زیندانەكانی عەقڵ و كارگەكانی فەرهوتكردن
لەكۆمەڵگە داخراوەكاندا، هەمیشە لەبیانووێك زیاتر هەیە، تا یەكە كاریگەرە باڵاكانی ئەو كۆمەڵگەیە، لەڕێگەیەوە ماف و سەربەخۆییە زاتییەكانی تاك، لەبۆتەی نەرێتگەرایی و دەستوردانی شەرعی و تەنانەت یاسایش بدەن.
یانی، ئەم هەژموونە باوگەرایخوازە، هەمیشە وەك چەكێك دژی یەكە پێكهێنەرەكانی وەها كۆمەڵگەیەك حازر بەدەست و لەسەر پێیە، بەو ئامانجەی ماف و توانستەكانی تاك، هەردەم بەدەم وتنەوەی دەستەواژەی چاكەو بەرژەوەندییە گشتییەكانەوە لەتەیمانی مێگەلدا بهاڕێت و بیانكاتەوە بەخۆراكی یەكە كاریگەرە باڵا دەستەكانی، ئەمە لەكاتێكدا تەواوی ڕوانینە ئاسمانی و ڕێسمانییەكان جەخت لەوە دەكەنەوە، جەستەی مرۆڤ وەك خود، جگە لەخۆی موڵكی مەخلوق و بوونەوەرێكی دی نییە، یانی مافی ئەزەلی و بنەڕەتی و سروشتی خۆیەتی خاوەندارێتی لەدیدو ڕوانگەو ڕوانیەكانی خۆی بكات نەك بەبێ ویست شەتەك بدرێتە ئەوەی پێیدەگوترێت ” چاكەو بەرژەوەندییە گشتییەكان ” چونكە وەها ڕوانگەیەك لەمێژودا ملیۆنەها مرۆڤی ڕاپێچی مەرگكردوە، ڕەنگە ئاوڕدانەوەیەكی خێرا لەجەنگ و ماڵوێرانییە زۆرو زەوەندەكانی ڕابردو، بەس بێت بۆ سەلماندنی وەها ڕاستینەیەك.
یەكە قۆرغكارییە باڵا دەستەكانی وەها كۆمەڵگەیەك، لەپێناو ئەوەی ڕەوایەتیش بدەنە وەها بەرخۆرییەك، ئەم دەرئەنجامە وەك حەسانەیەك لەبەرژەوەندی خۆیاندا، وێناو ئەژمار دەكەن، یانی پێچەوانە بەكۆمەڵگەی گەشە سەندو، هەردەم ئەوەی وادەكا ئەزمونكردنی هەبوونت وەك تاك بەمانا بابەتییەكەی، بەهای هەبێت، پشت دەبەستێت بەهەڵخراندن و سەپاندنی هزری دەستەجەمعیگەرایی و سنورداركردنی ماف و توانست و ئازادییەكانی تاك.
ئەم بەندو باوە، بەجۆرێكە، تەنانەت ئەوەی بكەوێتە دەرەوەی پانتاییە كەلتووری و شەرعییەكانیشەوە، ئەوا بەڕێگەی هێنانە ئاراوەی یاسا داتاشراوە شەتەكدراوەكانی دەستی دوو، ” ئەو یاسایانەی لەبری بونگەرایی، سەرچاوەكەیان لەئەستێركە باوگەراكانە ” چەندایەتی ئەرك و، چۆنایەتی ماف و، فۆڕمی ڕەفتاركردنی تاك، دەسەپێندرێت.
ئەمە لێرە || كوردستان|| وایە، مرۆڤ وەك تاك، بەر لەهەر شتێك، دەبێ ببێت بەبەشێك لەكۆیە مەزنەكەو وەك باوانی بدوێ، وەك ئەوەی باوە ڕەفتار بكا، بەڵام بۆی نییەو ناتوانێ تەنانەت مافی بەماناكردنی ئازادیخود لەخۆدای خۆیی لەخۆدا بەمانا بكات، بۆی نییەو ناتوانێ خەون و خولیاو توانستە زاتییەكانی خۆی وەك تاك و، وەك ئەوەی شیاو بەهەبونیەتی، ئەزموونبكات.
لەكوردستاندا، بەهۆی زاڵگەرایی وەها هەژموونێك و بەهۆی ڕەنگپێدانەوەی وەها بێبەری كارییەكی تاك لەماف و بەكار بردنی توانستە زاتییەكانی خۆی، ئەوەتا بەشە هەرە زۆرە سەرمایە ماددی و مەعنەوییەكەی وڵات، خۆكارانە كەوتووەتە خزمەت ژیانكردن و بەهێزكردنی زیاتری پێگەی یەكە باڵا دەستە قۆرغكارەكانی كۆمەڵگەوە، تاك و هزری تاكگەرایی هێندە لەژێر باردان، دەتواندرێ بگوترێت نەدۆزەخییەو نەبەهەشتییە، یانی ئەگەر نەگوترێ ژیانێكی تەواو ڕوەك ئاسا دەبێ بژین،” ئەو ڕوەكانەی نەلەدۆزەخدا دەسوتێن و نەلەبەهەشتیشدا، بوونیان هەیە” ئەوا بەمانایەكی دی، تەواو ڕاستە ئەگەر بگوترێ ” نەئازادو نەكۆیلەیشن “، بەڵام بەدڵنیاییەوە لەبری ئازادی، بەرەو خودكۆیلەیی خویخۆیان ئاڕاستە دەكرێن و دەبردرێن.
چونكە بەرژەوەندی و فراژۆپێكردنی هەستە ئاكارییە باڵاكە، ئەو هەستە خودپەسەندە جەمعیگەراییەی وایكردوە قوڵبوونەوەی هزری بێموبالاتی لەناو جومگە كۆمەڵایەتیەكاندا، لەناو ژینگە گشتییەكەی كۆمەڵگەدا، لەناو یەكە ئیداری و كایە سیاسییەكەیدا، بەتەواوەتی ببێتە یەكێك لەپرسە مەترسیدارە هەرە ڕاشكاوە حاشا هەڵنەگرەكانی هەستنەكردنی تاك لەئێستادا بەرامبەر بەئەرك و بەماف و بەرپرسیارێتییە جڤاكییەكانی.
رەنگە بگوترێت، ئەی ئەوەنییە زۆرینەی خەڵك لە”21/9/2013″ـدا، بەشداری هەڵبژاردنە پەرلەمانییەكەی هەرێمیانكرد، مەگەر ئایا ئەوە هەستكردنی تاك نییە بەرامبەر بەئەرك و بەماف و بەرپرسیارێتییە جڤاكییەكانی سەرشانی؟، هەرچەندە نامەوێ لەیەكەی باسەكە لابدەم، بەڵام وڵامدانەوەكەی بەگرینگ دەزانم.
زۆر بەسادەیی: لەم جۆرە كۆمەڵگەیەدا، وەك هەمیشە ئەوەی خەڵك دەهێنێتە سەر هەست و دەیانجوڵێنێت، ئەوەی ئاڕاستەیان دەكات، ئەوەی بەشدارییان پێدەكات، لەڕاستیدا ئەوا گشتاندنی هەستە ئاكارییە بەرژەوەندیخوازە باڵا دەستەكەی كۆمەڵگەیە بزوێنەرەكەی، نەك ئەزمونكردنی ماف و درككردنی تاك بەخود ئەركداركردنگەرایی.
ئەگەر نا، دەمێكە ساغبۆتەوە، لەوەها كۆمەڵگەیەكدا، بێبەهاتر لەهەڵبژاردن، خودی دەنگدەرە، چونكە دەنگدەر، هەرگیز نەیتوانیووە لەم واقیعە چەقبەستووەی تێیكەوتووە دەربازی بێت، هەمیشە تەوافوقاتی بەناو نیشتیمانی و هاوپەیمانی بەرخۆرو ئەم نەوعییەتە لەبەرژەوەندیگەرایی چینە باڵا دەستەكەی كۆمەڵگە دوای هەر هەڵبژاردنێك، بوونەتەوە شوێنگرەوەی بەرئەنجامەكانی خودی ئەو هەڵبژاردنە.
سەرنجبدە، دوای هەر پرۆسەیەك، كاتێك زۆرینەی ڕەها، هەم لەسەر ئاستەكانی تاك و هەم لەسەر ئاستە گشتییەكەی خەڵكیش بەدیناكەی هەست بەوە بكەن ئەم حكومەتەی پێكهێندراوە یا پێكدەهێندرێ ئەوە ڕەنگدانەوەی هێزی ئەزمونكراوی ئەرك و ئەزمونكردنی مافەكانی ئەوانبێت، دروست لەم حەقیقەتەی سەرەوە، بەڕونی تێدەگەی.
ئەگەر هەبێ و هێشتا بییەوێ بپرسێت، هۆكاری وەها هەستنەكردنێك چییە، مەعلومە تاك نایبینێت ئەم حكومەتە وەسیلەی لانیكەمی هێنانە ئاراوەی خۆشگوزەرانی و خواستەكانی ئەو یا ئەوانی دی هاونیشتیمانی ئەو بێت، بەقەد ئەوەی خودیخۆی و ئەوانی تری هاونیشتیمانی وەك وەسیلەیەك دەبینێت لەخزمەت قایمكردنەوەی پێگەو پارێزگاریكردنی بەرژەوەندی دەستە باڵاكانی كۆمەڵگە، بەنمونە:
تەنها لەیەك ساڵدا، بڕی” 68 ملیارو 407 ملیۆن‌و 320 “هەزار دینار، دەچێتە قورگی تەنها”1336″بەناو پلە تایبەتەكانەوە، بێگومان ئەمە بێجگە لەمووچەو ئیمتیازاتی بێشوماری بەنمونە وەك ئیفادو نا هاوسەنگی خاوەنشكۆو ئەوانی تری پێیان دەگوترێ سەركردەو شرینیاتی منداڵانی پلە یەك !..
لەبەر ئەوە، هەر حكومەتێك، مافی تاك و خەڵكەكەی وەك ئەوەی شایستە بەهەبوونیانە دەستەبەر نەكات و نەیپارێزێت، ئەوە بەو حاڵەوە نایشتوانێ وابكا تاك و یەكە پێكهێنەرەكانی، لەبنەمادا بەهیخۆیانی بزانن.
بەڵام ئەوەتا خۆشیانی لەگەڵدا دەگونجێنن؟، یانی دانەرو گوێگری ئاوازە بێدەنگییەكە، بەمانا بابەتییەكەی دیسانەوە هەر خویدیخۆیانن؟، دەی ئەگەر ئەم دەرئەنجامە پەیوەندی بەنا ئاگامەندییانەوە هەبێ، ئەوە بەشە هەرە زۆرەكەی هۆكارەكە، پەیوەندی بەدەرهاویشتەی ئاكارە خود سەپێنە دەستە جەمعییەكەوە هەیە، چونكە بەبێ ئەوەی تاك تیایدا بەخۆی بزانێت، كراوە بەستەمكاری سەر خودیخۆی.
دەگوترێت” ئیرادەی خەڵك، یانی ئیرادەی زۆرترین ژمارەو چالاكترین بەشەكانی خەڵك لەكۆمەڵگەدا”، بەڵام ئەرێ هەر بەڕاست تۆ بڵێیت وەها زۆرینەیەك بەسروشت تامەزرۆی ئەوە بن خودیخۆیان سەركوت بكەن؟، یان ئەوە فەرزیاتی كەلتورو ئاكاری چینە باڵا دەستەكەی كۆمەڵگەیە ئەمەیكردوە بەسەوابتاتی ژیانكردن و وایكردوە خودیخۆیان بەرەو خودكۆیلەگەركاری خۆیان بەرن؟..
دیارە بەدڵنیاییەوە ئەوەی لێرەدا نەسازە، ئەوە ڕێز نەگرتنە لەپێكهاتەی هەر تاكایەتییەك لەلایەن یەكە دەستە جەمعییەكەوە، چونكە مرۆڤی ئەم چەرخە بەسروشت، ڕەنگە مەرگ بەلایەوە ئاسایی تربێ لەوەی ببێتە كۆیلە، كەواتە ئەوەی دەنگدار لەهەڵبژاردندا دەیكات، لەڕاستیدا ئەركداركردنی یاسادانەرو وەزیرانێك نییە بەرامبەر بەخزمەتكردنی جڤاك و هێنانە ئاراوەی ژینگەو ژیانێكی شایستەتر، بەقەد ئەوەی مووچەدار كردنیانە..
ئێستا لەهەر هاوڵاتییەك بپرسیت، لەوڵامدا دەڵێت” بەرهەمی هەڵبژاردن، چینە باڵا دەستەكەی كۆمەڵگەو ئەو 111 ئەندامەی ئەنجومەنی نیشتیمانی و ستافی ئەنجومەنە جیاوازە كارگێڕییە ناوەندییەكانی دی و سیاسییە بڕیار بەدەستەكان دەیبەن و دەیخۆن، لەكاتێكدا ڕەنگە ژمارەیان هەر هەموویان نەگاتە 150هەزار كەس لەناو میللەتێكی چەند ملیۆنیدا .
ئەمەش لەپوختەترین مانادا، نیشانەی ئەوەیە، زیندانەكانی عەقڵ، ستەمكاری بێزاو، قومارخانە زەبەللاح و كارگەكانی فەرهوتكردنی سامانە كۆمەڵایەتی و نیشتیمانییەكان، تەنهاو تەنها لەكۆمەڵگە داخراوەكاندان و، جیاوازییەك ئەگەر هەبێ، تەنها لەناوەكانیاندایە.
