ئایه‌ ئۆڵه‌مپیک خێرو به‌ره‌که‌ت بۆ دانیشتوانی له‌نده‌ن ده‌هێنێت ، یا بۆ کۆمپانییه‌ گه‌وره‌کان؟

ده‌سه‌ڵات و سیاسییه‌کان له‌ بریتانیادا، له‌و‌ بڕیارانه‌ی که‌ ده‌یده‌ن و هه‌میشه‌ش له‌ خزمه‌تی کۆمپانیا گه‌وره‌کان و بزنسمانه‌ گه‌وره‌کاندایه،  وه‌کو هه‌موو کاتێکی تریان وامان پێده‌فرۆشنه‌وه‌ که‌ هه‌ر هه‌موویان به‌ سوودو به‌رژه‌وه‌ندی دانیشتوانی بریتانی و  به‌تایبه‌تی خه‌ڵکه‌ ئاساییه‌که‌ی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌.  ئێمه‌ش ،  له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که‌‌ ده‌سته‌بژێری خۆمانن و هێناوماننه‌ته‌ سه‌ر کورسی ده‌سه‌ڵات ، ده‌بێت متمانه‌یان پێبکه‌ین و ئه‌وه‌ی ده‌یڵێن به‌ڕاستی بزانین.  بێگومان بۆ ئه‌وه‌شی که‌ خه‌ڵکی لێیان نه‌که‌وێته‌ گومانه‌وه، بڕیاره‌کانیان ده‌بێت‌ به‌ پرۆسێسی غه‌ڵبه‌ غه‌ڵب و چه‌له‌حانێی ناو هۆڵی په‌ڕله‌ماندا، بڕوات، پێش ئه‌وه‌ی  ببنه‌‌ بڕیارێک یاخود یاسایه‌ک. له‌ولاشه‌وه‌ به‌پشتی پرۆپاگه‌نده‌و زوڕنای میدیای لیبراڵ ، قرچه‌شكێنێکی باشی بیرو هۆشمانی بۆ ده‌که‌ن تاکو به‌ ئاسانی و به‌ ئاسایی قبوڵی ئه‌و بڕیارانه‌، بکه‌ین.

له‌ ساڵی 2005 وه‌ هه‌ر که‌ له‌نده‌ن شانسی میواندارێتی یاری ئۆڵه‌مپیکی 2012 ی برده‌وه‌، ئیدی‌ له‌ دوای ئه‌و‌ کاته‌وه‌ باس هه‌ر باسی ئه‌وه‌یه که‌ چۆن ئۆڵه‌مپیک وه‌رزشی خه‌ڵکه‌و هه‌لێکی زۆر باش ڕه‌خساوه‌ بۆ‌ ‌بریتانیا به‌ گشتی و بۆ‌ له‌نده‌ن به‌ تایبه‌تی تاکو خه‌ڵکه‌که‌ی له‌ نزیکه‌وه‌ به‌شدا‌ری و ته‌ماشای بکه‌ن، ‌هه‌روه‌ها ده‌بێته‌ هۆی هێنانی خێرو به‌ره‌که‌تێکی زۆر به‌خولقاندنی کارو بوژانه‌وی ئابوری بریتانیا.  هه‌ر باس باسی خۆئاماده‌کردن بووه‌‌ بۆ ئه‌م یارییانه‌ تاکو وای نیشان بده‌ن که‌ ئه‌مان، له‌ هه‌موو بواره‌کاندا، له‌ چین سه‌رکه‌وتوانه‌ تر ده‌یبه‌ن به‌ڕێوه، چ له‌ بواری پاراستنی ئاسایش ، له‌ نیشاندانی ڕۆژی کردنه‌وه‌و کۆتاییهاتنی یارییه‌کان، لایه‌نی هاتووچۆو له‌ گه‌یشتنی یاریکه‌ران و میدیاو ته‌ماشاکه‌راندا و تا ده‌گاته‌ به‌کارهێنانی شوێن و شێوه‌ خزمه‌تگوزارییه‌کان  و گه‌لێکی تریش له‌مانه‌‌.

به‌ڵام له‌ هه‌قه‌تدا یارییه‌کان، په‌یوه‌ندییه‌کی زۆر که‌میان به‌ وه‌رزشه‌وه‌ هه‌یه‌و لا‌یه‌نێکی زۆر که‌میشیان سه‌باره‌ت به‌ وه‌رزشه‌، به‌ڵکو مه‌سه‌له‌که‌ مه‌سه‌له‌ی پاره‌یه‌و دروستکردنی پاره‌ی زیاترو کاپیتاڵی زیاتره‌ بۆ کۆمپانیا زه‌به‌لاحه‌کان و بزنسمانه‌ گه‌وره‌کان‌.  هه‌ر له‌به‌ر ئه‌مه‌شه‌ که‌ به‌ ده‌یه‌ها کۆمپانیای گه‌وره‌ی وه‌کو :Adidas, G4S, Nike, Puma, McDonald, Dow Chemical, Coca-Cola, Cadbury, Heninken, Atos ، ,Visa Company, British Telecom, British Airways EDF, General Electric جگه‌ له‌ چه‌ند کۆمانیایه‌کی گه‌وره‌ی تریش که‌ تایبه‌تن له‌ دروستکردنی  بیناو بازاڕو ئوتێل و پارک و ڕیگاوبان و شوێنی تر، یارمه‌تی مه‌رجدارانه‌ی سه‌رگرتن و به‌ڕێوه‌بردنی ئۆڵه‌مپیک ده‌ده‌ن.

هه‌موو ئه‌م کۆمپانیانه‌ سوودمه‌ندن چ له‌باره‌ی هه‌رزانی ڕێکلامه‌وه‌ که‌ له‌ که‌ناڵه‌ ته‌له‌فزوێنیه‌کان بۆیان ده‌که‌ن، چ له‌ ده‌ستکه‌وتنی هێزی کاری به‌لاشدا که‌ خه‌ڵکانێک به‌ خۆبه‌خشانه‌ کاریان گرتۆته‌ ئه‌ستۆ که‌ ژماره‌یان تا ڕۆژی 12/07/2012  2500 که‌س بووه‌، که‌ ئه‌م ژماره‌یه‌ له‌ چوونه‌ سه‌ره‌ودایه، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌و سوودو قازانجه‌ ئاسساییه‌ی که‌ خۆیان بۆ ناوه‌ته‌وه‌‌.  که‌چی ئه‌م کۆمپانیانه‌  به‌دۆستی ئۆڵه‌مپیک و وه‌رزش و خه‌ڵک ناوزه‌ده‌ ده‌کرێن، که‌ له‌ کاتێکدا زۆربه‌یان‌ ده‌بێت سه‌رزه‌نشت و لۆمه‌  بکرێن، بدرێنه‌ دادگا به‌رامبه‌ر به‌و تاوانانه‌ی که‌ له‌ هه‌قی مرۆڤایه‌تی  و کریکاره‌کانیاندا و تێکدانی ژینگه‌و هێنانی کاره‌سات بۆ خه‌ڵکانی ناو کۆمۆنێتی ئه‌و شوێنانه‌ی که‌ بارگه‌و بنه‌یان لێهه‌ڵداوه، ده‌یکه‌ن‌،‌ به‌تایبه‌تی له‌و وڵاتانه‌دا که‌ به‌ره‌و گه‌شه‌ سه‌ندن هه‌نگاو ده‌نێن. ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی که‌ به‌ سه‌ده‌هاهه‌زار ، گه‌ر ملیۆن نه‌بێت، له‌ خه‌ڵکانی‌ گه‌نج و منداڵان، دووچاری قه‌ڵه‌وی و  جۆره‌ها نه‌خۆشی کوشنده‌ بوون به‌هۆ‌ی خواردن و خواردنه‌وه‌کانی ئه‌وانه‌وه‌.

من لێره‌دا هه‌ر ته‌نها ڕۆڵی کۆمپانیای نایک و ئه‌دیداس له‌ به‌نگلادش، دێنمه‌وه‌ یادی خوێنه‌ر ، که‌ ئه‌م دوو کۆمپانیایه‌ به‌شێکی زۆری بازاڕی سپۆرتیان له‌ بریتانیادا که‌ به‌ 4 ملیارد پاوه‌ند خه‌مڵێنراوه‌‌ ، داگیر کردوه‌.   ئه‌دیداس له‌ %15 و نایک له‌ %18 ئه‌م بازاڕه‌یان داگیر کردوه‌، هه‌روه‌ها له‌ پشتی 26 تیمی وه‌رزشه‌وه‌ن که‌ له‌سه‌ر ئاستی نه‌ته‌وه‌یین، که‌ له‌وانه‌:‌ بریتانیاو ئه‌ڵمانیاو ئه‌مه‌ریکاو چینن. 

 ڕیکۆردی شوومی ئه‌م کۆمپانیانه‌ له‌ شاردنه‌وه‌دا نییه‌، له‌ وڵاتێکی وه‌کو به‌نگلادشدا که‌ کارگه‌و کۆمپانیایان هه‌یه‌ که‌ لانی که‌می کرێ له ڕۆژێکدا‌ 94 پێنسی بریتانییه‌ ( یه‌ک پاوه‌ند = به‌ 100 پێنس) که‌چی ئه‌دیداس ته‌نها 72 پێنس کرێ ده‌دات، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ هه‌راسانکردنیان و لێدانیان و سوکایه‌تی پێکردنیان و ته‌حه‌ڕوشپێکردنی جنسی.  که‌ ئه‌م مامه‌ڵه‌یه‌ی ئه‌دیداس ئه‌وه‌نده‌ کۆمۆن( شایع) بووه‌ به‌پێی ڕاپۆرتێکی  ڕۆژنامه‌ی گاردیانی بریتانی 03/03/2012  که‌ چاوپیکه‌وتن له‌گه‌ڵ  دوو به‌ش له‌ سێ به‌شی کرێکاره‌کانیاندا کراوه‌، نیشانی ده‌دات هه‌ر هه‌موویان به‌ چه‌شنیك له‌ چه‌شنه‌کان سوکایه‌تییان پێکراوه‌.

له‌نده‌ن و ئۆڵه‌مپیک یا له‌نده‌ن و زۆنی جه‌نگ:

کولفه‌ی (تێچونی-خه‌رجه‌) ئۆلۆمپیک به‌ هه‌موویه‌وه‌ له‌ سه‌ره‌تادا،  له‌لایه‌ن کاربه‌ده‌ستانی ئه‌وکاته‌ی ده‌وڵه‌ته‌وه‌ ته‌نها به‌ 2.38 ملیارد پاوه‌ند خه‌مڵێنرا.  له‌ ساڵی 2010 سه‌رکه‌وت بۆ 9.3 ملیارد پاوه‌ند ، له‌ سه‌ره‌تای 2011 وتیان به‌ 10 ملیارد پاوه‌ند ته‌واو ده‌کرێت.  که‌چی ئه‌مساڵ ئاشکرا بوو که‌ له‌ هه‌قه‌تدا 13 ملیارد پاوه‌ند ده‌که‌وه‌ێت که‌ له‌م پاره‌یه‌ش له‌ %98 (9.3 ملیارد پاوه‌ند)  باجده‌ری بریتانی ده‌یدات، ته‌نها له‌ %2 ی ئه‌م پاره‌یه‌ له‌لایه‌ن کۆمپانییه‌ گه‌وره‌کانه‌وه ده‌درێت ئه‌ویش به‌و مه‌رجه‌ی که‌ ڕیکلامه‌یان له‌ میدیاداو له‌ شوێنه‌ گشتییه‌کاندا به‌خۆڕایی بێت و باج له‌سه‌ر کۆمپانیه‌کانیان ئه‌وه‌ی که هی خودی بریتانیا خۆیه‌تی،‌ که‌مبکرێته‌وه‌ ئه‌وانه‌شیان که‌ نیشتمانی دایکیان، وڵاتانی تره‌ ، باجیان وه‌کو له‌سه‌ر کۆمپنیاکانی خودی بریتانی، له‌سه‌ر حساب بکرێت، چونکه‌ باج له‌سه‌ر کۆمپانیا، له‌ بریتانیادا نزمه‌ به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ زۆربه‌ی وڵاتانی ئه‌وروپیدا یا وڵاتانی سکه‌ندناڤیدا. ڕۆژنامه‌ی گاردیان ده‌ری خست که‌ که‌ به‌ هه‌موویان بۆ ئه‌و ماوه‌ کورته‌ 600 ملیۆن پاوه‌ند باجیان بۆ ده‌گه‌ڕیته‌وه‌، واته‌ 600 ملیۆن پاوه‌ند له‌ هه‌قی خۆیان که‌متر ده‌ده‌ن.

  نزیکه‌ی 2 ملیارد پاوه‌ند ته‌نها بۆ زامنکردنی ئاسایش له‌ ناوه‌وه‌و ده‌ره‌وه‌ی گێمه‌کان‌، ته‌رخان کراوه‌. ئا له‌م پاره‌یه‌ بۆ دروستکردنی په‌رژینێکی (سیاجێک) کاره‌بایی  11 میلی  به‌ ده‌وری شوێنی یارییه‌کاندا 80  ملیۆن پاوه‌نده‌، دانانی 6 بنکه‌ی موشه‌کی  دژه‌ ته‌یاره له‌سه‌ر ئه‌و ماڵانه‌ی که‌ نزیکن له‌ شوێنی یارییه‌که‌وه‌، به‌کارهێنانی  55 تیمی سه‌گ ،  هێنانی گه‌وره‌ترین پاپۆڕی جه‌نگی    HNS Ocean، که‌ له‌ ڕوباری تایمس که‌نار بگرێت له‌گه‌ڵ 4 فڕۆکه‌ی جه‌نگی که‌ پێی ده‌ڵێنJets  Typhoon Fighter ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ چاودێری کردنی چه‌نده‌ها هه‌لیکۆپته‌ری جه‌نگی و پۆلیسی له‌ ئاسمانه‌وه‌و  قه‌ده‌غه‌ کردنی به‌شێک له‌ ئاسمان له‌ فڕینی فڕۆکه‌ی بێمۆڵه‌ت.  به‌واتایه‌کی تر ته‌نها فڕۆکه‌ جه‌نگییه‌کان و هه‌لیکۆپته‌ره‌ میلیته‌ریه‌کان و پۆلیسییه‌کان، به‌و به‌شه‌ی ئاسماندا که‌ قه‌ده‌غه‌ کراوه‌، ده‌توانن  بفڕن‌ ‌.  به‌ کورتییه‌کی 13500 سه‌رباز ، زۆر له‌وه‌ زیاتر که‌ له‌ ئه‌فغنستانن ، 10000 پۆلیس ، 10 هه‌زار گاردی تر که‌له‌لایه‌ن گه‌وره‌ترین کۆمپانیای جیهانی زامنکردنی ئاسایشه‌وه‌ به‌ ناوی  Group for Security  که‌ به‌ G4S ناسراوه‌ و گرێبه‌ستی 284 ملوێن پاوه‌ندیان هه‌یه‌ بۆ دابینکردنی 13500 گارد بۆ یارییه‌که‌.‌ ‌ .  وا پێشبینی ده‌کرێت به‌ هێنانی بۆدیگاردو پاسه‌وانی تایبه‌تی له‌ لایه‌ن سه‌رۆکی ده‌وڵه‌ته‌کانه‌وه‌و پیاوه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌کانه‌وه‌  ته‌واوی ژماره‌که‌ بچێته‌ 42 هه‌زار چه‌کدار ، به‌ کورتییه‌که‌ی له‌نده‌ن ده‌بێته‌ زۆنی جه‌نگ له‌بری مه‌ڵبه‌ندی وه‌رزش و ئۆڵه‌مپیکیش مه‌ترسی زیاتری تیرۆریزم له‌سه‌ر خه‌ڵکی زیاد ده‌کات تاوه‌کو  ئاشتی .

 هه‌ر له‌به‌ر  ئه‌م مه‌ترسییه‌ش بوو که‌ دانیشتوانی یه‌کێک له‌و تاوه‌رانه‌ی(Tower ) که‌ ئه‌و مووشه‌کانه‌ی له‌سه‌ر دانرابوو ، پاش ڕێکخستنی خۆیان له‌ گروپێکدا، وه‌زاره‌تی به‌رگری و شالیاری به‌رگرییان برده‌ دادگا له‌به‌ر ئه‌وه‌ی یه‌که‌م: هه‌بوونی ئه‌و موشه‌کانه‌ له‌وێ مه‌ترسی ژیانیان بۆ دروست ده‌کات به‌هۆی ئه‌گه‌ری زیاتری تیرۆریزمه‌وه، هه‌روه‌ها ئاوه‌ڵابوونیان بۆ مه‌به‌ستی میلیته‌ری و سیخوڕی و چاودێریکردنیان، واته‌ زه‌وتکردنی ئازادی هاتوو چۆو هه‌ڵسوکه‌وتی خۆشیان و ئه‌وانه‌شی که‌ دێنییان ده‌که‌ن. داوی ئه‌وه‌یان ده‌کرد  له‌کاتی سوور بوونی ده‌وڵه‌ت و وه‌زاره‌تی به‌رگری له‌سه‌ربه‌رده‌وامیدان به‌ مانه‌وه‌ی ئه‌م بنکه‌یه‌، ئه‌رکی ده‌وڵه‌ته‌ که‌ سه‌رجه‌می دانیشتوانی ئه‌و تاوه‌ره‌ یا بگوێزێته‌وه‌ بۆ خانوویه‌کی تر یاخود بخرێنه‌‌ ئوتێله‌وه‌و ده‌وڵه‌تیش خه‌رجه‌که‌ی بدات.  دووهه‌م: وه‌زاره‌تی به‌رگری به‌هیچ شێوه‌یه‌ک ڕاوێژی له‌گه‌ڵ دانیشتوانی تاوه‌ره‌که‌دا، نه‌کردووه‌ له‌ سه‌ر ئه‌م مه‌سه‌له‌یه‌ ، به‌ڵکو ده‌رکه‌وت که‌ به‌ نهێنی له‌گه‌ڵ شاره‌وانیدا کردویه‌تی، که‌ ئه‌مه‌ش هه‌قێکی یاسایی و مرۆڤانه‌ی خۆیانه‌. 

 له‌ ڕۆژی 10/07/2012 ، که‌ که‌یسه‌که‌یان له‌لایه‌ن دادگاوه‌ بینرا،  دۆڕاندیان.  دادگاو پارێزه‌ری وه‌زاره‌تی به‌رگری وتیان که‌ هێزی سه‌ربازی و پۆلیسی نه ‌له‌کاتی ئاشتی و نه‌ له‌کاتی جه‌نگدا، زه‌روور نییه‌ بۆیان که پرس و‌ ڕاوێژ به‌ که‌س بکه‌ن ، ده‌توانن له‌‌ هه‌ر شوێنێکدا بیانه‌‌وێت، هه‌تا ناوماڵه‌کانیش بێت، بنکه‌ی خۆیان دانێن ،  هه‌قی ئه‌وه‌شیان هه‌یه‌ که‌ هیچ قه‌ره‌بوویه‌کی‌ دانیشتوان، نه‌که‌نه‌وه‌. 

 ئۆڵه‌مپیک و گرانکردنی باری ژیانی دانیشتوانی له‌نده‌ن:

واپێشبینی ده‌کرێت له‌ سه‌رده‌می به‌ڕیوه‌چوونی یارییه‌کانی ئۆڵه‌مپیکدا ژماره‌ی خه‌ڵکی له‌نده‌ن به‌ ملیۆنێک زیاتر بچێته‌ سه‌ره‌وه‌ به‌ هاتنی 10500 یاریکه‌ر، 28 هه‌زار له‌ هێزی میدیا، فرۆشتنی 8.8 ملیۆن بیتاقه‌، که‌ زۆربه‌ی ئه‌م بیتاقانه‌ له‌لایه‌ن ‌ خه‌ڵکانی وڵاتانی تره‌وه‌ یا خه‌ڵکانێک که‌ بریتانین و به‌لام دانیشتوی له‌نده‌ن نین، کڕراون و ‌ ئاماده‌ی ته‌ماشاکردنی یارییه‌کان ده‌بن.  

له‌نده‌ن مه‌شووره‌ به شارێکی ‌ جه‌نجاڵ و قه‌ره‌باڵغ‌، ئاووهه‌وا پیسی‌، گرانییه‌کی بێوێنه‌ ، پڕ له‌ گیروگرفت و تاوان. ‌ ئێستاش که‌ ملیۆنێک خه‌ڵکی تریشی بێته‌ سه‌ر هه‌ڵبه‌ته‌ سه‌نگ و قورسییه‌کی زیاتر دروست ده‌کات به‌ تایبه‌ت له‌ هاتوو چۆو به‌کارهێنانی هۆیه‌کانی هاتووچۆدا و کردنی تاوانی زیاتردا‌.

له‌ له‌نده‌ندا خه‌ڵکێکی زۆر له‌ خه‌ڵکانی زگورت و خانه‌واده‌ بێجێگاو ڕێگان.  پێشوه‌ختی  ئۆڵه‌مپیک، به‌پێی ڕاپۆرتێکی گاردیانی ڕۆژی 19/07/2012 تێکڕای دانیشتوانی بریتانی له‌ %40 ی داهاتیان بۆ کرێ یا سلفه‌ی عه‌قاری خانویان ، ده‌ڕوات.  له‌ نێو 29 وڵاتی ئه‌وروپییدا ته‌نها دانیمارک و یۆنان پاره‌ی زیاتر له‌ بریتانیا‌ له‌ داهاتیان بۆ مه‌سه‌له‌ی خانووبه‌ره‌ ده‌ڕوات. بێگومان هاتنی ئۆڵه‌مپیکیش به‌شدارییه‌کی گه‌وره ‌ده‌کات له‌ سه‌رخستنی کرێ ی خانوو ئه‌پارتمێنته‌کاندا( شوقه‌) .  له‌ هه‌قه‌تدا هه‌ر له مانگی دوازده‌ی ساڵی پاره‌وه‌‌ ئه‌م دیارده‌یه‌‌ ده‌رکه‌وتووه‌و بوه‌ته‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ خاوه‌ن موڵک و خانووه‌کان له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی له‌نده‌ن و شوێنه‌ نزیکه‌کانی تری ئۆڵه‌مپیک کرێی خانویان زۆر سه‌رخستوه‌وه،‌ له‌ هه‌ندێک شوێندا خاوه‌ن خانووکان داوایان له‌ کرێچییه‌کانیان کردوه‌ که‌ یا ده‌بێت ڕازی بن به‌ سه‌رخستنی کرێکه‌یان یا ده‌بێت خانوه‌کانیان بۆ چۆڵ بکه‌ن.   ئه‌مه‌ش وایکرد که‌ گه‌لێک کرێچی له‌ خانوه‌کانیان ده‌ربکرێن چونکه‌ خاوه‌ن خانوه‌کان ده‌توانن و یاساش له‌ پشتیانه‌ که‌ خانوه‌کانیان به‌ پاره‌یه‌کی خه‌یاڵی بۆ ئه‌و‌ ماوه‌ کورته‌ بده‌نه‌وه‌ به‌ کرێ به‌ خه‌ڵکانێک که‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ له‌نده‌نه‌وه‌ یا بریتانیاوه‌ دێن بۆ سه‌یری یارییه‌کان. ‌ 

له‌ شه‌قامه‌کانی ناو له‌نده‌ن و ده‌وروبه‌ری له‌نده‌ندا 109 میل دابڕاوه‌ بۆ به‌کارهێنانیانی ئه‌و شه‌قام و له‌ینانه‌‌ ( Lane ) ته‌نها له‌لایه‌ن وه‌ر‌زشکه‌ران و که‌سوکاریان و Very Important Person (VIP) بۆ‌ گه‌یشتنیان به‌ شوێنی ئۆله‌مپیکه‌که، که‌ 30 میلیان له‌ ناو جه‌رگه‌ی له‌نده‌ن دایه‌، به‌کارهێنانی ئه‌م له‌ینانه‌‌ له‌ هه‌موو که‌سێکی تر قه‌ده‌غه‌کراوه‌‌.  گیروگرفتی هاتوچۆ گه‌وره‌ترین گیروگرفته‌ له‌ له‌نده‌ن دا گه‌رچی پاسێکی زۆر له‌ ئارادایه‌ که‌ ڕۆژانه‌ 6 ملوێن خه‌ڵک ده‌گوێزنه‌وه‌، شه‌مه‌نده‌فه‌ری ژێر زه‌مینیش زیاتر له‌ 3 ملیوین خه‌ڵک ڕۆژانه‌ به‌کاریان ده‌هێنن ئه‌مه‌ بێ له‌ شه‌مه‌نده‌فه‌ره‌کانی سه‌رزه‌وی و ته‌کسی و سه‌یاره‌ی تایبه‌تی خه‌ڵک .  هه‌ر به‌هۆی ئه‌م  قه‌ره‌باڵغییه‌ی که‌ هه‌یه‌، گه‌یشتنه‌ شوێنێکی زۆر نزیک وه‌ختێکی زۆر ده‌بات ، بێگومان  له‌مه‌ولا ئه‌م کێشه‌یه‌‌ خراپتر ده‌بێت نه‌ک هه‌ر به‌وه‌ی که‌ سه‌یاره‌یه‌کی زیاترو پاسێکی زیاتر له‌ سه‌ر شه‌قامه‌کان ده‌بن، به‌ڵکو به‌شێکی جاده‌کان وه‌کو له‌سه‌ره‌وه‌ باسم کردن ، بۆ گه‌یشتنی ئه‌و خه‌ڵکانه‌ی له‌ سه‌ره‌وه‌ ده‌ستنیشانم کردن،  بۆ‌ شوێنی یارییه‌کانو  کاروباری ئۆڵه‌مپیک، به‌کار ده‌هێنرێت.

پیسبوونی ژینگه‌ به‌هۆی ‌ هه‌بوونی کارخانه‌و‌ کۆمپانیاو ئۆفیس و سه‌یاره‌و پاس و لۆری و شه‌مه‌نده‌فه‌رو فڕۆکه‌ی مه‌ده‌نی و جه‌نگی، پۆلیس، که‌ زۆرن ، گیروگرفتێکی تری له‌نده‌ن و دانیشتوانی له‌نده‌نه‌ له‌گه‌ڵ ده‌نگ و غه‌وغایه‌کی زۆردا.  له‌ له‌نده‌ن و ده‌وروبه‌ری له‌نده‌ن دا 5  فڕۆکه‌خانه‌ی ناوخۆو نێوده‌وڵه‌تی ‌ هه‌ن، هه‌ره‌ گه‌وره‌که‌یان‌ Heathrow یه‌ که‌ هه‌موو نیو خوله‌کێک یا فڕۆکه‌یه‌ک ده‌نیشێته‌وه‌ یا یه‌کێک هه‌ڵده‌ستێ، ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ فڕۆکه‌خانه‌کانی تر،.  بێگومان له‌ ڕۆژی 16/07/2012 وه‌ هاتن و فڕینی فڕۆکه‌ زیاتر بووه‌و ڕۆژ به‌ڕۆژیش تا‌ کاره‌ساتی ڕۆژی ده‌سپێکردنی ئۆله‌مپیک و  چه‌ند ڕۆژێکیش دوای ته‌واو بوونی، هه‌ر له‌ زیاد بووندا ده‌بێت، که‌ ئه‌مانه‌ش ده‌بێته‌ پیسکردنی زیاتری ژینگه‌ی له‌نده‌ن و ده‌وروبه‌ره‌که‌ی.

گه‌رچی ڕه‌نگه‌ هه‌ندێک بزنسی بچوک بۆ کاتێکی دیاریکراو که‌مێک سوودمه‌ند بن، یاخود چه‌ند هه‌زار کارێک به‌ پاره‌یه‌کی که‌م و له‌ هه‌ل و مه‌رجێکی سه‌ختی کارکردن و نه‌بوونی نقابه‌و نه‌بوونی مافی پاره‌ی خانه‌نشینی ، بخولقێنێت، به‌ڵام له‌ ڕاستیدا هه‌تا مانگی نیسانی ئه‌مساڵ زیاتر له‌ 300 بزنسی بچوک به‌هۆی ئه‌وه‌ی که‌ زۆر نزیکن له‌ شوێنی  ئۆڵه‌مپیکه‌وه،‌ له‌ شوێنه‌کانی خۆیان هه‌ڵکه‌نراون له‌گه‌ڵ 1200 ماڵیش که‌ پێیان چۆڵکراوه‌ تاکو خانوه‌کانیان بڕوخێننرێن و به‌کاریان بهێنن بۆ کاروبارو شوێنی یارییه‌کان. ئه‌مه‌ جگه‌ له‌وه‌ی که‌ دروستکردنی پارکی ئۆڵه‌مپیک 776 ملیۆن پاوه‌ندی تێچوه‌ ، بێگومان دوای ته‌واوبوونی یارییه‌کانیش خه‌ڵکانی ئاسایی ناتوانن ئه‌م پارکه‌ به‌کار بهێنن ، چونکه‌ ئه‌میش‌ به‌شێکه‌  له‌ هه‌موو مومته‌له‌کاته‌کانی ئۆڵه‌مپیک ، یا به‌هۆی ئۆڵه‌مپیکه‌وه‌، دروستکراون. 

دانانی نوقته‌ی پاسه‌وان و سه‌یته‌ره‌ی زۆرو خستنه‌ ژێرچاودێری کردنی خه‌ڵک و پرۆسێسی پشکنینی خه‌ڵک و سه‌یاره‌و هه‌راسانکردنیان به‌رده‌ومه‌و تاکۆتایی یارییه‌کانیش هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بێت.

داگیرکردنی زه‌وییه‌کی زۆر که‌ پێشتر موڵکی که‌س نه‌بووه‌ و له‌لایه‌ن هه‌موو خه‌ڵکه‌وه‌ به‌کار ده‌هێنران ، بۆ دروستکردنی شوێنی ئۆڵه‌مپیک و پێداویستییه‌کانی تری له‌گه‌ڵ دروستکردنی 3000 ‌ خانوو فلاتی( شوقه‌) گه‌لێک مۆدیرن بۆ وه‌رزشه‌وانه‌کان و هاوسه‌رو که‌سوکاری نزیکیان، که‌ ناوی گوندی ئۆڵه‌مپیکی، لێنراوه‌. بێگومان له‌کۆتایی یارییه‌کاندا ئه‌م خانوو فلاتانه‌، به‌هۆی گرانییانه‌وه‌، ناتوانرێت له‌لایه‌ن خه‌ڵکانی ئاساییه‌وه‌ به‌کار بهێبرێت یان به‌کرێ بگیرێت .  هه‌ر له‌ ئیستاوه‌ 1439 فلاتیان به نرخی 557 ملیۆن پاوه‌ند به‌ ‌ کۆمپانیایه‌کی قه‌ته‌ری ، فرۆشراوه‌‌، که‌ باجده‌ری به‌ریتانی له‌م ڕه‌ده‌ڵ و به‌ده‌ڵه‌دا 275 ملیۆن پاوه‌ندی زییان لێکه‌وتوه‌. ئه‌و خانوو فلاتانه‌شی که‌ ئه‌مێننه‌وه‌‌ کرێ و نرخه‌کانیان به‌ ڕاده‌یه‌ک به‌رز ده‌بێت که‌ له‌ توانای خه‌ڵکانی ئاساییدا نابێت.‌ 

هاندانی گیانی ناشیونالیستی و پیرۆزکردنی زیاتری سرودی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانیانه‌.  ناساندنی بڕگه‌و یاسای نوێ له‌پێدانی ده‌سه‌ڵاتی زیاتر به‌ پۆلیس و گارده‌کانی پاراستنی ئاسایش  له‌کاتی‌ ده‌رکه‌وتنی هه‌ر شتێکی به‌ناو ” شاز‌” یا که‌سێک ، گروپێک، به‌ هه‌ڵه‌، به‌ نه‌شاره‌زایی ڕییان بکه‌وێته‌ ‌ ئه‌و شوێنانه‌ی که‌  له‌ خه‌ڵکی قه‌ده‌غه‌کراون، دیسانه‌وه‌‌ به‌ناوی “شکاندنی حورمه‌تی یاسای ئاسایش” ده‌توانن خه‌ڵکی به‌ پشکنین و پرسیارو وه‌ڵام و چاودێری کردنی به‌رده‌وامیان و هه‌تا گرتنیشیان ، هه‌راسان و بێزار  بکه‌ن. هه‌ر سه‌ره‌تای ئه‌مساڵ بوو شالیاری ئۆڵه‌مپیک و وه‌رزش له‌ ته‌له‌فزووێن و میدیادا بێئابڕوانه‌ داوای له‌ دراوسێ ده‌کرد که‌ سیخوڕییه‌تی  به‌سه‌ر دراوسێوه بکات‌ له‌ کاتی بینینی مامه‌ڵه‌یه‌ک، یا ڕه‌فتارێکی ” غه‌ریبداا”

کاردانه‌وه‌ی خه‌ڵکی بریتانی له‌ به‌رامبه‌ر ئۆڵه‌مپیکدا:

گه‌رچی به‌ ملیارد پاوه‌ند‌ بۆ ئه‌م یارییه‌ گه‌وره‌یه‌ سه‌رف کراوه‌، به‌ ملیۆنیش وته‌و وتارو باس و خواسو ستایش و دیمانه‌و چاوپێکه‌وتن و حیکایه‌ت و یادوه‌ری و  زۆری  تر له‌مانه‌ له‌ سه‌ری، وتراوه و ڕیسراوه‌‌‌ تاکو هه‌م پاساوی سه‌رفکردنی ئه‌و هه‌موو پاره‌ی پێبده‌نه‌وه‌‌ که‌ له‌ پێناوی بۆنه‌یه‌کی چه‌ند هه‌فته‌ییدا سه‌رف کراوه‌و، که‌ چ که‌سێک زیاتر له‌ کۆمپانییه‌ گه‌وره‌کان سوودی زۆری لێنابینێت،  هه‌م بۆ ستایش کردنی بریتانیاو سیاسییه‌کان و وروژاندنی گیانی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی تاکو خه‌ڵکانی ئاسایی کاره‌ساتو نه‌هامه‌تییه‌کانییان له‌بیر بکه‌ن که به‌هۆی ئه‌م قه‌یرانه‌وه‌، تووشی بوون‌، که‌ سیاسییه‌کان و سه‌رجه‌می لیبراڵه‌کان و کۆمپانییه‌ گه‌وره‌کان و بانقه‌کان ، به‌رامبه‌ر به‌م قه‌یرانه‌‌ لێپرسراوان.  له‌گه‌ڵ هه‌موو ئه‌مانه‌شدا ڕاپرسییه‌کان که‌ له‌ڕێگای پۆڵه‌کانه‌وه‌ کراوه‌ ده‌ری ده‌خه‌ن که‌ خه‌ڵکی هیچ خۆشییه‌کی به‌م یارییا‌نه‌دا ناچێت و به‌ گشتی له‌گه‌ڵیدا نین.  بۆ نموونه‌ پۆڵی یه‌که‌م که‌ له‌ کۆتایی مانگی پێشوو سه‌ره‌تای ئه‌م مانگه‌دا کرا ، له‌ نێوانی ئه‌وانه‌ی که‌ پرسیاریان لێکرابوو له‌ له‌نده‌ن دا له‌ %49 و له‌ ده‌ره‌وه‌ی له‌نده‌نیش له‌ %53 ، له‌گه‌ڵیدا نه‌بوون، ته‌‌نها له‌ %4 زۆر به‌ کوڵ و دڵه‌وه‌ له‌گه‌ڵیدابوون‌.  له‌ ڕۆژانی 10/07/2012  دواتر، له‌ پۆڵی دووهه‌مدا که‌ BBC له‌سه‌ر ئاستی بریتانیا ئه‌نجامی دا ته‌نها له‌ %36  ی ڕاپرسان له‌گه‌ڵیدان. له‌ هه‌ردوو پۆڵه‌کدا خه‌ڵکی زۆر ناڕازییه‌و ئه‌وه‌ی ڕه‌چاو کردووه‌ که‌ ته‌نها کۆمپانیا گه‌وره‌کان سوودمه‌ند ده‌بن.

له‌هه‌مان کاتیشدا  هه‌ر له‌ ده‌مێکه‌وه‌یه‌ زیاتر له‌ 30 گروپ و ڕێکخراو،  چالاکیه‌کانیان  کردووه‌ به‌ یه‌ک و له‌ژێر ،, The Counter Olympics Network (CON)  htt://counterolympicsnetwork.wordpress.com خۆیان ڕێکخستوه‌ بۆ کردنی چالاکی جۆراو جۆر، ئێستاش‌ بانگه‌شه‌ بۆ خۆپیشاندانێکی گه‌وره‌ ده‌که‌ن بۆ‌ ڕۆژی28/07/2012 . CON  بڕوای وایه‌و ڕایگه‌یاند‌ ” که‌ ئۆڵه‌مپیکی 2012  له‌ سروشته‌که‌ی خۆی وه‌رگێڕراوه‌ بۆ فیستیڤاڵی کۆمپانیا گه‌وره‌کانی جیهانی،  که‌ به‌ ملیارد پاوند له‌ ئێمه‌ ده‌به‌ن ته‌نها بۆ زیادکردنی قازانجی تایبه‌تییان، ئه‌مه‌ له‌ کاتێکدا پیره‌کان و خه‌ڵکانی که‌مئه‌ندام و نه‌‌خۆشه‌کان و بێکاران و گه‌نجان و لاوان و خه‌ڵکانی تریش سزا ده‌درێن بۆ ئه‌و قه‌یرانه‌ی که‌ به‌شی دارایی و پیشه‌سازی خولقاندویانه‌.  ڕاوه‌ستان و بێده‌نگبوونمان به‌رامبه‌ر ئه‌مه‌، نیشانه‌ی ڕازی بوونمانه‌، که‌ له‌ هه‌قه‌تدا  ئێمه‌ ئه‌مه‌مان ناوێت گه‌رتۆش بێزاری له‌ هه‌موو ئه‌مانه وه‌کو ئێمه‌ ، وه‌ره‌و به‌شداری ئه‌م خۆپیشاندانه‌ بکه‌”

ئه‌م‌ چه‌ند ڕسته‌یه‌ی که‌ CON ده‌یڵێت زۆر ڕاسته‌ ، که‌ له‌ کاتێکدا به‌و پاره‌یه‌ ده‌توانرا قوتابخانه‌ و خه‌سته‌خانه‌ی زیاتر دروست بکرایه‌و بێکارانی پێبخرایه‌ته‌ ئیشه‌وه‌.

له‌لایه‌کی تریشه‌وه‌ دوو له‌ نقابه‌ گه‌وره‌کانی بریتانیا که‌ یه‌کێکیان نوێنه‌رایه‌تی کارمه‌ندانی پشکنینی په‌ساپۆرت له‌ فڕۆکه‌خانه‌کانی بریتانیا و له‌اوانه‌ فڕۆکه‌خانه‌ی  Heathrow و به‌نده‌ره‌کان و سه‌ر سنوره‌کان ده‌کات، بڕیاری داوه‌ ڕۆژی 26/07/2012 مانبگرن دوای ئه‌وه‌ش هه‌تا ڕۆژی 20/08/2012 ش ئۆڤه‌ر-تایم نه‌کرێت به‌ مه‌به‌ستی دژی به‌تایبه‌تکردنی که‌رته‌که‌یان، زیادکردنی مووچه‌ی خانه‌نشینی و زیادی موووچه‌و دژی ده‌رکردنی کرێکاران.  هاوکاتیش به‌شێک له‌ شۆفێره‌کانی شه‌مه‌نده‌فه‌ره‌کانی هێڵی ئاسنینی به‌ستنه‌وه‌ی  له‌نده‌ن به‌ هه‌ندێک شاری ده‌ره‌وه‌ی‌ له‌نده‌ن، به‌کۆمه‌ک ده‌نگیان داوه‌ له‌ ڕۆژی 06/08/2012 وه‌ بۆ 3 ڕۆژ مانبگرن بۆ هه‌مان مه‌به‌ستی سه‌ره‌وه‌.  ئه‌م دوو مانگرتنه‌، ده‌وڵه‌ت و ده‌سه‌ڵاتی تۆقاندووه‌و شپرزه‌ کردوه‌ و که‌وتوونه‌ته‌ پڕۆپاگه‌نده‌یه‌کی زۆر دژی ئه‌و دوو نقابه‌یه‌،  چوونکه‌ له‌ هه‌قه‌تدا ئه‌م دوو مانگرنته له‌و کاته‌ ناسکه‌دا‌ شکستییه‌کی گه‌وره‌ ده‌بێت هه‌م بۆ ده‌وڵه‌ت  و هه‌م بۆ ئۆڵه‌مپیکیش .  ‌   ‌