ئاماژه ترسناكهكانی شكستی كورد له موسڵ؟
ئهوهی له ماوهی رابردوو له ههڵبژاردنی پارێزگاكانی عێراق روویدا و له شاری موسلیش تۆختر بوویهوه، به ڕای زۆربهی چاودێرانی سیاسی شكستێكی چاوهڕوانكراو بوو بۆ كورد، لهبهر ئهوهی كورد له ماوهی شهش ساڵی رابردوو نهیتوانیهوه دارێك لهسهر بهردێكی ئهو پارێزگایه دابنێت، بۆ ئهوهی جارێكی تر خهڵكی ئهو شاره دهنگیان پێبدهنهوه.
ئهوهی له شاری موسڵ روویدا ئاماژهیهكه بۆ پێگهی داهاتووی كورد له عێراق، پێویسته سهركرایهتی سیاسی به ههندی وهربگرێت، چونكه رهنگه ئهوه داهاتووی كورد له عێراقی ئاینده بخاته ژێر پرسیارگهرێكهوه، و رهنگه وهڵامهكانیان بۆ كورد لهو وڵاته قورس بكات، لهبهر ئهوهی كاتێك تۆ شتێكت له دهست دهدهی، ئهوهنده ئاسان نییه وهریبگریتهوه، بهقهد ئهوه بهر له دهستدانی كارت بۆ كردبوایه، چونكه به لایهنی كهمهوه لهوهی ئێستا لهو شاره دهگوزهرێت، كهمتر قوربانی دهویست، نهك ئهوهی ئێستا بۆته واقعێك كه به ناچاری دهبێت كورد خۆی لهگهڵی رابهێنێت.
ئهمه جگه لهوهی دهبێت لهوهش بترسین، كه ئهوهی لهو شاره روویداوه نهكهینه بیانووێك بۆ پارێزگانی تر، به تایبهتی ئهو شارانهی كه له ههموو مێژووی عێراقدا هێلی سوور بووینه، هیچ كاتێك كورد سازشی لهسهر نهكردوه، بۆیه چاوخشانهوه به جۆریهتی كاركردن لهو شوێنانهی كه كورد لهگهڵ نهتهوهكانی تر دهژین، ئهركێكی ههره لهپێشی سهركرایهتی كورده، بۆ ئهوهی بتوانین له داهاتوو جارێكی تر تووشی ئهو واقیعهی نموونهی شاری موسڵ نهبینهوه.
عێراق بهو پێكهاتهی ئێستایهوه به جۆرێك له جۆرهكان توانیوتی ههموو لایهنه سیاسیهكانی بێدهنگ بكات، بهڵام ئایا عیرَاق بهو جۆره دهمێنیتهوه؟، ئایا له ههڵبژاردنهكانی داهاتوو كورد تووشی ههمان چارهنووسی ئێستای موسڵ نابێتهوه؟ ئهوكاته رهنجی چهند ساڵهی خهباتی چی لێدێت، خۆ ئێستای كورد بهو ههموو پۆسته سیادیهی كه به ناو ههیهتی له بهغدا، بهو شێوهیه مامهڵهی لهگهڵدا دهكرێت، ئهوكات چی دهقهومێت؟! كاتێك كورد نهتوانی ههمان ئهو دهنگانه بهێنێتهوه كه له ههڵبژاردنهكاتی تر هێنابووی، تا بتوانێت بهو جۆرهی ئێستا پێ لهسهر وهرگرتنی پۆسته سیادیهكانی عێراقی ئاینده دابگرێت، ئهوكات دهبێت چاوهڕێی دهستی حهدبایهیهكی تری عێراقی بكات، خۆ ئێستا بهو ههموو دهسهڵاتهی ئێستای تهنها مشتێكی له خهروارێك پێ پیشان دهدهن، ئهوكات دهبێت چی لێیان ههڵكڕێنێت.
لیستی برایهتی له شاری موسڵ نهك شكستی تهنهای یهكێتی و پارتی بوو لهو شاره، بگره شكستیان به ههموو هاوپهیمانهكانیهكانیشان هێنا، كه له نزیكهوه هاوپیمانی ئهو دوو حیزبه بوون، ئهو واقیعه تاڵهی موسڵ جێگهی ههڵوهستهی قوڵه بۆ سهركردایهتی كورد، بۆ ئهوهی باش بزانێت له ماوهی شهش ساڵ كورد نهیتوانی ههوڵی كاڵكردنهوهی جۆریهتی شۆڤێنی عهرهبهكان بدات له عێراق و لهو شاره بهتایبهتی. بۆیه دهبێت جارێكی تر جگه له پێداچوونهوهیان بهو هاوپهیمانه عهرهبهكانیان له عێراق، پێویسته چاو به پیادهكردنی سیاسهتهكانیش بهرامبهر ئهوانی تریشدا بخشێنهوه، چونكه ئاینده واقیعێكی تاڵه بۆ كورد له عێراق، ئهگهر بهو جۆرهی ئێستا مامهڵهی پێوه بكهن.
له بری ئهو ههموو سیاسیهته ههڵانهی كورد دهیكات، وێنای ئهو بهناو دیموكراسیهیان بكردابوایه كه وهك دروشمه زهقهكانیان بهرامبهر جیهانی دهرهوهی خۆیان بهكاری دههێنن، بۆ ئهوهی بیانتوانی بوایه به لایهنی كهمهوهی جارێكی تر وێنهی خۆیان له سهر كورسیهكانی ئێستای عیرَاق پێی رهنگ بكردبوایه، نهك له داهاتووی عێراق سڵ بكهینهوه.
دهبێ لێكۆلینهوه لهسهر بوونی گهندهڵی له نوێنهرهكانیان بكهنهوه، بهوهی چهند ساڵه خهریكی چ بووینه؟! به تایبهتی له بهههدهربردنی ئهو پارهییهی بۆ ههڵبژاردنهكانی ئهو پارێزگایانه تهرخانتان كردبوو، بزانن چی لێهات و چۆن سهرفكرا و كێنه ئهوانهی تێیدا وهك تاك موستهفید بوونه، بۆ تا ئێستا به جورئهتهوه باسی ئهو شكستانهتان ناكهن، بۆ كاتێك له لایهن خهڵكی دڵسۆزهوه پهنجه لهسهر زامهكانی ئهو شكستانه دادهندرێت گوێیان لێكهڕ دهكهن، تاكهی له لێپرسنهوهی كهسانی دهوروبهرتان دهترسن، كه به فاكتهرێكی تری شكستهكانتان دادهندرێن.
جگه له عهرهب گومانی ئهوهش ههیه، كه كوردیش دهنگی بهو لیسته دابێت، ئهو ههڵویستهی دهنگهدهرانی كورد له دهرهوهی لیستهكهی كورد بۆ؟! بۆ له دروستبوونی ههڵوێستی ئهو خهڵكه ناپرسنهوه، كه دهنگیان به لیستهكهی كورد نهداوه؟! دهبێت ئهوه باش بزانن كه میللهت كی و چی دهوێت، تا جارێكی تر متمانهی خۆیانیان پێبخشنهوه، بۆ لهو ههڵوێستهی لیستی حهدبا ناكۆڵنهوه كه ئێستا ئهنجومهنی پارێزگای ئهو شارهی بێ لیستی برایهتی پێكهێناوه.
به پێی ئاماژهكان، لیستی حهدبا لێزانانه مامهڵه دهكات، كاتێك كوردێك لهسهر لیستی حهدبایه و دهیكاته سهرۆكی ئهنجومهنی ئهو پارێزگایه، به بێ لیستی دووهم ئهنجومهنی پارێزگای پێكهێنا و به بی ئهوهی هیچ حساب بۆ كورد بكات، كه من دڵنیام ئهگهر ئهو كهسانهی ئێستا نوێنهرایهتی كورد دهكهن، لهو شاره به جۆرێك خهمێكیان لهو شاره بخوادربوایه، ئهونده خهریكی پڕكردنی گیرفانیان نهبونایه، ئێستا چاوهرێی لیستی حهدبایان نهدهكرد، تاخێریكیان پێبكات و چارنووسیان بهوهی ئێستا نهدهگهیشت، كوا ئهو قسه زڵانهی كه له سهرهتای ههڵبژاردنهكان له لایهن بهرپرسانی ئهو شاره بۆ چهواشهكردنی سهركرایهتی كورد دهكران، "ئهوهنده كورسیهمان هێناوه"! چیان لێهات ئهو دهنگانهی بۆ سهركرایهتی كورد به دهنگی كورد پیشاندران؟ ئایا بهراستی كورد تهنها ئهو رێژهیهی ئێستای شاری موسڵ پێكدههێنێت؟ یا ئهوه كورده باجی شكستی لیستی برایهتی دهدات؟ یانیش له پشت ئهو شكستهی كورد لهو شاره ئاماژهی تر ههیه، كه تا ئێستا سهركردایهتی كورد ههستی پێنهكردوه، یانیش نایهوێت ههستی پێبكات.
چین ئهوانهی وایان له لیستی حهدبا كردوه بهو جۆره مامهڵه لهگهڵ كورد بكات، چین ئهوانهی ئهو لیستانه كۆدهكهنهوه كه هاوپهیمانی لیستی حهدبا بكهن به بی كورد؟ راسته لیستی حهدبا رهچاوهی سیستهمی تهوافوقی نهكردوه، كه ئێستا له عێراق كاری پێدهكرێت، بهڵام گرنگه ئهوهیه بزانین ئهو دهنگانهیان چۆن هێنا؟ تا بهو شێوهیه مامهڵهی بكات.
Najatahmad77@yahoo.com