بۆ خوێندنەوەی ئەم کتێبە کلیکی ئێرەبکەن ….
Home / Articles Posted by عه‌بدول موته‌لیب عه‌بدوڵڵا
بە شێوەیەکى گشتى لە بارەى مێژوویى ئەدەبى نووسراوى کوردى دەتوانین بڵێین لە بەر ئەوەى کتێبى ئایینى زەردەشتییەکان (ئاڤێستا) بەر لە هاتنى ئیسلام و کتێبى ئایینى یارسانەکان Continue Reading »
ئەدەبى کلاسیک/ ئەدەبى نەفرەتلێکراو مێژووى ئەدەبى نەتەوەى کورد، وەک دکتۆر (مارف خەزنەدار) دەنووسێت، بە تایبەتى ئەدەبى (میللى/ فۆلکلۆر) وەکو سامانى نەتەوایەتى، دیارە لە باب و باپیرە هەرە Continue Reading »
کامۆ لە (مرۆڤى یاخى)دا دەڵێت: مرۆڤ بۆ ئەوەى هەبێ دەبێ یاخى بێ، بەڵام لەو یاخى بوونە دەبێ رێز لەو سنورانە بگرێ، کە لە خۆیدا دەیاندۆزێتەوە، ئەو Continue Reading »
“محەممەد مەردۆخی کوردستانی” دەورەی یەکەمی مێژووی کورد دەباتەوە بۆ چەند هەزار ساڵ پێش زایین “تا ساڵی 3600 پ. ز ” واتە ئەو ساڵەی کە دەسەڵاتی “نەرامسین” کوڕی Continue Reading »
بە دەریا بنگرم دەریا تو وینوم بە سەحرا بنگرم سەحرا تو وینوم بە هەر جا بنگرم کوه و دەر و دەشت مەگەر ئان دەم کە زیبایى تو Continue Reading »
هایپەر تێکست Hypertexte دەشێ بەشێکى زۆرى سەدەى بیستەم کە بە سەدەى دەق ناو دەبرێت، لە ژێر چەمکێکى فرە لایەنتر بە ناوى “کارلێکردنى دەقى” یان “دەقئاوێزانى”دا کۆ بکەینەوە، Continue Reading »
ژارگۆن له‌و رۆژه‌وه رۆیشتووه تۆراوه دڵی من هه‌ر چه‌ند ئه‌گه‌ڕێم بێ سه‌ر و شوێن ماوه دڵی من ئاخۆ به چ شاخێكه‌وه گیرساوه دڵی من؟! یاخۆ Continue Reading »
لەبەر چریكەی جەنگی بێدەنگی كۆترەكان خۆمان ڕووت ڕووت دەكەینەوە رووت ڕووت و قووت هه‌قیقه‌ت بە ڕووتییەوە جوانە ‘ئێمە لە زەمەنێكدا دەژین كە بە Continue Reading »
ێباح الخیر خان من، شهى شیرین زبان من توى روح و روان من، ببت قربان تە جان من “مەلاى جزیرى” تازەگەریى نوێگەریى ئەدۆنیس لە کتێبى Continue Reading »
“پرۆست” دەڵێت خوێنەر لە هەر کتێبێکدا خۆى دەخوێنێتەوە، بۆیە من لە راستیدا لە بەر رۆشنایى کارى هونەریدا خۆم دەخوێنمەوە. دەق و مینیماڵیزم یەکێک لە خەسڵەتەکانى Continue Reading »
وێنەى شیعریى کاتێک قسە لە زمانى شیعرى دەکەین، مەبەستمان تەنها قسەکردن نییە، لە کۆى جیاوازى و لادانە رێساییەکان، یان خستنەڕووى زمانى گوزارشتکردنى رۆژانە و زمانى شیعرى… بەڵکو نزیکبوونەوەیە Continue Reading »
پێشه‌كی: ئه‌گه‌رچی بارودۆخی ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی كوردی قه‌یراناوییه، به‌ڵام ئه‌وه هه‌رگیز به‌و مانایه نییه، كه ئه‌و چه‌ند قه‌ڵه‌مه‌ی له‌و بواره‌دا بیركردنه‌وه و كاری جیدی پێشكه‌ش ده‌كه‌ن، فه‌رامۆش بكه‌ین.. Continue Reading »
ده‌قی سازاو ئه‌و فه‌زا تازه به‌رهه‌مهاتووه، له كۆنتێكسته كۆمه‌ڵایه‌تی و ئه‌ده‌بییه ئه‌سڵیه‌كه‌ی ده‌بێته‌وه و ده‌چێته كۆنتێكستێكی نوێوه و ره‌هه‌ندی ده‌لالی نوێ به‌خۆوه ده‌گرێت، ده‌مه‌وێ بڵیم له Continue Reading »
ئەوە ناکامڵى مرۆڤەکانە، کە بیانەوێت بوونى خۆیان بکەنە مانا ء پێوەرى هەموو شتێک. “نیتشە” دەق/کار (1) (دەق) فەزایەکى فرە رەهەندە، لەگەڵ نووسینگەلى جۆراوجۆر یەکدەگرێتەوە و Continue Reading »
لە بەنگ ئەم بەنگییانە چى دەبینین، خۆ لە خۆ گۆڕان لە دنیادا مەدارى عەیش و خۆشى، خۆ نەناسینە مەحوى خوێنەرى کوشندە لە کۆى ئەو زنجیرە نووسینانەى Continue Reading »
نیفەرى (بە بڕواى من) ئیشکالى دەقى یەکەم و دەقى دووەم، دەقى نووسەر و دووبارە بەرهەمهێنانەوەى لەلایەن خوێنەرەوە، راستى و جیاوازییەکانى راڤەکردن.. کۆمەڵێ ئیشکالى میتۆدین، بەڵام (داهێنان و Continue Reading »
چەمکى خوێندنەوە و هەموو ئەو ناونان و پۆلینکردنانەى رەخنەگرانى ئەدەبى بۆ خوێنەران.. کۆى ئەو بیرکردنەوە و تێگەیشتنە جیاوازانەى بە پێى شەپۆل و رێباز و قوتابخانە ئەدەبییەکان بە ئەنجام Continue Reading »
هەر رێبوارێ، بە رێگایەکدا بەرەو حەقیقەت هەنگاو دەنێ. ئیبن عەرەبى بێگومان ئەمبیرتۆ ئیکۆ قسە لە خوێنەرانێک دەکا، کە بتوانن بە هەمان ئەزموونى نووسەردا تێبپەڕن، مەبەستى Continue Reading »
ئەو کتێبە لە چوار لێکچەر پێکهاتووە و لە ئایاری 1984 لە کۆلیژی (دو فرانس)ی فەرنسا، لەسەر بانگهێشتنی کۆمەڵێک مامۆستا، ئەدۆنیس ((د. عەلی ئەحمەد سەعید)) بۆ قسە Continue Reading »
بۆ خوێندنەوەی ئەم کتێبە کلیکی ئێرەبکەن ….
لەلایەن رەخنەگرى فەرەنسى/ئەمریکى”میکائیل ریفاتێر Michel Riffaterre” دەستنیشان کراوە، ئەو خوێنەرە خوێنەرێکى ئەبستراکتى گریمانەکراوە، هەوڵدەدات شێوازگەرى زانستیانە لە میانى زانستى زمانەوانى-وەسفى-بونیادگەرى بدۆزێتەوە، شێوازگەرییەک، کە بێتە مەیدانى Continue Reading »
هەڵبەتە کردارى خوێندنەوە کارێکە، پێویستى بە کۆشش و توانا و ئاگایى و هوشیارییەکى بەرفرەوان و بیرکردنەوە و خەیاڵێکى کراوە و ئەزموون هەیە.. خوێندنەوە لە سادەترین تێگەیشتندا واتە Continue Reading »
دواى بە جێهێشتنى کۆى ئەو تیۆرانەى کە چالاکیەکانى خۆیان بۆ (نووسەر/دانەر) تەرخان کردبوو، ئەو تیۆرانەى کە دەقیان بە جیهانێکى سەربەخۆى داخراو دادەنا، گرینگدان بە خوێنەر و Continue Reading »
ژیان جل لەبەر مردن دەکا مردن رووتى دەکاتەوە. “ئەدۆنیس” چەمکى خوێندنەوە لە دەقئاوێزانییەوە سەرچاوە دەگرێ، بەو مانایەى کە خوێندنەوە شێوازێکە لە شێوازەکانى چالاکى فیکرى، بە دیوەکەى Continue Reading »
ئیف بۆنفوا دەڵێ: ئەو چوار لێکچەرەى کە ئەو کتێبەى لێپێکهاتووە، لە ئایارى 1984 لە کۆلیژى (دو فرانس)ى فەرنسا، لەسەر بانگهێشتنى کۆمەڵێک مامۆستا، پێشکەش کراوە. من لەو Continue Reading »
بۆرخیس دەڵێت: تامى سێو لەخودى سێودا نییە، لەدەمى ئەو کەسەشدا نییە، کە دەیخوات، بەڵکو لە بەیەکگەیشتنى هەردووکیاندایە. (1) کاتێک دەق لە گەیشتنى بە (خوێنەر/وەرگر) بوونى خۆى رادەگەیەنێت، Continue Reading »
من لەگەڵ جەماوەرەکەم جوان لێکحاڵى دەبین، نە ئەوان گوێ لە من دەگرن، نە من ئەوە دەڵێم کە ئەوان دەیانەوێ. (کارڵ کراوس) (قەسیدە) لە ( Continue Reading »
وا مشەوەش بوو کە میحرابى برۆتى دى ئیمام ئیزنى خەڵقى دا کە دنیا ئاخیرە بۆ دێنە نوێژ “مەحوى” عەبدولموتەلیب عەبدوڵڵا هەولێر 2010 ئەگەر دەق هیچ مانایەکی نەبێ Continue Reading »
ئەو هێزە شیعرییەى، کە بانگەوازى (روانگە) لە 25/4/1970 بەرزى کردەوە و لە دواى روانگە مایەوە، هەستى شیعریى و تواناى دەربڕین و وێنەى شیعریى (شێرکۆ بێکەس) بوو، نەک Continue Reading »
ژارگۆن 3 كەریم دەشتی شاعیرێكی بە ئەزموونی پڕ بەرهەمە، بە یەكێك لە شاعیرانی (نەوە)ی هەشتاكانی شیعری كوردی دەژمێردرێت، هەڵگری جۆرێك لە تایبەتمەندی شیعرییە و پشت بە Continue Reading »
مرۆڤ دواى خۆناسینى لەڕووى مەعریفییەوە، دواى هەنگاونانى لە بوونەوەرەوە بۆ بناس (عارف) و ئامادەبوونى لە دنیاى بیرکردنەوە و زانست و هونەر… بۆى دەرکەوت ئەگەرچى دوێنێ “تێگەیشتن” Continue Reading »
(2) لە نێو ئەدەبی كوردی كۆمەڵێك مانیفێستی شیعری نووسراوە، بەڵام وەك پێویست نەیانتوانیوە ڕەنگدانەوە و جێكەوتەی ئەدەبیانەی خۆیان بنوێنن؟! بە بڕوای من بەشێك لە شكستەكانیان ڕاستەوخۆ Continue Reading »
(سه‌عید یه‌قتین) وه‌ك نموونه (1) ده‌شێ به‌شێكی زۆری سه‌ده‌ی بیسته‌م وه‌ك ئه‌وه‌ی به سه‌ده‌ی (ده‌ق) ناو ده‌نرێت، له ژێر چه‌مكێكی فره لایه‌ن به ناوی “كارلێكردنی ده‌قی” Continue Reading »
(شیعر) شیعر نه گه‌ڕانه به‌دوای دۆزینه‌وه‌ی خود وه‌ك لای خودگه‌راكان قسه‌ی لێده‌كرێت، نه فه‌نابوونه له نموونه‌ی باڵادا وه‌ك لای میسالییه‌كان هه‌یه. شیعر به‌رجه‌سته‌كردنی پرسی سه‌رده‌مه، خه‌ونێكی Continue Reading »
(1) ناوەڕۆكی پرسی جەستە لەو ناونیشانانە پێكهاتووە: ئافرەت و سێكسگەرایی لە كۆمەڵگای ئیسلامیدا. فەلسەفەی جەستە. پرسی جەستە، لە یارییەكی بوونگەرایی. سێوی مەعریفە، بازنە داخراو/كراوەكانی جەستە. سێوی Continue Reading »
ناوه‌ڕۆك: – ئافره‌ت و سێكسگه‌رایی له كۆمه‌ڵگای ئیسلامیدا – فه‌لسه‌فه‌ی جه‌سته – پرسی جه‌سته، له یارییه‌كی بوونگه‌رایی – سێوی مه‌عریفه، بازنه داخراو/كراوه‌كانی جه‌سته – سێوی مه‌عریفه، له‌نێوان یه‌كسانی و Continue Reading »
(1) هه‌موو ته‌مه‌نم با بردی بۆ تاریكی من مامه‌وه. (2) به‌یانیان منداڵه‌كه‌م یاری به قژم ده‌كا من دایكم له خه‌و ده‌بینم وه‌ك كوێر له بازاڕ به‌دوامدا ده‌گه‌ڕێ. Continue Reading »
ته‌وه‌ره‌ی نووسه‌ری كورد‌و ترس له ڕه‌خنه پ/به‌گشتی بیركردنه‌وه‌ی كورد سه‌باره‌ت به ڕه‌خنه چۆنه، واته ڕه‌خنه لای كورد چییه؟ گه‌ر سه‌رنجی بیری كورد بده‌ین، تا چه‌ند هه‌ست به دید‌و Continue Reading »
(1) دڵم زۆر شێواوه نازانم چی بكه‌م كه‌مێ وشه ده‌خه‌مه به‌ر با. (2) با شه‌ڕ به دنیا ده‌فرۆشێت من چاوم بۆ نیگای باران هه‌ڵخستووه حه‌زم نه‌كرد ئه‌و Continue Reading »
عەبدولموتەڵیب عەبدوڵڵا: نابێت وەرگێڕ لە پێناو بە پیرۆز و بەرزڕاگرتنی زمانی خۆی، زمانی ئۆرگیناڵ لەكەدار بكاتسازدانی: شۆڕش غەفووری پیاوێكی بێدەنگ و لە دڵان شیرینە. بێدەنگییەكەی هێندەی دیكە وای كردووە لە Continue Reading »
بۆ خوێندنەوەی ئەم کتێبە کلیکی ئێرەبکەن …
(1)چاوم به‌لقی بارانه هه‌ڵواسراوه‌ئه‌وه‌ی رووده‌دات هه‌رچی بێتبه‌ر خاك ده‌كه‌وێ وه‌كو ئاوشین هه‌ڵده‌گه‌ڕێ وه‌ك ده‌ریا.(2)ده‌ریا شین شینبه دنیا پێده‌كه‌نیبه‌ر له‌وه‌ی مرۆڤ ببارێ. (3)قژت تنۆك تنۆك ده‌كه‌وێته سه‌ر بێده‌نگی چاومله‌شكری باران ناز ده‌كابه‌رده‌بێته‌وه Continue Reading »
شیعری: ئه‌حمه‌د دمناتی و: عه‌بدولموته‌ڵیب عه‌بدوڵڵا خه‌یاڵ منداڵێكه شۆخ (1)قه‌سیده ده‌قێكه، كراوه به‌سه‌ر ته‌نیاییدا(2)ته‌نیایی ده‌رگایه‌كه‌واڵا به‌سه‌ر بۆشاییدا(3)بۆشایی لانه‌یه‌كه بێ زیان ودواین وێستگه بۆ شاعیران(4)شاعیران منداڵی بچوكنخۆیان له گژوگیای زمان تێر ده‌كه‌ن، ئینجا Continue Reading »
له كۆمه‌ڵه شیعری(ته‌نیایی سه‌ر له به‌یانی ناونیشانه‌كانی گۆڕی) (یاده‌وه‌رییه شیرینه‌كان)(1)گوڵێ هه‌گبه‌كه‌ی ده‌كاته‌وه وله ناویدا منداڵێك دێته ده‌ره‌وه‌منداڵێكی قژ زه‌ردله چاوی مانگ دانیشتووه(2)چۆله‌كه‌یه‌كی قه‌ره‌جییاده‌وه‌رییه شیرینه‌كانیبه شینی ده‌ریا ده‌فرۆشی(3)ئه‌ستێره‌یه‌ك له دورگه‌ی ته‌مه‌ن Continue Reading »
بێگومان قسه‌كردن له دوو كایه و دوو وێنه‌ی جیاواز و هه‌ندێجار ناكۆك و دژ به‌یه‌كتری هه‌ر ته‌نها قسه‌كردن نییه له دوو زمانی ته‌عبیركردن و دوو ناوكۆیی و دوو دید و Continue Reading »
+ماوه‌یه‌كی كورته له ژاپۆن گه‌ڕاویته‌وه، ده‌مه‌وێ پرسیارێكی سه‌یرت لێبكه‌م كه به هه‌ستی بینینه‌وه به‌نده: به‌ڕای تۆ ئافره‌تی سوری جوانتره یان ژاپۆنی؟-ئه‌و پرسیاره جوانه، سوری خه‌سڵه‌تی تایبه‌تی خۆی هه‌یه، هه‌روه‌ها ژاپۆنیش Continue Reading »
زه‌مبیله‌یه‌ك له‌و تنۆكه ئاوه ده‌دره‌وشێته‌وه‌وه‌ك ئه‌وه‌ی گه‌ڵا سه‌وزه‌كان خۆیان له بێهوده‌یی پرتقاڵ بخشێننچۆله‌كه‌كانیش به ماندوێتی ده‌ڵێن: زه‌رده‌خه‌نه‌تا ئێره من له شه‌قه‌ی ماچ گوڵ ده‌چنمله زه‌رده‌خه‌نه‌ی لێوی گه‌ڵاده‌رژێمه زه‌مبیله‌كانی سێبه‌رگوڵه‌كانی باران Continue Reading »
ئه‌گه‌رچی پرسیاری سه‌ره‌كی ئه‌و خوێندنه‌وه‌یه ئه‌وه نییه، ئایا (حكومه‌ت/ده‌سه‌ڵات) هه‌وڵیداوه نوێنه‌ری ته‌واوی خه‌ڵكی بێت، یان ته‌نها به‌رژه‌وه‌ندی لێپرسراوان و ده‌سه‌ڵاتداران ره‌چاو ده‌كات؟ به‌ڵام له‌به‌ر ئه‌وه‌ی له ده‌ره‌وه‌ی ئا و نا، Continue Reading »
(مۆریس بلانشۆ) ئه‌زموونی ئه‌ده‌بی و ئه‌زموونی مه‌رگ به‌یه‌كده‌چووێنێ، هه‌رگیز به‌دوای ده‌لاله‌ت و ماناوه نییه، وه‌ك چۆن نكۆڵی له تاك خوێندنه‌وه‌یی ده‌كات و پێیوایه یه‌ك خوێندنه‌وه‌یی ناتوانێ راڤه‌كردن بسازێنی. زمان لای Continue Reading »