ئایا (داوود پێغه‌مبه‌ر) مرۆڤێكی دادپه‌روه‌ر بووه؟
(یائیل ده‌یان) ی كچی جه‌نه‌ڕاڵی به‌ناوبانگی ئیسرائیلی (مۆشێ ده‌یان) Moshe Dayan (1915-1981)، له پارله‌مانی ئیسرائیلیدا وتارێكی كورتی خوێنده‌وه له ژێر ناوی (كنێست و ڕوداوی نێربازیی داوود پێغه‌مبه‌ر)، كه دواتر له ڕۆژنامه جیهانیه‌كاندا به‌م شێوه‌یه بڵاو كرایه‌وه:
((یائیل ده‌یانی نوێَنه‌ری باڵی چه‌پ له پارله‌مانی ئیسرائیلدا، پاش خوێندنه‌وه‌ی چه‌ند دێڕێكی ته‌وڕات سه‌باره‌ت به په‌یوه‌ندیی عاشقانه‌ی (داوود) له‌گه‌ڵا كوڕه جوانه‌كه‌ی شاوول (یه‌كه‌م پاشای ئیسرائیل)، داوای له نوێنه‌رانی كنێست كرد كه خۆیان له‌پله‌و پایه‌ی پیرۆزیی و موقه‌دده‌سیی ئه‌م پێغه‌مبه‌ر و پاشا مه‌زنه بپاریزن)) (ڕۆژنامه‌ی هیراڵد تریبیۆن، 12 ی تشرینی دووه‌می 1993).
ئه‌م وته‌یه‌ی یائیل ده‌یانی كچی به‌ناوبانگترین جه‌نه‌راڵی ئه‌و وڵاته كه له‌نێو كنێستی ئیسرائیلدا ڕایگه‌یاند له دیمۆكراتیترین پارله‌مانی په‌نجا و سێ وڵاتی جیهانی ئسلامیی ئه‌مڕۆدا ڕێگا به كه‌سێك نادرێت كه تێڕوانینێكی به‌و شێوه‌یه له‌باره‌ی بابه‌تێكی مه‌زهه‌بی بخاته‌ڕوو. جا با بزانین بۆچوونی (ته‌وڕات و قورئان) له‌باره‌ی ئه‌م پێغه‌مبه‌ره‌وه چیه؟
هه‌ر سێ كتێبه یه‌كتاپه‌رستیه ئاسمانیه‌كان (ته‌وڕات، ئینجیل، قورئان) ڕێزێكی تایبه‌تی له داوود پێغه‌مبه‌ر ده‌نێن و پایه‌یه‌كی به‌رزی بۆ داده‌نێن و به یه‌كێك له پێغه‌مبه‌ره ناوداره‌كانی خودا و به‌نو ئیسرائیلی ده‌ده‌نه قه‌ڵه‌م.. به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌وردی له ژیانی ئه‌م پێغه‌مبه‌ره ورد بینه‌وه و چاوێك به لاپه‌ڕه‌كانی كتێبی پیرۆزی په‌یمانی كۆن תנ״ך (العهد القدیم) دا بخشێنین، ئه‌وا توشی سه‌رسوڕمان و به‌دگومانییه‌كی گه‌وره ده‌بین به‌رامبه‌ر به‌م پێغه‌مبه‌ره‌ی خودا كه چۆن كتێبه ئاسمانیه‌كان وه‌ك به‌نده‌یه‌كی گوێرایه‌ڵ و خوداپه‌رست وه‌سفی ده‌كه‌ن، به‌ڵام له‌گه‌ڵا هه‌ڵدانه‌وه‌ی لاپه‌ڕه‌كانی ژیانی ئه‌م پێغه‌مبه‌ره له كتێبی په‌یمانی كۆن به‌گشتی و كتێبی دووه‌می ساموێل שמואל ב به‌تایبه‌تی، ئه‌وا ده‌گه‌ینه ئه‌و ڕاستییه‌ی كه ئه‌م پیاوی خودایه تاوانێكی ئه‌نجام داوه كه ناشێت له پێغه‌مبه‌رێكی خودا بوه‌شێته‌وه. جا با بزانین كتێبی پیرۆزی په‌یمانی كۆن תנ״ך به چ شێوه‌یه‌ك باس له‌م پێغه‌مبه‌ره ده‌كات و قورئانیش به چ شێوه‌یه‌ك به‌رگری له بێگوناهی ومه‌عسومیه‌تی ده‌كات.
((له ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌كدا داوود پاشا له جێگاكه‌ی خۆی هه‌ستا و چووه پشت ماڵه‌كه‌یانه‌وه و كه‌وته پیاسه كردن، چاوی به ژنێك كه‌وت خۆی ده‌شت و ئه‌و ژنه‌ش ڕوخسارێكی یه‌كجار جوانی هه‌بوو، ئینجا داوود كه‌سێكی نزیكی خۆی نارد تا زانیاری له‌باره‌ی ئه‌و ژنه‌وه بده‌نێ، ئینجا به داوودیان گووت: ئه‌و ژنه (به‌تشه‌به‌ع) ی ژنی (ئوورییا) یه (سه‌رداری ئیسرائیل له جه‌نگ دژ به موئابیه‌كان)، داوودیش پیاوه‌كانی خۆی نارد تا بیهێننه‌لای، ئیتر ژنه‌كه‌یان هێنایه لای داوود، ئینجا ده‌ستی له‌گه‌ڵدا تێكه‌ڵا كرد و له‌گه‌ڵیدا نوست.. دواتر ژنه‌كه گه‌ڕایه‌وه ماڵه‌وه و پاش ماوه‌یه‌كیش سكی پڕ بوو، نامه‌یه‌كیشی بۆ داوود نارد و نوسیبووی (سكم پڕه). دوای ئه‌وه‌ش داوود ئووریای مێردی بانگ كرد و پێی گوت: بڕۆ ماڵه‌وه پێكانت بشۆ، مه‌به‌ستیشی له‌م قسه‌یه ئه‌وه بوو كه بڕواته ماڵه‌وه و له‌گه‌ڵ ژنه‌كه‌یدا بنوێت و وا بزانێت كه سكی له‌و پڕ بووه. به‌ڵام ئوورییا له ماڵی داوود وله‌گه‌ڵ سه‌رگه‌وره‌كانی داووددا نوست و نه‌ڕۆیشته‌وه ماڵی خۆیان، ئه‌م هه‌واڵه‌شیان به داوود گه‌یاند كه ئورریا نه‌ڕۆیشتۆته‌وه ماڵی خۆیان، ئینجا داوود به ئووریای گووت: ئه‌ی تۆ له سه‌فه‌ر نه‌گه‌ڕایته‌وه به‌ڵام بۆچی نه‌چویته‌وه ماڵی خۆتان؟ ئووریاش گوتی: سه‌ربازانی ئیسرائیل له ئۆردوگاكه‌دا نیشته‌جێن و به‌نده‌كانی به‌ڕێزیشتان له بیاباندا چادریان هه‌ڵداوه، منیش به چ شێوه‌ك بچمه‌وه ماڵه‌وه و بخۆم و بخۆمه‌وه و له‌گه‌ڵ ژنه‌كه‌مدا بنووم؟ سوێند به گیانی تۆ ئه‌م كاره ناكه‌م. داوودیش كه ئه‌مه‌ی بینی، نامه‌یه‌كی بۆ (یوئاب) ی فه‌رمانده‌ی به‌ره‌ی شه‌ڕه‌كان كه له‌به‌رامبه‌ر به‌نو عه‌ممووندا وه‌ستابوون، نوسی و خودی ئوورییاش نامه‌كه‌ی به ده‌ستی خۆی گه‌یاند و له نامه‌كه‌شدا نوسرابوو: كه ئووریا له به‌ره‌كانی پێشه‌وه‌ی جه‌نگدا به‌جێ بهێڵه و دواوه‌شی چۆڵا بكه تا به‌ربكه‌وێت و بكوژرێت. هه‌ر له‌و كاته‌شدا یوئابی سه‌ركرده شاره‌كه‌ی گه‌مارۆ دابوو ئوورییاش له شوێنه‌كه‌ی خۆیدا مایه‌وه چونكه ده‌یزانی پیاوه ئازاكانی دوژمنی لێیه، بۆیه ئووریایان به‌جێهێشت و خه‌ڵكی شاره‌كه‌ش هاتنه ده‌ره‌وه و جه‌نگیان له‌گه‌ڵ یوئابدا كرد و ئووریاشیان كوشت. ژنه‌كه‌ی ئووریاش كه بیستی مێرده‌كه‌ی كوژراوه پرسه‌ی بۆ دانا، كه ڕۆژی پرسه‌كه‌شی ته‌واو بوو، داوود پێغه‌مبه‌ر هێنایه ماڵی خۆیان و كوڕێكی لێی بوو)) ( تناخ -תנ״ך ، كتێبی دووه‌می ساموێل שמואל ב’ بابی یازده).
كاردانه‌وه‌ی (یه‌هوهיְהוָה) ی خودای ئیسرائیلیش له‌به‌رامبه‌ر ئه‌م تاوانه‌ی كه داوود ئه‌نجامی دا له كتێبه پیرۆزه‌كه‌یاندا به‌م شێوه هاتووه: (خوداوه‌ند په‌یامێكی بۆ داوود نارد و فه‌رمووی: من ماڵی سه‌رگه‌وره‌كه‌ت (شاوول שָׁאוּל ، یه‌كه‌م پاشای ئیسرائیل) ـم به تۆ به‌خشی، ژنه‌كانیشیانم خسته باخه‌ڵته‌وه، جا ئه‌گه‌ر ئه‌مه‌شت به‌لاوه كه‌م بوو ئه‌وا جارێكی تر دوباره‌م ده‌كرده‌وه! به‌ڵام بۆچی داوێنپیسیت له‌گه‌ڵا ژنی ئووریا كرد و مێرده‌كه‌شیت به شمشێری به‌نو عه‌مموون به كوشت دا؟ به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌موو گوناهه‌شی كه كردت، ئه‌وا لێت خۆشده‌بم و نامریت، به‌ڵام كوڕه حه‌رامزاده‌كه‌ت ده‌مرێت (( تناخ -תנ״ך ، كتێبی دووه‌می ساموێل שמואל ב’ ، بابی دوانزه‌هه‌م، 7-14)
لێره‌دا ده‌گه‌ینه ئه‌و ده‌ره‌نجامه واقعییه‌ی كه پێغه‌مبه‌رانیش وه‌ك مرۆڤی ئاسایین و شایسته‌ی هه‌ڵه و لادانن. له‌دوای ئه‌م كاره‌ساته‌شه‌وه داوودی پێغه‌مبه‌ر هه‌ست به شه‌رمه‌زارییه‌كی گه‌وره ده‌كات و سه‌رجه‌م كتێبی زه‌بوورתהלים (مه‌زمووره‌كان) یش پاڕانه‌وه‌یه له خودا تا له گوناهه‌كانی خۆش بێت.. هه‌ر بۆیه تا كۆتایی ته‌مه‌نیشی به‌و شه‌رمه‌زاریه مایه‌وه! ته‌وڕات درێژه به‌سه‌رگوزشته‌ی ئه‌م پێغه‌مبه‌ره ده‌دات و له چه‌ند دێرێكدا هاتووه: (داوودی پیر و به‌ساڵاچوو هه‌رچه‌نده جل وبه‌رگی ده‌پۆشی گه‌رمی نه‌ده‌بووه‌وه و خزمه‌تكاره‌كانیشی پێیان گوت: با داوای كچێكی جوان بۆ گه‌وره‌مان بكه‌ین تا له باخه‌ڵتا بخه‌وێت و گه‌وره‌مان گه‌رمی بێته‌وه. ئینجا له هه‌موو ناوچه‌كانی ئیسرائیلدا داوای كچێكی جوانیان كرد، كیژۆله‌یه‌كیان به‌ناوی (ئه‌بیشه‌گی شوونه‌ممی) دۆزییه‌وه كه ڕوخسارێكی یه‌كجار جوانی هه‌بوو) ((( تناخ -תנ״ך كتێبی یه‌كه‌می پاشایانמלכים א ‘ ،بابی یه‌كه‌م، 1-3).
زۆربه‌ی لێكۆڵه‌ره‌وانی ته‌وڕات ئاماژه به‌وه ده‌كه‌ن كه داوود نێربازیش بووه، به‌ڵگه‌ی ئه‌مه‌ش له‌و لاواندنه‌وه‌یه‌دا هاتووه كه داوود له‌دوای بیستنی هه‌واڵی مه‌رگی له‌ناكاوی (یۆناتان) كوڕی لاو و جوانی شاوولی یه‌كه‌م پاشای ئیسرائیل بۆی چڕیوه و، ده‌قه‌كه‌شی له كتێبی دووه‌می ساموێل (بابی یه‌كه‌م، 26-27) دا هاتووه كه ده‌ڵێت: (یۆناتانی برام، لای من چه‌ند خۆشه‌ویست بوی چونكه خۆشه‌ویستی من بۆت ته‌نها خۆشه‌ویستیی نێوان دوو برا نه‌بوو به‌ڵكو وه‌ك خۆشه‌ویستیی پیاوان بۆ ژنان بوو). هه‌ر به هه‌مان شێوه‌ش له دوایدا داوود بۆ ڕازیكردنی جه‌بعونییه‌كان حه‌وت كوڕی شاوول (برای یۆناتانی ده‌نكی داوود) ی ته‌سلیمی ئه‌وان كرد تاكو له سێداره‌یان بده‌ن، هه‌روه‌ها سه‌ركرده و كوڕی مامی شاوول كه پێشتر به نیازی ته‌ماح به لای خۆیدا ڕای كێشابوو، به‌ده‌ستی ئه‌و پیلانه‌كه‌ی دژی شاوول به‌ئه‌نجام گه‌یاند، تا خۆی بچێته شوێنه‌كه‌یه‌وه، دوای ئه‌وه‌ش كه داوود گه‌یشته ده‌سه‌ڵاتی خۆی، به شمشێر كوشتی و له‌دوای مه‌رگیشی پرسه‌ی بۆ گێڕا و عودی بۆ ده‌ژه‌نی و سروودی بۆ ده‌چڕی: (( تناخ – תנ״ך كتێبی دووه‌می پاشایانמלכים ב’ ، بابی سێیه‌م، 32-33).
دووباره له كتێبی(( تناخ – תנ״ך )) دا هاتووه كه داوود، ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تی و چه‌كداریی خۆی به دزی و ڕێگری ده‌ست پێ كردووه، كه له‌گه‌ڵا (600) پیاوی ڕێگر و دز تاڵانكاری و كوشتاری له ناوچه جیاجیاكاندا ئه‌نجام داوه، تا جارێكیان بۆ ئه‌وه‌ی هه‌واڵی ئه‌و تاوانانه‌ی كه ئه‌نجامی داون نه‌گاته‌وه لای (ئه‌خیش אָכִיש )ی پاشای (گه‌ت גַּת)، هه‌موو پیاوان و ژنان و هه‌تا منداڵی شیره‌خۆره‌شی سه‌ربڕی(((( تناخ – תנ״ך كتێبی یه‌كه‌می ساموێل שמואל א’ ، بابی بیست و حه‌وته‌م، 8-12)، كاتێكیش پیاوه ڕێگر و چه‌ته‌كانی داوود ناڕه‌زایه‌تییان به‌رامبه‌ر به‌م كاره ده‌ربڕی و كه‌وته به‌ر هه‌ڕه‌شه‌ی كوشتن، داوای له “خوا” كرد چاره‌یه‌كی بۆ بدۆزێته‌وه، “خوا” ش ئامۆژگاریی كرد كه په‌لاماری خاكی ده‌وڵه‌مه‌ند و به‌پیتی عه‌مالیقه بدات تا دز و تاڵانچییه‌كان له‌و خاكه‌دا تاڵانچێتی و دزیی خۆیان بكه‌ن و له تۆش (داوود) ڕازی بن، (هه‌مان كتێب، بابی سییه‌م). له‌دوای گرتنی شاری (ریببه) ش كه خه‌ڵكه‌كه‌ی جوامێرانه و بوێرانه به‌رگرییان له‌به‌رامبه‌ر سوپا تاڵانچیه‌كه‌ی (داوود) كرد، داوودیش فه‌رمانی به سوپاكه‌یدا كه سه‌رجه‌م دانیشتوانی ئه‌و شاره بخه‌نه ژێر باری ئیش و كار به ته‌ور و مشار و كوره‌ی خشت ((تناخ – תנ״ך كتێبی ساموێلی دووه‌م(שמואל ב’ ، بابی دوازده‌هه‌م). سه‌ره‌ڕای ئه‌م هه‌موو تاوانه‌ی كه داوود پێغه‌مبه‌ر ئه‌نجامی داوه كه‌چی له لاپه‌ڕه‌كانی (( تناخ – תנ״ך )) هه‌مان پێغه‌مبه‌ر به كوڕی خوداوه‌ند و به یه‌كه‌م نۆبه‌ره‌ی ناسراوه، كه له‌لای خوداوه له‌سه‌ر عه‌رشه‌كه‌ی دانیشتووه و گۆچانی ده‌سه‌ڵاتدارێتیی له‌لایه‌ن خوداوه به‌ده‌ست هێناوه، خواش له‌باره‌ی داووده‌وه گوتوویه‌تی: ((من به دوای مه‌ڕه‌كاندا ده‌گه‌ڕێم و ونم كردوون، ده‌مه‌وێت بله‌وه‌ڕێن و پشوو بده‌ن و شوانه‌كه‌یانم ون كردووه كه ئه‌وانه بله‌وه‌ڕێنێت، واته به‌نده‌ی خۆم “داوود” من یه‌هوه “خودا” ی ئه‌وانم و به‌نده‌شم داوود میری ئه‌وان بوو (تناخ – תנ״ך ، كتێبی حزقیال پێغه‌مبه‌ر יחזקאל ، بابی سی و چواره‌م، 11-24).
داوود له‌سه‌ر جێگه‌ی مردنی، له‌گه‌ڵا ئه‌بیشه‌گی شونه‌ممیی ژنی((وێنه‌یه‌كی گریمانه‌یی))
ئه‌وه‌ی لێره‌دا خستمانه ڕوو، ژیان و به‌سه‌رهاتی داوود پێغه‌مبه‌ره، كه “قورئان” ی موسڵمانان به‌و په‌ڕی ڕێزه‌وه باسی ئه‌م پێغه‌مبه‌ره گه‌نده‌ڵه ده‌كات، ئه‌وه‌ی جێگای سه‌رنجه كه خودی كتێبی (تناخ – תנ״ך ، كه به‌لای جوله‌كه‌كانه‌وه پیرۆزه و وه‌ك ده‌قێكی ئیلاهی ته‌ماشای ده‌كه‌ن، دان به‌م كرده‌وه تاوانكاریانه‌ی “داوود” ده‌نێت، كه‌چی (قورئان) هه‌رچی تاوان و گوناهی ئه‌م پیاوه هه‌یه ده‌یسڕێته‌وه و وه‌ك موعسووم و بێگوناه له قه‌ڵه‌می ده‌دات ! لێره‌دا گه‌شتێكی خێرا به‌ناو سووره‌ته‌كانی “قورئان” دا ده‌كه‌ین و سه‌رگوزه‌شته‌ی “داوود” یش ده‌خه‌ینه ڕوو تا بزانین ئه‌م پێغه‌مبه‌ره به چ شێوه‌یه‌ك لای موسڵمانان پیرۆز كراوه:
له قورئاندا هاتووه: (ێا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِیفَه‌ً فِی الْأَرْچِ فَاحْكُم بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ ۆڵا تَتَّبِعِ الْهَۆی فَیُچِلَّكَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّ الَّژِینَ ێچِلُّونَ عَن سَبِیلِ اللَّهِ ڵهُمْ عَژَابٌ شَدِیدٌ بِمَا نَسُوا ێوْمَ الْحِسَابِ) (ص: 26)
واته: (ئه‌ی داوود! تۆمان كرده جێنشین له زه‌ویدا، ده‌ی دادپه‌روه‌رانه به‌پێی هه‌ق له‌نێو خه‌ڵكدا حوكم بده، و شوێن ئاره‌زوو مه‌كه‌وه، چونكه گومڕات ده‌كات و ڕێگای خودات لـێ ون ده‌كات، ئه‌وانه‌شی ڕێگای خودایان ون كردووه سزایه‌كی تووند ده‌درێن، چونكه ڕۆژی لێپرسینه‌وه‌یان له‌یادی خۆیان بردۆته‌وه)
ئه‌م ئایه‌ته‌ی سه‌ره‌وه ئه‌وه‌مان بۆ ده‌رده‌خات كه خودا سه‌ره‌ڕای ئه‌و نیعمه‌ته‌شی كه به داوود پێغه‌مبه‌ری به‌خشیوه، كه‌چی ئاگاداری ده‌كاته‌وه كه به دادپه‌روه‌رانه حوكم له‌سه‌ر زه‌ویدا بكات و دوای ئاره‌زوه‌كانی نه‌كه‌وێت چونكه نابێت ڕۆژی لێپرسینه‌وه و سزادانی خودا له‌بیر خۆی به‌رێته‌وه، هه‌ر لێره‌شدا ده‌گه‌ینه ئه‌و ده‌ره‌نجامه‌ی كه (داوود) كارێكی گوناهكارانه‌ی ئه‌نجام داوه و، قورئانیش ئاگاداری ئه‌و (زینا) یه‌یه كه داوود له دژی به‌تشه‌به‌عی خێزانی ئووریا ئه‌نجامی داوه و سه‌ره‌نجام ئووریاشی به كوشت داوه، تاكوو په‌رده به‌سه‌ر تاوانه‌كانیدا بدات و توشی شه‌ره‌مه‌زاری نه‌بێت.
له قورئانیشدا چیرۆكی داوود و ئه‌وه‌ی به‌رامبه‌ر (به‌تشه‌به‌ع) و (ئووریا) ی مێردی كردویه‌تی ، به‌شێوه‌یه‌كی هێمایی و زۆر نهێنی باس كراوه‌و ده‌ڵێت: (ۆهَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ إِژْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ، إِژْ دَخَلُوا عَڵی دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ قَالُوا ڵا تَخَفْ خَصْمَانِ بَغَی بَعْچُنَا عَڵی بَعْچٍ فَاحْكُم بَیْنَنَا بِالْحَقِّ ۆڵا تُشْگِگْ ۆاهْدِنَا إِڵی سَۆا‌و الصِّرَاگِ. إِنَّ هَژَا أَخِی ڵهُ تِسْعٌ ۆتِسْعُونَ نَعْجَه‌ً ۆلِێ نَعْجَه‌ٌ ۆاحِدَه‌ٌ فَقَاڵ أَكْفِلْنِیهَا ۆعَزَّنِی فِی الْخِگَابِ. قَاڵ ڵقَدْ ڤَڵمَكَ بِسُۆَالِ نَعْجَتِكَ إِڵی نِعَاجِهِ ۆإِنَّ كَپِیراً مِّنْ الْخُڵگَا‌و ڵێبْغِی بَعْچُهُمْ عَڵی بَعْچٍ إِلَّا الَّژِینَ ێ‌مَنُوا ۆعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۆقَلِیلٌ مَّا هُمْ ۆڤَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ ۆخَرَّ رَاكِعاً ۆأَنَابَ. فَغَفَرْنَا ڵهُ ژَلِكَ ۆإِنَّ ڵهُ عِندَنَا ڵزُلْفَی ۆحُسْنَ مَێ‌بٍ) (ص: 21-25)
واته:”ئایا هه‌واڵی ئه‌وه‌تان پێنه‌گه‌شتووه كه كێشه‌یه‌كیان هه‌بوو، به دیواردا سه‌ركه‌وتن و خۆیان گه‌یانده میحرابه‌كه‌ی! كاتێك خۆیان كرد به ژووردا و چوونه لای داود، ئه‌ویش لێیان ترسا، به‌ڵام ئه‌وان گوتیان: مه‌ترسه، هه‌ردووكمان ناكۆكییه‌كمان هه‌یه و لایه‌كمان سته‌می له لایه‌كی ترمان كردووه، داواكارین كه به دادپه‌روه‌ری له نێوانماندا بڕیار بده‌یت و لایه‌نی هیچ كه‌سێكمان نه‌گری، رێنمایشمان بكه بۆ رێگای راست و درووست. یه‌كێكیان گوتی: به‌ڕاستی ئه‌م برایه‌م نه‌وه‌د و نۆ مه‌ڕی هه‌یه، به‌ڵام من ته‌نها یه‌ك مه‌ڕم هه‌یه، كه‌چی پێم ده‌ڵێت ئه‌و مه‌ڕه‌شم بده‌رێ، به قسه‌ی زل و زۆرزانی ده‌یه‌وێت لێم زه‌وت بكات.داود گوتی سوێند به خوا بێگومان ئه‌و برایه‌ت سته‌می لێكردوویت به‌وه‌ی ده‌یه‌وێت تاكه مه‌ڕه‌كه‌ی تۆ بخاته سه‌ر مه‌ڕه‌كانی خۆی، له راستیدا زۆربه‌ی ئه‌وانه‌ی شه‌ریك و هاوكارن سته‌م له یه‌كتری ده‌كه‌ن، جگه له‌وه‌ی كه ئیمان و باوه‌ڕیان هه‌یه و كار و كرده‌وه‌ی چاك ئه‌نجام ده‌ده‌ن، ئه‌وانیش زۆر كه‌من.ئینجا دوو كه‌سه‌كه دیار نه‌من و ئه‌وسا ئیتر داود زانی كه ئێمه ته‌نها تاقیمان كردووه‌ته‌وه، له‌به‌ر دوو هۆكاری سه‌ره‌كی، یه‌كه‌م له‌به‌ر ئه‌وه‌ی فێر بێت به په‌له حوكم ده‌رنه‌كات، دووه‌م له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سوێندی خوارد له‌سه‌ر هه‌ر شتێك كه لێكۆڵینه‌وه‌ی ده‌رباره‌یه‌وه نه‌بوو. ئیتر دوای لێخۆشبوونی له په‌روه‌ردگاری كرد و چۆكی دادا و كڕنۆشی برد و داوای لێبوردنی كرد، ئێمه‌ش له‌و هه‌ڵه‌یه‌ی خۆش بووین، بێگومان ئه‌و له نزیكان و خۆشه‌ویستانی ئێمه‌یه و خۆشترین جێگه و رێگه‌مان بۆ ئاماده كردووه” (ته‌فسیری ئاسان).
له‌م كۆمه‌ڵه ئایه‌ته‌دا ناڕاسته‌وخۆ باسی ئه‌و چیرۆكه كراوه: به داوود وتراوه چی ده‌ڵێیت ده‌رباره‌ی كه‌سێك نه‌وه‌دونۆ سه‌ر مه‌ڕی هه‌یه به‌ڵام تاقه سه‌ر مه‌ڕێكی هاوڕێكه‌ی داگیر كردوه بۆ خۆی؟! مه‌به‌ستیش ئه‌وه‌یه كه داوود ژنی تری هه‌بوه به‌ڵام ژنه‌كه‌ی ئووریای داگیر كردوه بۆ خۆی.
(( قورئان)) ئه‌م چه‌ند ئایه‌ته‌ی سوره‌تی (ص) ی له‌چه‌ند به‌ندێكی ((تناخ – תנ״ך- كتێبی ساموێلی دووه‌مשמואל ב’ )) وه‌ریگرتووه‌و به‌كه‌مێك ده‌ستكاریكردنه‌وه دایڕشتۆته‌وه و ده‌قه‌كه‌شی به‌م شێوه‌یه خراوه‌ته روو:
((خوداوه‌ند، (ناتان) ی پێغه‌مبه‌ری نارده لای داوود و پێیگوت: دوو پیاو له شارێكدا هه‌بوون یه‌كێكیان ده‌وڵه‌مه‌ند و ئه‌وی تریان هه‌ژار بوو. پیاوه ده‌وڵه‌مه‌نده‌كه مه‌ڕو مانگایه‌كی زۆری هه‌بوو. به‌ڵام هه‌ژاره‌كه جگه له به‌رخۆله‌یه‌ك كه كڕیبووی و به‌خێوی كردبوو له‌گه‌ڵ خۆی و مناڵه‌كانیدا گه‌وره ببوو هیچی تری نه‌بوو. به‌رخۆله‌كه له نانه‌كه‌ی ده‌خوارد له جامه‌كه‌ی ده‌خوارده‌وه له‌باوه‌شیدا وه‌ك كچی خۆی ده‌نووست. پیاوه ده‌وڵه‌مه‌نده‌كه میوانێك ڕووی تێكرد به‌ڵام ڕازی نه‌بوو یه‌كێك له مه‌ڕو مانگاكانی خۆی ببات تا ژه‌مێك بۆ میوانه‌كه ئاماده بكات. له‌جیاتی ئه‌وه به‌رخۆله‌ی كابرای هه‌ژاری بردو بۆ میوانه‌كه‌ی ئاماده كرد. تووڕه‌یی داوود له‌سه‌ر پیاوه‌كه گڕی گرت و به ناتانی گووت به گیانی خوداوه‌ند ئه‌و پیاوه‌ی ئه‌و كاره‌ی كردووه ده‌كوژرێت و چوار ئه‌وه‌نده هه‌قی به‌رخۆله‌كه ده‌دات، چونكه ئه‌و كاره‌ی لێ وه‌شاوه‌ته‌وه و به‌زه‌یی نه‌بووه! ناتانیش به داوودی گوت: ئه‌و پیاوه تۆیت! خوداوه‌ند خوای ئیسرائیل ئاوهای فه‌رموو: من ده‌ستنیشانم كردی به‌پاشا به‌سه‌ر ئیسرائیله‌وه له‌ده‌ست شاووڵ ڕزگارم كردیت، ماڵی گه‌وره‌كه‌تم پێ دایت و ژنه‌كانیم خسته باوه‌شته‌وه وماڵی ئیسرائیل و یه‌هودام پێ دایت و گه‌ر ئه‌وه‌ش كه‌م بوایه ئاو ها و ئاوا وئاوام بۆ زیاد ده‌كردیت!. به‌ڵام بۆچی وشه‌ی خوداوه‌ندت به‌هه‌ند نه‌گرت و له‌به‌ر چاویدا خراپه‌ت كرد؟ تۆ ئوریای حیتیت كوشت و ژنه‌كه‌یت كرد به‌ژنی خۆت و ئه‌وت به‌شمشێری نه‌وه‌ی عه‌مون كوشت؟ ئێستاش له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و گوناهه‌ت كرد، هه‌تاهه‌تایه شمشێر له ماڵه‌كه‌ت نابڕێت، چونكه تۆ منت به‌هه‌ند نه‌گرت و ژنه‌كه‌ی ئوریای حیتیت بردو كردت به ژنی خۆت. خوداوه‌ند ئاوها ده‌فه‌رموێ: ئه‌وه‌تا من له ماڵه‌كه‌تدا خراپه‌ت به‌سه‌ردا ڕاست ده‌كه‌مه‌وه، به‌به‌رچاوی خۆته‌وه ژنه‌كانت ده‌به‌م و ده‌یانده‌م به‌و كه‌سه‌ی كه لێته‌وه نزیكه تا به‌رۆژی ڕووناك له‌گه‌ل ژنه‌كانتدا بخه‌وێت. تۆ به‌نهێنی ئه‌و كاره‌ت كردو منیش ئه‌م كاره‌به ئاشكراو له‌به‌رده‌م هه‌موو ئیسرائیلدا به‌رۆژی ڕووناك ئه‌نجام ده‌ده‌م ! داوود به‌ناتانی گووت تاوانم ده‌رهه‌ق به خوداوه‌ند كرد. ناتانیش به داوودی گوت خوداوه‌ندیش له تاوانه‌كه‌ت خۆش بووه و نامریت ته‌نها ئه‌وه نه‌بێت كه به‌م كاره دوژمنه‌كانی خوداوه‌ندت دلخۆش كردووه، ئه‌و منداڵه‌ی بۆت له‌دایك ده‌بێت ئه‌وا ده‌مرێت.
ئینجا ئه‌ومنداڵه‌ی داوود كه له ژنه‌كه‌ی (ئوریا) له‌دایك بوو خوداوه‌ند لێیدا و نه‌خۆش كه‌وت و داوودیش بۆ منداڵه‌كه‌ی له خودا پاڕایه‌وه‌و ڕۆژووی گرت و چووه ژووره‌وه ، به‌پاڵكه‌وتوویی له‌سه‌ر زه‌وی مایه‌وه و ڕیشسپیانی ماڵه‌كه‌ی چوونه سه‌ری تا له زه‌وی به‌رزی بكه‌نه‌وه به‌ڵام ئاره‌زووی نه‌كرد و نانی نه‌خوارد. له‌ڕۆژی حه‌وته‌مدا منداڵه‌كه‌ی مردو خزمه‌تكاره‌كانی داوود ترسان پێی بڵێن منداڵه‌كه مردووه چونكه گوتیان هێشتا منداڵه‌كه زیندووه، قسه‌مان له‌گه‌ڵیدا كرد و گویێ لـێ نه‌گرتین، ئیتر چۆن پێی بڵێین منداڵه‌كه مردووه! له‌وانه‌یه كارێكی خراپتر بكات!! داوود دیققه‌تیدا خزمه‌تكاره‌كانی له‌ناو خۆیاندا چرپه چرپ ده‌كه‌ن، ئینجا زانی كه منداڵه‌كه مردووه. جا داوود گوتی: منداڵه‌كه‌م مردووه؟ ئه‌وانیش گوتیان: به‌ڵێ مردووه!!. داوود یش له زه‌وی ڕاست بوه‌وه و خۆی شت و ڕۆنی دا له خۆی و جله‌كانی گۆڕی و چووه ناو ماڵی خوداوه‌نده‌وه‌و كڕنووشی برد و پاشان گه‌ڕایه‌وه بۆ ماڵه‌كه‌ی و داوای نانی كرد،بۆیان دانا وخواردی. خزمه‌تكاره‌كانی پێیان گوت: ئه‌م كاره چی بوو كردت؟ له كاتێكدا منداڵه‌كه زیندووبوو، ڕۆژووت گرت و گریایت به‌ڵام كه مرد هه‌ستایت و نانت خوارد؟ ئه‌ویش گوتی: له‌كاتێكدا منداڵه‌كه زیندوو بوو ڕۆژووم گرت و گریام وگوتم كێ ده‌زانێ به‌ڵكو خوداوه‌ند به‌زه‌یی پێمدا بێته‌وه‌و منداڵه‌كه بژی. ئیستاش كه مردووه بۆچی ڕۆژوو بگرم؟!. ئایا ئه‌توانم بیگێڕمه‌وه؟؟ من ده‌چم بۆلای ئه‌و به‌ڵام ئه‌و ناگه‌ڕێته‌وه بۆلای من. ئینجا داوود دڵنه‌وایی به‌تشه‌به‌عی ژنی دایه‌وه و چووه ژووره‌وه بۆلایی و له‌گه‌ڵیدا نووست و منداڵێكی بوو ناوی نا (سڵێمان) ،خوداوه‌ند خۆشی ویست و له‌ڕێگای ناتان پێغه‌مبه‌ره‌وه له‌پێناوی خوداوه‌ندا ناوی نا یه‌دیدیا)) (((تناخ – תנ״ך- سامۆێلی دووه‌مשמואל ב’ )) بابی سێزده‌هه‌م، 12-25).
له‌و چیرۆكه‌ی داوود و ئوریای حیتیدا كه له به‌شی پێشودا خستمانه ڕوو، قورئان به‌ناڕاسته‌وخۆ و ده‌قه‌كانی(((تناخ – תנ״ך – به‌ئاشكرا، ئاماژه بۆ چیرۆكی داوێنپیسیی داوود پێغه‌مبه‌ر ده‌كه‌ن (كه دڵنیا نین واقیعیه یان نا). به‌ڵام ئه‌وه‌ی له هه‌مووی قێزه‌ونتره ئه‌و چیرۆكی ده‌ستدرێژییه سێكسییه‌یه كه (ئه‌منۆن) ی كوڕی داوود پێغه‌مبه‌ر ده‌یكاته سه‌ر (سامار)ی خوشكی‌و په‌رده‌ی كچێنی ده‌دڕێنێ كه ئه‌م رووداوه‌ش هێنده قێزه‌ونه هه‌ست به‌شه‌رم ده‌كه‌م كه لێره‌دا بۆتانی ده‌خه‌مه روو. . . كورد ده‌مێكه ده‌ڵێ “گیا له‌سه‌ر بنجی خۆی ده‌ڕوێت”، ئه‌م په‌نده‌ش ده‌قاو ده‌ق له‌سه‌ر كوڕه‌كه‌ی داوود پێغه‌مبه‌ر جێبه‌جێ ده‌كرێت، به‌ڵام به‌هه‌ر حاڵا پێغه‌مبه‌ران‌و بنه‌ماڵه‌كانیان ئه‌گه‌ر به‌پێی ئه‌و چیرۆكانه بێت كه ده‌گێڕدرێنه‌وه شه‌رعیان به‌سه‌ردا ناسه‌پێت‌و خاوه‌نی كۆمه‌ڵێ تایبه‌تمه‌ندین كه باوه‌ڕداری ساده بۆی نییه بیان به‌زێنێت, به‌ڵام ئێمه‌ی تۆمه‌تبار به بێباوه‌ڕی و زه‌نده‌قه هه‌رچییه‌ك بڵێین سوودی نیه، چونكه ئه‌و پیرۆزیه‌ی ده‌به‌خشرێت به پێغه‌مبه‌ران ڕێگه له هه‌مو پرسیار و ڕه‌خنه‌یه‌ك ده‌گرن. هه‌ر له ئه‌زه‌له‌وه پێغه‌مبه‌ران، به‌تایبه‌تی ئه‌وانه‌ی ده‌سه‌ڵاتدار و فه‌رمانڕه‌وا بوون، زۆرترین ژنیان بۆ خۆیان حه‌ڵال كردووه‌و سنوری چوار ژنه‌شیان بۆ بڕوادارانی شوێنكه‌وته‌یان داناوه، كه ئه‌مه‌ش عه‌قلیه‌تێكی ته‌لمودی جوله‌كه‌یه كه ده‌ڵێت “پێویسته هه‌موو پیاوێك چوار ژن زیاتر نه‌هێنێت” (ته‌لمود – תלמוד ، یه‌ڤاموت، 65ئه‌لیف) . جا نازانین بۆچی پێغه‌مبه‌ران هێنده عاشقی فره‌ژنی بوون!! ئایا ئه‌وه كاریگه‌ریی چیرۆكه ئایینیه‌كانه كه به‌و شێوه‌یه وێنه‌یان ده‌كه‌ن یان واقیعێكه و ئه‌و كه‌سانه پشتیان به پله‌وپایه‌ی خۆیان به‌ستوه بۆ هێنانه‌دیی حه‌زه سروشتیه‌كانیان. جابابزانین كوڕه‌كه‌ی داوود پێغه‌مبه‌ریش چ كه‌تنیكی ناوه‌ته‌وه‌و به‌چ جۆریك شوێن پێی باوكی موقه‌ده‌سی هه‌ڵگرتووه: دووباره له كتێبی سامۆئیلی دووه‌مدا שמואל ב’ هاتووه كه:
(ئه‌بشالۆمی كوڕی داوود خوشكێكی جوانی به‌ناوی سامار هه‌بوو، ئه‌منۆنی كوڕی داوود حه‌زی لێكرد. ئه‌منۆن له‌تاو ساماری خوشكی مه‌ست و حه‌یران بوو چونكه پاكیزه بوو، ئه‌منۆن ده‌ستی تێنه ده‌چوو هیچی لێ بكات. ئه‌منۆن هاوڕێیه‌كی هه‌بوو ناوی یونادابی كوری شه‌معی بوو كه برای داوود بوو پیاوێكی زۆر دانا بوو، پێی گوت شازاده بۆچی رۆژ له دوای رۆژ لاواز ده‌بیت؟ ئه‌منۆنیش پێی گوت من ساماری خوشكی ئه‌بشالۆمی برامم خۆش ده‌وێت. یونادابیش پیی گوت له‌ناو جێگاكه‌دا پاڵ كه‌وه‌و خۆت نه‌خۆش بخه‌و گه‌ر باوكت هات بۆ بینینت پێی بڵێ با ساماری خوشكم بێت بۆ لام و شتێكم ده‌رخوارد بدات و خواردنه‌كه‌ش له‌به‌ر چاومدا ساز بكات, به‌شكم ته‌ماشای بكه‌م و بتوان له‌ده‌سته‌كانی شتێك بخۆم. ئینجا ئه‌منۆن پاڵكه‌وت و خۆی نه‌خۆش خست, پاشاش هات بۆ بینینی و, ئه‌منۆن به‌پاشای گوت با ساماری خوشكم بێت بۆ لام و له‌به‌رچاومدا دوو كێك دروست بكات و له‌ده‌سته‌كانی شتێك بخۆم، جا داوود ناردی به‌دوای ساماردا بۆ ماڵه‌وه و پێی گوت بڕۆ بۆ ماڵی ئه‌منۆنی برات و خواردنیی بۆ دروست بكه. ساماریش چوو بۆ ماڵی ئه‌منۆنی برای و ئینجا هه‌ویری بردو شێلای و له به‌رچاویدا كێكی دروست كرد و سووری كرده‌وه‌و تاوه‌كه‌ی بردو خستیه به‌رده‌می, به‌ڵام ئه‌و ڕازی نه‌بوو بیخوات و به‌وانه‌ی ده‌وروبه‌ری گوت هه‌موتان بچنه ده‌ره‌وه و ئه‌وانیش چوونه‌ده‌ره‌وه. ئینجا ئه‌منۆن به ساماری گوت خواردنه‌كه‌م بۆ بێنه بۆ شوێن خه‌وه‌كه‌م تابه ده‌ستت بیخۆم. ساماریش ئه‌و كێكه‌ی دروستی كردبوو هه‌ڵیگرت و بردیه ژووره‌وه بۆ شوێن خه‌وه‌كه‌ی ئه‌منۆنی برای،ئه ویش دایه‌ده‌ستی تا بیخوات, به‌لام ئه‌منۆن باوه‌شی پیاكردو گوتی ئه‌ی خوشكه‌كه‌م وه‌ره‌پاڵكه‌وه له‌گه‌ڵمدا. ئه‌ویش پێی گوت سه‌رم شۆر مه‌كه براكه‌م چونكه له ئیسرائیلدا شتی وا ناكرێت! ئه‌م كاره ناشیرینه مه‌كه!! ئه‌ی من به‌و ئابرووچوونه مه‌وه ڕوو له كوێ بكه‌م؟! ئه‌ی تۆ؟ تۆش له ئیسرائیلدا وه‌ك ناكه‌س به‌چه‌یه‌كت لێ دێت! ئێستاش تكایه له‌گه‌ڵ پاشادا قسه بكه چونكه ئه‌و قه‌ده‌غه‌م ناكات له تۆ به‌ڵام ئه‌و گوێی لێ نه‌گرت و پڕی دایێ و له‌گه‌ڵیدا پاڵكه‌وت. پاش ئه‌وه‌ی كه‌چیژ سیكسییه‌كه‌ی دامركانده‌وه ئه‌منۆن زۆر ڕقی لێی بۆوه ته‌نانه‌ت زۆرتر له‌و خۆشه‌ویستیه‌ی كه خۆشی ده‌ویست. ئینجا ئه‌منۆن پێی گوت هه‌سته‌و ونبه له‌به‌رچاوم! ئه‌ویش پێ وت نه‌خێر! ئه‌م خراپه‌یه‌ت به ده‌ركردنم گه‌وره‌تره له‌وه‌ی تریان كه پێت كرم. به‌ڵام ئه‌و گوێی لێ نه‌گرت به‌ڵكو خزمه‌تكاره‌كه‌ی بانگ كردو گوتی ئه‌مه‌م بۆ بكه‌ره ده‌ره‌وه و ده‌رگاكه له‌دوایه‌وه داخه. ساماریش جلێكی ڕه‌نگاوڕه‌نگی له‌به‌ردا بوو چونكه كچی پاكیزه‌كانی پاشا عه‌بای له‌م جۆره‌یان له‌به‌ر ده‌كرد. خزمه‌تكاره‌كه‌ی كردیه ده‌ره‌وه و ده‌رگاكه‌ی له دوایه‌وه داخست. ئینجا سامار خۆڵه‌مێشی كرد به‌سه‌ری خۆیدا و جله ڕه‌نگاو ڕه‌نگه‌كه‌ی له‌به‌ری خۆی دا دادڕی و ده‌ستی گرت به‌سه‌ریه‌وه و به‌گریانێكی به‌رزه‌وه ڕۆیشت. ئینجا ئه‌بشالۆمی برای پێ وت بێده‌نگبه خوشكم ئه‌و براته و ئه‌م كاره له‌دڵمه‌گره. ئینجا سامار به ته‌نیایی له ماڵی ئه‌بشالۆمی برای ژیا. له كاتێكدا داوود پاشا هه‌موو ئه‌م شتانه‌ی بیسته‌وه زۆر تووره‌بوو. ئه‌بشالۆمیش نه‌به‌چاك و نه‌به‌خراپ قسه‌ی له‌گه‌ڵ ئه‌منۆنی برای نه‌كرد، چونكه سه‌ری ساماری خوشكی شۆڕ كردو پاشان زۆر ڕقی له ئه‌منۆن ده‌بۆوه. پاش دووساڵیش له كاتێكدا ئه‌بشالۆم له به‌عل حاسوری نزیك ئه‌فرایمدا چه‌ند شوانێكی مووبڕی هه‌بوو، هه‌موو كوره‌كانی پاشای بۆ ئه‌وێ بانگهێشت كرد. ئینجا ئه‌بشالۆم چوو بۆ لای پاشاو وتی ئه‌وه‌تا خزمه‌تكارت چه‌ند مووبڕێكی بۆ هاتوون ،با پاشا و خزمه‌تكاره‌كانی له‌گه‌ڵ خزمه‌تكاری دا بڕۆن. پاشاش به ئه‌بشالۆمی وت نه‌خێر كوڕم هه‌موومان نایه‌ین نه‌وه‌ك بارگران بین به‌سه‌رته‌وه، ئه‌بشالۆمیش وتی: باشه لێگه‌رێ با ئه‌منۆنی برام له‌گه‌ڵماندا بێت. پاشاش وتی بۆچی بێت له‌گه‌ڵتدا؟ ئه‌بشالۆمیش زۆری لێكردو ئه‌ویش ئه‌منۆن و هه‌موو كوڕه‌كانی پاشای له‌گه‌ڵدا ناردن. ئینجا ئه‌بشالۆم ئامۆژگاری خزمه‌تكاره‌كانی كرد و گوتی ته‌ماشاكه‌ن هه‌ر كه ئه‌منۆن تێر مه‌ی و مه‌ست بوو ،كه پێم وتن له‌ئه‌منۆن بده‌ن و بیكوژن من خۆم فه‌رمانم پێ نه‌كردوون؟ له‌به‌رئه‌وه به‌هێز بن و ئازا بن. ئینجا خزمه‌تكاره‌كانی ئه‌بشالۆم ئه‌وه‌یان به ئه‌منۆن كرد كه ئه‌بشالۆم فه‌رمانی پێكردبوون و هه‌موو كوڕه‌كانی پاشا هه‌ستان و هه‌ریه‌كه‌و سواری ئێستره‌كه‌ی خۆیان بوون و هه‌ڵاتن. له‌كاتێكدا هێشتا ئه‌وان به‌رێوه بوون، هه‌واڵ گه‌یشته داوودو پێ وترا كه ئه‌بشالۆم سه‌رجه‌م كوڕه‌كانی پاشای كوشتووه وده‌ستی له‌كه‌سیان نه‌پاراستووه, له‌به‌رئه‌وه پاشا هه‌ستاو جله‌كانی له‌به‌رخۆی دادڕی و له‌سه‌رزه‌وی پاڵكه‌وت و سه‌رجه‌م خزمه‌تكاره‌كانیشی به‌جلی دادڕاوه‌وه به‌پێوه ڕاوه‌ستابوون. ئینجا یونادابی كوری شه‌معی برای داوود وتی باپاشام وانه‌زانێت كه سه‌رجه‌م شازاده‌كانیان كوشتووه به‌ڵكو به‌ته‌نها ئه‌منۆن مردووه چونكه له‌و ڕۆژه‌ی كه سه‌ری ساماری خوشكی شۆڕكردووه، ئه‌بشالۆم بیری له‌وه ده‌كرده‌وه. ئێستاش با پاشای گه‌وره‌م شتیكی وا نه‌خاته دڵیه‌وه وبڵێ سه‌رجه‌م كوڕه‌كانی پاشا مردوون. به‌ڵكو به‌ته‌نها ئه‌منۆن مردووه. پاشان ئه‌بشالۆم هه‌ڵات. ئینجا خزمه‌تكاره چاودێره‌كه پێڵووی چاووی به‌رز كرده‌وه ته‌ماشای كرد خه‌ڵكێكی زۆر له‌نزیك چیاوه به‌ڕێگاكه‌ی پێشی دا ده‌ڕۆن. ئینجا یوناداب به‌پاشای وت ئه‌وه‌تا شازه‌ده‌كان هاتن و هه‌رئه‌وه بوو كه خزمه‌تكارت وتی. پاش ئه‌وه‌ی له قسه‌كردن بۆوه شازاده‌كان هاتن و ده‌نگیان به‌گریانه‌وه به‌رزكرده‌وه‌و پاشا و سه‌رجه‌م خزمه‌تكاره‌كانیش زۆرگریان. ئینجا ئه‌بشالۆم هه‌ڵات و چوو بۆ لای تلمای كوڕی عه‌میهوده‌ی پاشای جه‌شوور و داوود پاشاش هه‌موو ئه‌و ڕۆژانه بۆكوڕه‌كه‌ی لاڵایه‌وه. ئه‌بشالۆم هه‌ڵات و چوو بۆ جه‌شوور سێ ساڵ له‌وێ مایه‌وه و داوودیش ئاره‌زووی كرد بچێته ده‌ره‌وه بۆلای ئه‌بشالۆم چونكه خه‌می مردنی ئه‌منۆنی له‌دڵی دا هێوه‌ر ببووه‌وه.) (((تناخ תנ״ך سامۆێلی دووه‌م שמואל ב’ ، بابی سیانزه‌هه‌م، 1-38)
جگه له‌وه‌ش (ابن كپیر) له كتێبه خورافییه‌كه‌ی (ژیاننامه‌ی پپَغمه‌مبه‌ران) دا كه سه‌رله‌به‌ری ئیسڕائیلیاته، له زمانی چه‌ندین هاوه‌ڵانی پێغه‌مبه‌ری ئیسلامه‌وه وه‌ریگرتوه، ته‌نانه‌ت پێغه‌مبه‌ری ئیسلامیش زۆر به‌گه‌وره‌یی‌و پیرۆزی له‌داودی ڕوانیوه، له قورئانیشدا له چه‌ندین سووره‌ت و ئایه‌تدا ناوی ئه‌م پێغه‌مبه‌ره جووله‌كه‌یه هاتووه: كه بۆ زانیاری زیاتر ده‌توانن بڕواننه ئایه‌ته‌كانی: (به‌قه‌ره: 251)، سه‌به‌‌و: 10-11)، (ئه‌نبیا‌و: 79-80)، (ص: 17-20)، (ص: 18-19)، (ئیسرا‌و: 55) كه له‌م ئایه‌ته‌ی دوایدا ده‌ڵێ: (ۆێ‌َتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا)، واته: (كتێبی زه‌بورمان به داوود به‌خشی)، به‌ڵام ئه‌وه‌ی ڕاستی بێت به هیچ شێوه‌یه‌ك (زه‌بوور) وه‌حیی خوداوه‌ند نییه و سه‌رجه‌میان دوعا و پاڕانه‌وه‌ن له خودا، كه له شێوه‌ی (گاتا) كانی زه‌رده‌شتیدایه، ئه‌مه‌ش قسه‌ی زانایانی جووله‌كه‌یه كه‌به شێوه‌ی زمانی شیعری نوسیویه‌تییه‌وه و له ئه‌نجامی ئه‌و گوناه و (زینا) و تاوانانه‌ی كه ده‌رهه‌ق به خه‌ڵكی ئه‌نجامی داون. به‌ڵام نازانین بۆچی (قورئان) ئه‌وه‌نده جه‌خت له‌سه‌ر پیرۆزیی ئه‌م پیاوه ده‌كات، ئه‌مه له كاتێكدا كه به ئاشكرا له كتێبی(((تناخ – תנ״ך )) كه كۆمه‌ڵێ ده‌قی پیرۆزی جووله‌كه‌یه و تا ئه‌مڕۆش ده‌یخوێنن و بڕوایان پێیه‌تی، ئه‌م تاوانانه‌ی (داوود) به ڕاست ده‌زانن و به‌لاشیانه‌وه شووره‌یی و گوناه نین، چونكه جوله‌كه‌كان له‌و بڕوایه‌دان كه مادام (داوود) مرۆڤ بووه و پاشایه‌ك بووه، ئه‌وا ده‌گونجێت هه‌ڵه و گوناه بكات. نابێت ئه‌وه‌شمان له یاد بچێت كه ئه‌مڕۆ له ده‌وڵه‌تی ئیسرائیلدا ئه‌ستێره شه‌ش چوكڵه‌كه‌ی داوود(( )) به‌سه‌ر ئه‌وتانك وفرۆكه جه‌نگیانه‌وه‌یه كه بۆردوومانی فه‌له‌ستینییه‌كان (نه‌وه‌كانی جالوت) ده‌كه‌ن، ئه‌و جالوته فه‌له‌ستینیه‌ی كه پیاوێكی نیشتیمانپه‌روه‌ر و شۆڕشگێڕ بوو، له پێناوی خاكه‌كه‌یدا گیانی به‌خشی، كه داوودی جووله‌كه به شمشێر ملی په‌ڕاندو سه‌ره‌كه‌شی به‌خه‌ڵات برده‌وه بۆ شاوڵا! كه‌چی “قورئان” داوود به خوداناس و پیاوی خوا و جالوت به كافر و ملهوڕ ده‌زانێت! ئه‌مه‌ش هه‌ڵگێڕانه‌وه‌ی پێوه‌ره‌كان و تێكه‌ڵكردنی ڕاستیه‌كانه: كه‌قورئان پیاوی نیشتیمان په‌روه‌رمان لیده‌كاته خاین و پیاوی خیانه‌تكار و مرۆڤی داگیركه‌ر ده‌كاته پیاوی خوا و موقه‌ده‌س!
(فَهَزَمُوهُم بِإِژْنِ اللّهِ ۆقَتَڵ دَاوُودُ جَالُوتَ ۆێ‌تَاهُ اللّهُ الْمُلْكَ ۆالْحِكْمَه‌َ ۆعَلَّمَهُ مِمَّا ێشَا‌وُ ۆڵوْڵا دَفْعُ اللّهِ النَّاسَ بَعْچَهُمْ بِبَعْچٍ لَّفَسَدَتِ اڵاَرْچُ ۆڵـكِنَّ اللّهَ ژُو فَچْلٍ عَڵی الْعَاڵمِینَ) (البقره: 251)
واته: (ئیتر به فه‌رمانی خودا شكاندیانن و داوود جالوتی كوشت، و خوداش پاشایه‌تیی و دانایی پێبه‌خشی و ئه‌وه‌ی ویستی فێری كرد، خۆ ئه‌گه‌ر خودا هه‌ندێ خه‌ڵك به هه‌ندێكی تر له‌ناو نه‌بات هه‌موو زه‌وی پڕ ده‌بێت له خراپه‌كاری، به‌ڵام خودا فه‌زڵا‌و گه‌وره‌یی زۆره به‌سه‌ر هه‌موو مرۆڤایه‌تیه‌وه).
له كۆتایشدا، حه‌ز ده‌كه‌م ئه‌وه لای خوێنه‌ر ڕوون بێت كه ئێمه لێره‌دا باسی چه‌ند چیرۆكێكی ئایینیی نیمچه ئه‌فسانه‌ییمان كرد كه مه‌رج نیه بنه‌ڕه‌تێكی واقیعییان هه‌بێت،كه‌سێتیی (داوود) به‌پێی لێكۆڵینه‌وه نوێكان، وه‌كو پاشایه‌كی جوله‌كه، كه‌سێتییه‌كی واقیعی نه‌بووه، زیاتر پێ ده‌چێت كه‌سێتییه‌كی ئه‌فسانه‌یی بوبێت كه دواتر جوله‌كه كه‌سێتیه‌كه‌یان گرتوه‌ته خۆ و ئه‌و چیرۆكانه‌یان داوه‌ته پاڵا.كه دواتر له( ته‌لموود תלמוד) دا كه‌سێتیی داوود زیاتر پیرۆز كراوه. قورئانیش ئه‌و چیرۆكانه‌ی ته‌وڕات و ته‌لموودی له‌خۆگرتوه، به‌ڵام هه‌وڵیشی داوه هه‌ندێك له‌و چیرۆكانه كه ئاكاری خراپ ده‌ده‌نه پاڵا داوود په‌رده‌پۆش بكات.
شازین هێرش
Shazin85@yahoo.com
سه‌رچاوه‌كان
1-كتاب المقدس،كتب العهد القدیم،الاصدار الپانی 1995،الگبعه الرابعه،جمعیه الكتاب المقدس فی لبنان
2-تێكسته‌كانی تناخ ،كۆمه‌له‌َی ده‌ولی كتێبی پیرۆز-cd
3- تولد ی دیگر شجاع الدین شفا،چاپ چهارم،دی ماه1378ژانویه2000
