ناوەند و كەنار لە سەردەمی شاشەو نێت دا
هەمومان لەبەردەم ئینتەرنێتـدا یەكسانین .
بۆفێربون و خۆپێگەیاندن , بۆبەدەستهێنانی كتێب و سەرچاوە زانستى و مەعریفیەكان , بۆئاشنا بون بە دەسكەوتە زانستى وهونەرى و ئەدەبیەكانی سەردەم , هەتا دە ساڵ لەمەوبەر لەڕۆشنبیرى كوردیدا هەمیشە باسی ناوەند و كەنار ئەكرا , قسە لەو دەرفەت وچانسە زۆرانە ئەكرا كە لەناوەندا هەیە و لەشارە كەناریەكاندا خوێنەر و ئارەزومەندانی لێى بێ بەشە . هەڵبەتە كەباسی ناوەند ئەكرێت , لەكوردستاندا هەمیشە هەولێرو سلێمانی و لەئاستی عێراقیشدا بەغداد لەبەرچاوە , بە هەموو ئەو شاروشارۆچكانەى لەدەورو پشت و دەرەوەى ئەم ناوەندانەیش هەبوو ئەوترا كەنار , یان ناوچە پەراوێزخراوەكان . جگە لەم پۆلێنكردنەى ناوەند و كەنار كە بەلاى زۆرەوە ڕیشەیەكی سیاسی هەیە , زۆر جار خەڵكی ناوچە كەناریەكان خۆیان ئەم هەست بەپەراوێزكردنەیان زیاتر لابەهێز ئەبوو , یان وەكو بیانویەك بەكاریان ئەهێنا بۆئەوەى بەشێكی زۆرى ئەو لاوازی و دواكەوتنەى لەبوارە فەرهەنگیەكاندا هەیە پیا هەڵواسن .
دیارە ناوهێنانی ئەم شارانەى لاى خۆمان بەناوەند تەنها لەو پرۆسەى بەراوردكاریەوە دێت كەئەشێـت كەسێك لەكەلار و چۆمان یان هەڵەبجەو ئاكرێ و چەمچەماڵ لەگەڵ هەولێریەك و سلێمانیەك دا خۆی ببینێـەوە , ئەگینا نەهەولێر و نەسلێمانی هیچیان تایبەتمەندیەكانی ( گەورەشارى ) تیانیە , metropolitan نین , وەك ئەوەى نیۆرك و بۆمباى و لەندەن و ئەستەنبول هەیە . بەهەرحاڵ كێشەكە لەگەورەیى و بچوكی سلێمانیدا نیە , قەیدی چیە با ئەوان هەر ناوەند بن , بەڵكو ئێمە پێویستمانبەبینیى ئەو گۆڕانانە هەیە كە تەكنۆلۆجیاى هاوچەرخی communication دروستى كردووە .. ئایا ئێستا ئەم پۆلێنكردنەى كەنار وناوەند لەئاستە فەرهەنگیەكەیدا هیچ مانایەكی ماوە , ئایا مەعقولە لەسەردەمی mass media ى جیهانگیریدا هەر وا بەچاوی هەشتاكانی سەدەی بیستەمەوە تەماشاى ئەم مەسەلەیە بكەین , ئەكرێت ئەو هەموو گۆڕانەى سەتەلایت و ئینتەرنێت و مانگەدەستكردەكان دروستیانكردووە لەبەرچاونەگرین .
بێگومان لەڕوی فەرهەنگیەوە هاتنی ئینتەرنێت وسەتەلایت كۆتایى بەم هاوكێشەى كەنار و ناوەندە هێنا, لەسایەى ئینتەرنێـتدا ئیتر هیچ كەسێك لەكەناردا ناژى , كەنار بەمانافەرهەنگیەكی كۆنسێپتێك بوو بەكارهێنانی لە قۆناخی ئینتەرنێـدا تەواو بێ مانایە . ئەمە نەك هەر بۆكەلار و ئاكرێ لەبەرامبەر هەولێر و سلێمانی , بەڵكو بۆ خێڵەسەرەتاییەكانی هند و بەربەریەكانی مرۆیتانیاو مەغربیش بەرامبەر پاریس و واشنتۆن DC هەرڕاستە , ئەمە هاودەرفەتیەیە كە بەئمتیازی چاخی جیهانگەرایى دائەنرێت , چونكە لەم سەردەمەدا چەندە دەرفەت بۆ بە هێزە كان هەیە , هێندەیش بۆلاوازەكان , ئەمریكا و قاعیدە باشترین نمونەی ئەم ڕاستیەن .
ئەگەر بپرسین ئەوە چ سەرچاوەیەكە لەبەردەستى خوێنەرانی هەولێر و سلێمانیدا هەیە و لەكفرى و شێخان دەست ناكەوێـت , تابلۆى كام هونەرمەندی جیهانیە لەبەغداد ئەتوانرێـت ببینرێـت و لەدیالە و سەماوە دەستەبەر نیە , كێ ڕێگەى لە خوێنەرێكی گەرمیانی و پێنجوێنی گرتووە ڕۆژانە لەگەڵ نوسینەكانی نوۆم چۆمسكی و سەلمان ڕوشدی و یوسف قەرزاوی مشتومڕ و دیبەتی خۆى بكات , لە چ شارۆچكەیەكی دورەدەستى كوردستانەوە ناتوانین كتێبەكانی WWW.Pertwk.com بەبەلاش وەرگرین و بیخوێنینەوە , بەدڵنیاییەوە وەڵامەكە ( هیچ ) ئەبێـت . ئەمە ئەو جیهانە ئەلكترۆنیەیە مانگە دەستكردەكان بۆى دروستكردوین , مەیدانێكە و بۆهەموان وەكو یەك كراوەیە , هەر لەئوسامە بنلادنەوە تا ئەگاتە جۆرج بۆش , لەتابلۆكانی بیكاسۆوە بۆ وێنەى ئەو قوربانیانەى گروپەكانی قاعیدە سەریان ئەبڕن , لەمۆسیقا و پاپی مایكل جاكسنەوە تائەگاتە هۆرەى على نەزەر , هەموان كەڵك لەم هاودەرفەتیە وەر ئەگرن . هەر ئەم هاودەرفەتی و یەكسانیەیشە بیانوی نەهێشتۆتەوە بۆ ئەو بەڕێزانەى پێشتر دەستكورتی و هەژارى چالاكیە ڕۆشنبیرى و هونەریەكانی ناوچە كەناریەكانیان پێ پاساو ئەدا .
دیارە كێشەى كەنار و ناوەند لەڕوی سیاسی و ئابورى و تەنانەت كۆمەڵایەتیشەوە زۆر بەزەقی لەكوردستاندا هەیە , بەڕاستی شارەبچوكەكان تا ئێستایش هەر گیرۆدەى كەڵچەر و نەریتی زۆر سەركوتكارو توندوتیژە , مەگەر ئەوكەسانەى تیا ژیابن وێناى بڕی ئەو ستەم و نەهامەتیە بكەن مرۆڤ وەك تاكەكەس لەم شاروشارۆچكانەدا ئەیبینێت . لەڕوی خزمەتگوزارى و پرۆژەى ئابورى بونیادی و ئاستی بایەخدانى حكومەتەوە هەروا ئەم جیاوازیە تاڵ و زەقانە ئەبینرێت , بەڵام خۆشبەختانە پێشكەوتنەزانستیەكان و تەكنۆلۆجیاى سەرمایەدارى لەڕوی ڕۆشنبیریەوە ئەم جیاوازیەى سڕیەوە , ئەوەى خودا و دەسڵات و ئابورى و حیزب بەجیاوازى ڕایانگرتبو , ئینتەرنێـت بەهێمنی و سەتەلایت بەجەنجاڵیەكی زۆرەوە هاتن و لانی كەم لەبوارى ڕۆشنبیریدا كۆتاییان پێ هێنا .
muhemedhusen@yahoo.com
محەمەد حسین
