سیسته‌می سیاسی ئێمه هه‌ڵگری هیچ ڕه‌هه‌ندێكی دیموكراسی نیه
چه‌مكی دیموكراسی به‌شێوه‌یه‌كی به‌رفراوان كه‌وتۆته سه‌ر زاران و له‌لایه‌ن چین و توێژه جیاجیاكانی كۆمه‌ڵگاكه‌مانه‌وه بایه‌خێكی زۆری پێده‌درێ , ئه‌وانه‌ی له‌بواری سۆسیۆلۆژیاوه كار ده‌كه‌ن هه‌میشه ئه‌وه دووپات ده‌كه‌نه‌وه كه ئه‌و گۆمه‌ڵگایانه‌ی كه له‌بواری سیاسی و ئابوری و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه گه‌شه‌كردن و پێشكه‌وتنی باشیان به‌ده‌ست هێناوه ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ن كه دیموكراسییان تیادا به‌رقه‌راره , به‌ڵام ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی له‌بن هه‌ژموونی تۆتالیتاریدان له‌هه‌ناوی خۆیاندا هه‌ڵگری كۆمه‌ڵێك كێشه‌و قه‌یرانی سیاسی و ئابوری و كۆمه‌ڵایه‌تین , كه وه‌ك جه‌سته‌یه‌كی نه‌خۆش به‌رده‌وام پێویستییان به چاره‌سه‌ر هه‌یه , كۆمه‌ڵگای ئێمه‌ش وه‌كو زۆربه‌ی ئه‌و كۆمه‌ڵگایانه‌ی كه لێوانلێون له قه‌یرانی سیاسی , كێشه‌كانیشی وه‌ك نه‌بوونی ئازادی و یه‌كسانی و دادگه‌ری كۆمه‌ڵایه‌تی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ نه‌بوونی پڕه‌نسیپه‌كانی دیموكڕاسی , بێگومان گه‌ر دیموكراسی له وڵاتی ئێمه‌دا به‌رقه‌رار بوایه پرۆژه‌كانمان نه‌ته‌وه‌یی تر ده‌بوون نه‌ك حیزبی , به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانمان نه‌ته‌وه‌یی تر ده‌بوون نه‌ك حیزبی , ئینتیمامان بۆ نیشتمان به‌هێزتر ده‌بوو نه‌ك بۆ حیزب , كۆمه‌ڵگاكه‌مان گه‌شه‌ی سیاسی و ئابوری و كۆمه‌ڵایه‌تی و فیكری زیاتری به‌خۆوه ده‌بینی , تاكی كۆمه‌ڵگا ده‌بووه تاكێكی به‌رهه‌مهێنه‌ر نه‌ك مشه‌خۆر , كێبڕكێ له‌سه‌ر زیاتر به‌ده‌ست هێنانی زانست مه‌عریفه پێگه‌ی به ململانێی حیزبی له‌ق ده‌كرد , به‌ڵام هه‌موو تاقیكردنه‌وه‌كان ئه‌وه‌یان بۆده‌رخستین كه ئێمه له‌چركه‌ی خۆبیناكردندا تووشی قه‌یران بووین ,
بۆیه دیموكراسی له‌وڵاتی ئێمه‌دا له دۆخی له‌دایكبوونێكی نه‌زۆك دایه‌و هیچ نیشانه‌یه‌كی هاتنه دنیای پێوه دیار نیه , كه‌چی ته‌ماشاده‌كه‌ی هیچ چه‌مكێك به‌قه‌د چه‌مكی دیموكراسی باسی لێوه ناكرێت و جێگای مشت ومڕ نیه , ئه‌وه‌ی جێی سه‌رنج و تێڕامانه ئه‌وه‌یه كه چه‌مكی دیموكراسی بۆته وێردی سه‌ر زمانی به‌رپرس و ده‌سه‌ڵاتدارو سیاسه‌تمه‌داره‌كان و ئه‌وانیش وه‌ك خه‌ڵكی ئاسایی خه‌ونی پێوه ده‌بینن و خۆزگه‌ی بۆ ده‌خوازن , به‌ڵام كه دێته سه‌ر بواری پڕاكتیزه‌كردن هیچیان به‌جددی هه‌وڵی بۆ ناده‌ن به‌ڵكو ده‌بنه به‌ردی ڕێگر له‌به‌ر ده‌میا , هۆیه‌كه‌شی ئه‌وه‌یه گه‌ر پڕه‌نسیپه‌كانی دیموكڕاسی بچه‌سپێن ئه‌وكاته به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئه‌وان ده‌كه‌وێته مه‌ترسی و هه‌روه‌ها ده‌سه‌ڵاتیشیان لێ وه‌رده‌گێرێته‌وه , چونكه له‌وڵاتی دیموكراسییدا كه‌س نابێ له‌چوار ساڵ تا هه‌شت ساڵ زیاتر له‌سه‌ر عه‌ڕشی ده‌سه‌ڵات بمێنێته‌وه , گه‌ر ساڵێك له‌ماوه‌ی خۆی زیاتر له‌ده‌سه‌ڵات مایه‌وه دیاره له‌و وڵاته‌دا له‌جیاتی دیموكراسی تۆتالیتاری به‌رقه‌راره , هۆكارێكی تریش ئه‌وه‌یه كه هێشتا له‌نێو ئه‌كته‌ره‌سیاسییه‌كانی كوردا عه‌قڵێكی میللیتاری ئاماده‌یه كه وایكردووه كۆمه‌ڵگاكه‌مان له پرۆسه‌ی به‌دیموكراسی بوون و گه‌شه‌كردن و شارستانیه‌ت مه‌حروم بێت , بۆیه ده‌بینین كۆمه‌ڵگاكه‌مان به‌رده‌وام به‌ده‌ستی كۆمه‌ڵێك كێشه‌ی فیكری و سیاسی كۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه ده‌ناڵێنێ و ناتوانێ لێی ده‌رباز بێت , ئێمه له‌مێژه كه‌وتووینه‌ته نێو قه‌یرانێكه‌وه كه عه‌قڵی میللیتاری به‌ڕێوه‌ی ده‌بات , عه‌قڵێك كه به‌رده‌وام به‌زمانی توندو تیژی و ناته‌بایی بیرده‌كاته‌وه نه‌ك به‌زمانی دیالۆگ و لێك تێگه‌یشتن كه ئه‌وه‌ش عه‌قڵی حیزبه , چونكه حیزب قه‌ت ناتوانێ هه‌ل و مه‌رجێكی ئه‌وتۆ دروست بكات كه تیایدا هه‌موو تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگا له‌سه‌ر یه‌ك خوانی خۆشه‌ویستی و ته‌بایی كۆبكاته‌وه , له وڵاتی ئێمه‌دا چه‌مكی دیموكراسی و به‌دیموكراسی بوونی كۆمه‌ڵگا بۆته دروشمێكی زه‌ق و هه‌میشه له خیتابی سیاسی دا دووباره‌و سێباره ده‌كرێته‌وه , به‌ڵام هێشتا هه‌ر تیوره‌و له‌هیچ قۆناغێكی ژیانی ئێمه‌دا پراگتیزه نه‌كراوه , گه‌ر له‌فاكته‌ره‌كانیشی بكۆڵینه‌وه‌و شرۆڤه‌یان بكه‌ین ئه‌وه‌ی لێ ده‌خوێنینه‌وه كه ده‌سه‌ڵاتی كوردی له‌نێو واقیعێكی قه‌یراناوی دروستبووه , كه بریتییه له شه‌ڕه یه‌ك له‌دوای یه‌كه‌كانی ناوخۆو ململانێی دور له عورفی دبلۆماسی و كێشه‌ی ده‌سه‌ڵات و مه‌سه‌له‌ی ففتی ففتی و نه‌بوونی متمانه له‌نێوان ده‌سه‌ڵات و خه‌ڵكی ئاسایی تر , له‌لایه‌كی تره‌وه ده‌سه‌ڵاتی كوردی له مامه‌ڵه‌ی سیاسی خۆیدا كارلێكێكی ئه‌وتۆی نه‌بووه كه خۆی بكه‌رو جولێنه‌ری پرسه سیاسییه‌كان بێت , به‌ڵكو هه‌میشه كاریگه‌ری ده‌ره‌وه‌ی به‌سه‌ره‌وه‌بووه‌و ڕایه‌ڵه‌كانی به‌ده‌ستێكی نامۆ بۆ چنراون , بێگومان تا كورد له‌م دۆخه ناهه‌مواره رزگاری نه‌بێت كه ئه‌و واقیعه دروستی كردووه هه‌رگیز ناتوانێ پره‌نسیپه‌كانی دیموكراسی له‌سیسته‌می سیاسی خۆیدا جێگیر بكات و ببێته ده‌سه‌ڵاتێكی دیموكراسی , زۆربه‌ی حیزبه سیاسییه‌كانی ئێمه به‌تایبه‌تی حیزبه ده‌سه‌ڵاتداره‌كان هه‌میشه لافی دیموكراسییه‌ت لێده‌ده‌ن و ناوی دیموكراسییان به‌خۆوه لكاندووه , به‌ڵام له‌ناوه‌رۆكدا هێزی نادیموكراسین و باوه‌ڕیان به بنه‌ماكانی دیموكراسییه‌ت نیه , ئه‌م په‌شێویه سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی و ئابورییه‌ی كه ده‌سه‌ڵاتی كوردی به‌رهه‌می هێناوه تا ئاسایی نه‌بێته‌وه چه‌سپاندنی بنچینه‌ی دیموكراسی به‌چاوی خۆمان نابینین , له‌پرۆسه‌ی به‌دیموكراسیكردنی كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا جۆرێك له‌سستی و لاوازی و بێ جوڕئه‌تی پێوه دیاره , چه‌ندین ساڵه ئه‌م كاروانه به‌ده‌وره‌ی خۆیدا ده‌خولێته‌وه‌و نه‌یتوانیوه ته‌كانێك به‌خۆی بدات و هه‌نگاوێك به‌ره‌و پێشه‌وه بچێت , ده‌بێ ئه‌وه‌شمان له‌بیر نه‌چێ كه دیموكراسی ته‌نها دروشمێكی سیاسی نیه خه‌ڵكی پێ ده‌سته‌مۆ بكرێ , به‌ڵكو ستایلێكی سه‌رده‌میانه‌یه‌و باشترین وه‌سیله‌یه بۆ رێكخستنی ژیانی كۆمه‌ڵگا , ماوه‌یه‌كه كۆمه‌ڵگاكه‌مان هه‌ست و سۆزو خۆشه‌ویستی و گیانی ته‌بایی و هاوكارییان له‌ده‌ست داوه , بۆیه هیواو ئاوات و خه‌ونی ئێمه بریتییه له بوونی ڕۆحی ته‌بایی و خۆشه‌ویستی و هاوكاری و گێڕانه‌وه‌ی به‌هابه‌رزه‌كان بۆناو كۆمه‌ڵگاكه‌ماندا , ئه‌و به‌هابه‌رزانه‌ی كه مرۆڤ له‌ڕووی ده‌روونی و ڕۆحییه‌وه ئاسوده ده‌كه‌ن ,
نه‌جات ئه‌سپینداره‌یی
