پشیلەکەی ویلیر (Wheeler’s Cat)
Closed
” دوای ئەوەی تێگەیشتن گەردوون چەند سەیرە ئەمجار تێدەگەین چەند سادەیە”
جان ئارشبالد ویلیر (John Archibald wheeler)
ژمارەیەکی زۆر کتێبی میکانیکی کوانتەمی چیرۆکەکەی شرۆدینگێر دەربارەی ئەو پارادۆکسەی کە بەندە لەسەر سەریەککەوتنی دۆخەکان(Superposition of states) دەگێڕنەوە. ئەم چیرۆکانە بەناوی پشیلەکەی شرۆدینگێروە (Schrodinger cat) ناسراوە.شرۆدینگێر وایدادەنا پشیلەیەک لەگەڵ ئامێرێکدا کە مادەی رادیۆئاکتیڤیتێدایە لەنێو قوتوێکی داخراودان . بەشێک لەئامێرکە هەستەوەرەێکە کە کۆنتڕۆڵی شکانی سرنجێکی پڕ لە مادەی ژەهراوی سیانیید دەکات. کاتێک ئەتۆمێکی توخمی رادیۆئاکتیڤ دابەش دەبێت لەلایەن هەستەوەرەکەوە تۆماردەکرێت و هاوکات سرنجە ژەهرەکەش دەشکێت و پشیلەکە دەکوژرێت. ….