نیشتیمانێك پڕ له‌درۆ …. ئیدریس شه‌یداهۆ
(په‌رۆیه‌ك بوو)
نیشتمان په‌رۆیه‌ك بوو، وڵاته‌كه‌م په‌رٍۆیه‌ك بوو
ئه‌وه چه‌ندین ساڵه سێبه‌رێكم نه‌دی دار هه‌ناری تۆی تیابێ‌‌و
شه‌وچه‌ره‌یه‌كم نه‌دی بۆنی مێوژه‌كه‌ی زۆرابی تۆی لێبێ
ته‌نها په‌رٍۆ،
به‌یانی چاو ده‌كه‌یته‌وه ، په‌ڕۆ
نیوه‌ڕۆ شله‌ی په‌ڕۆ
ئێواره په‌ڕۆو جامێ ئاوی شله‌تێن
په‌ڕۆیه‌كی چه‌ند ره‌نگی‌و ناویان ناوه ئاڵا
په‌ڕۆیه‌كی بێنوێژو سه‌د مه‌لا كفن‌و دفنیان كردو
وه‌كو ئه‌و په‌ڕۆیانه‌ی سه‌یاره‌یان پێ ده‌شوشت..!
من ره‌نگه‌كانم له‌نێو شاخه‌كاندا حه‌شاردابوو،
ئێستا به‌و ره‌نگانه تۆزی كتێبخانه‌كان هه‌ڵده‌ماڵم
هێشتا شانازی پێده‌كه‌م
وه‌ك دایكی شه‌هید، تاڵا تاڵیان ده‌به‌مه‌وه سه‌ر قه‌بران
لێره‌وه ، له‌و سه‌رده‌مه‌ی ئه‌مڕۆدا،
منی فاشیل چ قیمه‌تێك بۆ سه‌ده جێدێلم.
وڵاته‌كه‌م: من هه‌موو شتێكم بۆ فه‌رشی تۆ راخستووه
ئێستاش تاو ناتاوێ، ئومێدێكم بۆتۆ هه‌یه
ده‌فته‌ری بیره‌وه‌ریم ته‌ژی كردووه له‌تۆ
شه‌وانی خه‌فاره‌تم به‌دیار پیره‌ژنێكی ئه‌نفاله‌وه
به‌دوای ئافره‌تێكی پیاو هه‌ڵاتوو
له‌داخی برسیه‌تی‌و گیرفانی به‌تاڵا
پێم بڵێ: فرمێسكی ئه‌و هه‌موو ته‌مه‌نه‌م گه‌ر نه‌فرۆشم
ماستی به‌یانیان به‌چی بكڕم..!؟
چ سودی هه‌یه دوا پێكه‌نینی نێو سه‌یاره‌یه‌كی جام تاریك
كه به‌قه‌د هه‌زار جنێوی دوژمنه‌كه‌م، ناشادی رزیویان پێبه‌خشیم..
چی له‌و كۆسته بكه‌م كه‌نه‌یانهێشت
زه‌مه‌نێك له‌گه‌ڵا هه‌ور كۆچ بكه‌م‌و
بگه‌ڕێمه‌وه سه‌رده‌می دوای هه‌رزه‌یی‌و باوه‌ش به (با) بكه‌م‌و
دواین نامه‌ی دڵداره‌كه‌م بخوێنمه‌وه..!
ده‌چمه‌وه به‌رده‌م شه‌پۆله‌كانی ئومێدو به‌یادی جاران
بۆ ئه‌و عه‌شقه‌ی ساڵه‌هایه وشكی كردووه، شیعری ته‌ڕ ده‌نوسمه‌وه، وه‌ك خه‌ونه‌كانی قه‌یره كچێك..
وه‌ك خه‌ونه‌كانی ئه‌و پیره‌ژنه‌ی چاوه‌ڕێی سێداره‌ی كوڕه‌كه‌ی ده‌كا..!
تنۆك تنۆك عه‌ترو فرمێسك ئاوێزان ده‌كه‌م‌و
له‌و هه‌موو هه‌ورو ته‌متومانه‌ی به‌رۆكی مێژوویان گرتووم
له‌و هه‌موو ره‌نگانه‌ی له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا فریویان دام‌و
عاقیبه‌ت عه‌شیقه‌كه‌شیان به‌سه‌ر ره‌نگدا لێ دابه‌ش كردم‌و
له‌و سه‌ره‌وه به‌كڵاوێكی لارو هیچه‌وه هاتمه‌وه به‌رده‌م باره‌گای به‌سه‌د كلیل قفلكراوی په‌رله‌مانداو ویستم شیعر بڵێم..
+ + +
دوێنێم وه‌ك ئێستا، مناڵیم سه‌راپایه له‌خۆشبه‌ختی خۆكوشتن‌و
له‌نێو فیلمه ره‌شی‌و سپیه‌كاندا رێك خۆمم ده‌دی،
ئه‌وسا خه‌ونم پێیانه‌وه ده‌دی
ئه‌مڕۆش هه‌مان خه‌ونی مناڵی ، هه‌مان حه‌زی بچكۆڵه‌و ساده
ئه‌ویشم لێبووه به‌سه‌راب..!
كه‌وابێ
چ ئومێدێك، چ عه‌شقێك، وه‌ك جامانه شڕه‌كه‌ی باوكم، وه‌ك ته‌شیه بۆرو چلكنه‌كه‌ی ده‌ستی دایكم
كه‌حه‌وت مناڵی هێنایه جۆش‌و كه‌سیش گۆڕه‌كه‌ی پێ نازانێ
به‌ڵام سه‌دان مرۆڤ كوژو كه‌ر كوژو هه‌ناسه كوژو دره‌خت كوژ
ئه‌مڕۆ به‌ڕیباتێكی نارنجیه‌وه عه‌شقی كچه‌كه‌م ده‌بێ
سوبحانه‌لڵا له‌كاری گه‌ردوون، سوبحانه‌لڵا له‌كاری خودا…
+ + +
بمبووره با زه‌مه‌نێك له‌نێو ژووره ساده‌كه‌مدا خۆم ون كه‌م‌و به‌دوای هه‌ڵماته شه‌قار شه‌قاره‌كه‌مدا بگه‌ڕێم
چی بكه‌م،
رووباریشمان نیه تا له‌به‌رده‌میدا دانیشتم‌و سكاڵای خۆم وه‌ك نامه دۆڕاوه‌كانی عه‌شق فڕێده‌مه‌وه ناو هه‌ناوی
چیلكه‌ی داره‌كان كه‌به‌خه‌یاڵی رووبارێكی هێمن‌و هه‌ندێكجاریش تووڕه
وه‌ك خه‌وه شیرینه‌كانی خوشكه بچكۆله‌كه‌م فڕێده‌مه ناوی
كه‌ساده‌ترین خه‌وی، ته‌نها قه‌ڵه‌مێكی ره‌ساس بوو، كه‌نه‌یبوو
من ئێشكگری زێرابه‌كان بووم‌و تووشی هیچ نه‌خۆشیه‌ك نه‌بووم
ئه‌وه‌شم پێ ره‌وا نابینن‌و به‌غیلی له‌ش شاغیم پێده‌به‌ن
ئه‌ی له‌ش ساغی: بۆچی ته‌نها تۆ مابووی،
تۆش نه‌چوویته لای مرۆڤێكی كونفه‌یه‌كونی ئه‌م گه‌ردوونه‌و تا بۆ ئه‌به‌د ژیاباو
منیشت زوو نه‌خسته‌وه نێو مه‌نزلگای فه‌نابوون..
ئه‌ی فه‌نابوون
تۆش بۆ تاقه‌تت نه‌ماوه من بگریته باوه‌ش
ئه‌ی من له‌نێوان بوون‌و نه‌بووندا له‌ناو بوونی بێ نه‌بووندا
له‌نێو نه‌بوونێكی پڕ له‌بووندا چیم داوه له‌مانه‌وه،
مه‌گه‌ر ته‌نها نوێژه‌كانم فریام كه‌وێ، نوێژێك بۆ ئاینده‌و بۆ ئێستای پڕ له‌قه‌هرو بێ ئومێدی،
ئه‌ی دوا هه‌ناسه‌م فریام كه‌وه با به‌ده‌ستنوێژه‌وه، فریای دوا مه‌نزڵی رۆحم كه‌وم، ئه‌م كه‌ونه سه‌راپایه له‌درۆو بوختان‌و گوناه..!
ئه‌ی خودای حه‌وانه‌وه، ئه‌و زێرابه‌م نیشدان بده
من كوڕی قوڕو لیته‌ی نێو زێرابه‌كانی نیشتمانێك بووم
له‌نێو هه‌موو ئه‌و پیساییه‌نه‌دا په‌ڕۆیه‌كم شك ده‌بردو تاقه شوێنێكم پاك مابۆوه، ئه‌ویش نێوانی هه‌ناسه‌و ترپه‌ی دڵم بوو
له‌وێ ئه‌و په‌ڕٍۆیه‌م ده‌شوشت‌و ئوتو ده‌كرد، ئه‌و په‌ڕۆیه‌م خۆشده‌ویست
كه‌چی دواتر ئه‌م په‌ڕۆیه، بوو به‌لیباسی ژێره‌وه‌ی راقیسه‌كانی به‌رده‌م شه‌وانی ده‌یجووری به‌رپرسه‌كانمان..!
ئه‌وانه‌ی له‌مانگێدا تاقه رۆژێك به‌باوه‌شێنه‌وه ئۆقره‌ی نیو سه‌عات كۆبوونه‌وه‌یان نه‌ده‌گرت‌و به‌چه‌كوشێكی زه‌مانی عوسمانلی
جاڕی پرخه‌یان ده‌داو لێی ده‌خه‌وتن ، تا مانگێكی تر
ئیدی دووباره ئه‌و په‌ڕۆ به‌هه‌شتیه‌یان ده‌خسته‌وه سه‌ر مێزی شه‌رابی نه‌عله‌تی‌و ناوگه‌ڵی سه‌ماكه‌رانی بێگانه‌و
دواتر منیش ناچار به‌نه‌وتی كه‌ركوكه‌وه، به‌بۆنی ناوگه‌ڵه‌وه،
دووباره ده‌مشووشتنه‌وه‌و نوێژی ده‌وڵه‌تم له‌سه‌ر دا ده‌كرد
ئه‌ی نیشتمانه په‌ڕۆكه‌م
ئه‌ی په‌ڕۆكه نیشتمانه‌كه‌م
ئه‌مه خه‌یاڵێكی (كه‌رێتی) من بوو
نه‌بادا به‌رپرسه‌كان له‌خه‌و هه‌ڵسن‌و وابزانن ئه‌مه حه‌قیقه‌ته
چونكه ئه‌وان هه‌رگیز حه‌قیقه‌ت نابینن
چونكه ئه‌وان هه‌میشه به‌سه‌رابی نه‌وت‌و پاره‌ی بلۆك كراوو گومرگ‌و قاچاخچێتییه‌وه مه‌ستن
چونكه ئه‌وان هه‌میشه بۆ سه‌ركوتكردنی ئێمه سه‌ربه‌ستن..
چونكه ئه‌وان هه‌میشه بۆ بێگانه به‌رده‌ستن.
چونكه ئه‌وان بۆ هه‌موو ئه‌مرێكی عه‌ره‌بی‌و فارسی‌و توركی له‌سه‌ر ده‌ستن.
* * *
نه‌یانهێشت، نیشتمانه‌كه‌م چی بكه‌م،
نه‌یانهێشت به‌رماڵا‌و نوێژ ئاشت كه‌مه‌وه
جامانه‌و عه‌گال وه‌گژ یه‌ك نێم‌و برایه‌تی هین‌و هه‌رامه
وه‌ك جگه‌ره‌ی پیره‌مێرده‌كانی مێژووی دوێنێ
بپێچمه‌وه‌و به‌فوویه‌ك هه‌موویان بسووتێنم‌و
به(با)ش بڵێم ئه‌م دوكه‌ڵه هه‌ڵده به‌ره‌و ئه‌ودیو رووباری دیجله‌وه
با هه‌ڵه‌بجه‌م بیر نه‌كه‌وێته‌وه
نه‌یانهێشت نیشتمانم نه‌یانهێشت
(مه‌م)ێكی تر به‌دوای سۆراخی (زین)ێك دا بگه‌ڕێ
كه‌ئه‌و ده‌یزانی له‌پشتی زیله‌كانه‌وه
چه‌ندین (زین) چاوه‌ڕوانی (مه‌م)ه‌كان ده‌كه‌ن
وه‌لێ سه‌د حه‌یف ئه‌وسا هه‌موومان عه‌سكه‌ر بووین
ئه‌وسا هه‌موومان خه‌ونمان به(پێ میم) ده‌دی
ئه‌وانیش هاتنیان، ته‌نیا ئه‌وه‌بوو كه‌بینیمان..!
**
ناونیشانی كوێت پێ بده‌م،
كه‌من له‌هه‌موو شوێنێكدا هه‌م‌و نیو مه‌تر زه‌ویشم نییه بۆ تارات گرتن
ناونیشانی كوێت پێ بڵێم
كه‌بۆ هه‌ر بسته زه‌ویه‌ك، زه‌ریایه‌ك فرمێسك‌و خوێنم رشت
رۆژێ نه‌تپرسی ئه‌م ده‌ستانه‌م بۆ وا بچووكن
ئه‌م قاچانه‌م بۆ نایه‌ته رۆیشتن
ئه‌و زمانه‌ت بۆ نایه‌ته گۆ
وه‌ك ماسیه‌كی ته‌ڕ بووی نێو رووباری خۆی، خۆم ده‌بینم
وه‌ك شه‌مشه‌كوێره‌یه‌كی ده‌ركه‌وتوو به‌ڕۆژ خۆم ده‌بینم
وه‌ك سینگی به‌رده‌م گولله‌یه‌كی وێڵه‌وه خۆم ده‌بینم
وه‌ك مێژوویه‌كی نووستوو، بیركردنه‌وه‌ی خۆم ده‌بینم
وه‌ك ئه‌نگوستیله‌یه‌كی دزراوی ده‌ستی قه‌یره كچێك
كه‌ساڵه‌هابوو خه‌ونی پێوه‌ده‌بینی، خۆم ده‌بینم
وه‌ك سرودی ئه‌ی ره‌قیب، به‌ئاوازی توركی‌و عه‌ره‌بی‌و فاسی كراو،
خۆم ده‌بینم
وه‌ك رشانه‌وه‌ی به‌رپرسه‌كانی ئه‌مڕۆت خۆم ده‌بینم
وه‌ك قه‌حپه‌یه‌ك، له‌چاوه‌ڕوانی یه‌ك دۆلاردا له‌سه‌ر لاستیكی ده‌رپێكه‌ی،
خۆم ده‌بینم..
ئه‌ی وڵاته‌كه‌م، ئه‌ی هه‌رێمه‌كه‌م
گوناهه پێت بڵێم نیشتمان، گوناهه پێت بڵێم وڵات
گوناهه پێت بڵێم كیشوه‌ر
تۆ ته‌نها هه‌رێمیت‌و به‌س
هه‌رێمیش بۆی هه‌یه ، له‌كونفه‌یه‌كونێكدا
له‌گه‌ڵا لاپه‌ڕه زه‌رده‌كانی مێژووی خۆیدا،
له‌گه‌ڵا زه‌ریایه‌ك خوێنی شه‌هیدی خۆیدا
له‌گه‌ڵا بێ شوماریی ئه‌نفالی خۆیدا
له‌گه‌ڵا تاقیگه‌ی سه‌دان چه‌كی هه‌ڵنه‌پچڕاوی ئێره‌و ئه‌وێدا
وه‌ك یاپراخی به‌رده‌م (نوجێفی‌و سامه‌ڕایی)ه‌ك كه خانمێكی كورد به‌زۆری لێیناوه، بپێچرێیته‌وه…!
