خۆپیشاندانەکانی سەیدسادق وانەیەکی بەنرخ

ناڕەزایەتی و داواکاری لە ڕێگای خۆپیشاندانەوە لە کوردستان ڕیشەیەکی قوڵ و فراوانی هەیە، ڕیشە و فراوانی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەکان لە دوای ڕاپەڕینی ئازاری ١٩٩١ لە کوردستان، دەرئەنجامی بوونی ناعەدالەتی کۆمەڵایەتی و دەسەڵاتێکی گەندەڵ و سیستەمێکی بەڕێوەبردنی دواکەوتووە، قوڵبونەوەی قڵشتی چینایەتی نێوان ئینسانەکان لە کوردستان، کوردستانی کردۆتە ئەو مەیدانەی کە  کۆمەڵگا بەگشتی و چین و توێژە مەحرومەکان بەتایبەتی  بەردەوام ئامادەی هاتنە سەرشەقام و ناڕەزایەتی دەربڕینبن.

لە سەرەتای ڕاپەڕینەوە تەواوی ناڕەزایەتیەکانی خەڵک بە ساوای حکومەت و تازەی ئەزمون و هەڕەشەی گەڕانەوەی بەعس سەرکوت و دەمکوت دەکران، لە کاتی شەڕی ناوخۆی نێوان (یەکێتی و پارتی)یشدا، هەر دەنگێکی ناڕەزایەتی، هەر کۆبونەوە و خۆپیشاندانێکی جەماوەی بۆ بەدەست هێنانی سەرەتایترین داواکاری، بە لە پشت بوونی دەستی لایەنی بەرانبەر لە مەنگەنە دەدرا، لە سنوری (پارتی) بە  بوونی دەستی (یەکێتی) و لە سنوری (یەکێتی) بە بوونی دەستی (پارتی) هاوکێشەی بێدەنگ کردن و لەباربردنی خواسەکانی خەڵک، بۆ دوو هێزی بەشەڕ هاتوو لەدژی خەڵک هاوسەنگ دەوەستایەوە.

سەرەڕای ئەوەی کە (یەکێتی و پارتی) چەندین شێوازی چەکداری، بەڵێنی جێبەجێ نەکراو، چاوبەست و فریودانیان بۆ سەرهەڵنەدانی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەکان بەکار دەهێنا، بەڵام لە ٢٣ ساڵی ڕابوردودا خەڵکی کوردستان سەدان جار بەداواکاری و شیعاری جۆراو جۆرەوە تەعبیری لە ناڕەزایەتیەکان و داواکاریەکانی خۆی کردوە، لەو پێناوەدا دەیان ئینسان بونەتە قوربانی و ژیانیان بۆتە خۆراکی لولەی چەکەکانی دەزگا سەربازیەکانی دەسەڵات.

ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانەکان لە دژی تیرۆر کردنی خوێندکار و ڕۆژنامەنوس (سەردەشت عوسمان) سەرەتای بەریەکەوتنی خەڵک و دەسەڵاتی لە قۆناغێکەوە بردە قۆناغێکی تر، ناڕەزایەتیەکان لەدژی تیرۆر و بەرگری کردن لە ئازادی ڕادەربڕین سەرەتای شكڵگرتنی جەمسەربەندی خەڵک و بزتنەوەی کوردایەتی بەخۆیەوە بینی، خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیەکانی (١٧ ی شوبات)  تایبەتمەندیەکانی دوو جەمسەری خەڵک و دەسەڵات مەلموس تر دەرکەوتن، بۆ یەکەم جار بوو لە کوردستان نارەزایەتی و خۆپیشاندانی خەڵک، لە بەرانبەرکێی  نێوان حیزب و حیزب، بگۆڕێت بۆ نەبەردی نێوان خەڵک و دەسەڵات.

ناڕەزایەتی هیچ هێز و لایەن و تاقمێک ناتوانن دروستی بکەن یان بیخولقێنن، ناڕەزایەتی زادەی داواکاری ڕۆژانەی خەڵک و پێداویستیە هەمە لایەنەکانی کۆمەڵگا و خەبات کردنە بۆ باشتربوونی ژیانی ئینسانەکان، بەڵام ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانەکان دەکرێت بکەوێتە ژێر کاریگەری ‌هێز و بزوتنەوە کۆمەڵایەتیەکان، تەنانەت ئەم هێز و بزوتنەوە کۆمەڵایەتیانە دەتوانن ئاسۆ و شیعاری خۆیان بکەن بە ئاسۆ و شیعاری ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانەکان، هەمانکات هەوڵ دەدەن کە مۆری بەرژەوەندی و قایم کردنی پێگەی سیاسی و کۆمەڵایەتی خۆیان لە نێو هاوکێشەی هێزدا ئاڵوگۆڕ پێبدەن.

خۆپیشاندانەکانی (١٧ی شوبات) ئەو تایبەتمەندیەی هەبوو کە خۆڕسک دەستی پێکرد، بەڵام دواتر ئەو هێزانەی وەک ئۆپۆزسیۆن خۆیان دەناساند، لە جەمسەربەندی نێوان خەڵک و دەسەڵاتدا، خۆیان وەک جەمسەی خەڵک پێوەن کرد و پاش (دوو مانگ) لە خۆپیشاندان، ناڕەزایەتی، قوربانیدان، لێدان، زیندانی کردن، هەموو داواکاری خەڵک و ناڕەزایەتی و خواستەکانی خۆپیشاندەران، بوویە پایکێجی بەندوبەستی نێوان (ئۆپۆزسیۆن و دەسەڵات) و لە کۆبونەوەی دوو قۆڵی و سێ قۆڵیدا ئاسۆ و ئامانجە نادیارەکەی گەشتە ڕاگرتنی بلانسی بەرژەوەندی لە نێوان (یەکێتی، پارتی، کۆمەڵ، یەکگرتوو، گۆڕان)دا.

بەڵام با بزانین  ناڕەزایەرتی و خۆپیشاندانەکانی ڕۆژانی ٢-١-٢٠١٤ و ڕۆژانی دواتری (سەیدسادق)، چ وانە و ئەزمونێکی بەنرخ و تازەی تیدایە بۆ کۆمەڵگا، بۆ چین و توێژە مەحرومەکانی خەڵک، بۆ هەزارەها گەنج کە ئومێد و هیوایان بە ژیانێکی ئینسانی و هاوچەرخ هەیە.

لەدوای هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان لە ٢١-٩-٢٠١٣ دا، لایەنە ئۆپۆزسیۆنەکان بڕیاری بەشداری کردنیان لە حکومەت و دەسەڵات ڕاگەیاند، لەسەر و بەندی پێکهێنانی حکومەت و لە مانگی هەنگوینی دابەش کردنی پۆست و وەزارەت و ئۆرگانە ئیداریەکان، لە نێوان (ئۆپۆزسیۆن و حکومەت)دا، مەسەلەی شەقامی ئارام و خەڵکی خامۆش وەک پەیمانێکی نێوان ئۆپۆزسیۆن بەگشتی و (بزوتنەوەی گۆڕان) بەتایبەتی لەگەڵ دەسەڵات، بوویە بەشێک لە کارئەکتەری دوای بەشداری کردن لە حکومەتدا.

بەڵام خۆپیشاندانەکانی (سەیدسادق) سەرەڕای هەر کەموکوڕیەکانی، لە کات و ساتێکدا نمایشی هێز و خۆڕسک بوونی ناڕەزایەتی کرد، کە بەشێوەیەکی چاوەڕوان نەکراو تەواوی ئەو لایەنانەی توشی شۆک کرد کە خەریکن گرەو لەسەر بەدەستەوە گرتنی شەقام و یاری کردن بە چارەنوسی ناڕەزایەتیەکان دەکەن، ئەم خۆپیشاندانانەی (سەیدسادق) بەجۆرێک نوێنەرایەتی ئیرادە و هێزی خەڵکی ئەکرد، تەواوی فراکسیۆنەکانی نێو پەرلەمان نەیاندەزانی قاچی سیاسی حیزب و لایەنەکانیان، لەکوێی  دەرهاویشتە کۆمەڵایەتیەکانی ناڕەزایەتی خەڵک دابنێن، بۆیە بە ناچاری وەک ڕیش سپی و ئەهلی سوڵح و سەڵاحەت دەردەکەوتن، خۆپیشاندانەکانی (سەیدسادق) توانی قۆناغی گوشاری ناڕەزایەتی خەڵک بباتە ئەو ئاستەی کە بەرپرسانی ئیداری و حکومی دەست لەکار بکێشنەوە و مل بە داوای جەماوەری ناڕازی بدەن.

سەرەڕای هەر هەوڵێک بۆ سنوردار کردنی خۆپیشاندانەکانی (سەیدسادق)، سەرەڕای هەرهەوڵێک بۆ ئەوەی خۆپیشاندانی خەڵکی (سەیدسادق) وەک ئەگەر و ترسێکی قوڵبونەوەی کێشەی ناوچەگەریەتی لێکبدرێتەوە، سەرەڕای ئەوەی هەوڵ دەدرا خواستی خەڵکی (سەیدساق) وەک بەدینەهاتنی خواستی خەڵکی هەڵەبجە لێکبدرێتەوە، بەڵام ئەگەری خۆپیشاندان لە (پێنجوێن و هەڵەبجەی تازە)، کۆبونەوەی لایەنە پەیوەندیدارەکان لەگەڵ خەڵکی (عەربەت)، خۆپیشاندانەکانی  ڕۆژی ٦-١-٢٠١٤ی خەڵکی ناحیەی(کەڵەک)ی سەر بە قەزای بەردەڕەشی پارێزگای دهۆک، تەواوی ئەو ڕاستیەی چەندبارە کردەوە کە ناڕەزایەتی خەڵک بە هیچ هێز و لایەنێک کۆنترۆڵ ناکرێت و هیچ بەهانەیەک ناتوانێت وەک قۆناغەکانی پێشوو بەئاسانی ناڕەزایەتیەکانی خەڵک بشێوێنێت، ناڕەزایەتی خەڵک هیچ ناوچە و جوگرافیایەک ناناسێت، لەکوێ ناعەدالەتی هەبوو، لە کوێ چەوساندنەوە و ئینسانی مەحروم هەبوو، لە هەمان جێگا ناڕەزایەتیش هەیە.

هیدایەت مەلا عەلی

Hidayat_malaali@hotmail.com