مانا لەگەنجێتیدا دەفراژێت… ئەرسەلان مەحمود
ئەوەی لەكوردەواریدا سەبارەت بەگەنجێتی دەوترێت” هەڵگری ناسنامەیەكی نادیارو هزراندنی یان ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی لەكێشەدایەو تەواوی خواستەكانی خۆی لەبری پەرە پێدانی بەهرەو توانستەكانی خستووەتە سەبەتەی هاتنە ئاراوەی جۆرە خۆشگوزەرانییەكی تاكگەراییانەوەو بەس”، تۆمەتباركردنێكی بێمروەتانەیە، چونكە ئەوە سایەو سێبەرو ڕوانگە ئۆرگانیكییە جڤاكی و سیاسییەكەیە لەئاست بەدیهێنانی خەون و خولیاو بەجێهێنانی خواستە هەنوكەییەكانی ئەواندا نییەو نایەوێ لەگەنج و ناتوانێ لەگەنجێتی وەك ئەوەی لەدنیای ئێستادا ناسدەكرێت تێبگاو بناسێت، ئەوە یەكە پێكهێنەرە نەتەوەیی و دەسەڵاتە نیشتیمانییەكەیە لەژێر پرسیارو مەترسیدایەو ناتوانێ دەربازی سەر شاڕێی مەدەنییەت بێ، ئەوە فۆڕمی حزب و زیهنیەتە سیاسییەكەیە وایكردوە سڵكردنەوە لەبەشداریكردن بەلای گەنجانەوە ببێتە شای هەموو شتێك و خەمە جڤاكییەكە ئەو بەهاو بایەخەی نەمابێت لەڕاو ڕوانینیاندا ..
دیارە لەناو تەواوی ئەو پێناسەو ڕوانگە زۆرانەی سەبارەت بەچییەتی گەنجێتی، لەئاراو بەردەستدان، فكرین و تێگەیشتنە لیبڕاڵییەكە بەلای منەوە شیاوترینیانە:” هەر تاكێك بتوانێ ڕۆژانە لەهەر بوارێكدا ئیزافەی هەبێت لەفراژۆ پێكردنی هەبووندا، ئەوە ئەو تاكە لەهەر تەمەنێكدا بێت، گەنجە”، چونكە لەپێناسە تەمەنی و زەمەنییەكانی بەنمونە وەك ئەوەی لەپڕۆتۆكۆڵە بڕیار لێدراوەكەی نەتەوە یەكگرتووەكاندا هاتووەو چەسپێندراوە “گەنجێتی لەتەمەنی 15 ساڵیدا دەستپێدەكات و لەتەمەنی 30 ساڵیدا، كۆتایی دێت” بەتەنها سات و سەودای بونیادنانی جەستەیی و گەشەكردنی عەقڵی بەهەند براوە، بەڵام سلوك و رەفتاری تاك دیارە لەهەر تەمەنێكدابێ، پەیوەندییەكی بەزەمەن و تەمەنی ئەو تاكەوە نییە، بەڵكو ئەوە ئاست و توانست و رەفتاری مرۆڤانەی ئەو تاكەیە كەسێتییەكەی دیاریدەكات، بەم پێوەرەیش ئەگەر هەڵوێست‌و ڕەفتاری زیندو، یا ئەگەر ئامادەیی و لێبوردەیی پەرە بردو، یا ئەگەر نەخش و بەخش و هەڵگری ڕوانگەی ئازادیخوازانە لەسیماو خەسڵەتە هەر ناسراوەكانی گەنجێتی بن، ئەوا هەر تاكێكی وەها مەیلكردو، لەهەر تەمەنێكدا بێت، دەتوانێ گەنجبێت.
ئەمە لەڕوانگە بایلۆجییەكەیشییەوە هەر ڕاستە، چونكە تەمەنی تاك چلەخوار یا لەسەروی پێناسەی نەتەوە یەكگرتووەكانەوە بێت، هیچ لەمەسەلەكە ناگۆڕێت سەبارەت بەگەنجێتی، ئەمە بەو مەرجەی ئەو تاكە ئامادەگییە بایلۆجییەكەی هەبێت، بەپێچەوانەوە لەقاودانی دەچێتە خانەی خزمەت بەنادیدگرایی و خۆشكردنی بازاڕی باوگەرایی هەر وەك ئەوەی لەكوردەواریدا برەوی هەیە، گەنجێتی لەڕوانگە سایكۆلۆژیەكەیشیەوە یانی ساغڵەمی دەرونی، بەرزە ورەیی و هێزی بەرهەمهێنان لەمرۆڤدا. كەوابێ، لەپوختەترین پێناسەدا، گەنجێتی یانی توانست و بەرهەم و ئامادەیی، هەروەك ئەوەی لەتێگەیشتنە لیبراڵییەكەدا هاتووە.
بەڵام غیابی ئەم هزرینەیە لەزیهنییەتە كۆمەڵایەتییەكەی ئێمەدا، دیارە بەهەموو پێكهاتەكانییەوە سەبارەت بەگەنجێتی، وایكردوە پێناس و ناسكردنی گەنجێتی هاوتابێ بەوپەڕی ناتەبایی و ناتەواوی لەبوونیەتدا، یانی ئەوەندەی وەك مرۆڤێكی نائامادەو ناتەواو سەیرو ئەژمار دەكرێت، هەرگیز ئەوەندە تەمای لەسەر هەڵناچندرێت، با ئەمە ڕونتر بكەینەوە:
گەنجێتی وەك چەمك، وەك مانا لەكوردەواریدا، جگە لەوەی ئەو تەمەنەیە هێشتا نائامادەیە بۆ وەرگرتنی بەرپرسیارێتی و هێشتا ناتوانێت لەئاست پێویست بەجێبەجێكردن و ڕایكردنی ئەركەكانی ڕۆژانەو ژیاندا بێت بەگشتی، جگە لەوەی هێشا تۆمەتبار دەكرێت بەوەی خاوەنی ئەزموون و لێهاتوویی و شارەزایی ڕیشەیی نییەو هەردەم پەلە دەكات لەبڕیاردانداو دیسانەوە تۆمەتبار دەكرێت بەوەی خۆپەرست و خۆدپەسەندو دەمارگیرە بەرامبەر بەوی بەرامبەر یا بەوانی دی، تاك ئەگەر لەوپەڕی تەمەن و زەمەنی ئەزمونی تایبەتی خۆیشیدابێ بەڵام وەك گەنجێك بەمانا كۆمەڵایەتییەكەی ئەگەر بییەوێ ماف و ئازادییە خودییەكانی خۆی ئەزمونبكاو زاتی خاوەندارێتیكردن لەخۆی بكات، دیسانەوە هەر تۆمەتبار دەكرێت بەوەی ئەم سەرە سەری خۆی نییەو نابێ، یانی سەرە ڕۆیی تاك جا لەهەر تەمەنێكدابێ، وەك هەڵگری خەسڵەت و سیمای گەنجێتی ئەژمار دەكرێت .
ئەمە لەڕوانگە سیاسیەكەیشدا هەر وەهایەو دیسانەوە تۆمەتبار دەكرێن بەوەی ناتوانێت خۆڕاگربێت لەبەرامبەر پێشهاتە جیاوازو نەخوازراوەكان، یانی زیهنیەتە ساسیەكەیش هێشتا لەو باوەڕەدایە گەنجێتی ناتوانێت لەئاست ستەم و زۆرداری و بەرگرتن بەچەوت و چەوێڵگەراییە كۆمەڵایەتی و سیاسییە هەمەكییەكاندا وەك ئەوەی پێویستە بەرگە بگرێت و سەركەوتوو بێت، ڕەنگە غیابی گەنج بەپێوەرە باوەكەی ئێستای لەمەوقیعەكانی بڕیارداندا، سەلمێنەری بێچەندو چۆنی وەها حەقیقەتێك بێت.
یانی بەهەردو باردا، زەمینەی بەشداریكردن و بەشداریپێكردنی لەبەردەمدا، سنوردارو قەتیسكراوە، سەیرەكەیش زیاتر لەوەدایە وەها فامكردنێك هەم لەڕوانگە كۆمەڵایەتی و هەم لەدیدە سیاسیەكەیشدا، گەنجانێكی سەر بەخانەوادە پێگە لەپێش و خودا پێداوەكان ناگرێتەوە، ئاشكرایە ئەمان هەر كات بیانەوێ بەئاسانی دەتوانن بچنە ناو كاری سەربازی و بەبێ گەڕانەوەیش بۆ هیچ جۆرە پێوەرێك ببنە ڕائدو نەقیب و عەقیدو… هتد. یان هەر كات بیانەوێ زۆر بەسادەیی و ئاسانی و ئاسایی دەتوانن بچنە ناو كاری سیاسییەوەو ببنە سەركردەو بڕیار بەدەست، یان ببنە گەورە بارزگانی بەناوبانگ، تەنانەت زۆر بەئاسانی و سادەیی هەر كات بیانەوێ دەتوانن پلە زانستییەكانی وەك دكتۆراو بۆردو ئەم شتانەیان هەبێ و چۆنیان بوێ ئاواو بخوێنن و كوێیان بوێ لەوێ بخوێنن، یانی بەئاسانی دەتوانن ببنە خاوەنی هەر شتێك گەر بیانەوێت. بەڵام ئەوەی لەبنەمادا دەبێت بەڕاگرو ڕاوێژكاری بردنە پێشەوەی توانستەكانی وەها گەنجانێك، ئەوە تینوتاوی دزراو یا ئیستغلالكراو یا قوتی گەنجە دەستكورت و هەژارو پەراوێز خراوەكانە وایكردوە لەسەر كەوڵەكەیان بژین، ئەگەر نا مرۆڤێك نییە وەك سوڵتان و ڕەعییەت لەسەرەتاوە بێتە بوون و لەدایك بێت، لەبەر ئەوە هەڵەیەكی گەورەیە وەك ئەوەی باوە ئەگەر بڕوا بەوە بكەین لەكوێدا ناتەواوییەكانی تەمەنی و زەمەنی تەواو دەبن، هەر لەهەمان ئەو شوێن و ژینگەیشدا گەنجێتی تەواو دەبێت، هەڵەی لەوەیش گەورەتر ئەوەیە هەبوونی زیهنیەتی گەنجانە لەهەر تاكێكدا ئەگەر بەتەمەنیش بێت، بەیاخی و سەرە ڕۆو لادەر ئەژمار بكرێت.
ئەوەتا ئەم جۆرە یاخیگەراییە دەرونییەی گەنجانی ئێستای كوردستان، لەڕوانگە كۆمەڵایەتی و سیاسیەكەیشیەوە بەبێباكی و نەبوونی ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی ئەژمار دەكرێت، بەڵام لەبنەڕەتدا ئەمە وانییەو بەرئەنجامی ڕەنگدانەوەی وەها ڕوانگەیەكی باوگەرایەو نیشانەی ئەوەیە كایە كۆمەڵایەتی و سیاسییەكە لەژێر پرسیارو مەترسیدایە، ئەوە ئەو فەزایەیە تەموومژاوییە نەك وەك ئەوەی دەوترێ گەنجانی كورد هەڵگری شوناسێكی نادیارن و خۆیشیان نازانن چییان دەوێت.
گەنجانی كوردستان، نەئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانییان لەكێشەدایەو، نەشوناسیشیان ناڕۆشنە، ئەوە سیستمە كۆمەڵایەتی و فەزا سیاسییەكەیە دەیەوێ ئەوان لەدۆخێكدا بووەستێنێت، ئاشكرایشە گەنجێتی لەهەموو سەردەمێكدا، لەهەموو تەمەنێكدا، لەهەر كوێیەك پێویست بكات، یانی ڕەتكردنەوەی وەها دۆخێك، دیارە زۆر هیوادارم دواجار دژایەتیكردنی ئەم دۆخەیش وەك ئەوەی هەن تەبلیغاتی بۆ دەكەن، نەگاتە نانەوەی ئاشوب و بەكاربردنی هێزی بازوو نانەوەی توندوتیژی كۆمەڵایەتی و سیاسی، چونكە بێ ئەوەی گەر بیانەوەێ وەها ڕەنگدانەوەیەك چەندبارە هەروەك ئەوەی لەڕابردودا بەدیكرا، دیسانەوە دەچێتەوە خانەی خزمەتكردن بەمانەوەی پێكهاتە كۆمەڵایەتی و سیاسییە هەلپەرست و ئۆینبازەكانەوەو بگرە پێگەیشییان قایمتر دەكات.
دیارە ئەو گەنجانەی لەژێر كاریگەری ڕەنگدانەوە بۆماوەیی گەراییە كۆمەڵایەتی و سیاسییەكەیشدا تەباو ناتەبایی بەلایانەوە خزمەت هاتنە ئاراوەی شێوە ژیانی رۆژئاوایی دەكات لەكۆمەڵگەكەیانداو پێیانوایە لەبەرامبەردا دەبێ بگەڕێینەوە بۆ ژیانی سەرەتایی، جگە لەوەی نەوەی سەردەمەكەی خۆیان نابن، خودیخۆیشیان بەرەو خود كۆیلەگەركاری زیاتری خۆیان دەبەن و، مایە پوچ دینەدەر لەژیاندا .
