ڕێنه‌سانس(1)، که مانای “له‌دایکبوونه‌وه” ده‌گه‌یێنێ، جوولانه‌وه و ئاراسته‌یه‌کی ڕووناکبیری هه‌مه‌لایه‌نه و بنچینه و سه‌ره‌تای سه‌رهه‌ڵدانی مۆدێرنیتی(2)، بوو. ڕێنه‌سانس به‌ئاگاهاتنه‌وه و ئاوڕدانه‌وه‌یه‌کی ڕاسته‌قینانه بوو بۆ زمان، شیعر، Continue Reading »
مه‌کیاڤیللی لهژێر ڕۆشنایی ئه‌زموونه‌کانی خۆی و خوێندنه‌وه‌ی مێژووی سیاسی دونیای کۆن، په‌رتووکی “میر” ده‌نووسێ و له‌وێدا باسی فۆڕمێکی نوێی ده‌وڵه‌ت ده‌کا. له به‌شی پانزده‌ی په‌رتووکی Continue Reading »
بێگوومان سیاسه‌تکردن له بازنه‌ی تێگه‌یشتنی مه‌کیاڤیللیزم، رێگرێکه له‌به‌رده‌م دیموکڕاتیزه‌کردن و ده‌وڵه‌تی ده‌زگایی. له‌م به‌شه‌دا هه‌وڵده‌ده‌م، به ئاماژه‌دان به تێڕوانینی مه‌کیاڤیللی بۆ ئایین و مۆڕاڵی سیاسی، Continue Reading »
که‌سایه‌تی نیکۆڵا مه‌کیاڤیللی (1467-1527) گرێدراوه له گه‌ڵ بێمۆراڵی و فێلبازی. هه‌ر کاتێک باسی په‌یوه‌ندی نێوان مۆڕاڵ و سیاسه‌ت بکرێ، ئاماژه به ناوی مه‌کیاڤیللی ده‌کرێ. نیکۆڵا مه‌کیاڤیللی Continue Reading »
سیاسه‌ت، هه‌ر سیاسه‌تێک، له‌سه‌ر فیکرێک سازبووه. بۆ نموونه؛ سیاسه‌تی لیبڕالیستی له‌سه‌ر فیکره‌ی “تاکه‌کان ئازاد و خاوه‌ن مافن” سازبووه. سیاسه‌تی بزووتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یی کوردی له‌سه‌ر فیکره‌ی “کورد نه‌ته‌وه‌یه و Continue Reading »
ڕینێ دیکاڕت (1596 – 1650) گووتی: “Cogito Ergo Sum”. که به کوردی واته “من بیرده‌که‌مه‌وه بۆیه من هه‌م”. فه‌لسه‌فه‌یه‌ک که له‌پشت ئه‌و قسه‌یه‌ی دیکاڕت وه‌ستاوه توانی دوورییه‌کی Continue Reading »
ڕینێ دیکاڕت (1596 – 1650) گووتی: “Cogito Ergo Sum”. که به کوردی واته “من بیرده‌که‌مه‌وه بۆیه من هه‌م”. فه‌لسه‌فه‌یه‌ک که له‌پشت ئه‌و قسه‌یه‌ی دیکاڕت وه‌ستاوه توانی دوورییه‌کی Continue Reading »
ئه‌گه‌ر یه‌ک فه‌یله‌سوف له مێژوودا هه‌بێ که بینین‌و ئایدیاکانی به‌قووڵی‌و به‌خێرایه‌کی سه‌رسوڕهێنه‌ر‌و پێوانه‌یی، کاریگه‌ری له‌سه‌ر مرۆڤایه‌تی دانابێ، ئه‌وا کارڵ مارکسه. من ته‌مه‌نم زۆر بچووک بوو کاتێ Continue Reading »
ئه‌گه‌رچی دڵی هه‌موو کوردیک بۆ سه‌ربه‌خۆیی لێده‌دات، به‌ڵام، له پراکتیکدا، بزووتنه‌وه‌ی کوردی خۆی دوور گرتووه له ده‌ربڕینی ئه‌م ئازه‌زووه. بۆیه ده‌بینین قۆناغبه‌ندییه‌ک له دروشمه‌کانی جولانه‌وه‌ی کوردی، له کۆمه‌ڵیک مافی Continue Reading »
خۆپیشاندانه‌که‌ی هه‌ولێر له‌دژی بابه‌ته‌که‌ی هه‌ڵمه‌ت گۆران، که تیاییدا پشێوی لێکه‌وته‌وه‌و له ئاکامدا په‌لاماری شوێنه گشتییه‌کان درا، چیتر ناتوانرێ ته‌نها وه‌ک ناڕه‌زایه‌تییه‌ک دژی پێرێزی به ئایین وێنابکرێ. من پێموایه مه‌سه‌له‌که Continue Reading »
لێره‌دا مه‌به‌ستم له ده‌وڵه‌ت ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌یه که له زانستی سیاسیدا پێی ده‌ڵێن ده‌وڵه‌ت-نه‌ته‌وه یاخود ده‌وڵه‌تی نیشتیمانی. ده‌وڵه‌ت-نه‌ته‌وه چۆن سه‌ریهه‌ڵدا؟ ده‌وڵه‌ت-نه‌ته‌وه به‌رهه‌می مۆدێرنیته‌یه. دوو هۆکاری سه‌ره‌کی ڕۆڵی بنه‌ڕه‌تیان بینی له Continue Reading »
ئه‌مرۆ کیان و ده‌سه‌ڵاتێک له کوردستان هه‌یه که به‌رهه‌می به‌ها نه‌ته‌وه‌ییه‌کان و بزووتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌ییه له کوردستان. به‌ره‌وپێشچوونی ئه‌م کیانه گرێدراوه به کۆکردنه‌وه‌ی ووزه‌کان به ئاراسته‌ی داڕشتنی بنه‌ماکانی کیانێکی سیاسی و Continue Reading »
ده‌وڵه‌تی هاووڵاتیبوون (المواطنة)، که به ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وه‌ییش ناسراوه، جیاوازی بنه‌ڕه‌تی هه‌یه له‌گه‌ڵ ده‌وڵه‌تی ئایینی. ماف له ده‌وڵه‌تی ئایینی مه‌به‌ست لێی مافی ئایینیه که تیایدا ماف لهژێر ئیدعای هه‌ڵسه‌نگاندی خوایی شه‌رعیه‌ت Continue Reading »
داخوازی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆ، که داخوازییه‌کی جه‌ماوه‌رییه، ناته‌با دێته به‌رچاو له‌گه‌ڵ زۆرێک له پڕۆژه‌و گووتاره سیاسییه‌کانی ئه‌مرۆی هێزو ڕه‌وته سیاسییه‌کانی باشووری کوردستان. ئه‌مڕۆ له باشوور خاوه‌نی چه‌ندین گووتاری سیاسی کوردین. ئه‌م Continue Reading »
بۆ یه‌که‌مینجار سیکۆلاریزم له ئه‌وڕوپادا سه‌ریهه‌ڵدا. سیکۆلاریزم گرێدراوه به سه‌رهه‌ڵدانی ئاره‌زووه نوێیه مرۆڤاتییه‌کان به به‌راوورد له‌گه‌ڵ ئاره‌زووه کۆنه مرۆڤاتییه‌کانی سه‌ده‌کانی ناوه‌ڕاست. له‌سه‌دده‌کانی ناوه‌ڕاستدا ئاره‌زووی مرۆڤه‌کان سازکرابوو له‌سه‌ر بنه‌مای به‌هه‌شت Continue Reading »
پێش ئه‌وه‌ی بگه‌ڕێمه‌وه سه‌ر نووسینه‌که‌ی کاک عه‌بدولڕه‌حمان سه‌دیق، به پێویستی ده‌زانم باسێکی کورتی مێژووی په‌یوه‌ندی نێوان ده‌وڵه‌ت و ئایین، مه‌فهوومی ده‌وڵه‌ت، پێش و دوای هاتنی ئایینه ئاسمانییه‌کان ده‌که‌م. له Continue Reading »
کاک عه‌بدولره‌حمان سه‌دیق، نووسه‌رو سه‌رۆكى “سه‌نته‌رى پرد بۆ توێژینه‌وه” بابه‌تێکی له ماڵپه‌ڕی ‘گوڵان میدیا”دا نووسیوه، له‌ژێرناونیشانی “دەوڵەت لەئیسلامدا مەدەنییە نەك سیۆكراتی”. به‌ڵام پێش ئه‌وه‌ی بچمه سه‌ر ناوه‌ڕۆکی ئه‌م نووسینه‌و بابه‌ته‌که‌م Continue Reading »
ئه‌مڕۆ به‌شێک له‌و سیسته‌مه سیاسییانه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست به قه‌یرانێکی سیاسی جیددی تێده‌په‌ڕن. ناڕه‌زایه‌تییه جه‌ماوه‌رییه‌کان له ئاستێکی به‌رفراوان هاتونه‌ته مه‌یدانه‌وه له دژی ئه‌و ڕژیمانه‌ی که ده‌یان ساڵه به‌رقرارن. له هه‌موو Continue Reading »
ئه‌مڕۆ به‌شێک له‌و سیسته‌مه سیاسییانه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست به قه‌یرانێکی سیاسی جیددی تێده‌په‌ڕن. ناڕه‌زایه‌تییه جه‌ماوه‌رییه‌کان له ئاستێکی به‌رفراوان هاتونه‌ته مه‌یدانه‌وه له دژی ئه‌و ڕژیمانه‌ی که ده‌یان ساڵه به‌رقرارن. له هه‌موو Continue Reading »