وەڵامێك بەوەڵامى رەخنەگرێكى هەراسان لەرەخنە….ئاسۆغەریب
وەڵامێك بەوەڵامى رەخنەگرێكى هەراسان لەرەخنە
ئاسۆغەریبلەژمارە 0ى دەنگى نوێدا، وەڵامێكى كورتم بە رەخنەیەكى شاشو درێژى هاوڕآ "هەژێن" دابۆوەو هەندێك سەرنجم بۆ رونكردنەوە خستبووە روو، بەڵام پێدەچێت هاوڕآ لە سەرنجەكانى من هەراسان بووبێت، بۆیە دیسان وەڵامێكى دوورودرێژى لەسایتەكان بڵاوكردۆتەوە، كە پێویستى بەوەڵامەو بۆ ئەو مەبەستە لەپەرەگرافى كۆتاییەوە دەستپێدەكەم كە نوسیویەتى "… له لێدوانهکانماندا لۆژیكمان له بیر نهچێت و گرتنی ساتێك له کاتی خوێنهر به هیچ وهرنهگرین" ئەگەرچى هاوڕآ لێرەدا بەئاشكرا مەبەستى سوكایەتىكردنە، بەڵام بابزانین كآ لۆژیكى بەكارنەهێناوەو حسابى بۆ كاتى خوێنەر نەكردوە؟ ئەو لەبەرامبەر 385 وشەى راگەیاندنەكەى ئێمەدا 2719 وشەى نوسیوەو لەبەرامبەر 602 وشەى رەخنەكەى مندا 3915 وشەى نووسیوەو زۆربەى ئەو باسانەش كە هێناونى پەیوەندییان بەو پلمیكەى نێوان منو ئەوەوە نییەو دەكرێت لەشوێنى تر باسبكرێنو هەندێكیش لەو مەسەلانە گشتاندنى كەموكوڕى كەسانى دیكەیە بەسەر ئێمەدا.
ئەو لەچەند جیگاى رەخنەكەیدا وانیشاندەدات كە گوایە"بەپێچەوانەى میسۆدى ئەوەوە" لۆژیكى رەخنەگرتنم لەبەرچاونەگرتووەو ئەوم رەتكردۆتەوەو لەخوارخۆمەوە لەوم روانیوەو ئەوو كرێكارانم بە دەبەنگ زانیوەو تاد، بەڵام لاموایە ئەگەر كەمێك بەویژدانەوە لەنووسینەكەى خۆى وردبێتەوە ئەو رەخنانە رووبەڕووى خۆى بكاتەوە، چونكە نوسینەكەى پڕە لەموهاتەراتو تەنزو تۆمەتباركردنى بآ بنەما، ئەمەش بەرلەوەى راگەیاندنى قەناعەتێك بێت، هەراسان بوونە لەرەخنە. بۆیە من هیچ وەڵامى ئەوانە نادەمەوەو كاتى خۆمو خوێنەریشى پێوەناگرمو چاوەڕوانیشم لەهاورآ هەژێن هەیە لەم چوارچێوە بەرتەسكو ناپێویستە دەرچێتو تواناى خۆى بۆ رۆشنكردنەوەو پێشخستنى كارەكان بیخاتە گەڕ نەك بۆ تۆمەت لێدانو یەكتر شكاندن.
بەبڕواى من ئێمە هەرچەندە ناكۆكو جیاوازبین، دەبێت بەرەى شۆڕشو دژى شۆڕش لەیەكتر جیابكەینەوەو پلمیكو رەخنە لەجیاوازیەكانى یەكتر جیگاى خەبات دژى دوژمن نەگرێتەوە. ئەوە میراتى چەپى وردەبۆرژوازیە كە هەمیشە بۆ سەلماندنى شۆڕشگێڕێتى خۆى لەڕەتكردنەوەى گروپو رەوتەكانى پەنا خۆیەوە دەستى پێكردووەو بۆ نیشاندانى گەورەیى خۆى بچوككردنەوەى گروپو رەوتەكانى پەنا خۆى كردۆتە ئامانجو بەمەش ناكۆكى دەرون بزووتنەوەیىو جەنگى دژى دوژمنى تێكەڵكردووەو هەندێكجار ئەوەى یەكەم بووەتە مەیدانى سەرەكى، كە ئەمە لەمێژوودا زیانى گەورەى بەم بزووتنەوەیە گەیاندووە.
یەكێك لە حیكمەتەكانى ئەوەى كە ئێمە بەجیاوازى بیروبۆچوونەوە هەوڵى پێكهێنانى " یەكێتى چەپى كوردستان"مان داوە تێپەڕاندنى ئەم سونەتەیە. هەموومان دەزانین كە بزووتنەوەى سۆسیالیستى لەسەرەتاى سەرهەڵدانیەوە تائێستاش رەوتى جۆراوجۆرى تێدایە، ئەم رەوتانە لەجیاتى دوژمنایەتى كردنو سەنگەر لەیەكگرتن دەكرێت هاوكارو هاوخەباتى یەكتربنو لەبەستەرى دیاریكراودا لەسەر پلاتفۆرمى هاوبەش ناوەندو تەنانەت رێكخراوى هاوبەشیش پێكبێنن.
هاوڕآ هەژێن نوسیویەتى: "کاتێك که من دهستم به خوێندنهوهی وهڵامهکهی وی کرد، یهکسهر له ڕهخنهکانی خۆم کهوتمه گومان و ناچار گهرامهوه سهر بابهتهکهی خۆم، چونکه ئهو بهڕێزه به قسهکردن لهسهر بۆچوونێك دهست پێدهکات، که نه بۆچوونی منه و نه له سهردهمی چهپایهتیشمدا خاوهنی وهها بۆچوونێك بووم" دیارە هاوڕآ هەژێن مەبەستى ئەم دوو دەربڕنەى خوارەوەیە، ئەو نوسیویەتى: "بهڵام به پێویستی دهزانم پهنجه بۆ ئهوه ڕابکێشم، که دهستهگهری ڕێکخراوهیی (سیکتاریزمی پارتی) بهدرێژایی مێژووی خهباتی چهوساوهکان، گهورهترین زیانی له بزاڤهکه داوه و ئهو لێدانانهی که بۆرژواکان له هێرشهکانیاندا بۆ سهرکوتی بزاڤی ئازادیخوازی و یهکسانیخوازی و دادپهروهری کۆمهڵایهتی، نهیان توانیوه پێیان ههستن، پارتچییهتی به کنهکردنی بۆ ناو بزووتنهوهکه و پارچهپارچهکردنی ڕیزهکانی، خۆبهخشانه بۆی ئهنجام داون.".
منیش نوسیومە"هاوڕێ ههژێن .. ئهوه دهستنیشان دهکات که ههندێك گورز که بزووتنهوهی سۆشیالیستی خۆی لهخۆی وهشاندووه ههندێکجار لهگورزی بۆرژوازی کهریگهرتره"
ئەو دەڵێت: یا ئهوهتا (ئاسۆ) له ڕهخنهگرتندا شارهزا نییه یا ئهوهتا وهك میتۆدی باوی چهپ، نیازی شێواندنی بۆچوونهکانی منی ههبووه. من نازانم چ بۆچوونێكى ئەوم شێواندووە، ئەو باسى لێدانى ناوبزووتنەوەى سۆسیالستى دەكاتو پێیوایە حزب هۆكارى ئەم زیانەیە، منیش پێموایە بیركردنەوەى ئەوو میتۆدى رەخنەگرى ئەو بەشێكن لەم لێدانە،جیاوازى ئەوەیە كە من بە2دێڕ واوومەو ئەو بە 6دیڕ ( كە بەبڕواى من درێژدادڕى لەنوسیندا نیشانەوبەڵگەى ناشارەزاییە، جگە لەوەى نوسەرى درێژدادڕ دەیەوێت مەبەستەكانى خۆى لە درێژدادڕیدا ونكاتو ئەملاولا بەموخالیفەكانى بكات).
ئەو رەخنە لەوەدەگرێت كە ئەم پەرەگرافەى ئەوم لە نوسینەكەى خۆمدا دانەناوەتەوە، من بەبارێكى تردا تەئیدى ئەوم كردووە بۆیە پێویست ناكات قسەكەى ئەو دابنێمەوە، بەناوى ئەویشەوە قسەم نەكردووە وتومە "ئەوە دەستنیشان دەكات"، ئەم دوو مەسەلەیە زۆر جیاوازنو جیگاى داخە بۆ هەڵسوڕاوێكى سۆسیالیست ئەم مەسەلە لاوەكیانە ببێت بەبابەتى سەرەكىو ئەگەر هاوڕآ هەژێنم نەناسیایە بێدوودڵى دەمگوت ئەمە كارى كەسانى دەستبەتاڵە.
لەبەشێكى دیكەى رەخنەكەیدا دەڵێت:
ڕابوردووی چهپایهتی و ئهزموونهکانی کاری ڕۆژانهم، فێری ئهوهیان کردووم، که پارت و ڕێکخراوه قوچکهیی و رامیارییهکان، لهژێر ههر ناوێکدا بن و ههر بهرنامهیهکی رازاوهیان ههبێت، بیچگه له کۆپییهکی بچووکراوهی کۆمهڵگهی چینایهتی، هیچی تر نین و ناشتوانن ببن، ئەمە راى ئەوە لەسەر رۆڵى حزبو من رێز لەبۆچوونەكەى دەگرم، بەڵام لەراستیدا ئەمە خۆفریودانو وەك نەعامە سەربەژێرلمداكردنە، ئەمە چەككردنى چینى كرێكارو سۆسیالیستخوازەكانە لەخەباتیاندا دژى سەرمایەدارى، وەك ئەوەیە بەناوى دژایەتى كردنو رەتكردنەوەى جەنگو چەكەوە بەكەسێك بڵێى لەو شەڕەدا كە لەدژت چەكى جۆراوجۆرى تێدا بەكاردێت بەشدارى مەكەو چەك بەكارمەهێنە، راستە حزب بەشێك نیە لەمیكانیزمى دامەزراندنى سۆسیالیزم، بەڵام ئامرازێكى زۆرگرنگو حەیاتیە بۆ خەبات دژى ستەمو نایەكسانى سەرمایەدارىو نەبوونى ئەم ئامرازە یەكێك لە لاوازیە سەرەكیەكانى بزووتنەوەكانى دژى چەوسانەوەیە.
ئەو لەدرێژەى ئەم پەرەگرافەدا دەڵێت: "… ههر ئهمهشه که کهسانی سۆشیالیستخوازی وهك ئاسۆ غهریب دهکاته بورغوی دهزگه و پارتهکانی ورده بۆرژوازی خۆشخهیاڵ به دهوڵهتیکردنی سۆشیالیزم" دەبێت بپرسم لەكوێدا باسى "بەدەڵەتى كردنى سۆسیالیزم"م كردووە، من دەزانم دەوڵەتو رۆڵى سەلبىو ئیجابى ئەم دامەزراوەیە، جا چ دەوڵەتى بۆرژوازى بێت یان دەوڵەت لەسەردەمى سۆسیالیزم، خاڵى ناكۆكى نێوان منو ئەوە، بەڵام ئەمە بەماناى ئەوە نیە هەرچۆنێك پێى خۆشە وێنە لەمن یا لەموخالیفەكانى خۆى بكێشآ. من ئێستا نەبوونى دەوڵەت لەكوردستان بەیەكێك لەگرفتەكانو بوونیشى بەیەكێك لەپێویستیەكان دەزانم، بەڵام بەماناى ئەوەنیە موبەلیغى دەوڵەتى بۆرژوازى بم، تۆپبارانى كۆمارى ئیسلامىو حكومەتى توركیا بۆ هەرێمى كوردستان مەحكوم دەكەمو بەسنوربەزاندنو دەستدرێژى دەزانم، بەماناى ئەوە نیە سنوورەكان پیرۆزدەكەم، داوادەكەم ئاوو كارەباو خزمەتگوزاریەكان بۆ خەڵك دابین ببن، ماناى لایەنگرى لەمانەوەى ئەم حكومەتە نیەو حیكمەتى سیاسەتیش ئەوەیە كە لەم جیاوازیانە تێبگەیت.
ئەو نیگەرانە كەمن وتومە هاوڕآ هەژێن لەهەندێك خاڵى راگەیاندەكەى ئێمە تێنەگەیشتووەو ئەمەشى بەوە لێكداوەتەوە كە گوایە ئێمەى وردەبۆرژوازى (ئەو)ى پرۆلیتار بە دەبەنگ دەزانینو ئەمەش دەباتەوە سەر ئەوەى گوایە ئێمە پراتیك بەبەرەنجامى تیئۆرى دەزانین(بۆ کهسێك که پێی وایه له ههنگاوی یهکهمدا کارکرد بهرهنجامی هوشیارییه، … پڕۆلیتێرهکان بهدهبهنگ دهزانێ و بۆ هوشیارکردنهوهیان پێویستی به دهستهبژێریی وردهبۆرژوازی ههیه، بۆ ئهوهی هۆشیاریان بکاتهوه) جارىَ من نازانم ئەو حوكمەى لەكوێوە هێناوە كە من یا ئێمە باوەڕمان بەوەیە "تیۆرى سەرچاوەى پراتیكە"(ئەگەرچى ئەو بەهەڵە لەجیاتى وشەى تیۆرى هوشیارى بەكارهێناوە) ئێمە لەهیچ شوێنێكدا باسێكى لەم بابەتەمان نیەو ئەگەر هەشمانبێت بەرەخنەگرتن لەم تێزەیە، ئەمە رەخنەى ماركسە لە سۆسیالیزمى وردەبۆرژوازىو ئێمەش رەوتو كەسانى ماركسى مولتەزمینو ناكرێت پێچەوانەى مەنهەجى سیاسىو تیۆرى خۆمان تۆمەتبارمان كەن. دووەم بەداخەوە دیسانەوە بەهەڵە لەوە تێگەیشتووە كە من باسى دامەزراندنى حزبێكى بنكەفراوانى یەكگرتووم كردووە، ئەو والێكى داوەتەوە كە مەبەستم حزبى قوچەكیە، مادام بنكەى فراوانە كەواتە سەریشى قوچەكیە، ئەو فیزیكى مەسەلەكەى بینیوە، لەكاتێكدا مەسەلەكە سیاسیەو باسكردنە لەیەكانگیركردنى مەیلە جۆراوجۆرەكان بۆ خەبات دژى سەرمایەدارىو رەتكردنەوەى ئەوەیە كە لەسەر بنەماى یەكمەیلى ئایدۆلۆژى حزبێكمان هەبێت، ئێمە دەڵێین حزب ئامرازى خەباتى سیاسیە نەك مەكتەبى فكرى.
مەسەلەیەك كە لەنووسینەكەى هاوڕآ هەژێندا زۆر بەرچاودەكەوێت، ئەوەیەكە: كاتێك راى خۆى دەڵێتو نەخشەكارى خۆى دەخاتەروو دەكەوێتە شیعار خوێندنو لەوشوێنەش كە دەیەوێت پاساو بۆ لاوازیەكانى بێنێتەوە پارتو سۆسیالیستەكانى دەرەوەى خۆى دەكاتە بیانوو. گوایە ئەوان رێگایان گرتووەو كرێكارانیان پارچەپارچەكردووە، بۆ نمونە ئەگەر ئەو لە یەكێتى بێكاران لەهەولێر خاوەنى تەرحێكى پرۆلیتێرى واقیعى بووەو ئەگەر مەسەلەكان لەنەخشەى زهن واوەتر بوونو زەمینەى ماددیان هەبووە لەئەرزى واقیعدا، بۆ شتێكى لىَ پەیدا نەبوو، چۆن بوو حزب توانى بەئاسانى بەسەریدا زاڵبێتو لەناویبەرێت، راستى مەسەلەكە ئەوەیە هاوڕآ هەژین ئاگاهانەبێت یان بێئاگا، دەیەوێت هەرچى كوێرەوەرىو بێمافى چینى كرێكارو كۆمەڵگاى بەشەرىیە بیخاتە ئەستۆى سۆسیالیستەكانى دەرەوەى خۆىو بەتەواوى بۆرژوازىو دوژمنى سەرەكى لەبیرچۆتەوە "ئهوهی بۆرژوازی گهوره بۆی نهلواوه، ئهنگۆ بهناوی پڕۆلیتاریاوه ئهنجامی دهدهن… به دهستی پڕۆلیتێرهکان زیندان بۆ خۆیان چی دهکهن و بهناوی ئهوان خۆیانهوه له دادگهکانی شۆڕشهکهتاندا سزای لهسێدارهدانی شۆرشگێڕانهیان بۆ دهبڕنهوه!… نزیکهی دوو سهدهیه پڕۆلێتێرهکان ڕهوتی خۆیان داوهته دهست وردهبۆرژوازی و بهردهوام ههر فریوخوراوی بهشیان بووه. …تاد"
ئەوەى كەمن وتومە هەندێك لەرەخنەگران لهچواردیواری ئاسنینی ماڵهکانی خۆیانداو لهناو نازونیعمهتی ژیانێکی ئارامو ئاسایشدا سهردبهرابهر خۆیان پێ لهوانه سۆشیالیست ترو تێکۆشهرتره که لهسهر شهقامهکانو بهدژی بێمافیو چهوسانهوه بۆ کاروخهبات خۆڕێکدهخهن، واى لێكداوەتەوە كە مەبەستم خۆیو بارودۆخى ئەوروپایە، نازانم بۆچى ئەم ئەنجامگیریەى كردووە، ئایا لەروانگەى ئەوەوە بۆ منێكى سیاسىو سۆسیالیست قورسە لەوە تێبگەم كە لەكوردستان خەڵك هەیە لەنازونیعمەت داو لەئەورەپاش خەڵك هەیە لە ژیانى سەختدا دەژین. دواتر من مەبستم نازونیعمەتى ئابوورى نیە بەڵكو مەبەستم ئەوەیە ئەوانە خۆیان دووردەگرنو تەنها ئەرك بۆ كەسانى دى دیاریدەكەنو كەدێنەسەر هەڵسەنگاندنیش داواى ئەنجامى نمونەیى دەكەنو بەسەر یەك كەموكوڕى بچوكیشدا بازنادەن، بەڵام لەراستیدا مەرج نیە كارەكان بەپێى زهنو نەخشەى خەیالى بەڕێوەبچن. من بەتەواوى باوەڕم بەوەیە كە ماركس دەیوت یەك هەنگاوى عەمەلى لەدەرزەنێك بەرنامە باشترە. من دەڵێم باكاربكەین جا باكەموكوڕیشى هەبێت، چاكى دەكەین.
ئەو دەنوسێت: "ئهو له من دهخوازێت، خۆم وهڵامی پرسیارهکانی خۆم بدهمهوه…. کاتێك که من پرسیار دهکهم یا ئهوهتا خۆم وهڵامهکهی نازانم یا ئهوهتا دهمهوێت خوێنهر لهتهکمدا بکهوێته بیرکردنهوه و وهڵامێکی بهکۆمهڵ بۆ پرسهکان ههڵهێنجێنین" لەراستیدا من نەموتووە خۆت وەڵامى پرسیارەكانى خۆت بدەوەو كەس لەگەلأ خۆت بەشدار مەكە، من دەڵێم پرسیار بەمەبەستى بەدگومانىو لێڵكردنى مەسەلەكان مەكە بەڵكو با بۆ رۆشنكردنەوەو وەڵامدانەوەى پرسەكانى كۆمەڵگا بێت.
ئەو لە2 شوێندا پرسیار دەكات " ئایا هیچ پارت و گروپ و ڕێکخراوهیهکی پیشهیی و بڵاوکراوهیهك بهبێ مۆڵهتی دهوڵهت و ملدان به بنهماکانی یاسای عیراقی و ههرێمی کوردستان، دهتوانن یهك تاکه ڕۆژ چالاکی بکهن؟ ئایا پارتهکهی ئێوه، بهبێ مۆڵهتی فهرمیبوون، دهتوانێت چالاکی بکات و خۆی دهرخات؟ که مۆڵهتتان بهدهستهێنا، ئایا ئهو مۆڵهته لهبهر ڕۆشنایی ملکهچبوون بۆ یاسای پهسهندکراوی پارلهمانی بۆرژوازی نییه؟ … ئایا دهسهلاتی بۆرژوازی مانگانه بۆ پارتێك دهبڕێتهوه، بۆ ئهوهی که خۆی بڕوخێنێت؟
من بەشبەحاڵى خۆم لە لەساڵى 79 خەریكى خەباتى سیاسیمو یەك رۆژى خەباتیشم بەپێى مۆڵەتى دەسەڵات نەبووە، لەدواى راپەڕینەوە كە منیشو بەڕێزیشت لە( رەوتى كۆمۆنیستو حزبى كۆمۆنیست) بەشداربووین، هیچیان بەپێى مۆلەت كاریان نەكردووە، ئێمە لە 98 كاردەكەین، چەندین مەراسمو میتینگو خۆپیشاندانمان كردووە، چەندین بەیانو بڵاوكراوەمان بووە، مۆڵەتیشمان نەبووەو نیمانە، تائێستا هیچ مانگانەیەكیشمان لەهیچ كەس وەرنەگرتووە، ئیتر ئەم بەدگومانیە چیە دروستى دەكەیتو دەتەوێت لێرەوە شوێن چى بكەوێت؟ ئەوە لەكاتێكدا نەبوونى مۆڵەت خاڵى بەهێزى ئێمە نەبووەو هەمیشە كەناڵێكو چەكێك بووە كە لەرێگایەوە هێرش كراوەتە سەرمانو دەسەڵاتى كوردیش وشیارانە ئەم مۆڵەتەى بەئێمە نەداوە.
