ی یه‌كێتی به‌ هۆی ئه‌و رێككه‌وتنه‌وه‌ له‌گه‌ڵ پارتی هه‌یبوو. وه‌ك بینیمان گۆڕان له‌ سه‌ره‌تای پرۆسه‌كه‌وه‌ جۆرێك له‌ مجامه‌له‌ی یه‌كێتی و ده‌سه‌ڵاتی ده‌كرد له‌ سلێمانی، یان ویسترا سه‌ره‌تا له‌ رێگه‌ی لێدان له‌ باره‌گاكانی پارتییه‌وه‌ له‌ سلێمانی، بۆشاییه‌ك دروست بكرێت له‌نێوان هه‌ردوو حزبدا كه‌ دواجار ببێته‌ هۆی هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی رێككه‌وتنی ستراتیجی نێوانیان، به‌ڵام ئه‌و پلانه‌ سه‌ركه‌وتوو نه‌بوو، چوون پارتی و یه‌كێتی ده‌یانزانی به‌ دابڕاویی له‌ یه‌كتر، به‌ده‌ست هێزه‌كانی ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌ ده‌بنه‌ پۆڕی خوراو، له‌ هه‌مان كاتدا ئه‌جیندای هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی حكوومه‌ت و گواستنه‌وه‌ی خۆپیشاندان بۆ ناوچه‌كانی نفوزی پارتی ده‌بێته‌ كارێكی زۆر ئاسان. به‌ڵام ئه‌وه‌ی له‌م نێوه‌نده‌دا له‌لایه‌ن ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌ زۆر بیری لێنه‌كرابووه‌وه‌ ئاستی په‌یوه‌ندیی نێوان هه‌ردوو حزبه‌كه‌ بوو، به‌تایبه‌ت كه‌ له‌ رێگه‌ی ئه‌و رێككه‌وتنه‌ ستراتیجییه‌وه‌ زه‌مانه‌تی پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندیی سیاسیی و ئابووری هه‌ردوولا كراوه‌، هێزه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن تا ئه‌و ساته‌وه‌خته‌ش نه‌یانده‌زانی ئه‌و رێككه‌وتنه‌ به‌هایه‌كی مه‌عنه‌ویی و ماددیی گه‌وره‌ی لای هه‌ردوو حزبی سه‌ره‌كیی هه‌یه‌ و كۆی په‌یوه‌ندییه‌كانیان له‌ توێی ئه‌و رێككه‌وتنه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌. 
بێگوومان درێژبوونه‌وه‌ی رێككه‌وتنی ستراتیجی یان به‌مانایه‌كی تر هه‌ڵنه‌وه‌شانه‌وه‌ی رێككه‌وتنی ستراتیجی نێوان پارتی و یه‌كێتی، یه‌كێكی تر بوو له‌و گۆڕه‌پانانه‌ی ئۆپۆزیسیۆن گه‌مه‌كه‌یان تێدا دۆڕان، چوونكه‌ واده‌زانرا به‌و ئه‌جیندا ساكاره‌ ئه‌و رێككه‌وتنه‌ قووڵه‌ پڕ به‌رژه‌وه‌ندییه‌ هاوبه‌شه‌ی هه‌ردوولا له‌ناو ده‌چێت، وا ده‌زانرا په‌لاماری پارتی له‌ سلێمانی، موجامه‌له‌ی یه‌كێتی و پێشمه‌رگه‌ی یه‌كێتی، ده‌بنه‌ فاكته‌ری هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی رێككه‌وتنێكی هاوبه‌شی پته‌و كه‌ زۆر له‌وانه‌ لای هه‌ردوو حزب بایه‌خی زیاتره‌، هه‌ر له‌م سۆنگه‌وه‌ وێستگه‌ی یه‌كه‌می شكستی ئه‌جیندای ئۆپۆزیسیۆن له‌ مانه‌وه‌ی رێككه‌وتنی ستراتیجی و به‌ره‌وڕووبوونه‌وه‌ی پلانه‌كانی ئۆپۆزیسیۆن به‌شێوه‌یه‌كی هاوبه‌ش له‌لایه‌ن یه‌كێتی و پارتییه‌وه‌ ده‌ستیپێكرد، ته‌نانه‌ت ئۆپۆزیسیۆن له‌م بواره‌دا دوا كارتی ئه‌وه‌بوو كه‌ پێیوابوو پارتی داكۆكی له‌ كابینه‌كه‌ی دكتۆر به‌رهه‌م ناكات، به‌مه‌ش هه‌م حكوومه‌ت و هه‌م رێككه‌وتنه‌كه‌ هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه‌، كه‌چی ره‌وتی رووداوه‌كانی پێچه‌وانه‌كه‌یان سه‌لماند و ئۆپۆزیسیۆن له‌م ره‌هه‌نده‌وه‌ تووشی شۆكێكی گه‌وره‌ بوو. 
ئاستی چواره‌م: دروستكردنی به‌ره‌ی ئۆپۆزیسیۆن له‌لایه‌ن هه‌ر سێ حزبی ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌ وه‌ك ئیفرازات و ته‌داعیاتی خۆپیشاندانه‌كان، ئه‌گه‌ر له‌ سه‌رێكه‌وه‌ له‌ خزمه‌تی پرۆسه‌ی به‌ره‌وپێشبردنی ئه‌جینداكانیاندا بووبێت، له‌ ره‌هه‌ندێكی تره‌وه‌ بووه‌ته‌ مایه‌ی جۆرێك له‌ فه‌وزا و به‌دحاڵیبوون، ئه‌گه‌ر له‌ نموونه‌یه‌كی زۆر ساده‌وه‌ ده‌ستپێبكه‌ین، ته‌فسیری ئازادیی له‌لای مه‌لایه‌ك و ئیسلامییه‌كی رادیكاڵ زۆر جیاوازتره‌، له‌ مانای ئازادیی له‌لای هه‌ڵسوڕاوێكی گۆڕان، گه‌رچی هه‌ر سێ لا به‌یه‌ك نه‌غمه‌ قسه‌ ده‌كه‌ن به‌ڵام كاتێك چه‌مكه‌كان ورد ده‌كه‌ینه‌وه‌، ئه‌وه‌ نه‌ك ته‌بایی نابینین به‌ڵكو به‌ر ناكۆكییه‌ی سه‌یر ده‌كه‌وین. بۆیه‌ به‌ بڕوای من هاوپه‌یمانێتی ئه‌و سێ هێزه‌ له‌ باشترین حاڵه‌تدا ناتوانێت ئاستێكی باشتر له‌ هاوپه‌یمانێتی یه‌كێتی و پارتی پێشكه‌ش بكات، به‌ پێچه‌وانه‌وه‌ ئه‌و هاوپه‌یمانێتییه‌ له‌سه‌ر لم رۆنراوه‌ و بناغه‌یه‌كی ته‌واو فشه‌ڵی هه‌یه‌، چوون هه‌ست ناكرێت ئینسیجام به‌ ئاسانیی له‌نێوان ئه‌و سێ لایه‌نه‌دا دروست ببێت، نه‌ “الله اكبر”ه‌كه‌ی رێبین هه‌ردی و نه‌ دروشمی “ئازادیی” مه‌لاكان ئه‌و هێزه‌یان نییه‌، ئه‌و سێ لایه‌نه‌ سیاسییه‌ ناكۆكه‌ ئایدۆلۆجییه‌ كه‌ خاوه‌نی پاشخانی دژ به‌یه‌ك و ناكۆكن، به‌یه‌كه‌وه‌ كۆبكه‌نه‌وه‌ بۆ ماوه‌یه‌كی درێژ، ته‌نانه‌ت ناتوانێت له‌ گه‌مه‌یه‌كی سیاسیی كاتی كه‌ به‌ هاوسه‌رگیریی سیغه‌ وه‌سفكراوه‌ شتێكی زیاتر بێت.
به‌ بڕوای من سێ سیناریۆ له‌به‌رده‌م ئه‌و هاوپه‌یمانێتییه‌ی ئه‌و سێ هێزه‌دایه‌، یه‌كه‌میان ئه‌وه‌یه‌ گۆڕان ببێته‌ هێزێكی ئیسلامی یان پرۆئیسلامی، ئه‌مه‌ش ئه‌گه‌رێكی لاوازه‌. دووه‌میان، له‌وه‌دا خۆی ده‌بینێته‌وه‌ دوو حزبه‌ ئیسلامییه‌كه‌ وێڕای ماكه‌ ئاینییه‌كه‌یان به‌ سیستمی دیموكراسیی و سكۆلاریزمی گۆڕان رازی ببن، كه‌ ئه‌مه‌شیان ئه‌گه‌رێكی دووره‌. سێیه‌میان ئه‌وه‌یه‌ هاوپه‌یمانییه‌كه‌ به‌مشێوه‌یه‌ی ئێستا و بۆ ئه‌م قۆناغه‌ وه‌ك خۆی به‌ده‌ست لێنه‌دراویی بمێنێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش ئه‌گه‌ره‌ به‌هێزه‌كه‌یه‌, به‌ڵام پرسیار ئه‌وه‌یه‌ ئه‌م هاوپه‌یمانێتییه‌ چی سوودێكی هه‌یه‌ بۆ ئه‌و سێ هێزه‌؟. ئه‌گه‌ر كه‌مێك به‌ ئینسافه‌وه‌ بڕیار بده‌ین، جگه‌ له‌ قازانجی تاكتیكی هیچ سوودێكی ستراتیجی به‌ هیچ كام له‌و سێ هێزه‌ ناگه‌یه‌نێت، به‌پێچه‌وانه‌وه‌ من وا ده‌هزرێم یه‌كێك له‌و ئاستانه‌ی بووه‌ هۆی سه‌رنه‌كه‌وتنی ئه‌جیندای ئۆپۆزیسیۆن ئه‌و به‌ره‌یه‌ بوو به‌ناوی ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌ هاته‌ مه‌یدان، چوونكه‌ نه‌ كۆمه‌ڵگه‌ی كوردیی له‌ چاوه‌ڕوانی هێزه‌ ئیسلامییه‌كاندایه‌ تا بگه‌نه‌ ده‌سه‌ڵات، نه‌ گۆڕانیش له‌ په‌نا سه‌نگه‌ری ئیسلامییه‌كاندا ئه‌و متمانه‌یه‌ی پێشووتری ماوه‌. 
ئه‌نجامگیریی: پرۆسه‌ی خۆپیشاندان له‌ ماوه‌ی دوو مانگی رابردوودا له‌ كوردستان ده‌سه‌ڵاتی سیاسیی راچڵه‌كاند، له‌ خراپترین باردا پێكێكی تاڵی پێ نۆشی، به‌ڵام هه‌روه‌ك چۆن هیچ مرۆڤێك به‌ پێكی تاڵ نامرێت، ده‌سه‌ڵاتی كوردیش به‌م پێكه‌ تاڵه‌ نه‌مردووه‌ و هێشتا زیندووه‌، به‌پێچه‌وانه‌ی را باوه‌كه‌شه‌وه‌ من پێموایه‌ ئه‌و هه‌وڵانه‌ی ئۆپۆزیسیۆن بۆ رووخاندنی ده‌سه‌ڵات گرتیه‌به‌ر، نه‌ك ده‌سه‌ڵاتی نه‌ رووخان به‌ڵكو یارییه‌كه‌ هه‌تا ئه‌م ساته‌وه‌خته‌ش به‌ قازانجی مانه‌وه‌ و به‌رده‌وامی هه‌ردوو حزبی ده‌سه‌ڵاتدار چۆته‌ پێشه‌وه‌، ره‌نگه‌ كه‌سانێك هه‌بن پێیانوابێ ئه‌م بۆچوونه‌ لایه‌نگرییه‌ له‌ ده‌سه‌ڵات، به‌ڵام ئه‌ز ته‌نێ یه‌ك وه‌ڵامم هه‌یه‌ بۆ ئه‌وانه‌ی به‌وجۆره‌ بیرده‌كه‌نه‌وه‌ و ده‌ڵێم بۆچوونه‌كانی من ته‌نیا لایه‌نگرییه‌ له‌ واقیعێكی ریالیستانه‌ نه‌ك یۆتۆپیا.
 
Shamzini79@yahoo.com
25-4-2011

Previous
Next
This site is registered on wpml.org as a development site.